Onderzoek Indische kwestie
vordert: voor juni nota
Voor 1971 geen wijziging
van het kiesstelsel
Pak de Poet!
Aan herindeling
van Zeeuws-
Vlaanderen
zitten veel
haken en ogen
Studenten niet tevreden
met nota curatoren
Beleggingsdeposito's
Actie voor reisfonds voor bezoeken
aan oorlogsgraven in Indonesië
Stad en welvaart maken huisvrouw
meer ontevreden met haar lot
VERDRIJF
VERKOUD
HEID /0\
„We zijn daar
weer zeer
welkom"
Onderzoek naar arbeidsreserve toont aan:
WITTE KRUIS
Zondag geen mis
voor studenten
in Utrecht
Grote steden
Het Noorden
Op zeven departementen is men ijverig
in tweehonderd meter archief gedoken
VERSPREKING
met P.
ÉS
REGERINGSPARTIJEN WILLEN NIET
Rijscholen in
verzet tegen
prijsstop
WEKAMINEN ALLEEN
NOG OP RECEPT
ECHTPAAR HIELD
THUIS BORDEEL
EN PLEEGDE
OOK ABORTUS
WEER RUMOER IN TILBURG
GEEN INSPRAAK
BIJ HET OUDE
Stortingen en disposities in
bedragen van 25.000,- of een veelvoud
daarvan.
Rentevergoeding
opzegtermijn 1 maand 51I4%
opzegtermijn 3 maanden 53/4%
opzegtermijn 6 maanden 6
opzegtermijn 12 maanden 61/4%
opzegtermijn 24 maanden 61/2%
Voor beleggingsdeposito's op vaste termijn zijn de tarieven
lager. Deze lagere percentages gelden
na de opzegging ook voor beleggingsdeposito's met
een opzegtermijn.
de bank waar ook zich thuis voelt!
Bankier Van Lanschot oriënteerde zich
Banden aanhalen
Zinloos
Zakelijk en cultureel
Waar je ook kijkt
steeds meer mensen genieten
van Roxy 25.
Probeer ze ook eens.
WOENSDAG 26 MAART 1969
DEN HAAG „Het gaat sneller dan
ik had gehoopt", zo vergiste premier
De Jong zich gistermiddag in de Twee
de Kamer, toen hij uitlegde hoe vlot
het allemaal loopt met het onderzoek
naar materiaal over militaire excessen
in de jaren 19451950 in Indonesië.
De socialistische fractieleider, drs.
Den Uyl, had gevraagd, hoe het ermee
staat en of dit onderzoek zich ook uit
strekt over de militaire bevelvoering
en de politieke achtergronden. Het on
derzoek gaat verder en dieper dan men
denkt, antwoordde de minister-presi-
sident.
Op zeven departementen is men in de
archieven gedoken. Er is een stuur
groep van de secretarissen-generaal in
gesteld en daaronder werkt een coördi
natiegroep van ambtenaren. Er is er
gens tweehonderd meter archief, waar
in men moet zoeken. Dat kost vier tot
zes weken werk, maar dat is deze
maand gedaan. Uit de notulen van de
kabinetsvergaderingen van die tijd wor
den passages opgediept. Er komen
stukken uit de geheime archieven, de
RVD verzamelt publikaties, particulie
ren verschaffen inlichtingen en de zen
ding en de missie is om materiaal ge
vraagd.
„Ik ben plezierig verrast door de ini
tiatieven op de departementen", zei de
premier, „ik voorzag aanvankelijk
moeilijkheden en traagheid, maar het
gaat sneller dan ik had gehoopt". Er
ging een luid gelach op na deze ver
spreking, die inderdaad humoristisch
klonk na de aandrang op spoed van
drs. Den Uyl.
Premier De Jong stelde de Kamer
gerust dat de regering voor 1 juni een
nota zal opleveren met de hoofdzaken
van het onderzoek. Dan kan de Kamer
zelf uitmaken hoe een nader onderzoek
naar de excessen moet worden inge
steld en welke maatregelen er moeten
komen om dat te bespoedigen.
De actie-Westerling in Bandung, twee
maanden na de soevereiniteitsover
dracht, valt er buiten. In de nota zal
de regering ook haar oordeel over deze
kwestie geven. Over publikatie van het
materiaal zelf wilde premier De Jong
zich nu nog niet uitspreken, maar wel
kon hij zeggen dat de regering daartoe
grote bereidheid heeft.
ADVERTENTIE
Poeders, tabletten, cachets.
v V J -
(Witte Kruis spaart bovendien
de maag.)
