„De creatieve vrouw"
Milva
't zilver
„Nederlands meisje, wil
„huisdier' als man'
in Amsterdamse RAI
Vooral ook
buitenshuis
Prinses is „happy" in Canada
Veel veranderd en
gemoderniseerd
Handboek
MASTER-PARADE" OP „DUINDIGT"
TIJDENS DE GROTE HUISHOUDBEURS
I Wouwenparadijs
Psychologe Anneke Rogier:
„Geaccepteerd"
Verhuizing
„Ik ben hier vrij en was
nog nooit zo gelukkig
Onofficieel
Vooroordeel
Vooral moeder
Stemrecht
Verlichte kouseband
Kinderen krijgen
Veel anders
Duitse vrouwen
vinden koken
best prettig
Belemmering
I
L»vjiNUcKüAt7 iü APRIL
Voor alles wil het gros van de on
dervraagden de geborgenheid en veilig
heid van het huwelijk. Zij geven liever
een deel van hun vrijheid prijs dan
vrijgezel te moeten blijven.
Toch ziet de studentenpsychologe aan
de Technische Hogeschool in Eindhoven
duidelijk twee voordelen voor het na
oorlogse meisje. Het staat veel reëler te
genover de wereld: het dweperige, het
giegelachtige, dat als typisch meisjes
achtig wordt aangeduid, is in het veel
vuldig contact met jongens danig ge
sleten. Bovendien leeft zij meer bewust
als vrouw. De meesten krijgen dezelf
de kansen als de jongens. Alleen leert
de publieke opinie het meisje niet te
veel gebruik van deze kansen te ma
ken. omdat dit als onvrouwelijk wordt
beschouwd.
Mejuffrouw Anneke Rogier, dochter
van professor Rogier, was, voordat zij
aan haar studie psychologie begon, ver
pleegster. Toen zij als studentenpsycho
loge in Eindhoven was, werd haar ge
vraagd een handboek voor de kweek
scholen samen te stellen over de jonge
vrouw in de puberteit en in de adoles
centie.
Psychologe Anneke Rogier:
,,Het naoorlogse meisje staat
veel reëler tegenover de wereld.
Bovendien leeft zij meer bewust als
vrouw."
Zoals in Amerika de dames
zich met Pasen zo fraai moge
lijk uitdossen voor de zogenaamde
,,E aster-parade"showden deze
mannequins op Tweede Paasdag
tijdens de koersen op „Duindigt"
de nieuwe modellen van de Haagse
hoedenontwerper Gerard Brusse.
\fén procent van alle Nederlandse
militairen zijn vrouwen. Zij zijn
als secretaressen, verpleegsters, te
lexisten, telefonisten of diëtisten niet
meer uit het leger weg te denken.
De Militaire vrouwenafdeling, de
Milva, viert dit voorjaar haar zilve-
ren jubileum. Zij is het oudste vrou-
welijke legeronderdeel. De Marine
vrouwenafdeling, de Marva, bestaat
in het najaar 25 jaar. De Lucht-
macht vrouwenafdeling (de Luva) is
de jongste van de drie korpsen.
g Er is veel binnen de Milva veran-
2 derd sinds mevrouw C. E. Smit-
Dyserinck uit Vere in 1944 in En-
J geland de eerste meisjes voor een
vrijwillig vrouwenhulpkorps opriep.
Ook genaturaliseerde Engelsen, Aus-
stralischen, Zuidafrikaansen en
Amerikaansen meldden zich bij een g
kazerne in Wolverhampton om de 4
opleiding te volgen.
Mr. L. B. van Ommen be
langrijk man op het ministerie
van minister Klompé: Spaar me,
creativiteit is echt niet het bekende
knoeien met klei".
In opdracht van de regering van de
Bondsrepubliek, is een enquête ge
houden onder 4.000 huisvrouwen van we
driehonderd tot 34 jaar. Koken, bakken
en inmaken leert de meerderheid van
alle ondervraagde huisvrouwen nog al
tijd van moeder of ander familielid; zich
zelf leert dit ongeveer één derde van
de huisvrouwen.
