„Een radikale partij voor
gedesillusioneerden"
BRAAT!
LORD KING SIZE
Boerenpartij in proefschrift „veroordeeld"
KEUKENS?
Lenle
is de zon
op visile
r+ vrajjen
Kwart betaalt
voor aardgas
meer dan SROG
Computers
maken het de
fiscus moeilijk
Textiel kreeg
veel krediet
van overheid
fonfmerk'uw^ntiel Ratti Doodeheefver
Van Dis wil geen
dodenherden
king op zondag
Commissariaten
burgemeesters
Uitgeest zoekt
pastoor per
advertentie
En geniet van 'n kostelijke sigaret.
Licht en mild. En rijk van smaak.
LORD KING SIZE
In de stijl van deze tijd
20 sigaretten 1,75
DOCHTER VAN VGZ
IN WESTZAAN
GAAT SLUITEN
NA 20 JAAR WERKEN
ONTSLAGBERICHT
IN LOONZAKJE
Overeenkomsten
Categorieën
Drie Turken uitgewezen
Fascisme
Gekleurd beeld
Minister Seda neemt
Nijmeegs incident
niet zwaar op
PRINSES IRENE MET
ECHTGENOOT OP
SOESTDIJK VERWACHT
VRIJDAG 18 APRIL 1969
ADVERTENTIE
ADVERTENTIE
TE KUST EN TE KEU# IN ONZE
SHOWROOM: KAYERSDIJK 97
APELDOORN - TEL 05760-31970
OOK 'StATIBDAGS GEOPEND VAN 9 TOT 12 UUR
DEN HAAG Ongeveeer een kwart
van de aardgasgebruikers in Nederland
betaalt tarieven die hoger zjjn dan die
welke door de Samenwerkende Regio
nale Organisaties voor Gasvoorziening
(SROG) worden aanbevolen, aldus heeft
de minister van economische zaken, mr.
L. de Block, in antwoord op vragen van
het Tweede-Kamerlid H. Wieringa
(p.v.d.a.) meegedeeld. De overigen be
talen tarieven die iets lager of geltfk
zijn aan het adviestarief.
Sterk afwijkende tarieven worden be
taald door hen die zijn aangesloten op
het net van kleinere bedrijven. Zij vor
men slechts enkele procenten op het to
taal, en over het geheel genomen kan
worden gesproken van een vergaande
uniformiteit op het terrein van de gas-
tarieven, aldus de minister.
BERG EN DAL De belastingdienst
zal steeds minder boeken kunnen con
troleren. verwacht de directeur van 's
Rijks belastingen de heer W. J. van
Bijsterveld.
Steeds meer bedrijven stoppen de ge
gevens van hun bedrijf in een compu
ter en dat betekent voor de belasting
dienst een heel andere aanpak van de
controle. Hij zei dit in een jubileumbij
eenkomst van de algemene roomskatho-
lieke ambtenarenverenigig.
De automatisering van de maatshap-
pij zal de komende jaren om een aan
zienlijke aanpassing van de belasting
dienst vragen, aldus de heer Van Bij
sterveld. Deze aanpassing zal in hoofd
zaak routine werkzaamheden betreffen.
Bij de directe belastingen is men al met
de voorbereiding van een dergelijke
aanpassing bezig.
WESTZAAN De produktie van pa
pieren zakken bij de NV „Papier- en
Papierwarenindustrie" gebroeders De
Jong te W'estzaan, een dochteronder
neming van „Van Gelder Papier", zal
in de loop van 1969 worden gestaakt.
De sluiting is een gevolg van integra
tiemaatregelen, die een meer effi
ciënte bedrijfsvoering in de verwerkings
sector beogen.De produktie zal worden
voortgezet in de bedrijven in Leeuwar
den en Rotterdam, die eveneens
dochterondernemingen zijn van „Van
Gelder Papier".
Van de 47 personeelsleden in West-
zaan zullen er dertig een functie aange
boden krijgen in andere bedrijven van
Van Gelder Zonen. De machinerieën en
de verdere inventaris zullen naar de an
dere bedrijven worden overgebracht.