Mr. E. J. Korthals Altesvoorzitter van de Kiesraad en nu ook voor
zitter van de commissie die het materiaal verzamelt over het optreden
van het Nederlandse leger in Indonesië, volgde gistermiddag de debat
ten in de Tweede Kamer over ,,de brief" van premier De Jong.
DEN HAAG De regeringspartyen willen geen verandering van het kiesstelsel
vóór 1971. De meningsverschillen tussen de liberalen en de drie confessionele par
tyen KVP, ARP en CHU over evenredige vertegenwoordiging en districtenstelsel
dreigen op een kabinetscrisis uit te lopen als er aan de Kieswet zou worden gesleu
teld. De Tweede Kamerverkiezingen in 1971 zullen dus op de gewone manier, vol
gens het thans geldende systeem, worden gehouden.
DEN HAAG De rijscholen hebben
geprotesteerd tegen de prijsstop, die
minister De Block (Economische Za-
éen) tegen hun tarieven heeft uitge
vaardigd. In hun protest aan de minis
ter vragen de rijscholen om intrekking.
Hert protest is uitgegaan van de in de
commissie van overleg autorijscholen
samenwerkende organisaties. De com
missie vraagt aan de minister toestem
ming om de tarieven van 1 oktober vorig
jaar alsnog met zes procent in plaats
van vijf procent te verhogen. Dat is no- j
dig om de gestegen kosten en de btw
op te vangen.
Volgens de commissie is de prijs
maatregel tegen de rijscholen genomen
nadat slechts enkele tientallen scholen
hun tarieven onaanvaardbaar hadden
verhoogd.
DEN HAAG Zogenaamde wek
aminen („peppillen) zullen met in
gang van 1 april uitsluitend op recept
mogen worden afgeleverd. Daarvoor
is nu na een overgangsperiode van
een jaar een definitieve regeling
getroffen.
Bovendien zal er na 1 april, als ver
scherping van het oude besluit, spra
ke zijn van een meldingsplicht. Aldus
zal een inzicht ontstaan over wat wordt
in- en uitgevoerd.
Dit was gistermiddag in de Tweede
Kamer de reden, dat het regerings-
blok weigerde deel te nemen aan het
debat, dat de socialist drs. Van Thijn
over de plannen tot wijziging van de
Grondwet en de Kieswet wilde ontkete
nen. Hij interpelleerde minister Beer-
nink (Binnenlandse Zaken) over de
vraag of tegen 1971 de burgers meer
en rechtstreeks invloed op de rege
ringsvorming zullen hebben of niet.
Hij verweet mr. Beernink, dat deze
dit „kernpunt van de politieke vernieu
wing" op de lange baan had gescho
ven. De staatscommissie zal het in
haar tussenrapport, dat voor 1 juni
komt, niet behandelen.
Dit is volgens drs. Van Thijn in
strijd met de belofte in de regerings
verklaring van premier De Jong in
april 1967, dat nog voor 1971 „een voor
lopige afronding van het grondwetsbe-
leid" tot stand zal komen.
Geen sprake van, antwoordde de mi
nister. Hij kondigde aan dat in het rap
port wel degelijk de regeringsvorming
zal worden behandeld, maar dan „in
het verband van de problematiek van
het kiesstelsel" Het zou veel te veel
werk vergen om de regeringsvorming
afzonderlijk te bekijken; allemaal
theorie zonder praktische waarde.
Namens de regeringsfracties hing de
liberaal mr. Geertsema de zaak for
meel op aan de afspraak dat de grond
wetszaken in de bijzondere kamercom
missie thuishoren en niet in het open
baar kunnen worden behandeld.
De radicaal drs. Aarden noemde dit
de boot afhouden. De fractievoorzitter
van D'66, mr. Van Mierlo, stelde de
UTRECHT In de Utrechtse stu
dentenparochie zal zondag geen mis
worden opgedragen nu kardinaal Al-
frink de drie studentenpastores voorlo
pig in hun ambt heeft geschorst.
Wel zal zondag in elk geval een ker
kelijke bijeenkomst worden gehouden.
Morgen zullen de parochianen zich be
raden over de vorm van deze bijeen
komst, vermoedelijk een evangeliele
zing en een meditatieve toespraak.
De parochieraad van de Utrechtse
studentenparochie heeft in een ver
klaring zijn „ontsteltenis" uitgespro
ken over de maatregel van de kardi
naal. De raad hoopt overigens, dat
alsnog een gesprek met de kardinaal
tot stand zal kunnen komen. Met 't oog
hierop wil hij zich van verder com
mentaar onthouden.