De vrouwt jes hebben er ook plezier in:
54 procent van de ondervraagden vond
de verzorging vin de maaltijd prettig.
33 procent beschouwde het koken als
een deel van de huishoudelijke arbeid
en vond het noch een bezoeking, noch
een vreugde. Bakken vond zelfs 81 pro
cent van de vrouwen een prettige be
zigheid.
Van de ondervraagden hield 72 pro
cent bij haar inkopen rekening met zo
wel kwaliteit van het gebodene als de
prijs en 26 procent deed dat niet. Af
wisseling in de maaltijden en zorg voor
de smaak vond resp. 34 en 27 procent
van de vrouwen belangrijker dan eni
ge andere factor, al komt belangstel
ling voor het vitaminegehalte (dat 26
procent van de vrouwen bovenaan de
lijst plaatste) er dichtbij.
De prijzen spelen slechts bij 15 pro
cent van de dames de voornaamste rol.
Bij de aankoop van levensmiddelen kijkt
84 procent van de huisvrouwen onder
de 34 eerst naar de kwaliteit, 69 pro
cent het eerst naar de prijs.
De invloed van voorlichting over de
voeding en het bereiden daarvan is zeer
groot, of die nu wordt gegeven in de
vorm van reclame en advertenties, het
zij door TV, radio, cursussen, tijd
schriften en kookboeken. Maar van de
jonge huisvrouwen is 64 procent daar
mee nog niet tevreden: zij zouden graag
nog meer informatie speciaal op het
gebied van de kookkunst hebben.
U ebt u weieens gehoord van een naai-
supermarkt? In de Verenigde Sta
ten verrijzen ze als paddestoelen uit de
grond! Het zijn grote winkels, die ge
ëxploiteerd worden onder de naam
„Vrouwenparadijs", waar moderne
Eva's in de gelegenheid worden gesteld
hun eigen kleren te naaien.
Tevens kunnen degenen, die niet vol
leerd zijn in de kunst, gelegenheid krij
gen zich te laten voorlichten of even
tueel het patroon van de jurk, die zij
wensen te laten knippen. Ook in de
Bondsrepubliek zijn er al een paar en
zij vallen ook daar in de smaak.
Mevrouw Smit-Dyserinck werd
met haar collega's uitgerust in man
nenkleren en moest leren rijden op
de zware drie-tonners. Samen met
de militaire verpleegsters dit
korps werd al in 1942 in Engeland
opgericht trok het hulpkorps ach
ter de geallieerde troepen van Bel
gië uit Nederland binnen om de be
volking met eten uit de gaarkeukens
en met medische verzorging te hel-
pen.
Na de oorlog, toen de sociale taak
van het vrouwelijke hulpkorps was
afgelopen, heeft generaal mr. H. J.
Kruis gepleit voor handhaving van
de vrouwelijke militairen. De ver
pleegsters gingen naar de militaire
ziekenhuizen en de meisjes van het
hulpkorps werden omgeschoold tot
secretaressen of geschikt gemaakt
voor andere administratieve taken.
Pas in 1952 kreeg het hulpkorps of
ficieel de naam Milva.
Volgens kapitein Milva L. M. M.
van Beckum, zijn de eerste vrouwe
lijke militairen vaak vergeleken met
de zogenaamde „blitzmadel", de ani-
meermeisjes, die met de Duitse troe
pen meetrokken. „Ik geloof, dat de
meeste mensen w:el van dat idee zijn
teruggekomen. De vrouwelijke mili
tairen zijn, dacht ik, wel geaccep
teerd".
Elke twee maanden, wanneer een
nieuwe lichting dienstplichtigen voor
de kazernepoorten staat, zijn er ook
een paar Milva's bij. Voor een be
paalde groep meisjes zowel uit de
grote steden als uit de dorpen
heeft de militaire status een zekere
aantrekkingskracht, terwijl zij niet
afgeschrikt worden door de strenge
selectie.
„Het iets willen doen voor je land"
kan de aanleiding zijn om Milva te
worden, maar is nooit alleen het
doel", vindt mevrouw Van Beckum.
