Wat dc
Bar gistte,
was dc
keizer 1
>or geen
te keren
Niet alle Gelderse burgemeesters
zullen het eerste ei weigeren
Meneer dn Uil
knoek-out
rveer-moeflons
Weer of geen
m
REEWILD TROFEEËN SHOW
m
mim
a
m. m
mm
m
m
a H
m
W
SCHAKEN door H. KRAMER
Belediging
Even rust
Overgangsjaren
Tegenstander
Handen vrij
Liquidatie
Weer vooraan
XR
i"
BAH
si m
DAMMEN
door J. M. BOM
BRIDGE
m
door H. W. FILARSKI
KRUIKEN
KRUISWOORDRAADSEL
Meester Gerard legde kiem
voor reformatie in Betuwe
Tie macht van de hertog
van Gelre was in feite
reeds omstreeks 1528 te niet
gedaan door keizer Karei V
toen Karei van Egmond ge
dwongen werd tot de „vrede
van Gorkum" met de machtige
Habsburger. De keizer had ge
duld en liet hertog Karei in
Gelderland, Groningen en
Drente nog maar aan modde
ren, maar in het verschiet lag
al het einde. In dat vredesver
drag stond dat de keizer na de
dood van de hertog heer over
deze gewesten van de lage
landen zou worden. Karei V
streefde naar een gecentrali
seerde politiek in de lage lan
den bij de zee. In feite werd
onder zijn regime de kiem ge
legd voor wat wij nu het ko
ninkrijk der Nederlanden noe
men. Even scheen het of de
ster van de hertog weer zou
gaan schijnen toen hij in 1534
een verbond sloot met Frank
rijk en Denemarken. De Sta
ten van Groningen vielen hem
evenwel in 1536 af en erken
den Karei V als heer en tot
zijn verbazing volgden in 1537
-1538 de Staten van Gelder
land en Zutphen dit voorbeeld.
En in dat laatste jaar stierf
Karei van Egmond op 13 juni
te Arnhem. Kinderloos, offi
cieel althans.
l^arel van Egmond had bij
zijn leven al het snode
plan gehad Gelderland en het
graafschap Zutphen te „ver
maken" aan de Franse koning,
maar de Staten dwongen hem
de jeugdige Willem van Gulik
als „beschermheer" te aan
vaarden, een daad die hem als
een diepe belediging voor
kwam en zijn dood verhaast
heeft. Direct kwam er tram
melant door. Willem II van
Gulik trok zich geen syllabe
aan van het Gorkumse ver
drag. Dat was een kwestie ge
weest tussen de beide Kareis.
Hij noemde zich direct hertog
van Gelre en graaf van Zut
phen en vond bij Maarten van
Rossum de steun die hij nodig
had. Het smeulde wel aan het
politieke front en in 1542 brak
de hel los bij Antwerpen.
Prins Reinier van Oranje
deed een tegenzet en bezette
Sittard, Gulik, Heinsberg en
Duren. Een korte adempauze
maakte dat Tiel en de andere
steden van Gelre niet platge
brand werden. In 1543 verover
de Maarten van Rossum nog
Amersfoort en brandschatte
de Meierij van den Bosch e,n
dat was de druppel die de em
mer deed overlopen. Keizer
Karei zette er vaart achter,
viel Roermond binnen en was
begin september Venlo gena
derd. En daar onderging de
trouweloze Willem II van Gu
lik de grootste smaad die een
hertog kon overkomen. Hij
knielde letterlijk voor de kei
zer en vroeg voor zijn jeugdi
ge overmoed vergiffenis. Gel
derland werd voorgoed aan de
Nederlanden toegevoegd.
Uet enige wat aan de oude
toestand herinnerde was
dat Gelderland de eerste ln
gedaan, die slaat de plank
mis. In de overgangsjaren
waren velen in Tiel zeer op de
hand van koning Philips II en
uiteraard ook zeer „paepsch".
Het is dan ook hoogst verba
zingwekkend dat in deze stad
juist de hervorming ingeluid
werd. En al vroeg ook, zoals
wij reeds vermeldden: 1524.
rang onder de provinciën
bleef. De rust was weerge
keerd. Dat reeds de schadu
wen voor een volgende oorlog
over de vreedzame landouwen
lagen wist toen nog niemand.
Niemand? Er gistte en rom
melde iets, dat geen keizer
kon keren. De geest van de
denkers van die tijd begon in
verzet te komen tegen heersen
de toestanden op geestelijk
terrein. Mannen als Luther en
Calvijn hadden reeds hun
stem laten horen. Het gewone
volk begreep daar nog niet zo
erg veel van. Maar één ding
was zéker. Met de pracht en
praal en het goede leven van
de geestelijkheid ging 't berg
afwaarts. En had Duitsland
z'n Luther en Zwitserland Cal
vijn, ons land had meester
Gerard Geidenhaus en als in
ons land niet een man als her
tog Karei van Egmond geleefd
had, die meende roomser dan
de paus zélf te moeten zijn,
dan zou vanuit Tiel de refor
matie wel eens vanaf 1524
plaats gehad kunnen hebben.