ADVERTENTIE
10 x f 1000,- en 1000 x f 10,- met één woordje
in het Knorr altijd-prijs-letterspel.
Vraag deelnemersformulieren
bij uw Knorr leverancier
medewerking van drs. Gruyters aan
de staatscommissie afhankelijk van de
vraag of deze commissie alsnog het
grondwettelijk vastleggen van het
recht op inspraak bij regeringsvor
ming en regeringsprogram ter hand
zal nemen.
De minister meende echter, dat de
staatscommissie zelf moet uitmaken
wanneer zij iets in behandeling wil ne
men.
De communist Bakker wierp drs.
Van Thijn voor de voeten dat deze al
leen maar het districtenstelsel wil en
dan liefst met twee partijen: één on
der drs. Den Uyl en één onder drs.
Schmelzer. Hij was het eens met de
pacifist Wiebenga. dat het de kiezers
alleen gaat om politieke vernieuwing.
Wat drs. Van Thijn wil is volgens hem
staatkundige afbraak.
De motie-Van Thijn om alsnog de
kwestie van „de invloed van de kie
zers op de regeringsvorming" voor
rang in de staatscommissie te verle
nen. kreeg slechts de stemmen van de
PvdA. D'66 en de groep-Aarden.
Minister Beernink had haar volstrekt
overbodig genoemd. Hij zei dat de re
gering „blijft bewerkstelligen dat een
zo groot mogelijke herziening tot
stand zal komen".
DEN HAAG Het zit er niet In dat
het wetsontwerp om Zeeuws-Vlaande-
ren gemeentelijk opnieuw in te delen
ongewijzigd door de Tweede Kamer zal
worden aanvaard.
Een aantal fracties is het oneens met
het plan van minister Beernink (bin
nenlandse zaken) om het aantal ge
meenten in dit deel van Zeeland van
dertig tot vijf terug te brengen. Die
vijf gemeenten zijn: Hulst, Hontenisse,
Terneuzen, Oostburg en Aardenburg.
De K.V.P.'er F. A. A. M. Fiévez dien
de ook namens H. Wiegel (V.V.D.)
en T. Tolman (C.H.U) een amen
dement in om niet één gemeente in den
kanaalzone te vormen (Terneuzen),
maar drie: Terneuzen, Axel en Sas van
Gent
De heer Fiévez pleitte ook nog voor
een zelfstandige gemeente IJzendijke,
maar dat laatste vond met name de
anti-revolutionaire Zeeuw J. A. van
Bennekom zeer ongelukkig. Hij kwam
zelf met een amendement dat voorziet
in het handhaven van een zelfstandige
gemeente Axel, vergroot met enkele
omliggende gemeenten. Hij noemde het
totale plan het „grootste herindelings
plan uit de parlementaire geschiedenis"
De socialist J. J. Voogd wilde maar drie
gemeenten voor heel Zeeuws-Vlaande-
ren: Hulst, Terneuzen en Oostburg.
Minister Beernink zal vandaag ant
woorden.
HELMOND Vcr-Ucht van het ple
gen van abortus heeft de Helmondse
politie het echtpaar W. van D.-H. uit
Helmond opgesloten. W. van D. (44) en
zijn vrouw (42) hielden er in hun wo
ning een bordeel op na.
Zodra hun kleinste kinderen naar bed
waren, werden er iedere avond man
nen ontvangen. Het telefoonnummer
van het echtpaar stond in bijna ieder
toilet van de Helmondse bars op de
muur gekrast. De politie had allang
een oogje op dit echtpaar, omdat ze
de man verdacht van souteneurschap
van zijn eigen vrouw. Nu is aan het
licht gekomen dat er in dit huis ook
abortus gepleegd werd. Zeker vier
maal heeft vruchtafdrijving plaatsge
had. De Helmondse politie gelooft ech
ter, dat er nog wel meer gevallen aan
het licht zullen komen. Het echtpaar
blijft ontkennen. Tijdens het verhoor
op het Helmondse politiebureau heeft
de vrouw geprobeerd zich op te han
gen Een attente politieagent heeft dit
voorkomen. De drie kinderen van het
echtpaar zijn onder bescherming van
de kinderbescherming gesteld.
TILBURG Met de nota „Bestuurs
structuur" hebben curatoren van de
katholieke hogeschool in Tilburg de stu
denten tegen de haren ingestreken.
Ruim zevenhonderd van hen bezoch
ten gistermiddag een protestvergade
ring die door Links-Front (een actie
groep van linkse studenten en SVB'ers)
in de aula was belegd.