Zij is in dienst gegaan na de opstand
in Hongarije in 1956. Zo meldde
zich na de gebeurtenissen in Tsje-
cho-Slowakije 'n uitzonderlijk grote
lichting meisjes.
Het avontuurlijke element, dat wel
meespeelt bij de Marva's en de Lu-
va's, kan voor een Milva rustig ver
geten worden. Geen enkel meisje zal
zich aangetrokken voelen tot een
tank, in tegenstelling tot een schip
van de Marine en een vliegtuig van
de luchtmacht.
Volgens kapitein Milva Van Bec
kum, kunnen jonge meisjes wel als
onderofficier of officier snel een
verantwoordelijke taak krijgen.
Bovendien willen de afgestudeer
den van mulo en middelbare school
vaak weg van huis, maar niet met
een geheel zelfstandig ergens op een
kamer zitten. Het Leger geeft dan
deze zeventien- en achttienjarigen
de gelegenheid een geschikte tussen
vorm te kiezen.
De vrouwlijke militairen hebben
dezelfde rechten en plichten als hun
mannelijke collega's. De eerste we
ken zijn ook voor een Milva gereser
veerd voor de opleiding tot soldaat.
De gevechtsuitrusting wordt gepast
en in het veld bij de oefeningen ge
dragen. Toch zullen de vrouwelijke
militairen nooit tijdens een oorlog
in de voorste linies te vinden zijn,
maar bij de generale staf. Het pis
tool-schieten. dat zij geleerd hebben,
zullen zij uitsluitend als zelfverde
diging benutten.
Het uniform, dat, zoals bij elke
dienstplichtige, na de diensttijd niet
meer gedragen hoeft te worden, is
in de loop der jaren vele malen ge
moderniseerd. De rok mag voor jon
ge Milva's zelfs tot boven de knie
reiken. Een schoonheidsspecialiste
leert elke nieuwe lichting de begin
selen van de make-up, terwijl eisen
als kort geknipt en niet gebleekt
haar uit het boekje geschrapt zijn.
Het zilveren jubileum vieren de
Milva's op 24, 25 en 26 april met en
kele recepties en een cabaretvoor
stelling van Paul van Vliets Pepijn.
Mochten belastingbetalers denken,
dat hun geld verkeerd besteed
wordt, kapitein Van Beckum meldt
er duidelijk bij, dat de Milva's reeds
een jaar lang voor dit feest sparen..
Zij is met haar collega's erg blij
om eveneens in april het Prinses Ju-
lianakamp in Kijkduin sinds 1947
het onderdak van de Milva's en la
ter van de Luva's te verlaten.
De lage barakken werden als een
strafkamp van de Duitsers gebouwd,
waarna er tot 1947 het Indisch in
structie-bataljon gezeten heeft. De
Milva's krijgen een gemoderniseerd
deel van de Alexanderkazerne in
Den Haag. De Luva's verhuizen
naar de vliegbasis Ypenburg.
Maar het jubileum wordt nog in
de oude vertrouwde omgeving van
Kijkduin gevierd met mevrouw
Smit-Dyserinck, behalve de initia
tiefneemster ook de eerste Milva
commandant, generaal Kruis en zijn
vrouw, een reserve officier Milva en
misschien ook Grietje Koopman, een
ex-Milva, die nu als Amerikaans mi
litair in Vietnam zit.
stralende prinses Christina heeft deze week in de
Canadese stad Montreal haar moeder begroet, die
voor tien dagen bij haar is. Ze haalde haar af op Dor-
val, de luchthaven van Montreal. Koningin Juliana ar
riveerde met het lijnvliegtuig van de K.L.M., dat boven
de Atlantische Oceaan de wind zo had meegehad, dat
het een half uur voor de vastgestelde tijd landde.
Dat betekende, dat de koningin nog juist voor de in
Canada snel invallende schemering een blik vanuit de
lucht had kunnen werpen op het land, waarvan zij sinds
haar verblijf in Ottawa in de oorlog, zoveel is gaan hou
den, maar dat nog grotendeels onder de sneeuw ligt.