IXerhaaldelijk is de tachtig
jarige oorlog als de grote
strijd, ja als de worsteling
om geloofsvrijheid voorge
steld. Maar dat is niet waar.
Goed, het kwam er tij. Zéker
vormde de transplantatie van
de leer van Calvijn in de oude
Moederkerk een van de doel
stellingen. Méér nog. ging h§t
om de persoonlijke Vffjnèderi"
om de ondenkbaar hoge belas
tingen, tegen de onduldbare
willekeur en standenbevoor-
rechting bij het vergeven van
ambten. En wie mocht menen
dat bijvoorbeeld de toenmali
ge regeerders van Tiel als ge
heel de reformatie waren toe-
Naar zijn geboorteplaats
werd Gerard Geidenhaus ook
Gerhardus Noviomagus en
Gerrit van Nijmegen genoemd.
Door zijn prediking was voor
al te Tiel grote beroering ge
wekt. Wat deze hooggeplaatste
adelijke geestelijke van de
kansel liet horen kwam zó
dicht bij wat mannen als Lu
ther en Calvijn leerden, dat er
verandering op til leek. De
geest van verzet tegen allerlei
ondogmatische insluipsels in
de oude Moederkerk werd in
de Betuwe meer en meer
merkbaar. Men werd dan ook
waakzaam.
Z^erard Geidenhaus was al
vele malen in de stad
Tiel geweest eer hij er voor
goed kwam wonen. Hij was
secretaris en biechtvader van
Philips van Bourgondië, één
van de zeventien bekende bui
tenechtelijke zoons van Phi
lips de Goede die een belang
rijke politieke rol gespeeld
hebben David van Bourgon
dië was daar óók bij die
sinds 1516 bisschop van Utrecht
was. Deze Philips van Bour
gondië was eerst officier in
het Bourgondische leger en
trachtte zich na de dood van
zijn halfbroer van het Sticht
meester te maken. Eerst na
de dood van Frederik van Ba
den gelukte hem dat. Bisschop
Philips overleed in 1524 en dit
heeft voor de Tielse hervor
mers nare gevolgen .gehad.
Doordat hij veel in het gevolg
van de bisschop vertoefde en
uiteraard ook zaken betreffen
de de reformatie van de kerk
ter sprake kwamen, leende de
bisschop het oor aan zijn trou
we biechtvader. Het zal de le
zers vreemd in de oren klin
ken, maar bisschop Frederik
liet leek zo'n eenvoudig be-
richtje van een sympa
thiek besluit: „De Koningin
accepteert in het vervolg
geen keivitseieren meer."
Fervente Friese eierrapers
staan op hun achterste benen
en wie mocht menen dat in
het Gelderse de burgemees
ters het advies van de Com
missaris der Koningin om
|p navolging van de Koningin
ook geen eieren meer te
accepteren, vergist zich. Ver
schillende Gelderse burge
meesters blijven het eerste ei
in hun gemeente in ontvangst
nemen.
De meeste Commissarissen
der Koningin zullen de ge
dragslijn van Hare Majesteit
volgen. Ook de Commissaris
van Groningen. Maar de Frie
se Gedeputeerde en waarne
mend Commissaris der Ko
ningin, de heer H. M. Ger-
brandy, zegt: „Wij gaan ge
woon door, zoals we altijd
gedaan hebben."
„Ik ben wat overvallen
door het besluit van de Konin
gin", zegt de heer Gerbran-
inds jaar en dag leven in
Ouwehands Dierenpark
In Rhenen twee uilen in pais
en vree. In de vogelwereld
gaat het vaak net als in de
mensenwereld, de kruik
gaat zo lang te water, tot
ze barst. Dat ts ook gebeurd
met de twee wijze uilen.
Op zekere dag ontstond
er een zodanig ruzie, dat de
beide dieren elkaar de tent
uitvochten en wie moest het
onderspit delven? Natuur
lijk, menéér d'n Uilt'.
Ma had kennelijk wat
scherpere nagels om over
haar tong nog maar niet te
spreken en Pa moest
zwaar gewond door de op
passers worden gered.
