Veenendaals dagblad Alain Poher tijdelijk staatshoofd Referendum verloren; opluchting in Brussel Buiten Kostbaar beeld tijdens transport beschadigd DE GAULLE Gelders-Utrechtse streekcourant voor Rijn- en Gelderse Vallei „Alles is verloren9 STADJE DOOR EXPLOSIE BEDREIGD Reacties op uitslag van referendum Stroper schoot vermanende man in arm Door onveilige seinen razende trein verwondt meisje Arts gestoken en ernstig verwond door patiënt Parijs President De Gaulle is vannacht afgetredenIn een kort communiqué zei hij vlak na middernacht: „Ik leg mijn functie als president van de republiek neer. Dit besluit gaat vanmiddag om twaalf uur in." 53 PROCENT ZEI NEEN regering blijft duister Vogel dorp rustig parijs guy mollet w alter rochet mitterrand du ham el in nederland SALARISSEN VOOR 5000 LERAREN FOUT BEREKEND BVIENKANS Bur. voor redactie en administratie Prins Bernhardlaan 28, Veenendaal, Telef. 08385-10550 (adm.), 10757 en 10955 (red.), Giro 1321600. Losse nummers 0,25; Abonnement 0,97 p. w., 4,15 p. m., 12,35 p. k. VALLEI Voortzetting van het nieuwsblad „De Vallei" opgericht in 1926. Uitg.: Wegener's Couranten Concern n.v. Advertentietarieven op aanvraag. MAANDAG 28 APRIL I969 - 43e JAARGANG no. 99 FRANKRIJK ZONDER DE GAULLE De 78-jarige generaal sprak nadat duidelijk was geworden dat het Franse volk zich had uitgesproken voor zijn heen gaan. Hij bevond zich in zijn woonplaats Colombey-les- deux Eglises. Hij zal niet naar Parijs terugkerèn. Gisteravond, kort na half elf, maakte premier Couve de Murville bekend dat zijn regering het referendum had ver loren „met alle gevolgen vandien, die duidelijk waren aangekondigd''. Daarmee doelde hij op het heengaan van De opkomst was zeer groot iets meer dan 80 procent. Dat wil zeggen dat een zeer groot aantal Fransen be grepen had, waar het in feite om ging: het al of niet bestendigen van het regi me van president De Gaulle. Krachtens de grondwet van de Vijfde Republiek wordt na het aftreden van De Gaulle de voorzitter van de Senaat waarnemend president van Frankrijk. Dat is de 60-jarige Alain Poher, lid van de Centrumpartij. Hij heeft de plicht binnen 20 tot 35 dagen presidentsver kiezingen te doen houden in twee ron den. De regering blijft normaal aan. De waarnemend president heeft minder macht dan de president. Hij kan noch de regering naar huis sturen, noch de Kamer ontbinden. Wel kan hij een beroep doen op het befaamde artikel 16 van de Grondwet, dat hem in een noodtoestand zeer gro te volmachten verleent. Men verwacht dat oud-premier Geor ges Pompidou de gaullistische kandi daat voor het presidentschap zal zijn, wanneer binnen 35 dagen verkiezingen worden gehouden. Vele politieke waar nemers achten de mogelijkheid groot, dat hij dan als overwinnaar uit de bus tal komen. In Saint-Nazaire, W.-Frank- rijk, hebben ongeveer honderd mensen onmiddellijk na de nederlaag van De Gaulle de vorming van een comité be kendgemaakt, dat Pompidou zal steu nen voor het presidentschap. Het blijft nog altijd duister, waarom De Gaulle zijn politieke toekomst heeft laten afhangen van een zaak, waaraan hij de vertrouwenskwestie niet behoef de te verbinden. Zijn dreigementen dat Frankrijk na zijn heengaan aan een chaos ten prooi zou vallen, hebben voor het eerst op het merendeel der kiezers weinig indruk gemaakt. In Europese en ook in Atlantische kringen in Brussel is het nieuws van het aftreden van president De Gaulle, die op EEG en. NAVO de afgelopen jaren een sterk remmende invloed heeft ge had, met enige opluchting ontvangen. Men heeft het gevoel dat een nieuwe fXnderlangs de smalle duinenrij loopt ter versterking een lage, grazige dam, met op de achter grond, de eendenkooi. Als we zitten te ontbijten in de lichte keuken van Bep, hebben we door de panorama- ruit een prachtig gezicht over die groene