De koningin droeg een bontmantel met bontmuts over
haar groene mantelpak. Zij was blijkbaar voorbereid op
de Canadese kou. Juist dit paasweekeinde was het weer
er na een periode van sneeuw, regen en vorst echter
prachtig zonnig geworden.
De prinses, die haar moeder direct nadat ze was uit
gestapt omhelsde, droeg een modern gesneden roze-rode
mantel, geen hoed. Duidelijk bleek, dat zij flink was ver
anderd sinds het begin van haar muziekstudie in Mon
treal, in oktober.
Ze was slanker geworden, ze droeg het haar op mo
derne wijze met een klem achter in de nek bijeengehou
den. Haar bril was vervangen door contactlenzen. Ze
vertelde: „Niemand behandelt me hier als een prinses
en niemand herkent me. Ik ben hier vrij. Nog nooit ben
ik zo gelukkig geweest".
Op uitdrukkelijk verzoek van de koningin, was geen
officiële vertegenwoordiger op het vliegveld om haar te
begroeten. Alleen werd de auto, waarin zij met haar
dochter naar de Nederlandse vrienden reed, waar zij ge
durende haar verblijf in Montreal logeert, begeleid door
de Royal Canadian Mounted Police.
Letterlijk betekent dat Koninklijke Canadese Bereden
Politie. In werkelijkheid rijden deze rijkspolitiemannen,
die met hun kleurige tunieken en padvindershoeden
vleesgeworden stripfiguren lijken, alleen in afgelegen
streken op een paard. In meer bewoonde gebieden bewe
gen zij zich, net als de meeste mensen in Canada, voort
in sleeën van auto's.
Het Nederlandse meisje wil een „huisdier" als man. Haar toekomstige echt
genoot moet liefeerlijk, betrouwbaar, netjes, attent, hoffelijk en gezellig
zijn, en bovendien begrip en respect voor zijn vrouw hebben.
Dit is de uitslag van het grootscheepse onderzoek dat de Eindhovense psy
chologe drs. Anneke M. L. Rogier drie jaar geleden begon om de belevings
wereld van het na-oorlogse meisje „in kaart" te brengen.
De meesten van de vijftienhonderd
ondervraagde meisjes tussen de elf en
23 jaar oud vonden bovenstaande bur
gerlijke idealen het belangrijkst. Drs.
Rogier heeft dit vastgelegd in haar
boek „Meisjes" (uitgegeven b(j de
Toorts in Haarlem).
„Sis Heyster had voor de oorlog een
boek „Het meisje" geschreven, dat nog
altijd gebruikt werd. Zij vond het te
verouderd en hield een herdruk tegen.
Daarna vroegen zij mij een actueel
boek te schrijven", zegt mej. Rogier.
„Ik wilde geen persoonlijk verslag
maken om geklets te vermijden. Daar
om heb ik naast de vijftienhonderd
meisjes, verspreid over het hele land en
afkomstig van allerlei typen scholen, de
universiteit en de fabriek ook tweehon
derd jongens in de enquête betrokken.
Zo krijg je interessant vergelijkingsma
teriaal".
Inderdaad geeft het boek een schat
van gegevens prijs. De samenstelster re
kent bijvoorbeeld af met het vooroor
deel, dat alles in het leven van jonge
mensen om sex zou draaien. In het
rijtje „Wat interesseert je het meeste..."
volgt die pas na het werk, de jongens,
de mode, de tienermuziek, de sport, de
televisie en de school en vlak voor de
ontwikkelingshulp.
Een meisje schreef als haar verwach
ting van de toekomst neer: „Een hu
welijk met een begrijpende, huiselijke
en gezellige man, drie of vier kinderen,
een huis dat er netjes uitziet, terwijl in
feite het leven na het begin van 20 niet
meer erg de moeite waard schijnt".
Dit sombere toekomstbeeld heeft de
Eindhovense psychologe aan het den
ken gezet. Heeft het leven na de twin
tig geen zin meer omdat zij weigert 'n
zelfde leven als haar ouders te leiden'
Mej. Rogier vindt dat de eerste en
quête veel vragen heeft open gelaten.