Het bedrijf had als een van de laatste
ter wereld een papiermolen in gebruik.
Dat was De Schoolmeester, die ei
gendom is van de Vereniging Neder
landse Papierfabrikanten.
WESTZAAN De vakbonden zijn
bijzonder slecht te spreken over het ab
rupte ontslag van de twaalf man per
soneel van de houtwarenfabriek Krijgs
man in W'estzaan. In hun loonzakje
kregen de werknemers, die allen langer
dan twintig jaar bij het bedrijf werkten,
een briefje waarop het ontslag werd
aangekondigd.
De bonden zijn er nog niet in geslaagd
een goede regeling voor het personeel
te krijgen. Zij wijten de sluiting van de
fabriek onder andere aan de geringe
belangstelling die de beherend vennoot
voor het bedrijf had.
DEN HAAG Tien textielbedrijven
hebben vorig jaar voor bijna 8 miljoen
gulden krediet van de overheid gekre
gen. Deze bedrijven kunnen daar inves
teringsplannen tot een bedrag van 52
miljoen gulden mee financieren.
Het zwaartepunt van de investerings
plannen ligt bij de aanschaf van ar
beidsbesparende machines in de weve
rijen. Daardoor zullen 300 tot 400 ar
beidsplaatsen kunnen wegvallen.
Minister De Block (Economische Za
ken) heeft dit aan de Tweede Kamer
meegedeeld. Hij verwacht dat de textiel
industrie nog meer aanvragen om finan
ciële steun zal indienen. Het zal dan
waarschijnlijk om meer ingrijpende
projecten gaan.
I RECHT „De Boerenpartij wordt in alle gebieden waar wij ons onder
zoek verrichtten gezien als een partij waar „nette" mensen niets mee "van
doen willen hebben. In Brabant is het de partij van de schilleboer, de man die
dreigt te vallen van de onderste trede van de lokale prestige-hiërachie. In de
krimpenerwaard is het de partij van de boer die niet weet hoe het hoort: die
's ochtends later opstaat dan zijn collega's en derhalve lui is".
Dit staat te lezen in het proefschrift „De Boerenpartij-des-oriëntatie en radika-
lisme onder de boeren", een 225 pagina's tellend en van een Engelse samenvat
ting voorzien boekwerk, waarop de heer A. Th. J. Nooij (32), wetenschappelijk
medewerker aan de afdeling sociologie en sociografie van de Landbouwhoge
school in Wageningen, vanmiddag aan de rijksuniversiteit in Utrecht tot doctor
in de sociale wetenschappen is gepromoveerd. Promotor was prof. dr. E. W. Hof
stee. hoogleraar aan de landbouwhogeschool.
De dissertatie is opgebouwd met be
hulp van gegevens afkomstig uit een
klein proefonderzoek in de Kempen,
een tweede onderzoek in de Liemers,
een interviewcampagne in de zomer
van 1966, een mechanisatieonderzoek
in de gemeenten Dinteloord, Klundert,
Willemstad en Fijnaart (de noordwest
hoek van Noord-Brabant) en in 1967
een onderzoek in de gemeenten Ber-
kenwoude, Stolwijk, Vlist en Haas
trecht in de Krimpenerwaard.
In het proefschrift wordt de Boeren
partij veroordeeld ..wel de partij,
niet de mensen", zo luidt de laatste zin
van het boek als zijnde een radicale
partij, een partij voor gedesillusioneer
den. een partij voor mensen die zich
gefrustreerd voelen door de grote
maatschappelijke veranderingen van
deze tijd. „Er is reden om te verwach
ten". zo schrijft de heer Nooij, „dat
de Boerenpartij meer aantrekkings
kracht uitoefent op boeren met kleine
en minder produktieve bedrijven, op
oudere boeren en boeren die minder
onderwijs hebben genoten en op agra
riërs met minder moderne bedrijven
en met een lager levenspeil."