natuurdijk met de eraan palende duinen en dat is net een schilderij van Wenckebach uit zijn beste jaren. Er zitten steevast gro te bonte bergeenden op de kruin evenals fazanten te kust en te keur, voorts, al naar de hevigheid der myxomatose, konijnen oud en jong, de grutto staat graag uit te kijken op de schoorsteen van het voorma lige kooikershuis en het scherpe roepen van de bonte pieten kan door het drukke lied der kneutjes en rietzangers in de putten achter en opzij van dit kostelijke verblijf niet worden overstemd. Uit de een denkooi is een voortdurend va-et- vient van de langnekken en alles met alles geeft dus meer vertier, dan het gazon voor mijn zieken kamer, al wil ik daar geen kwaad van zeggen. Ik heb nu dubbel en dwars de tijd om mij te verdiepen in de dagen van weleer en zit met de gedachten nu eens op Texel, ver volgens in het Woold bij Winters wijk, de Veluwse stuifzanden en vandaag dwaalden ze even af naar het gezellige dorpje der kokmeeu wen in het wanveld achter de Schouwense eendenkooi. Als een golvend wit lakentje op het groene gras deed het zich voor en rustig zittend tegen de dam, met de geiten van Abraham v. d. Velde scharre lend tussen ligusters en duindoorns, kan ik alles door de kijker mooi op nemen. De krijsende en zwatelende stemmen brengt de westenwind tot mij over, het bewegen der wieken van de aan- en afvliegende blauw witte siervogels neemt geen einde en het wordt alles omlijst door een landschap, zo zuiver, als we helaas haast nooit meer zien. 28-4-1969, A. B. WIGMAN. periode zal aanbreken, waarin b.v. de toetreding van Engeland tot de EEG en een versterking van de Europese ge meenschap weer reëel aan de orde kun nen worden gesteld- Zelfs al zou een gaullistisch getinde kandidaat (b.v. Pompidou) de komende presidentsver kiezingen winnen, dan verwacht men niet dat hij met eenzelfde halsstarrigheid als De Gaulle een politiek zal kunnen volhouden die ingaat tegen die van alle andere partners. Men verheelt overigens niet, dat er wel enige tijd overheen zal gaan alvorens men zover is. Het Franse volk heeft De Gaulle naar huis gestuurd, op één maand na elf jaar nadat het hem had opgeroepen om het land van een burgeroorlog te redden. Blijkbaar heeft het volk niet het ge voel dat zijn heengaan zal worden ge volgd door de door hem nadrukkelijk voorspelde chaos. Gebieden die hem tot nu toe steeds trouw waren gebleven en steden die be kend stonden als bolwerken van het Gaullisme, zijn radicaal omgegaan. Zelfs de woonplaats van de generaal, Colombey-les-deux-Eglises, bood dat beeld. Bij vorige gelegenheden had hij daar altijd negen tegenstanders gehad. Nu waren het er 21. Het is duidelijk dat vele Gaullisten geen antwoord wisten op de gewetens vraag die hun per referendum was voorgelegd-Juist in de steden, waar de Gaullisten voorheen verre in de meerderheid waren, was gisteren het aantal onthoudingen zeer groot vaak 25 pgt. of zelfs meer. In steden met veel tegenstanders lag het aantal onthoudin gen daarentegen vaak heel laag zes tien procent of minder. In het algemeen is er rustig gestemd. Er deden zich vrijwel geen incidenten voor. Alleen in het dorpje Guise, in De Gaulle. De einduitslag is nog niet bekend. Vandaag worden de uitslagen verwacht uit de overzeese gebieden, waar ge woonlijk massaal gaullistisch wordt gestemd. Die uitsla gen kunnen echter De Gaulle niet meer redden. Vanmor gen was het duidelijk, dat bijna 53 procent van de opge komen kiezers zich had uitgesproken tegen de inhoud van het referendum en ruim 47 procent daarvoor. Noord-Frankrijk, liep een jongen weg met honderd enveloppen met stembil jetten. De kiezers moesten een half uur wachten eer er nieuwe biljetten waren. Met het oog op het heengaan van De Gaulle was de radio gisteravond al met de campagne begonnen vqpr de presidentsverkiezingen