Een wereld in
poppekleren
Huisarts: meest begeerde beroep
Koningin Juliana geeft
Apeldoorn in bruikleen:
zaterdag 19 april
W aar blijven eigenlijk de, als
ware kunstvoorwerpen opgesierde
poppen, die de leden van het ko
ninklijk huis bij allerlei gelegen
heden krijgen aangeboden? Dat ze
niet als speelgoed gebruikt worden,
zal wel duidelijk zijn - hoewel bij de
geboorte van een prinsenkind on
middellijk een hausse optreedt in
het aanbieden. Alle poppen gaan
naar het Koninklijk Huisarchief in
Den Haag. Een deel ervan zien we
geregeld terug op allerlei tentoon
stellingen.
jn baan uit is die kan te kunst
en te keur terecht in de wijde wereld
w
van de 5000 ber
land feit
en waren hef er
nog maar 880, een dikke honderd jaar er
voor, in 1815, stonden er slechts 450
roepen
erk is er genoeg voor de mensen die
aan zoeken. Eind vorige maand was
raag naar ruim 97.000 mannen en
een fragiel voetstuk in haar glazen
vitrine. Een plechtig, geheel in een
bijzonder soort zwart gestoken heer
tje, dat tijdens de reis zijn bolhoed
over de ogen had getrokken. Dan
opeens een, in heel fijne tinten uit
gevoerde, complete beroepenserie
uit de Provence. Een kraamverzorg
ster bleek bij het optillen kneuterige
kinderkreetjes te kunnen produce
ren.
Een soldaat van de Prinses Irene-
brigade was er ook, met een vrien
delijk blozend gezicht boven zijn
krijgstenue. Alles uit het leven ge
grepen een conductrice van de
GTW en een straaljagerpiloot mis
staan allerminst in dit gezelschap
en met grote zorg gemaakt.
Hier valt straks werkelijk een col
lectie kostuums uit de hele wereld te
bewonderen zoals we die maar zel
den te zien krijgen. Honderdveertig
zijn het er in een bonte rij, die de
bezoekers even een reis rondom de
aarde doen maken in heden en ver
leden. Kom daar tegenwoordig nog
eens om voor twee kwartjes en kin
deren half geld.
ij 't historisch museum Moer
man, waar het aantal bezoekers
ook uit de eigen plaats de laatste
tijd sterk is gestegen, heeft men gro
te verwachtingen van deze tentoon
stelling, waar bovendien ter gelegen
heid van haar zestigste verjaardag
foto's van de Koningin uit de jaren
tussen 1909 en 1969 bijeengebracht
zijn.
Evenals vorig jaar zullen op be
paalde tijden weer film- en diaverto
ningen worden gegeven, maar onge
twijfeld zal de expositie zelf het in
hoofdzaak doen: een wereldje apart,
gemaakt door mensen die van mooie
dingen hielden.
Tussen bruidsparen en .gewone" echtparen valt soms nauwelijks verschil te zien bif
de poppen uit Indonesië, die tot de meest verfijnde kunststukken van de expositie bel
horen.
Een Japanse krijger in volle uitrusting
„„mm—-—.
Zó levend is deze tentoonstellinger zijn groepen bij die opgesteld kunnen worden
alsof ze i eigen omgeving in actie zijn.
Dat zijn de poppen, waarvan ver
voer en expositie geen al te grote
risico's opleveren. Maar er zijn ook
exemplaren, die altijd in vitrines
blijven staan. Niet omdat de Konin
gin ze niet mooi vindt, maar omdat
eventuele schade onherstelbaar zou
kunnen zijn.
Die poppen krijgen we nu van 1 mei
Dit is koningin Juliana zelf: in Fries
kostuum.
t/m 14 september in het historisch
museum Moermaneen onderschei
ding, die A peldoorn op verzoek ver
kreeg, omdat de Koningin deze
maand haar zestigste verjaardag
viert. Op die verjaardag, 30 april, zal
burgemeester mr. A. L. des Tombe
de tentoonstelling openen. De heer
J. Duyvetter, medewerker aan het
Openluchtmuseum te Arnhem, zal
daarna het een en ander over de
poppen en hun kledij vertellen. Dat
kan hij wellicht als geen ander: hij
is de man, die enkele jaren geleden
in opdracht van de Koningin een
aantal van deze poppen restaureer
de. Nog meer dan dat: hij moest ook
de verschillende Nederlandse kle
derdrachten van de poppen in over
eenstemming brengen met de wer
kelijkheid van nu of van 't verleden.