Dr. Nooij heeft in het proefschrift
vastgesteld dat de Communistische
Partij Nederland en de Boerenpartij
overeenkomstige kenmerken vertonen,
„hoewel zij in politiek opzicht elkaar
weinig vriendelijk gezind zijn. Anders
dan de in het brede politieke midden
gebied gelegen partijen richten zij zich
in hun propaganda op de onder meer
in hun economische aspiraties gefrus
treerde leden van de maatschappij.
Beide partijen verkeren aan de rand
van het Nederlandse politieke bestel."
De CPN tracht vooral onder de werk
nemers haar invloed te vergroten,
daarnaast wordt propaganda gevoerd
onder kleine middenstanders en de
kleine boeren met de argumentatie dat
hun belangen in feite identiek zijn aan
die van de arbeiders: beide zouden de
zelfde hoofdvijand hebben namelijk de
dictatuur van de monopolies, zo zegt
dr. Nooij.
„De Boerenpartij daarentegen is in
eerste instantie de partij die de belan
gen van de kleine - boeren en kleine
middenstanders wenst te behartigen.
Hoewel de „sociale bekommernis" zich
ook uitstrekt over sommige catego
rieën niet-zelfstandigen (werklozen b.v.)
is er bij de Boerenpartij in tegenstel
ling tot de CPN sprake van een vrees
voor de georganiseerde arbeid. Waar
de CPN tegenover de macht van het
georganiseerde kapitaal de macht van
de georganiseerde arbeid wil stellen, is
de Boerenpartij beducht voor beide
machten." Bij het voeren van een stel
selmatige oppositie tegen het land
bouwbeleid van de overheid valt het op
dat de CPN en de Boerenpartij gebruik
maken van dezelfde argumenten.
De bij de onderzoekingen betrokken
boeren zijn op basis van de resultaten
in twee categorieën verdeeld, enerzijds
de boeren die sterk tegen de overheid
aanleunen en anderzijds de groepering
die meer betekenis hecht aan eigen
initiatieven op het bedrijf.
Het is dr. Nooij daarbij opgevallen
DORDRECHT De vreemdelingen
dienst van de Dordtse politie heeft drie
Turken uitgewezen. Bij een routinecon
trole in enkele Dordtse pensions bleek,
dat ze geen verblijfsvergunning hadden.
Twee van hen hadden zelfs geen midde
len van bestaan.
De Turken waren ons land op illegale
wijze binnengekomen. Vorige week
wees de Dordtse politie ook al een aan
tal Turken uit, die clandestien over de
grens waren gekomen.
dat de boeren die met de Boerenpartij
sympathiseren voornamelijk tot de eer
ste categorie behoren. Deze partijsym-
pathisaten kunnen andermaal in twee
groepen worden onderscheiden. De eer
ste bestaat uit een aantal boeren van
wie het inkomen boven het groepsge
middelde ligt en die bovendien tot de
meer moderne boeren kunnen worden
gerekend en die de Boerenpartij aan
vaarden omdat hun inkomensverwach
tingen hoger zijn dan zij in feite kun
nen realiseren.
De meeste sympathisanten van de
Boerenpartij worden echter aangetrof
fen onder de boeren met een inkomen
beneden het groepsgemiddelde. Deze
groep stelt hoge eisen aan de overheid.
In dit opzicht onderscheiden zij zich
niet van hun collega's die wel een laag
inkomen hebben maar toch niet met
de Boerenpartij sympathiseren. Zij die
wel met de partij sympathiseren heb
ben echter het vertrouwen in de over
heid verloren. Zij verlangen veel,
maar verwachten weinig van de over
heid. „Hun laatste reddingsboei blijkt
lek te zijn. Vrije boeren blijken in fei
te gevangen boeren te zijn."
„Sympathisanten van de Boerenpar
tij komen oog in oog te staan met een
nauwelijks oplosbaar dilemma: de
overheid is hun enige toeverlaat, maar
zij weten dat de overheid zich terug
trekt: zij voelen zich verlaten. Omdat
het dilemma toch om een oplossing
vraagt is de overheid schuldig aan hun
ondergang, gezien het feit dat de over
heid de enige toeverlaat is en hen des
ondanks in de steek laat. De ideologie
verschaft een nog sterker argument:
het is de overheid zelf geweest die hen
heeft gebracht in een positie waarin zij
volledig zijn overgeleverd aan de wil
lekeur van de overheid."