Vooral de houding van de kinderen te
genover de ouders is nog onduidelijk.
Zo blijkt uit de overzichten dat de
moeder een grote rol speelt bij vele
meisjes, maar dat zij de vertrouwelij
ke gesprekken met vrienden en vrien
dinnen voeren. De vaderfiguur wordt
afgedaan met: „Ik zie hem praktisch
niet", en met termen als despoot en
egoïst."
De Eindhovense psychologe zegt: „De
meeste ouders zijn in een autoritaire
sfeer opgevoed en willen hun kinderen
op dezelfde manier groot brengen. Ik
geloof, dat de kinderen hiermee niet
zijn gebaat. Zij kiezen hun eigen ouders
niet".
Mej. Rogier is zich er van bewust dat
zij op een taboe is gestoten. De ouders
mogen macht over hun kinderen uitoe
fenen zonder dat de maatschappij in
grijpt. Wil de dochter een rode jas en
vindt moeder een groene meer geschikt
dan gebeurt het vaak, dat of de groe
ne wordt gekocht of helemaal niets.
Heeft die moeder haar mening gemoti
veerd? Mej. Rogier is daar nieuwsgie
rig naar.
Een van de weinige conclusies, die zij
uit het onderzoek wil trekken, is: Het
meisje moet eerder als volwassen wor
den beschouwd. Als een meisje op haar
achttiende nog met dwang iets bijge
bracht moet worden, zal het nooit luk
ken.
Vooral de oudste groep ondervraag
den (van achttien tot 23) vond zij zeer
geïnteresseerd in de wereld om hen
heen. De psychologe ziet niet in waar
om zij geen verantwoordelijkheid zou
den kunnen dragen. „Laten zij stem
recht krijgen, zodat zij meebeslissen
over hun eigen toekomst".
Het volgende onderzoek van mej. Ro
gier zal gaan over de verhouding ou-
ders-kinderen. „Wat verstaand de ou
ders onder houden van? Willen zij dat
hun kinderen alleen voor zo weinig mo
gelijk conflicten zullen zorgen öf willen
zij hen ook de vrijheid laten uit te
groeien tot zelfstandige mensen?"
Het zijn enkele vragen, waarop zij
graag een wetenschappelijk gefundeerd
antwoord wil geven.
Tn de geschiedenis van Groot-Brittan-
nië heeft de kouseband een grote
rol gespeeld: men weet, dat de belang
rijkste Britse onderscheiding nauw ver
bonden is met dit eenvoudige kledin?
stuk. Na een periode, dat de kc
band uit de mode was, kri. gt, r
te de minirokjes korter war
geland de kouseband een r.
het tot historische bekend! c
gen. En de minirokjes wo
korter: „de Londense meis -
steeds nieuwe records. Er
„hippe" boetiekjes in Lon
banden te koop, die fluc~
reflecterend zijn.
Deze (rood) gloeiende
hebben bovendien een p
bij avond ziet de automol
je met de lichtende kous.
keiijker en behalve dat hij
benen dan ook beter kan i
is de kans op een aanrijding
grote huishoudbeurs, die vrijdag
11 april opengaat in het Amster
damse RAI-gebouw, staat in het teken
van „de creatieve vrouw". Heel gezel
lig natuurlijk, maar kan iemand me uit
leggen wat ik dan allemaal zou moeten
doen of laten om die titel te verdienen?
Moet je goed tapijten kunnen knopen
of haakwerkjes maken? Of is een crea
tieve vrouw iemand, die misschien
geen averechte steek van een rechte kan
onderscheiden, maar die iedere dag iets
anders, iets nieuws in het gewone vlak
kan verzinnen?
Er was wel iemand die daarop het
antwoord wide geven: een man. Hij is
werkzaam op het ministerie, dat de
laatste tjjd voortdurend is vertegen
woordigd op allerlei damesbeurzen,
dat van Cultuur, Recreatie en Maat
schappelijk Werk. Hq is mr. L. B. van
Ommen, directeur jeugdzaken, volksge
zondheid en sport van dat ministerie,
plus nog eens waarnemend directeur-
generaal voor volksontwikkeling en re
creatie.
