Koreade Suez-crisisHongarije
en de mislukte top van 1960
Eenheid der geallieerde legers boven nationalistische gedachten"
Groter generaal
dan staatsman
„Voedsel een
deel van
de soldij"
Domus verwacht
stijging kosten
voor onderhoud
FINANCIËLE
NOTITIES
Mosa heeft goede
verwachtingen
MOEILIJKE PERIODEN TIJDENS
EISENHOWER'S PRESIDENTSCHAP
rijheid van de
mens grondslag
van Eisenhower's
loopbaan
Amateur
Hulpje
Bevorderd
HARTAANVAL
0 President Johnson ontmoette
enige malen zijn Republikein
se voorganger Dwight David
Eisenhower om te spreken over
Amerika's problemen. Ten aanzien
van de oorlog in Vietnam toonde
Eisenhower zich een „havik".
Ik antwoord graag
op de naam Ike
RUIMTEVAART
AMBASSADEUR TYLER:
Eisenhower tekende op 7 juni 1945 het vier mogend he den-pact betreffende de controle over het bezette Duitsland
tijdens een bijeenkomst in Berlijn van vertegenwoordigers van de „Grote Vier"
ROTTERDAM. De N.Vr Maat
schappij tot exploitatie van onroerend
gord (Domus) heeft, blijkens de ver
lies- ril winstrekening over 1968, een
voordelig saldo exploitatierekening be
haald van f531.864 (v.j. f541.225). Na
afschrijving op onroerende goederen
rsteert een saldo van I 167.052 (v.j.
f 475.664). Hlerhti komt de winst ver
koop panden ad 1 258 (f 270.697). Het
saldo winst na reserveringen bleef on
veranderd op f i.»8.080 Voorgesteld
wordt, zoals bekend, een dividend van
zeventien pet (onv.).
De directie is erin geslaagd de on
derhoudskosten tot een redelijk niveau
te beperken. Zij rekent erop, dat door
de nieuwe loonsverhogingen en de invoe
ring van de BTW de onderhoudskosten
in 1969 niet onaanzienlijk zullen stijgen.
De op 1 januari 1968 resterende voor
oorlogse panden met een aanschafwaar-
de van f261.654 en een boekwaarde van'
f219.915 werden verkocht voor f304.173
zodat een boekwinst werd gerealiseerd
van f 84.258. Er werd voor f 55.000 aan
diverse verbeteringen besteed. Domus
zal in de komende jaren nog l'/3Ó2
min gulden onroerend goed moeten ko
pen of bouwen, teneinde de vervan
gingsreserve van f 1 46 min, voortko-
mende uit boekwinst op verkochte pan
den in de periode 1964 tm 1968. vrij
van vennootschapsbelasting te kunnen
overboeken naar de normale afschrij
ving onroerende goederen.
De hypotecaire schuld daalde met
f 332.500 tot f3.11 min. Dat is ca. 50
pet van de boekwaarde en ca. 38 pet
van de werkelijke waarde van het on
roerend goed. De boekwaarde van het
pandenbez.it bedraagt f 6.14 min, ter
wijl de aanschaffingsprijs van dit bezit
f6.64 min was. Bij een bruto-huurop-
brengst naar de stand van de verhuur
op 1 januari 1969 van f711.000 per jaar,
schat de directie de huidige waarde van
haar bezit bij realisatie op ruim f 8
miljoen.
MAASTRICHT De gunstige resul
taten in 1968 van N.V. Porselein- en Te
gelfabriek Moaa Maastricht zijn gro
tendeels toe te schrijven aan de stij
ging van produktie en omzet. Het bru
to bed rijf sresuKaat voor afschrijvingen
en voor vennootschapsbelasting is met
22 pet toegenomen tot f 11,5 min. De
netto-winst is per saldo gestegen met
42 pet van f2,9 min tot f4.1 min. Zo
als vermeld, wordt 19 pot dividend (v.
j. 16 pet) voorgesteld.
Het bedrijf beschikt over een ruim
orderbestand. In de sector tegels ver
wacht de directie een verdere om zet-
toeneming. Ook voor 1969 zal de grote
loonkostenstijging in de porseleinsec
tor zonder prijsstijging niet kunnen
worden opgevangen. In de tegelsector
denkt men dit grotendeels wel te berei
ken door produktie verhoging en diepte
investeringen. Bij verdere normale ont
wikkeling heeft de directie positieve
verwachtingen ten aanzien van de re
sultaten in 1968.