Uit het onderzoek blijkt dat de sym
pathisanten van de Boerenpartij ge
middeld lagere inkomens hebben dan
zij die de partij afwijzen. Het gemid
deld inkomen van de respondenten be
draagt f 12.600,- per jaar. Degenen die
het meest positief staan t.o.v. de Boe
renpartij geven f 10.600,- als gemiddeld
inkomen op. In het proefschrift wordt
het merkwaardig genoemd dat de ca
tegorie die het meest afwijzend staat
tegenover de Boerenpartij een gemid
deld inkomen van f 13.500,- opgeeft.
Vormt de Boerenpartij een fascis
tisch gevaar, zo vraagt dr. Nooij zich
in zijn proefschrift af. „Voor wie het
fascisme slechts kent als een trauma
tiserende jeugdervaring van angst en
honger, is het fascisme identiek aan
agressief nationalisme, brute onder
drukking van minderheden, irrationeel
en willekeurig geweld en uiteindelijk
onbegrijpelijke genocide. Geprojecteerd
tegen deze achtergrond kan men de
sympathisanten zoals wij die in de
Krimpenerwaard hebben leren kennen
onmogelijk fascisten noemen.
Wanneer fascisme moet worden ge
definieerd als een beweging van gedes-
oriënteerden mensen vervreemd van
het maatschappelijk stelsel die een
nieuwe, wellicht escapistische, oriënta
tie zoeken in een rechts-radicale stro
ming, dan zijn wij inderdaad geneigd
de Boerenpartij te beschouwen als een
fascistisch gevaar", zo schrijft dr.
Nooij.
Degenen die een afwijzende houding
jegens de Boerenpartij aannemen heb
ben volgens dr. Nootf een duidelijk ge
kleurd beeld van de aanhangers van
de partij.
Volgens hen moet de wervingskracht
van de Boerenpartij voor een belang
rijk deel worden toegeschreven aan het
feit dat deze partij appelleert aan laag
genoteerde menselijke hoedanigheden:
politieke onrijpheid, zure ontevreden
heid en domme volgzaamheid, tezamen
66 procent van de stemmen die de
Boerenpartij in het onderzoek afwezen.
ADVERTENTIE
De wereld heeft de
lentekriebel in het
bloed. Alles lacht,
alles flirt, alles fluit.
Buiten, maar... hoe is dat binnen?
Waarom bouwt u niet nu al net als de
lente een nieuwe woning om u heen? Het is zo
gezellig. En makkelijk. Sla de staalboeken van R&D maar
open en kies een fleurig, kleurig behang dat de winterse
somberte van uw wanden verdrijft. Maak morgen nog een
nieuw begin. Met behang van R&D.
ziet u
Vijf fUD-boeke* boordevol ideoêa om van een huis uw thuis te maken.
De voorstanders van de Boerenpartij
wijzen op de ongunstige maatschappe
lijke situatie waarin zich de boeren be
vinden, de tegenstanders op de ongun
stige menselijke karaktereigenschap
pen van de partijleden.
Het proefschrift bevat verder nog
twaalf stellingen. Daarin stelt dr. Nooij
dat de Boerenpartij zolang zich
geen schisma's voordoen een lang
zij het politiek weinig krachtig leven
kan zijn beschoren, dat een onnodige
bijdrage tot het wantrouwen jegens de
overheid is geleverd door het Land
bouwschap zo te organiseren dat de
„oppositionele contribuabelen" geen
stem hebben in de organisatie en on
der meer dat het plan-Mansholt kan
gelden als prototype van de toepassing
van het waardenstelsel van de verzor
gingsstaat op een in moeilijkheden ver
kerende bedrijfstak.
DEN HAAG Het Tweede Kamer
lid ir. C. N. van Dis (SGP) heeft pre
mier De Jong verzocht de dodenher
denking niet op zondag 4 maar op za
terdag 3 mei te laten plaatsvinden.