Meneer d'n Uil is nu apart
gezet. Hij zag rood van het
bloed en wa stotaal van de
kaart. Dankbaar accepteert
hij nu de lekkere hapjes en
hij knapt weer zienderogen
op. Een geluk bij een onge
luk is, dat meneer d'n Uil
van Ouwehand niet behoeft
op te treden voor de televi
sie, want dan zag het er
voor de kijkbuis-lieverdjes
niet best uit!
dy, die in zijn jonge jaren
zelf een enthousiast eier-
zoeker was. „Het is mij in
middels duidelijk geworden
dat veel burgemeesters hier in
Friesland er net zo over den
ken als ik. Ze zullen in hun
gemeenten de eerste eieren
in ontvagnst blijven nemen."
Geen gevaar.
„En waarom ook niet: van
het eerste broedsel van de
kieviten komt toch niet veel
terecht. Dat komt niet alleen
door 't rapen, maar vooral door
dat het dan nog te koud is.
Rapen houdt beslist geen ge
vaar voor de vogelstand in.
Ik heb zelfs de indruk dat er
op het ogenblik meer kievi
ten in Friesland zijn dan een
jaar of twintig geleden!"
Professor dr. H. Klomp,
bioloog in Wageningen, die
een paar jaar geleden een on
derzoek instelde naar de in
vloed van het eierrapen op de
vogelstand, meent dat de
voornamelijk op pedagogi
sche gronden gegeven advie
zen via de Faunabescher-
mings Commissie bij de Ko
ningin terecht zijn gekomen.
Advies
„Men heeft mij ook om ad
vies gevraagd", zegt deze
hoogleraar. „Maar ik heb
duidelijk gesteld dat het ra
pen van eieren niet schadelijk
is voor de vogelstand.
Maar als de Koningin van
dat gebruik af wil, moet men
dat respecteren. De redenen
die ervoor worden aange
voerd, zitten echter nogal
raar in elkaar. Alle onderwij
zers in Friesland stimuleren
het eierzoeken en heel wat
jongens van tien tot veertien
jaar komen erdoor in aanra
king met de natuur."
„Nu zou dat ineens niet
meer mogen?"
Professor Klomp vermoedt
dat er een stukje internationa
le politiek schuil gaat achter
het besluit van de Koningin.
„In Frankrijk wordt zeer in
tensief op kieviten gejaagd.
Nu kan men daar niet meer
zeggen: zolang jullie de eie
ren nog rapen mogen wij op
de vogels schieten."
De heer W. de Jong in
Leeuwarden van de Inlichtin
gendienst van de Bond van
Friese Vogelbeschermings-
wachten (ruim veertiendui
zend leden) zegt: „Het ge
vaar op de achtergrond is dat
men om sentimentele redenen
nog eens wil komen tot een
verbod van het hele eierra
pen."
Oppassen
Waar onze bezwaren tegen
het besluit van de Koninign
om draaien is dit: in Fries
land leren kinderen niet al
leen eierzoeken, maar onze
Bond leert ze tevens om na
sluiting van het raapseizoen
(van begin februari tot 19
april in Friesland) op de
eieren te passen. Dat laatste
blijkt in de rest van het land
niet mogelijk. Men moet zich
realiseren, dat het verbieden
van het eierrapen een hele
klap voor de vogelbescher
ming zou betekenen."
De schade daardoor zou vol
gens sommigen wel eens veel
groter kunnen zijn dan die nu
misschien door het eierzoe
ken wordt veroorzaakt. Daar
door zouden de ongetwijfeld
goede bedoelingen van de Ko
ningin een averechts effect
krijgen. Friesland staat paf.
Groningen niet: de Commis
saris der Koningin daar, mr.
C. L. W. Fock, heeft te ken
nen gegeven de gedragslijn
van de Koningin te zullen vol
gen. De meeste van zijn col
lega's in den lande zijn het
met hem eens.
van Bourgondië verbleef lang
durig binnen de Tielse mu
ren. In feite een tegenstander
van de Gelderse politiek en
dan toch op bezoek in een Gel
derse stad, hoe kon dat? Men
moet niet vergeten dat Tiel en
de gehele Betuwe kerkelijk
ressorteerden onder het bis
dom Utrecht. En er viel daar
in de Betuwe voor de bisschop
héél wat recht te zetten. Toch
kwam de vooruitstrevendheid
van deze Bourgondiër niet in
de eerste plaats tot uiting op
kerkelijk terrein. Wel was hij
een kundig beheerder in ker
kelijke zaken, maar op cultu
reel gebied ging zijn belang
stelling meer uit naar kunsten
en wetenschappen. Een typi
sche renaissance figuur, die
zich dan ook bezighield met
humanistische studie. Tot een
breuk met de kerk heeft deze
bisschop het nooit laten ko
men, al scheelde het weinig.
En tegenover deze trouwharti
ge man stond de trouweloze
hertog Karei van Gelder. En
tussen beiden in stond dan Ge
rard Geidenhaus.
IJij kende Tiel door en door.