nog voordat de uitslag bekend was. Dat schiep in heel het land een grote spanning. In een oproep verzocht de Unie van Jonge Gaullisten haar leden uitdrukke lijk om zich heel rustig te houden, wat ook de uitslag zou zijn van de volks raadpleging. Dat was begrijpelijk: het is de eerste keer dat de Gaullisten een duidelijke nederlaag lijden. De gevolgen daarvan zijn nog lang niet te overzien. Parijs nam het aftreden van De Gaulle vanmorgen kalm op. De politie bleef in staat van paraatheid, maar na enige botsingen van vannacht in het Quartier Latin zijn geen incidenten meer voorgekomen. Bij kiosken ver drongen zich de mensen voor de och tendbladen. Kort na middernacht vormde zich in Parijs een stoet van verscheidene dui zenden mensen- Uit de menigte wer den kreten gehoord als: „Dit is nog maar een begin, laten wij de strijd voortzetten" en „Vaarwel De Gaulle, vaarwel De Gaulle". (Elders in dit blad een overzicht van Alain Poher's politieke achtergrond.) ALAIN POHER tijdelijk president van Frankrijk DOETINCHEM Zaterdag in de vooravond is de 51-jarige R. B. Verheij, bewoner van het zomerhuisje „De Can tharel" op de grens van de gemeenten Doetinchem en Hummelo en Keppel door de 24-jarige stroper W. S. uit Doe tinchem door de arm geschoten. De heer Verheij moest in een ziekenhuis chirurgisch worden behandeld. De schut ter kon zondag worden aangehouden. De heer Verheij betrapte S. toen de ze op het punt stond een drachtige ree in een weiland neer te schieten. De heer Verweij sommeerde de stroper dat niet te doen en begaf zich vervolgens, naar zijn zeggen, naar het zomerhuisje om zijn hond te halen teneinde zijn woor den kracht bij te zetten. De heer Verheij werd daarop door S. met diens vuurbuks beschoten. Hij kreeg een schot dwars door de linker arm. Na zich in het Wilhelminazieken- huis chirurgisch te hebben laten be handelen, kon de heer Verheij naar zijn woning terugkeren- Zondagmorgen troffen drie jachtop zieners tijdens een onderzoek opnieuw een stroper in de nabijheid van „De Cantharel" aan. De man was bezig met een vuurbuks fazanten te schieten toen hij door de jachtopzieners werd ingere kend. Dat ging gepaard met bijzonder veel verzet. Uiteindelijk werd de stro per toch overmeesterd. Hij werd over gegeven aan de politie en bij een on derzoek kwam vast te staan, dat het hier dezelfde stroper betrof die de avond tevoren op de heer Verweij had geschoten. S. is ingesloten. Het onder zoek wordt voortgezet generaal de Gaulle, die kort na middernacht zijn korte commu niqué uitgaf, waarin hij zijn af treden aankondigde, maakte zich vrijdag of misschien al eerder geen illusies meer over de uitslag van het referendum. Voordat hij, na het opnemen van zijn laatste toe spraak tot het Franse volk, uit Parijs naar zijn woonplaats Colom bey-les-deux-Eglises vertrok, zei hij tot enige mensen uit zijn directe omgeving: Alles is verloren". De tekst van het communiqué gaf hij vrijdag al in handen van twee vertrouwensmannen, onder wie premier Couve de Murville. De Gaulle zou ervan overtuigd zijn, dat „het leger van degenen die hem steunen" in de toekomst een belangrijke rol zal kunnen spelen. Het gaullistische dagblad „La Nation" schreef vanochtend in de zelfde geest. Het zegt dat de bood schap die de Gaulle achterlaat blij vend is. „Zo hij al het lot van Frankrijk niet meer in handen heeft, dan blijft hij toch het ge weten van het land". „Velen die „neen" hebben gestemd worden zich nu al bewust van de grote leegte die in Frankrijk en in de wereld is ontstaan," aldus het blad. Zoals gebruikelijk bracht generaal De Gaulle gisteren zijn stem uit in het stadhuis van Colombey-les-deux-Eglises. Enige uren later zou hij laten weten, dat hij het presidentschap van Frankrijk had opgegeven. SCHIPHOL Douaniers van Schip hol hebben zich tijdens het