De regering is z.i. ernstig tekort ge
schoten omdat zij bij het bepalen van
de datum niet rekening heeft gehouden
met het feit dat „Naar Gods gebod alle
niet noodzakelijke arbeid op zondag
moet vermeden worden".
Een deel van de genodigden zal van
wege de godsdienstige bezwaren niet
deelnemen aan de plechtigheid op de
Dam in Amsterdam, en er zullen ge
meentebesturen zijn die uit eerbiediging
van de zondag niet aan de herdenking
zullen medewerken door de vlag half
stok te hangen, aldus ir. van Dis.
DEN HAAG Iemand die naar een
burgemeesterspost solliciteert en een
commissariaat bekleedt waarvan de uit
oefening geacht moet worden zich niet
of moeilijk te verdragen met een goede
vervulling van het burgemeestersambt
wordt hierop gewezen, aldus heeft de
minister van binnenlandse zaken, mr.
H. K. J. Beernink, in antwoord op vra
gen van het Tweede Kamerlid drs. J.
M. Aarden (groep Aarden) verklaard.
Hetzelfde geldt voor burgemeesters
in functie.
Zo is het bijvoorbeeld niet gewenst
dat een burgemeester commissaris is
bij een vennootschap die in zijn gemeen
te een bouwbedrijf uitoefent of in bouw
materialen handelt, of elders een derge
lijk bedrijf exploiteert waarvan mag
worden aangenomen dat het ook in de
gemeente van de burgemeester zal
trachten te bouwen of te leveren.
Overigens zijn de laatste jaren op het
ministerie van binnenlandse zaken geen
klachten binnengekomen over onge
wenste combinaties van burgemeester
schap en commissariaat. Er is wel mo
menteel een geval in onderzoek waar
over persberichten zijn verschenen.
UITGEEST De opvolging van
pastoor C. de Ruijter (64) in Uitgeest
die binnenkort met emeritaat gaat, zal
op democratische w\jze worden gere
geld.
In de bisschoppelijke bladen zal een
advertentie worden geplaatst waarin
eventuele gegadigden voor de functie
worden gevraagd te solliciteren. Aan
welke eisen de sollicitanten moeten vol
doen zal worden vastgesteld in over
leg met de parochieraad. Dit sollicite
ren naar een priesterambt is een novum
in de rooms-katholieke kerk. Volgens
het bisdom Haarlem zal dit systeem
in de toekomst vaker worden toegepast.
Over enkele dagen zullen ook adver
tenties verschijnen in de dagbladen.
Dan zullen sollicitanten worden opge
roepen naar een vacant priesterambt in
de Amsterdamse binnenstad.
DEN HAAG. De Indonesische mi
nister van verbindingen drs. F. Seda
vat het feit dat hij op de Nijmeegse ni-
versiteit is weggehoond op als een op
zichzelf staand incident. Het zal geen
enkele invloed hebben op de betrekkin
gen tussen Indonesië en Nederland.
Minister Seda heeft premier De Jong
en minister Udink (ontwikkelingshulp)
gisteren uitdrukkelijk verklaard, het in
cident niet zwaar op te nemen.
Drs. Seda is speciaal naar Nederland
gekomen om op uitnodiging van de Nij
meegse universiteit het congres bij te
wonen waarop Nederlandse studenten
hem weghoonden. Hij kwam als voorzit
ter van de Indonesische katholieke par-
Het is te verwachten dat prinses
Irene en prins Carel Hugo naar Neder
land zullen overkomen om op 30 april
de verjaardag van de Koningin mee
te vieren. De Prinses is gisteren naar
Brussel gevlogen. Ze is tien dagen in
Madrid geweest.
Prinses Christina zal vermoedelijk
niet van de partij zijn.
Het jaarlijkse défilé langs het bor
des van paleis Soestdijk zal dit jaar
aanzienlijk korter duren dan andere
jaren. De koningin wil ook de nodige
tijd besteden aan een autorit over de
grote weg voor het paleis waar een
massale belangstelling wordt ver
wacht wegens de zestigste verjaardag
van de vorstin.
Leef
er liever
beier
van