Uiteraard! Als bisschop
pelijk secretaris vertoefde hij
ter plaatse. Zo kwam het dat
het oog van de Landcomman
deur van de Duitsche Orde
Balgye van Utrecht hem als
commandeur naar Tiel zond.
Omdat de collatie van de pa
rochiekerk nu in zijn handen
kwam preekte hij uiteraard
ook in de Sint-Maartenskerk.
Door zijn zelfstandige positie
kreeg hij de handen vrij. Wie
zou de commandeur van Tiel
de mond snoeren? Hij begon
openlijk de „vrije leer" in
Tiel te verkondigen. En dat
sloeg in als een bliksemstraal
bij heldere hemel. Nou ja,
spreekwoordelijk gezegd dan,
want op het kerkelijk erf was
het duister aan het vallen.
Deze moedige man was dik
bevriend met Erasmus, maar
zodra deze vernam dat Gei
denhaus tégen de leer in de
roomse kerk was gaan preken,
verbrak de grote Rotterdam
mer de vriendschap. Deze be
gaafde geleerde, vriend van
de Engelse humanisten Tho
mas Morus en John Colet en
zelf principieel tolerant tegen
over iedere meningsuiting,
schuwde iedere vorm van ge
weld. Erasmus hield zich lang
buiten de religieuze twisten,
tot hij op aandrang van de
Engelse koning Hendrik VIH
zijn „De libero arbitrio" (Over
de vrije wil) 'tégen Luther
het licht deed zien. In dezelf
de geest nam hij afstand van
de Tielenaar Gerard Geiden
haus. Erasmus voorzag in de
activiteiten van Geidenhaus
een hevig bloedbad.
Uet ging nog niet goed met
de hervorming van de
kerk. Karei van Egmond was
ten aanzien van herzieningen
op kerkelijk terrein een onver
draagzaam mens. Hij bezat de
geest van alle caesaro-papisten
die ieder verzet privé oplosten
door liquidatie. Ijlings week
Geidenhaus uit naar Duitsland
om aan de wraak van de her
tog te ontkomen. De stilte viel
over Tiel, want er daagde nie
mand op die de moed had het
aangevangen werk voort te zet
ten. Hoe zou men ook! Al
gauw verrezen op de markt van
Tiel een galg en een brand
stapel. De magistraat hield
zich nog stevig in het roomse
zadel.
De geest van Gerard Gelden-
rJe letten alleen maar op
de kalender en niet op
het weer daarom zijn in
het nationale park De Hoge
Veluwe dezer dagen toch
maar de eerste moeflonlam
meren geboren, in de kou, re
gen en sneeuw. Hoewel ze nog
kleiner zijn dan de lammeren
van gewone schapen in de wei
kunnen de jonge moeflons ge
lukkig wel tegen een klimato
logisch stootje en de vreugde
rondom het jonge leven in het
nationale park kan dan ook
onverdeeld zijn.
Hoeveel het er zullen wor
den valt niet te schatten. De
moeflonbevolking bestaat op
't ogenblik uit ongeveer 125
dieren; in beginsel zou er dus
misschien de helft bij kunnen
komen, maar moeflons, die 't
vorige jaar lammeren hebben
gehad, doen het jaar daarop
niet mee. Met een kwart zal
het wel ongeveer bekeken zijn,
zegt de heer M. Lieftink, chef
jachtpersoneel van De Hoge
Veluwe.
haus kon men evenwel niet
doden. De ketterij verbreidde
zich. Het hek had Meester Ge
rard in ieder geval van de
dam gehaald. De hertog had
er in ieder geval rekening me
de te houden dat gedachten
tolvrij zijn. Hoe direct na de
dood van hertog Karei de toe
stand op kerkelijk gebied was
weten wij niet. Zijn „opvol
ger" Willem II van Gulik zal
evenmin als zijn voorganger
een ijveraar voor de vrije
meningsuiting geweest zijn.
Keizer Karei V kennen wij
goed genoeg. De instelling van
zijn inquisitie naar Spaans
model in 1522, die tot onze ge
westen werd uitgebreid geeft
genoeg te denken. In onze ge
westen zijn honderden onder
het „wakend" oog van de ste
delijke magistraten en gerech
ten naar de brandstapel ver
wezen. Niet voor niets ver
schenen op de markt te Tiel
direct na de vlucht van Gei
denhaus galg en brandstapel.
Of daar ooit „ketters" aan ge
bengeld hebben of op geroos
terd zijn kan ik helaas niet
uit de gerichtssignaten van het
Ambt Nederbetuwe opmaken.