Zo kregen de poppen echte histori
sche waarde.
F) eze week werden, terwijl di
recteur J. O. v. d. V egt e het verkeer
tussen de vitrines regelde, de kisten
met poppen het Moermanmuseum
binnengedragen. Zware kisten, met
Dit is de laatste nieuwe aanwinst een
pop in ruimtepak gestoken H.M
de koningin aangeboden in het Nationaal
Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium voor
haar jarige kleinzoon prins Maurits.
zegels van 't Koninklijk Huisarchief
erop en koperen sloten eraan. Wat
kwam daar wel uit? Een oogverblin
dende Japanse schone, wiegelend op
mmmÊÊÊÊÊÊKMÊÊIKÊÊÊÊIÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊBBB^^^M
j.. cnnn Jifir ix
■mm w bh,
SS* g
Olijkens de enquête onder een aantal dag-
•*-* bladlezers is het meest en felst be
geerde beroep huisarts. Vanwege de roe
ping? Om er rijk van te worden? Om de
eer?
Wij zijn er in Geldrop met twee artsen
over gaan praten. De een dicht voor zijn
pensionering, de ander een paar jaar ge
leden begonnen. Vader en zoon, aan het
eind en het begin van hun carrière.
Beiden met veel idealen begonnen en huis
arts in hart en nieren. De vader vindt het
nog „een fijn beroep". De zoon voegt er
wat aan toe en zegt: „ondanks alle moei
lijkheden en spaningen een bijzonder aan
trekkelijk beroep". De verschillen in beoor
deling schuilen in hun leeftijd en in de pe
riode die wij meemaken. De vader: „Vroe
ger was je „meneer dokter", tegenwoordig
zeggen ce mensen: „Kom nou maar, want
u wordt er voor betaald". In het gesprek
met de zoon, ergens anders, worden de
laatste woorden ongevraagd letterlijk her
haald.
rie dokter is dus niet meer wat hij eens
was. Dokter Fr. Koch (senior) begon
toen hij 28 was. Hij heeft een tijd gekend
waarin hij anderhalve gulden voor een vi
site berekende en „aarzelend" twee gulden
voor de baron. Er waren jaren dat hij 4500
fondspatiënten en tweeduizend particulieren
had te verzorgen. Vrouw en tien kinderen
zagen hem weinig.
Geldrop had specialisten noch vroedvrou
wen. Tweehonderd of meer bevallingen per
jaar was gewoon. Eigenlijk deed de platte
landsarts toen bijna ailes zelf. „Ik was wei
eens vervelend en kortaf, maar ik werd ge
waardeerd. De mensen zeiden weieens: Als
dokter Koch het niet weet hoef je niet naar
een specialist in Eindhoven. Tangverlossin
gen in de bedstee en bevallingen op de
keukentafel zijn er niet meer bij. Daar kan
ik alleen maar blij om zijn" „Tegenwoor
dig doe ik in één week meer aan psycho
therapie dan vroeger in een heel jaar, ja
zeker, ook hier op het platteland. En ook
dit is veranderd. Tegenwoordig hebben de
beter-ontwikkelden de encyclopedie er naast
liggen als je een visite komt maken. Ze
hebben niet meer het grote vertrouwen zo
als vroeger. Dat doet afbreuk aan het be
roep. Het wordt in de politieke sfeer ge
trokken van bovenaf gedicteerd."
Han zijn we in de tegenwoordige tijd: De
arts moet blijven; als de centrale fi
guur en ook in het belang van de patiënten
zelf. Als de jonge arts maar de idealen
heeft om een goed gezinsarts te zijn, juist
nu. Men zegt: zeventig procent van de stu
denten wil als arts rijk worden. Dat vind
ik een gevaarlijke mentaliteit. Zonder roe
ping geen bevrediging in je werk. Het is
soms een keihard beroep. Als ik nog eens
terug zou kunnen komen, wil ik antiquair
worden".