Per ultimo 1968 was 46 pet van de
personeelsleden, werkzaam in de pro-
duktiesector, afkomstig uit België. Het
aantal medewerkers in 1968 bedroeg
952 personen. Voorgesteld zal worden
het aandelenkpitaal door middel van
herkapitalisatie met 30 pet .te verhogen
onder gelijktijdige uitkering van een
herkapitalisatiedividend in contanten
van 7Vt pet. De nieuwe aandelen zul
len ten volle delen in de winst over
1969 en volgende jren. Het voorstel
vindt zijn grond in de expansie van de
onderneming en in het voortscnrijden
de inflatieproces In 1968 bereikten de
investeringen het hoge niveau van
f 6,2 min.
p""cn half Jaar, nadat hU ztfn eer-
J ste ambtstermijn als president
begon (1953) kon Eisenhower de in
lossing van een van zijn voornaam
ste bejoften tijdens de verkiezings
campagne waarmaken: de beëindi
ging van de Koreaanse oorlog. Van
toen af concentreerden de president
en zijn minister van Buitenlandse
Zaken. John Foster Dulles, hun in
spanningen op drie hoofddoelen:
1. De communistische mogendhe
den te weerhouden van agressieve
daden door ze te dreigen met „groot
scheepse vergelding", door middel
van kernwapens en dcor de militaire
kracht van de niet-communistische
wereld te vergroten.
2. Het ontwikkelen en uitbreiden
van het systeem van bondgenoot
schappen, waaraan president Tru
man in het begin van de koude oor
log was begonnen.
3. Een soeverein West-Duitsland
in het Noordatlantisch bondgenoot
schap te brengen, hetgeen b|f de
akkoorden van Parijs in 1954 werd
verwezenlijkt.
Een van zijn opvallendste voorstel
len als staatshoofd was. dat alle lan
den die atoomenergie opwekten een
deel van hun bronnen voor vreedza
me doeleinden in een gemeenschap
zouden inbrengen. Dit leidde tot de
historische conferentie ..atomen voor
de vrede", die in 1955 in Genève
plaatsvond.
Kort na de Geneefse conferentie
van 1955 werd Eisenhower getroffen
door een hartaanval, die later nog
door verscheidene andere zou wor
den gevolgd. Hij voelde zich echter
nog krachtig genoej om zich opnieuw
verkiesbaar te stellen. President
Toen Eisenhower In 1953 tnge
huldigd werd als president, wei
gerde hij de traditionele hoge hoed
te dragen en verscheen met bol
hoed. Oolc naar het grote bal des
avonds droeg hij de bolhoed. In
1957. hij de aanvang van zijn twee
de termijn, was de bolhoed weer
de hoed van de dag. Vrijwel elke
autoriteit droeg er een. Maar in
1961 droeg Eisenhower een hoge
hoed voor de rit naar het Kapitool
met zijn opvolger, John F. Ken- 1
nedv. Het inhuldigingscomité had I
dit voorgeschreven.
Voor hij 18 jaar was had hij de
Bijbel al twee keer in zijn ge
heel gelezen, vertelde Eisenhower
bezoekers die hem bij zijn eerste
inhuldiging als president een dupli-
kaat aanboden van de Bijbel, die
George Washington heeft gebruikt.
Evenals vele andere jong ge
trouwde mannen moest Eisen
hower het zuinig aandoen. Als pre
sident vertelde hij, dat hij in 1916
altijd „onder" lag bij de bank. Hij
vond het tijd, dat hij wat verant-
woordelijker werd en kocht een
kleine verzekeringspolis. Hij staak
te het roken van kant-en-klare siga
retten en begon te „rollen". Dertig
jaar later kwam de maatschappij
de polis betalen die hij vergeten
was. „Het was niet veel, maar ik
dacht nog dikwijls, vertelde hij,
aan het plezier dat ik met mijn
vrouw had over het werken aan
hun toekomst. Het was toen niet zo
moeilijk ons kleine offers te ge
troosten, omdat we jong waren en
natuurlijk erg verliefd".
Zelf een amateur-kok, heeft
Eisenhower als stafchef van het
leger veel gedaan om het eten
voor de soldaten te verbeteren.
„Voedsel", zei hij, „is een deel
van de soldij, en ik zal er voor zor
gen, dat van die soldy niets vals Is.
Ztfn specialiteit was groentesoep.
Z(jn recept daarvoor stond h(J af aan
het kookboek van de Columbia-uni-
versiteit. HU had 650 woorden nodig
om de bereiding te vertellen en 2
dagen om de soep te maken. Ook
deed Eisenhower thuis wel eens de
afwas, maar dan alleen op zondag-
avond.