Heeft men zulke processen
nooit opgetekend? Of was men
in deze contreien niet zo
wreed?
jVa de dood van keizer Ka-
rel V kwamen de nog gro
tere caesaro-papist als de voor
laatste hertog van Gelre aan 't
bewind, Philips II, die in fei
te maar weinig begreep van
de Nederlanders. Deze in we
zen dualistische persoonlijk
heid, die liefdeloosheid en
wreedheid paarde aan geloofs
trouw en kunstgevoel, was niet
de geboren leider van een
volk dat hoe langer hoe meer
van hem vervreemdde. Het
was alweer de stad Tiel, die
als eerste in de Betuwse land
ouwen met verweer tegen de
aantasting van 's mensen vrije
gedachtenwereld te maken
kreeg. Eerder dan waar ook
werd door ketterse leraars
reeds in 1561 op de Eijerweerd
gepreekt. In de stad zelf be
legden oproerige bewegingen
geheime samenkomsten. En
in 1566 zelfs onder oogluikend
toezicht van de ambtman Ni-
colaas Vijgh. Het is over deze
gebeurtenissen dat ons volgend
artikel zal handelen.
Adriaan P. de Kleuver
p1 venals vorig jaar wordt binnenkort
weer voor 'n aantal reewild-jagers de
Reêwild Trofeeën Show Gelderse Achter
hoek georganiseerd.
Deze show wordt gehouden op zaterdag
22 en zondag 23 maart a.s. in „De Exelse
Molen", tussen Lochem en Laren en staat
geheel los van de driejaarlijkse Trofeeën
Show voor heel Nederland, die later in
dit voorjaar georganiseerd wordt in Vor-
den.
De opzet is een totaalbeeld te geven
van alle in het afgelopen seizoen in de
Achterhoek geschoten bokken. Dus spe
ciaal ook van alle z.g. afschotbokken. Vo
rig jaar was 76 procent van de 185 ge
schoten bokken aanwezig. De organisato
ren hopen, dat van de 243 nu geschoten
bokken een beduidend hoger percentage
kan worden getoond.
AF en toe hoort men nog wel eens
de mening verkondigen, dat comblna-
tlespelerg alleen maar kunnen combine
ren en dat poalttespelers alleen maar
kunnen „schuiven". Mogelijk dat deze
theorie bij een enkele speler opgaat,
maar zeker niet bij de sterkere spelers.
Rèti heeft een halve eeuw geleden al
gezegd: „Wij modernen combineren posi
tioneel". Typerend is ook de definitie
van een posltiespeler. „Hij heeft een stijl
als helder water, met een druppel vergif
er ln!"
Een model-posltlespeler ia ex-wereld-
kamploen Smyslov, de man die het
laatste toernooi te Hastings op zijn naam
bracht. HIJ speelt zowel de opening als
het middenspel vrijwel altijd even regel
recht. afgestemd op de kleine, maar voor
het meesteroog opvallende kenmerk van
de stelling. Maar de druppel gif, waar
nam hierboven sprake was, is bij enige
opmerkzaamheid duidelijk waarneem
baar. Bijvoorbeeld ln de hieronder
besproken partij. Aan de lezer de taak
om in de diagramatelling de aanwezigheid
van „gif aan te tonen!
Wit: SMYSLOV. zwart: FULLER.
(Hastings 1988/'69.)
Konlngsindlsche verdediging
1. Pgl-f3, g1-g«, 2. dJ-dt, Pg»-f8 3.
C2—C4, Lf8g7 4. PblC3, 0—0 S. Lel—g5.
h7—h« 8. LgSh4, d7-d6 7. e2-e3.
Pb8d7
(Een actiever spel krijgt zwart ln deze
variant met 7c5.)
I. Lfle2, e7—«6 9. d4xeff
(Typisch Smyslov. Evenals Indertijd
Capaiblanca gaat hij vereenvoudigingen
niet uit de weg)
9d6xeS 10. 0—0, c7C6
(Min of meer noodzakelijk om de te
genstander het gebruik van het veld d5
te ontzeggen. De zet verzwakt echter het
punt dB en verschaft wit een doelwit
voor een lichte aanval door middel van
b2—b4bs.)
11. b2—b4. a7—a5 12. a2—a3, a3xb4 13.
a3xb4, TaSxai 14. Ddlxal. g6—g5
(Met deze en de volgende zet schakelt
zwart de vijandelijke loper uit. Opnieuw
evenwel ten koste van een kleine ver
zwakking.)
15. Lh4g3, PfBh3 16. Pf3—d2. Ph5xg3
t7. h2xg3, Pd7b«
(Sterker ls 17pfo 18. Pde4, Pxe4
19. Pxe4, Lf5 20. Tdl, Db8 21. PdB, Lg6 en
wits voordeel ls minimaal.)
18. Tfl—dl. Lc8—e6 19. Pc3—e4, Dd8c7
20. Pe4c5, Tf8—a8
(Na direct 20Lcê ls 21. Da5! zeer
lastig voor zwart.)