Maar hij sprak doodgewoon: „Spaar
me, creativiteit is echt niet het beken
de knoeien met klei. Een vrouw kan
creatief zijn in alles. Ik dacht, dat een
vrouw creatief is, wanneer zij, zonder
zich te laten leiden door bepaalde rem
mingen, een keuze doet waardoor ze
zichzelf kan zijn".
Ook dat is nog iets waarop men met
een zegt „Oh ja, dat, natuurlijk", maar
mr. Van Ommen liet aan die uitspraak
ook een heel verhaal vooraf gaan.
Creëren is scheppen. Wat deed de
vrouw tot voor kort op dat gebied? Zij
liet zich veelal kinderen scheppen.
„Maar de vrouw is tegenwoordig niet
de zwanger gemaakte vrouw, die het
op zich genomen heeft te lijden", al
dus mr. Van Ommen.
„Op biologisch terrein is er zoveel
veranderd, dat de vrouw tegenwoordig
veel en veel meer vrijheid van hande
len heeft gekregen dan vroeger. Zij
kan mede bepalen wanneer er kinderen
gewenst zijn."
Goed, we kunnen dus wanneer er
geen kinderen zijn van alles onder
nemen. Maar er zijn nogal wat vrou
wen boven de 22 jaar die wél kinde
ren hebben. En wat dan, met de
creativiteit?
Mr. Van Ommen sprak heel veel
over creativiteit die buitenshuis tot
stand komt, in een beroep.
„Natuurlijk kan een vrouw ook in
gezinsverband enorm scheppend
werk verrichten", vond hij. „Maar ik
vind, dat daaraan vroeger méér werd
gedaan dan nu. Een vrouw van tegen
woordig zal minder bezoek ontvangen,
omdat er telefoon is om met kennissen
Neen, er moeten andere mogelijkheden
zijn".
Hij vertelde ook, dat vaak de mannen
de creativiteit van vrouwen belemme
ren: ze willen uit een soort eergevoel
niet dat hun vrouw een baan of een
baantje neemt.
„Uitgaande van de situatie zoals ze
nu is", zei hij, „zie ik de vrouw voor
al bezig in de sector vrijetijd".
Hoewel het daar, voor hem, niet bij
blijft. De creatieve vrouw moet ie
mand zijn, die inderdaad iedere dag op
nieuw iets nieuws doet, iets maakt. En
dat mag dan iets in een beroep zijn,
maar dat mag ook best nog eens in
de keuken plaatsvinden, daarnaast.
Wanneer u nu woedend roept, dat
vrouwen ook altijd alles moeten doen,
wil de heer Van Ommen er nog wel
bijzeggen, dat het bij mannen ook nog
wel eens aan creativiteit ontbreekt.
te praten, ze schrqft minder brieven,
ze houdt bijna geen dagboek meer bij.
Kinderspelen verdwijnen, poëzie-albums
verdwijnen".
Het is duidelijk: handwerken en,han
denarbeid kunnen ook vreseljjk érea-
tief zijn, maar mr. Van Ommert' ziet
het in ruimer verband. Ook buitens
huis.
„Onderzoekingen", zo vertelde hij,
„hebben uitgewezen dat de Nederland
se vrouwen wel degelijk graag hun
vrije tijd nuttig wil besteden, en
niet alleen met een handwerkje. Zij
proberen zeer zeker toegang te krijgen
tot de arbeidsmarkt; het percentage
stijgt steeds".
Hij ziet alleen voor de „werkende
vrouw" op dit moment nogal wat han
dicaps: te weinig kindercrèches, geen
centrale wasserijen en keukens en meer
dienstverlenende bedrijven in bijvoor
beeld flatgebouwen. En een heel be
langrijk punt voor hem er is nog
niet voldoende mogelijkheid voor om
en bijscholing van vrouwen die voor
'n tweede keer in hun leven buitenshuis
willen gaan werken. „Want", zo vond hij,
„wat moet nu een vrouw met eindexa
men HBS, na een tijd thuis werken,
gaan doen wanneer ze weer een baan
wil? Een beetje typen op een kantoor?