Het Eisenhower-museum in Abi
lene, Kansas, heeft vele oor
logsherinneringen, o.a. geschenken
uit vreemde landen en sleutels van
vele steden. Ook zijn er de militai
re uniformen van Eisenhower ten
toongesteld, o.a. de beroemde
Eisenhower battle-jacket. Het kost
baarste stuk is de met diamenten
bezette medaille, de orde van de
overwinning, die de Russen hem in
1946 schonken. De waarde wordt op
100.000 dollar geschat.
Schilderen was een van Eisen
hower's ontspanningen. Werd
hij geplaagd door een probleem,
dan begon hij doelloos op het lin-
hen te kladden. Maar het duurde
niet lang, of hU koos een vorm.
Meestal was dat een landschap.
Een andere geliefkoosde tijdpasse
ring was golf.
Als president van de Columbia-
universiteit werd hem gevraagd
hoe hij moest worden aangespro
ken, als generaal of president. Ike
antwoordde: „Zo lang ik leef, zal
ik graag antwoorden op de naam
Ike".
EISENHOWER ROVENAE EERLIJK EN VERZOENEND
DEN HAAG Generaal Dwight David Eisenhower. In 1890 geboren als telg
van in het begin van de achttiende eeuw wegens geloofsvervolging naar de
nieuwe wereld uitgeweken Duitse voorouders, was een politirus zonder liefde
voor de politiek en tevens een soldaat die geen romantiek in de oorlog zag. „Er
is in het gevecht geen glorie te vinden welke het vergoten bloed waard is", zo
luidt een van zyn uitspraken.
Toen de tweede wereldoorlog voorbU was zei ti|): „Ik haat de oorlog zoals alleen
een soldaat die er middenin heeft gezeten dit kan. Ik haat hem als iemand die
lÜn wreedheid, waardeloosheid en stupiditeit heeft gezien".
In de jaren van aijn presidentschap
bleef Eisenhower, naast veelvuldige
moeilijkheden met zijn gezondheid, kri
tiek niet bespaard. Men verweet de
staatsman-soldaat, die eens opperbe
velhebber van de grootste militaire
coalitie in de geschiedenis was, terecht
besluiteloosheid en gebrek aan leider
schap en zei dat hij meer belangstel
ling had voor het golfspel dan voor
staatszaken. Zijn aanhangers wezen er
echter op, dat hij op zijn eigen wijze
het land door een langdurige en kri
tieke periode van de koude oorlog
stuurde, zoals hij ook als militair bevel
hebber in de oorlog zijn groot bemid-
delings- en verzoeningstalent aanwend
de om de heterogene elementen onder
zijn comman do tot 'n bruikbaar hecht
geheel te smeden. Winston Churchill
zei van Eisenhower: „In hem hadden
wij een man, die de eenheid van de
geallieerde legers stelde boven alle
nationalistische gedachten."
De Britse veldmaarschalk Montgo
mery. Eisenhowers plaatsvervanger
bij de invasie in Normandië. was even
wel van mening dat deze de strategie
van de campagne op het Franse kust
gebied niet echt had begrepen. Eisen
hower is nooit op deze kritiek ingegaan.
Na stafchef, universiteitsvoorzitter en
Atlantisch opperbevelhebber te zijn ge
weest werd Eisenhower, bekend om zijn
brede glimlach, op de hoge golf van
de „I like Ike"-campagne in 1953 het
Witte Huis ingedragen. Volgens zijn
vrienden was het echter een van de ge
lukkigste dagen in het leven van de
man die in zijn jonge jaren gezegd had
niet te verwachten het ooit tot een ho
ge militaire rang te zullen brengen,
toen hij in januari 1961, na acht jaar
aan het roer van staat te hebben ge
staan, de allesvergende taak aan John
F. Kennedy kon overdragen om op zijn
boerderij in Gettysburg te gaan tuinie
ren en zich te gaan toeleggen op zijn
geliefde golfsport.
Als militair had hij zich steeds van
politiek afzijdig gehouden. Nog in 1946
zei hij geen enkele politieke functie te
■uilen aanvaarden, of d(t nu „honden
mepper of opperste koning van het
heelal" zou zijn.