21. Pc5xe6, Dc7—e7
(Op deze wijze voorkomt zwart dat
zijn plonnenstelling versplinterd wordt.)
22. Dal—bl, De7xe6 23. c4—C5, Pb«—dB
24. Le2c4, De6— g4
(Er dreigde 25. e4.)
25. Pd2e4, Pd5c7
(Zwart heeft geen tijd voor grapjes als
25Pxb4 wegens 26. f3 en 25
Td8 28. f3, Dd7 27. Db3. hoewel relatief
nog het beste, was ln ieder geval niet
aanlokkelijk geweest.)
De opgave van de week: hoe won
FULLER
abcdefgh
SMYSLOV
Smyslov vanuit de diagramstelling» De
oplossing vindt U in de rubriek van de
volgende week.
OPLOSSING
De stand was: Wit (Sacharov): Kgl.
Dd, Tc6 en f4, Lal en f5, pionnen <15, e4,
f2, g3, h2. Zwart (Tscherepkov): Kg8,
Db7, Td6. Te8, Lc4 en f8, pionnen aS, b5,
f7. g7, h7.
Er volgde: 35. Lf5xh7f!, Kg8xh7 36.
Tc6xd6, Lf8xd6 37. Tf4-h4t, Kh7—g8 (Oft
Kg6 38. Ddl.) 38. Th<t—h8t!, Kg8xh8 39.
Del—h6t en mat.
DE NEDERLANDSE damwerold is
ln afwachting van twee gebeurte
nissen, die het seizoen 1988-1969 zul
len besluiten:
Allereerst natuurlijk de nationale fi
nale om het persoonlijk kampioenschap,
die der traditie getrouw dit Jaar weer ln
de Paasweek te Apeldoorn haar apothe
ose zal vinden. Daarnaast de landen-
wedstrljd tegen de Sovjet Unie.
In het korte bestaan van de dambond
verloren wij tweemaal: ln de eerste uit
wedstrijd ln Moskou 1967 ging de natio
nale ploeg kansloos ten onder en hoewel
de daarop volgende thuiswedstrijd wat
meer strijd te zien gaf, was het
Russische overwicht ook toen weer on
miskenbaar.
Initeneseeavt is, dat ln Rusland de rang
orde der Sovjet-spelers la verschenen
na het gigantische toernooi om de natio
nale titel, die tenslotte door Andretko
werd veroverd. Misschien ls deze rangor
de voor de Nederlandse officials een
aanwijzing over de komende samenstel
ling van het Russische team.
Van belang ls daarbij, nauwkeurig na
te gaan, waar wellicht onze (kleine!)
kansen liggen. Hieronder misschien een
vingerwijzing om „robot" Gantwarg uit
zijn evenwicht te spelen:
Wirt: M. Faórtoerg: Zwart: A Garvtiwaffg:
Kamp. USSR 1968 - 8e ronde 1. 32—28
18—22; 2. 37-32 12—18; 3. 41—37 7—12: 4.
48—41 1—7; 5. 31—26 19—23.
De directe consequentie van wits
voortzetting 8. 28x19 14x23; 7 32—28. Na
33—28 blijft wit met een lastig randstuk
zitten. Na 34—29 (23x34) 40x29 kan zwart
de voorpostaanval (22—27) enz. kiezen.
Wit verkiest zich niet zonder meer ln de
verdediging te laten drukken.
7. 23x32: 8 37X28 10-14; 9. 14—30
16-21;
De geijkte flankaanval tegen de witte
opstelling. Of het echter ln deze spelgang
effect sorteert is te betwijfelen.
10. 30—25 21—27; 11. 40—34 13—19; 12.
34—30 9—13; 13 45—40 4—10.
Dwingt vrijwel tot 14. 30—24 20x29; 15.
33x24 22x33; 16. 38x29 19x30; 17. 25x34.
Beiden hebben nu hun grootste con
centraties aan hun rechtervleugel.
Zwart heeft daarbij wat meer terrein
gewonnen en van belang ls daarbij, of
hij tn staat ls. ook het centrum onder
zijn controle te krijgen. HIJ slaagt daar
in, maar verzwakt daarbij zijn eigen
linkervleugel.
17. 14—19; 18. 43—38 19—23; 19. 41—37
17—22; 20. 37—31 23-28.
Alles loopt schijnbaar naar wens voor
zwart: wit ls geheel weggedrongen.
21. 35—30 10—14 22. 40—35 11—17 23.
39—33 28x39 24. 44x33 3—9 25. 30—25
6-11;
De directe herbezetting van het cen
trum door (18—23) 29x18 (12x23) ging na
tuurlijk niet door 34—29 (23x34) 33—28
(22x33 31x11 (6x17) 38x40 sOhijfwtast.