Even zag het ernaar uit dat de aula
evenals veertien dagen geleden
zou worden „bezet". De rector-magni-
ficus, prof. dr. C. F. Scheffer, voor
kwam dat echter na overleg met cura
toren. Hij stelde de aula ter beschik
king. Enkele hoogleraren en een groot
aantal wetenschappelijke medewerkers
van de hogeschool woonden de protest
vergadering bij.
Het ongenoegen van de studenten
was vooral opgewekt doordat de nota
hen op geen enkele manier inspraak
geeft.
Een drastisch voorstel tot democrati
sering wordt wel gedaan in de „Nota
van de 21", een tegennota, die eveneens
maandag verscheen en die is opgesteld
door vier hoogleraren, een aantal we
tenschappelijke medewerkers en stu
denten tezamen.
Daarin wordt voorgesteld een Hoge-
schoolraad in te stellen van hooglera
ren, medewerkers en studenten. Per
faculteit zouden er eveneens raden
moeten komen. Curatoren, die nu het
bestuur vormen, zouden het veld moe
ten ruimen voor een hogeschoolbureau
en een adviesraad met mensen van
buitenaf.
Tijdens de protestvergadering barstte
een lid van de wetenschappelijke staf,
drs. W. Boerboom, eveneens een der op
stellers van de tegennota uit: „Ik ben
op 68 punten over de nota van curato
ren gestruikeld".
„Nergens gaat de nota ii. op vragen
over wat er veranderen moet. Ze wil
alles bij het oude laten. Ze wil in de be
staande structuur slechts een „democra
tische geest, een mooie-kantine-menta-
liteit" invoeren. De hele nota ram
melt".
Hij deed „in het belang van de ho
geschool" een dringend beroep op alle
studenten om donderdagavond, wan
neer er opnieuw een openbare discus
sieavond is, aanwezig te zijn. De ver
gadering zond aan curatoren een tele
gram, waarin hun gevraagd wordt
toch vooral ook te komen.
ADVERTENTIE
NEDERLANDSCHE
MIDDENSTANDSBANK
DEN BOSCH „Over een even
tueel bezoek van prins Bern hard aan
Indonesië heb ik niet gesproken. Maar
het is mij wel duidelijk geworden, dat
prins Bern hard daar van harte welkom
zal zijn".
Bankier Willem van Lanschot (54)
uit Den Bosch is het afgelopen week
einde uit Indonesië teruggekeerd. In
Djakarta heeft hij besprekingen ge
voerd, o.a. over het bezoek van
Nederlandse nabestaanden aan de
23.000 oorlogsgraven van Nederlanders
in Indonesië.
Het gevolg: Er zal binnenkoK in Ne
derland een actie worden gevoerd om
het reisfonds van de Nederlandse Oor
logsgraven Stichting te „spekken" met
vier miljoen gulden. Alle Nederland
se nabestaanden van oorlogsslachtof
fers in Indonesië zullen van dit geld
dan de graven kunnen bezoeken.
De Indonesiërs hebben de heer Van
Lanschot gegarandeerd, dat zij voor
het opvangen van en het onderdak
voor deze nabestaanden zullen zorgen.
De heer Van Lanschot is naar Indo
nesië gegaan als president van de
Bond van Nederlandse Militaire Oor
logsslachtoffers. Hij heeft daar con
tact gehad met Indonesische oorlogs
veteranen en met regeringsvertegen
woordigers, onder wie president Su
harto en minister Malik van Buiten
landse Zaken. Hij is er vijf dagen ge
weest.
„Wij moeten alles doen om de
vriendschapsbanden met Indonesië
aan te halen. Daarom blijft het
vreemd, dat de Nederlandse regering
president Suharto op dit moment lie
ver nog niet wü ontvangen. In Indone
sië begrijpt men daar niets van", al
dus de heer Van Lanschot.
Samen met het Indonesische vetera-
nenlegioen werd een verklaring opge-
Bankier W. van Ldnscliot:
..Vriendschappelijke contacten
van veteraan tot veteraan".
steld, die vandaag aan premier
Jong zal worden overhandigd.
De
In deze verklaring staat dat er uit
wisselingsprogramma's zullen worden
bestudeerd en dat het zinloos is zich
nu nog te verdiepen in twintig jaar ge
leden eventueel gepleegde oorlogsmis
daden.
Bovendien wordt erin gezegd dat
een beroep op de respectieve regerin
gen zal worden gedaan de vriend
schap na te streven.
Het bezoeken van oorlogsgraven in
Indonesië is weer actueel geworden",
zegt de heer Van Lanschot. „De Indo
nesiërs begrijpen overigens niet, waar
om wij Nederlanders plotseling oude
kwesties als die van eventueel door
Nederlandse militairen gepleegde oor
logsmisdaden, oprakelen".