Vervolgens: „Dokter W. A. M. Koch, 31
jaar, vijf jaar praktijk. Wil graag promo
veren, geeft tijd aan het Rode Kruis en
de Landelijke Huisartsenvereniging. Moet
van zijn studiekosten (50.000 gulden) nog
een flink stuk terugbetalen, heeft enorme
kosten en een groeiend gezin.
Hij zou graag een kleinere praktijk heb
ben, „want de mensen vragen erg veel van
je. Dat geeft conflicten binnen je beroep,
ondanks je idealen. Je krijgt telkens een
klets op je kop, omdat het zo verzakelijkt
wordt".
„Ik zou willen dat er meer huisartsen
waren, met kleinere praktijken: Je zorg is
nu: volhouden en proberen de mensen niet
te kort te doen. Ik zou meer preventief
werk willen doen en onderzoekingen. Dit
zijn tegenstellingen waarvooi nog geen op
lossing is gevonden".
/~|ok dit zit de jonge arts dwars: „Je
krijgt onvoorstelbare hoeveelheden werk
extra door mensen die niet (meer) ziek
zijn, maat het vertikken weer aan de gang
te gaan. Je staat er machteloos tegenover".
„Die mensen zijn er mede de oorzaak
van dat er voor de werkelijk zieken minder
tijd overblijft. Loopt er dan iets niet goed,
dan heeft de dokter het gedaan. Ook dit
maakt je kwetsbaar in je werk. Het min
der op een hoog voetstuk staan vind ik
niet erg. Ik zou wél meer begrip willen
voor het feit dat er ernstiger dingen zijn
dan een griepje." Desondanks: „Een bij
zonder aantrekkelijk beroep."
Ctrikt genomen begint het inkomen van
een jonge huisarts die zich vestigt bij
nul. Nemen we een theoretisch voorbeeld
van een normale praktijk met 2600 zielen,
dan bedraagt het bruto-inkomen nu: twee
duizend maal 28,99 en zeshonder maal 21,99
gulden is 71.174 gulden per jaar. Daarbij
een toeslag van 2,80 per ziel ofwel 728Ö
gulden. Dit bedrag wordt gestort in het
pensioenfonds.
Uit de rond 71.000 gulden moet de arts
financieren: zijn praktij kkosten, sociale
voorzieningen en waarschijnlijk het aflos
sen van studiekosten, overname praktijk en
huis.
TVog wat informatie voor adspiranten:
1Nederland heeft nu rond 4400 huisartsen
Om de groei van de bevolking op te van
gen, zijn er ieder jaar vijftig artsen meer
nodig. Het vorig jaar stapten echter 84 huis
artsen uit hun praktijk. In plaats daarvan
namen zij ergens een vast gesalarieerde
functie aan, met vaste werktijden. De be
hoefte aan huisartsen zal dus wel blijven
bestaan, vooral ook omdat de animo een
praktijk te beginnen niet zo groot is.
Een vrije vestiging is uiteraard het goed
koopst. Een praktijk overnemen wordt nu
begroot op driekwart of het gehele bruto-
jaarinkomen van die praktijk. Wie medi
cijnen wil gaan studeren, moet een diplo
ma gymnasium-B of H.B.S.-B hebben. De
duur van de studie is nu minimaal zeven
jaar. Zij is mogelijk in Amsterdam (2),
Leiden, Utrecht, Groningen, Nijmegen, Rot
terdam. Studiekosten, inclusief boeken en
een gemiddelde kamerhuur jngeveer vijf
tigduizend gulden. De mogelijkheden om
via het artsenberoep hogerop te klimmen
zijn legio.
Twee artsen, twee generaties, vader en zoon. Dokter Fr. Koch in
Geldrop spreekt aan het eind van zijn carrière nog van een fijn beroep.
Maar er zijn dingen die afbreuk doen aan het beroep. De jonge dokter Koch:
Volhouden, proberen de mensen niet te kort te doen. Maar het is wel
verzakelijkt."