Zwarts opzet kan alleen slagen, als hU
door (1823) wit geheel van het centrum
kan verdrijven, wit ziet dit heel goed ln
en belet nu deze manoeuvre: 26. 42—371
5—10; Op (16—23) volgt: 29x18 (12x23)
3732! (612) 32x21 en zwart kan door
(23—28) de schijf niet terugwinnen we
gens: 34-30! (28x39) 21—16! en bil de
volgende zet 49—43.
27. 50-45 14-19 28. 28-207 Dit geeft wel
enige tactische kansjes, maar strategisch
gezien lang niet de beste.
Aan onze lezers voor deze week de
opgave: Hoe had wit hier wèl moeten
voortzetten?
Als volgt realiseerde zwart nu belang
rijk terrelnoverwlcht: 28. 15x24; 29.
29x20 27—32!; 30. 37x28. Iets beter is 38x27
30. 19-23; 31. 28x19 13x15; 32. 31—27?
Veel sterker ls 34—29 32. 22x31; 33.
26X37 8—13 34. 37—32 16—23 35. 49—43
9—14; 38. 47—42 12—18; 37. 35—30 7—12 38.
30—25 14—19; 39. 45—40 10—14 40. 34—30
11—16; 41. 30—24 19x30; 42. 25x34 14—19;
43. 40—35 17—21; 44 36—31 2—7 31—277?
Een ernstige fout ln een al heel moei
lijke positie. Zwart won door: 45.
23-28 46 32X14 21x32 47. 38x27 13—19; 48.
14x23 18x47 wit geeft op.
OPLOSSING
De stand was: Wit: 23, 26, 27, 29, 31, 32,
34 36. 37, 39, 40, 41, 42. 43. 44, 45 48 (1T
St.). Zwart: 2 3 6, 8. 9. 10. 11, 12, 15 16
17. 20. 21. 25. 30 (17 St.). Na (13-18) 1*
mogelijk: 32—28 (21x32) 43—38X (32x43)
28-22 (17x19) 29—24 (20x29) 34x5 (43x34)
40x29 er dreigt nu 26—21 en op (9—13)
volgt 26—21! enz. gevolgd door 29—24. Na
(11—17) ontstaat moeilijk spel, waarin wit
zich waarschijnlijk kan handhaven.
Niet goed ls 31—27 (32x21) 28—22 (17x19)
26x17 (11x22!) 29—24 (20x29) 34x5 wegens
30—35! en zwart neemt de dam met
schijfwinst af.
fANNEER u met de onderstaande
NZ-kaarten. na een dria-schoppen-
openlng van oost, terecht bent ge
komen in een elndcontract van zes
Sansatout behoort ook u tot het gilde
.der onverbeterlijk* optimisten di* llevar
drie down 'gaan dan een slemmet je te
missen. Wanneer u er echter ln slaagt
tegen de uitkomst van klaverheer dat
contract te winnen, mag de brldge-
gemeenschap diep de hoed voor u afne
men.
Sa 8 4
OAH 9 7 6 4 1
*532
drietje aan slag. Hierna moet hij schop- Laten we dus maar aannemen dat deze
pen spelen, zuid maakt vrouw en aas in actie gezien moet worden als een kwestie
die kleur (op tafel twee klavertjes weg), van binnenlandse (huls-)politiek, maar
hartenaas ls de entree naar noord, dat men dan toch maar weer graag van
na de rest der vrije-ruitens wordt-ge-— tfe 'parttf- W warme er er zoiets fijns als
gemaakt. e»het Tilburgse Krulkentoernooi of soort-
Twaalf slagen ert «en tegenstander ORgelijk evenement het hele weekeinde ln
verdwaasd ln de touwen hangt. Want om beslag neemt,
dit contract te maken moet oost (a) pre
cies een singleton klaver hebben, (b) Dat tegenspel vaak te moeilijk ls heb-
precles twee hartens hebben, (c) drie ben wij ln Tilburg weer diverse malen
ruitens hebben en (d) nog de schoppen- kunnen constateren. Bijvoorbeeld ln dit
1043
Q? 105 2
<C> B 8
H VB87
HB98752
C B 9
V10S
9
A V 6
9HV783
O 5
A106 4
Daar zit zuid dan ln zes Sans! West ls
zo onvriendelijk om niet met schoppen
(die oost bood) uit te komen, maar be
gin met klaverheer. En daar gaat le
dan: slag 1 voor klaveraas, slagen 2 en
3 voor hartenheer en vrouw, slag 4 voor
ruitenaas, slag 5 voor rultenheer (zuid
schoppen weg) en In slag 6 de ruiten
twee (1) van tafel.