„Ik heb met Indonesische regerings
vertegenwoordigers besproken hoe wij
de vriendschapsbanden zouden kunnen
verstevigen. Dat moeten wij vooral
doen door te proberen om de voor
al economische problemen te hel
pen oplossen. Die kwesties zullen wij
nu bestuderen en doorpraten met de
Nederlandse regering", aldus de heer
Van Lanschot.
Hij zegt: „Ik had het grote voor
deel dat ik geen diplomatieke gesprek
ken hoefde te voeren. Alle contacten
liepen van veteraan tot veteraan. Ik
stel nu: als wy oud-stryders een
vriendschappelijke brug kunnen slaan
naar onze vroegere tegenstanders, dan
moet dat ook mogeiyk zyn op zakeiyk
en cultureel gebied".
„Uit alle Indonesische reacties werd
mij duidelijk, dat wij Nederlanders
weer van harte welkom zijn in Indone
sië."
De heer Van Lanschot heeft in In
donesië o.a. gesproken over Neder
landse hulp bij de bouw van een reva
lidatiecentrum voor invaliden in Dja
karta. Ook deze kwestie zal met de
Nederlandse regering worden bespro
ken.
ADVERTENTIE
AMSTERDAM Verreweg de meeste huis
vrouwen in ons land bijna negentig procent
zijn tevreden met hun werk in de huishouding. De
ontevredenheid groeit echter naarmate men wel
gestelder is of in dichter bevolkte steden woont.
De meeste met hun huishoudelijk werk ontevre
den dames vindt men in de categorie van dertig
tot vijftig jaar.
Dit z(jn enkele conclusies van een onderzoek
onder ruim 20.000 gehuwde Nederlandse vrouwen in
de herfst van vorig jaar. Het werd verricht door het
bureau Ogilvie. in opdracht van het uitleenbureau
van personeel Manpower Nederland, sinds kort ge
heten: Tempo-team.
Doel was meer inzicht te krijgen in de bestaande
reserve aan vrouwelijke arbeidskrachten. Een be
langrijk deel van deze gegevens o.a. dat over de
kwaliteiten en ambities van de dames wordt uit
concurrentie-overwegingen niet prijsgegeven door
het bureau.
Het bureau is ervan uitgegaan, dat de mate, waar
in de vrouwen tevreden zijn met hun huidige werk,
mede bepalend is voor hun bereidheid buitenshuis
te willen werken.
De ontevredenheid was het grootst in de grote
steden. Amsterdam was in dit opzicht toonaan
gevend met een percentage van 13,6, gevolgd door
Rotterdam met 11,5 en Den Haag met 11,2.
Friesland stond helemaal onderaan de ranglijst
met slechts 2,1 procent van het totaal aantal onder
vraagde huisvrouwen.
Ook in de welstandsklassen gaven de Amsterdam
se dames in ontevredenheid met de huishoudelijke
karweitjes de toon aan: 22 procent van hen was niet
content en in Rotterdam was 20,4 procent dat niet.
Merkwaardig genoeg schikten de meer welgestelde
Haagse dames zich beter in hun lot: slechts 10,4 pro
cent vond hier geen bevrediging in de huishouding.
..Wellicht vanwege de vele party's", grapte de heer
R. G. Ogilvie gisteren in zijn toelichting.
De naar verhouding grote ontevredenheid in de
leeftijdsgroep van dertig tot vijftig jaar (7,7 procent
van hun totaal) schreef hij toe aan „het uit de kleine
kinderen groeien" en het zich bewust worden nog
een taak in het leven te hebben.
In de groep tot 29 jaar was de „ontevredenheid"
zes, in die van vijftig tot zestig jaar 6,ë en die van
boven de zestig 3,6 procent.
In Amsterdam echter hadden ook de dames van
lx>ven de zestig minder vrede met het huishou
delijk werk: Zes procent van het totaal vertelde dit
tenminste aan een van de 768 onderzoek(st)ers.
In tevredenheid wedijverden de Friese en de Gro-
ïingse vrouwen met elkaar: In Groningen werd on-
ier de 244 ondervraagden niet één, in Friesland op
>66 ondervraagden slechts twee ontevreden huis
vrouwen gevanden.
Wat de Nederlandse dames in het algemeen be-
betreft: 39,7 procent was „heel" en 49,6 procent
..wel" tevreden. De keuzemogelijkheid „weet niet
kreeg 4,3 procent, „niet tevreden" 5,5 en „helemaal
niet tevreden" 1,1 procent der damesstemmen.