Maar in 1952 zwichtte hij voor de
druk, die beide partijen op hem hadden
uitgeoefend om zich kandidaat te stel
len bij de voorverkiezingen voor het
presidentschap. Hij zei toen gehoor te
geven aan de „oproep tot zijn plicht"
en koos de republikeinse partij, hoewel
hij jaren terug eens gezegd had de de
mocratische partij altijd trouw te zul
len blijven.
Bij de verkiezingen die in 1952 plaats
hadden werd ,.Ike" met grote meerder
heid op zUn democratische tegenstan
der Stevenson tot president gekozen.
In de eerste t(jd had de „amateur in
de politiek" door zijn onervarenheid ve
le moeilijkheden, maar geleidelijk aan
viel het hem wat gemakkelijker en mis
schien heeft hy in juli 1955, op de top
conferentie in Genève. het hoogtepunt
van zijn politieke carrière bereikt. Hij
toonde zich bij dit overleg toch wel een
staatsman, die bereid was tot gedurfde
diplomatieke zetten, zoals zijn door de
Russen verworpen voorstel elkanders
militaire inrichtingen uit vliegtuigen te
fotograferen om daarmee de vrees voor
een verrassingsaanval weg te nemen.
Toen in 1956 weer de presidentsver
kiezingen werden gehouden, versloeg
Eisenhower opnieuw Stevenson, 't Was
de tweede maal in deze eeuw. dat een
republikeinse president voor een nieuwe
achtereenvolgende ambtstermijn in het
Witte Huis terugkeerde. Bij de verkie
zingen in november 1960 was Eisenho
wer in overeenstemming met het
ingevoerde gebruik geen kandidaat
meer.
De democraat John F. Kennedy won
toen van de republikein Nixon en werd
president.
Nadat Dwight D. Eisenhower de mid
delbare school had voltooid, werkte hij
enige tijd als hulpje op een boerderij,
in een koelhuis en bij de brandweer.
Hoewel hij liever bij de marine was
gegaan, lieten zijn ouders hem in
schrijven op de militaire academie van
West Point, omdat hij met zijn 21 jaar
voor de marine al tie oud was. Hij
slaagde in 1915 als 61ste van een
groep van 164 en werd vervolgens als
Nasser's nationalisering van het
Suezkanaal en het ingrijpen van
Rusland in de Hongaarse opstand
legden evenwel naast de verkiezings
campagne zware lasten op hem. De
onverzettelijke Eisenhower, die na
genoeg nooit van een eenmaal geno
men besluit terugkwam, hield vast
aan een „vreedzame regeling" van
de Suez-crisis, terwijl Frankrijk en
Engeland tot militaire interventie
overgingen.
Op 5 maart 1957 keurde het Ame
rikaanse congres de door de rege-
ring-Eisenhowcr opgestelde politiek
voor het Midden-Oosten goed. Deze
politiek, hekend als de „Eisenhower-
doctrine", kwam er in het kort
op neer, dat ieder land, dat direct
door de Sovjet-Unie wordt bedreigd,
door Amerikaanse strijdkrachten zal
worden gesteund wanneer het dit
wenst. Bovendien moest een om
vangrijk programma voor economi
sche hulp paal en perk stellen aan
de politieke en economische 'nvloed
van het internationale communisme
in het Midden-Oosten.
Zijn tweede ambtstermijn was nog
jong toen Eisenhowers tegenstanders
hem beschuldigden van besluiteloos
heid. Deze kritiek kwam ten dele
voort uit de achterstand van de Ver.
Staten op het gebied van het ruim
te-onderzoek in vergelijking met de
Russen. In december 1957 speelde
hij, ondanks de handicap van een
lichte beroerte die zijn spraakvermo
gen tijdelijk enigszins had aangetast,
een leidende rol op de eerste topcon
ferentie van de NAVO in Parijs,
waarop in principe werd besloten tot
vestiging van met Amerikaanse ra
ketten uitgeruste bases in West-Eu
ropa. Hij deed nomaals een poging
de koude oorlog te beëindigen door
de toenmalige Russische premier Ni-
kita Kroetsjef in de herfst van 1959
naar de Ver. Staten uit te nodigen.
Dit scheen met succes bekroond te
worden en de president ging tenslot
te akkoord met een topconferentie te
Parijs in 1960. Twee weken voordat
de conferentie zou beginnen sloeg
het neerhalen door de Russen van
een Amerikaans U-2-spionagetoestel
boven de Sovjet-Unie alle hoop de
bodem in.
tweede luitenant der infanterie naar
Fort Sam Houston gezonden, waar hij
Mamie Genave Doud, ontmoette met
wie hij in 1916 In het huwelijk trad.