Oost heeft geweldige pogingen gedaan
om zich ln ruiten te deblokkeren door
reeds ruitentien en de vrouw weg te
gooien, maar er helpt geen lieve vader
of moeder aan: oost komt met ruiten
heer bezitten.
Er ls enige atoomsplitsing voor nodig
om uit te rekenen, hoe „groot" de kans
ls dat NZ dit contract zullen maken
maar Ik kan mij voorstellen dat men
deze berekening op de wetenschappelijke
afdeling van de BC Oog ln Al alwaar dit
spel zo gespeeld zou zijn, tot een goed
einde zal kunnen brengen.
En wij gewone stervelingen zullen het
er wel over eens zijn, dat wij met de
NZ-kaarten liever ln zes of zeven harten,
desnoods ln zes ruiten hadden gezeten.
Tilburg heeft zijn tweede Krulkentoer
nooi achter de rug en gezien het grote
succes zal dit evenement wel een vaste
plaats krijgen in de agenda van en
thousiaste wedstrijdspelers.
Twee dagen duurde het toernooi ln de
fraaie Tilburgse Schouwburg en daar
ziet men dan ook vele vrolijke gezichten
van mensen die onlangs in het maand
blad Bridge gefulmineerd hebben tegen
het feit dat zij voor de NBB-competlties
tweemaal per Jaar een weekeinde van
huis weg moeten I
spel:
953
<?B 9 7 4
O AHB 7
98
A
5 3 2
O 109 3
VB 7 6 4 2
Noord gever, OW kwetsbaar. Stelt u
zich dit bledverloop voor: noord één
schoppen OW passen zuid twee
klaver noord drie Sansatout einde.
Als oost start u natuurlijk met ruiten
heer (of aas), uw partner west geeft een
aanmoedigend slgnaaltje ln die kleur
(naar verkiezing: ruiten zes, of ruiten
twee). Aan u. om in slag 2 de Grote
Daad te verrichten.
Volgende week uitslag van het examen l
HORIZONTAAL:
1. vaarweg in Ned.
7. dwaas
13. dwaas
14. deel van molecule
16. ring
17. buis
18. natuur
19. openingen
20. gewicht
21. boerenplaat*
22. boom
23 hulde
24. wond
25. keurig
26. spoedig
27. zoogdier
32. rekeningen
34. begrip
38. het boek der getallen
40. rond voorwerp
41 zedelijk
42. vruchten.
44 beschadiging
45. prop
46. noot
47 niet halen
51. zoogdier
55 hulphoogleraar
56. Bijbelse figuur
58 olaats in Brabant
60 donker
61 orent
63 zinrijke spreuk
84 onaangename verblijfplaats
65 kippeeigenschap
67 deel van een tuin
71 plaats in Overijssel
72. waterloop
73 soort tabak
76. voornaam
77 populaire naam voor bepaald
voedsel
78 meisjesnaam
79 rustplaats
80 meisjesnaam
81 baat
82. voedsel
83 ondiepte
84 deel van de Bijbel
VERTICAAL:
1. beschadigingen
2. dierlijke opslagplaats
3. voertuig
4 drank
5. vertrouwd
6. wentelen
7. vochtig land
8. meisjesnaam
9. sloom
10 godheid
11 plaats in Overijssel
12 onzuiver
15 o;ide Griekse koning
16 op elke plaats
28 plooisel
29 plaats in Limburg
30. plaats in Friesland
31. titel
33. bovenste deel
34 zandheuvel
35. vreemde munt
36. rivier in Italië
37 een beetje
39 zonder uitzondering
41 bouwwerk
34. soort vlinder
44 masker
47. slag
48. bevel
49 kledingstuk
50 jongensnaam
52 lichaamsdeel
53. dierenverblijfplaats
54 rivier in Ned.
55 onbeschaafd persoon
56 smalle opening
57 stukmaker
59 hier noch daar
61. uitgeleefd
62. voedsel
64. voedsel
66. gebaar
68. rivier in Duitsland
69. verstand
70. val
73. boerenplaats
74. succesnummer*
75. rivier op Sumatra
Oplossing vorige
cryptogram
Horizontaal: 1. worteltrekken. 10. oot
moed. 11. krengen, 12. zuil. 13. gebed, 11.
drie. 17. ren, 19. genoeg, 20. klusje, 21.
via. 23. eengezinswoning. 26. toto. 27. ze
tel, 28. club. 31. estraae. 32. taaltje. 38.
belendend pand.
Verticaal: 2. ontzien, 3. Toon. 4. ladder.
5. rekken. 8. Koen, 7. engerds. 8. oomzeg-
fertjes. 9. onbezet gebied, 14. begin, 16.
even. 18. sloop, 21. vigerend, 22. aspec
ten. 24. notitie. 25. Inlaten, 29 Made. 30.
raap.