Het echtpaar kreeg twee zoons van wie
een op jeugdige leeftijd overleed. De
ander volgde het voorbeeld van zijn
vader en werd legerofficier.
Toen de eerste wereldoorlog Was
geëindigd, stond Eisenhower op rie lijst
om uitgezonden te worden naar Euro
pa. De volgende zestien jèar vervulde
hij onopvallende militaire functies en
had de rang van majoor. Later werd hij
naar de Phi lippijnen overgeplaatst om
als assistent van generaal Mac Arthur
de luchtmacht te reorganiseren.
Toen in 1941 Japan Pearl Harbour
aanviel, werd Eisenhower tot brigade
generaal bevorderd, onder bevel ge
plaatst van zijn vroegere jaargenoot van
West Point, generaal Marshall, die 't in
middels tot stafchef had gebracht. De
ze zond hem naar Groot-Brittannië
met de opdracht rapport uit te brengen
over de mogelijkheid van een gemeen
schappelijk opperbevel van alle Ameri
kaanse strijdkrachten in Europa.
Toen Eisenhower zijn rapport op het
bureau van zijn chef deponeerde zei
deze na vluchtige bestudering: „U mtig
de man zijn die het uitvoert. Manneer
kunt u vertrekken?" De man die nooit
verwacht had dat hij een hoge militai
re post zou bekleden, slikte even en
antwoordde „morgenochtend".
Drie dagen later was hij bevelheb
ber van de Amerikaanse 'strijdkrach
ten in Europa. Op zijn hoofdkwartier in
loonden bereidde hij als zodanig de in
vasie in Noord-Afrika voor. die in no
vember 1942 plaats had. Van Algiers
uit leidde hij de aanvallen op Sicilië en
Italië. Tenslotte kozen Churchill, Roose
velt en de gezamenlijke staven hem
eenstemmig ais commandant van het
plan „Overlord" dat een oversteek van
het Kanaal en de invasie in Norman
dië inhield.
Velen beschouwden hem als onmis
kenbaar de grootste van een groep
militaire strategen van de eerste rang.
waartoe grote figuren behoorden als
veldmaarschalk Montgomery en gene
raal Patton.
Na de capitulatie van Duitsland in
1945 werd de „glimlachende generaal"
door de volkeren van vele bevrijde lan
den gehuldigd.
In hetzelfde jaar keerde hij naar de
VS terug, waar hij stafchef van het le
ger werd.
In 1948 nam hij ontslag om een func
tie als president van de Columbia uni
versiteit te aanvaarden. Deze vreedza
me post, die hem veel genoegen ver
schafte, bezette hij echter niet lang. De
man, die zich in verscheidene redevoe
ringen een sterk voorstander van het
Atlantisch verdrag en de Europese een
heid had getoond, werd in 1950 door
president Truman aangezocht het op
perbevel over de strijdkrachten van de
NAVO op zich te nemen.
Eisenhower aanvaardde deze functie
waarin hij kans zag afgunst en jaloezie
tuspen de Europese landen weg te wer
ken en oude vijanden bijeen te bren
gen.
0 Generaal Eisenhower tijdens
een inspectie van Nederlandse
troepen op 1 mei 1951.
DEN HAAG De Amerikaan
se ambassadeur in Nederland,
William R. Tyler, verstrekte het
volgende in memoriam:
„Oud-president Eisenhower zag
het scheppen van voorwaarden
voor een blijvende en rechtvaar
dige vrede als zijn belangrijkste
taak in dit leven. Hij leerde de
ellende van de oorlog van zeer
nabij kennen en hij wist, dat
agressie kan worden voorkomen
door een vastberaden wil om zich
te verdedigen.
Zijn diepe overtuiging, dat de
vrijheid van de mens beschermd
en bestendigd moet worden werd
de grondslag van zijn briljante
loopbaan als militair bevelheb
ber en was ^ijn leidraad in de 8
jaar dat hij als vierendertigste
president van de Verenigde Sta
ten zijn vaderland diende.
Ik ben er zeker van .dat zeer
velen niet alleen in de Verenigde
Staten maar ook in Europa Ike's
nagedachtenis in ere zullen hou
den.
Historici zulln zijn plaats in de
geschiedenis bepalen, maar diege
nen die hem hebben gekend, zul
len hem nooit vergeten en zullen
niet toestaan, dat hij ooit verge
ten wordt".
0 President Eisenhower gefotografeerd op de eerste dag van zijn president
schap op zijn kantoor in het Witte Huis (25 december 1953).