weekeinde de ogen uitgewreven bij het aanschou wen van een zeventiental beeldhouw werken, geheel vervaardigd van zilver en 18-karaats goud, met een totale ea- taloguswaardc van meer dan een half miljoen gulden. De beelden, die in hoogte en lengte variëren tussen 30 en 90 cm, zijn ge maakt door de Frans-Amerikaanse beeldhouwster gravin Tauni de Lesseps, kleindochter van de schepper van het Suez- en het Panama-Kanaal, in op dracht van de Amerikaanse juwelier Douglas J. Cooper uit Philadelphia, die morgen, in aanwezigheid van vele spe ciaal daarvoor uit de VS overgekomen gasten, aan de Herengracht 402 in Am sterdam zijn eerste filiaal in Europa zal openen. Een ontroostbare gravin De Lesseps moest daar vanochtend constateren, dat het kostbaarste beeld tijdens het trans port van Amerika over de Oceaan vrij wel onherstelbare beschadigingen heeft opgelopen. De catalogusprijs was ruim 70.000 gulden. Het beeld stelt Prome theus voor, zoals hij, door Zeus vast geklonken aan een rots, machteloos moet toelaten, 4at een adelaar dage lijks zijn telkens weer aangroeiende le ver opvreet. Prometheus en de adelaar zijn uit zilver vervaardigd, het vuur dat hij naar de aarde bracht en de ketenen, waarmee hij is vastgeklonken, van goud. De rots, waarop hij ligt, is een uniek brok natuurkristal, maar bij aankomst op Schiphol bleek het in stukken te zijn gebroken en ten dele zelfs versplinterd. Aanvankelijk als schilderes begonnen, verkreeg de in Parijs geboren gravin De Lesseps in de afgelopen vijf jaar in Amerika grote naam als beeldhouw ster. Ruim 50 bronzen beelden kan men verspreid in Amerika van haar aantref fen. Begin 1968 stelde Douglas Cooper haar voor met zilver en goud te gaan werken, hetgeen hij haar als een mo derne De Medici beschikbaar stelde en zo ging Tauni de Lesseps, als eerste na de voor de tsaren-familie werkende Fabergé, van dit edelmetaal beelden maken- De Franse socialistische leider Guy Mollet heeft zondagavond Frankrijk opgeroepen een nieuwe bladzij op te slaan en naar de toekomst te zien. In een vraaggesprek voor de radio, zei Mollet, dat de socialistische partij bij verkiezingen voor een nieuwe pre sident zeker een kandidaat in het veld zal weten te brengen. De Gaulle en zijn partij zijn verslagen. Onze partij is er trots op aan deze zware nederlaag van het Gaullisme haar deel te hebben bijgedragen. Al les hangt nu af van de eenheid van werkers en democraten", zo verklaar de de communistische leider Walter Ro chet. Hij wilde niet zeggen of zijn par tij samen met andere linkse partij en een presidentskandidaat zal stellen. De leider van de linkse federatie, Fran cois Mitterand. verklaarde voor de ra dio, dat de zege van „neen" nieu we verantwoordelijkheden heeft ge schapen voor hen die de Fransen heb ben aangespoord het referendum te doen mislukken". Hij dacht daarbij in de eerste plaats aan de politici van de linker zijde, die de meeste neen-stemmen heeft geleverd. Centrum-leider Jaques Duhamel zei in een ander vraaggesprek, dat hij hulde wilde brengen aan generaal De Gaulle, die 25 jaar geleden de repu bliek weer herstelde. Hij riep op tot een nationale verzoening van alle Fransen „die door het referendum kunstmatig waren verdeeld". Ook Nederlandse politici hebben commentaaar gegeven op de uitslag van het referendum. De fractievoorzit ters mr. E. H. Toxopeus EVVD) en drs. A. D. W. Tilanus (CHU) zeiden positieve kanten te zien in deze uitslag terwijl de voorzitter van de PSP-frac- tie in de Tweede Kamer, de heer II J. Lankhorst, zich „niet helemaal ge rust" toonde over de nu ontstane si tuatie. „Ik heb het vertrouwen dat er in Frankrijk voldoende constructieve krachten aanwezig zijn om het land zodanig te besturen, dat het een posi tieve factor in de EEG zal worden", zo luidde de reactie van drs. W. K. N. Schemelzer (KVP). Mr. Toxopeus zei de uitslag van het referendum wel verwacht te hebben. Voor Europa zei hij daarover ver heugd te zijn. Drs. Tilanus sprak de hoop uit, dat er als gevolg van de uitslag van het referendum in Frankrijk geen nieuwe onlusten zullen uitbreken. De heer Lankhorst tenslotte zei niet helemaal gerust te zijn op de komende ontwikkelingen in Frankrijk, zulks in verband met een mogelijke machts strijd van gaullisten. De val van De Gaulle schept een verwarde toestand, aldus drs. J. M. den Uyl, fractievoorzitter van de PvdA in de Tweede Kamer. „Het par lement heeft een grote gaullistische meerderheid, maar binnen enkele we ken kan het te maken krijgen met een niet-gaullistische president met grote bevoegdheden. Op deze wijze straft het systeem De Gaulle zichzelf". Een goederentrein is zaterdag in East Germantown in de Amerikaanse staat Indiana ontspoord. In de wagons werden ontplofbare stoffen vervoerd; een gedeelte van de stad moest om deze reden worden geëvacueerd. De hevige brand die na de explosie ontstond leverde deze onheilspellende foto op. ETTEN-LEUR. De machinist van 'n trein Breda-Roosendaal is zaterdagmid dag door twee onveilige seinen gereden. Hij vergat te stoppen bij het station van Etten-Leur en passeerde op volle snelheid een overweg, terwijl de spoor bomen omhoog en de knipperlichten buiten werking bleven. Een zeventienjarig meisje uit Rijs- bergen werd door de trein opzij ge smeten; zij liep enkele fracturen en schaafwonden op. Twee vriendinnen kregen beiden een shock. De machinist, die deze week met pen sioen gaat, is na het ongeluk tijdelijk van zijn functie ontheven. AMSTERDAM Een achttien-jarige student heeft zaterdagavond in over spannen toestand zijn behandelend arts dr. J. J. Vroom aangevallen. Hij stak de zenuwarts, die met zijn vrouw op de Prinsengracht liep met een pennemesje in de rug, het achterhoofd, een oogkas en enkele malen in een arm waarmee de arts de steken wilde afwe ren. De arts is ernstig gewond in het WH- helmina Gasthuis opgenomen. Het is moeilijk zich te realiseren dat op dit moment al Charles de Gaulle niet meer Frankrijks president is. Dat de twee-eenheid die zoveel jaren als vanzelfsprekend heeft gegolden, zo plotseling is verbroken. Dat de man die sinds de Tweede Wereldoorlog zijn eigen trotse stempel op zijn land heeft gedrukt, nu een ambteloos bur ger is. Het is bijna ondenkbaar. Zoekt men naar het waarom van dit abrupte uiteengaan, dan vindt men 't antwoord niet bij het referendum dat de directe aanleiding is geworden daarvoor was de inhoud van de voor gestelde hervormingen toch eigenlijk niet belangrijk genoeg en daarvoor was ook het verschil tussen de ja- en de nee-stemmers te gering. Al even min is er plaats voor de conclusie dat de Fransen het in meerderheid niet eens zouden zijn met de grote poli tieke lijnen zoals De Gaulle die nu al zoveel jaren heeft uitgestippeld: de wijze waarop De Gaulle de glorie van Frankrijk altijd heeft hooggehouden en verdedigd, heeft de Fransman al tijd aangesproken. Maar wat diezelf de Fransman op den duur is gaan te genstaan is de starheid en de eigen zinnigheid van hun oude president. De Gaulle was altijd en is ook nu nog een man die maar één beleidslijn als de juiste wilde erkennen: de lijn die hij zelf had uitgestippeld. Daarvan wenste hij niet af te wijken, onder geen voorwaarde en onder welke om standigheden ook. En een dergelijke houding tast op den duur de sterkste banden aan. Nu dient gezegd: De Gaulle hééft meestal gelijk gehad. De manier waar op hij voor Frankrijk de Algerijnse kwestie heeft opgelost, bestempelt hem tot een van de grootste staats lieden die Frankrijk ooit heeft ge had. En wat zijn buitenlandse politiek betreft: de verhouding tussen Europa en Engeland, tussen Europa en de Ver. Staten, tussen West- en Oost-Europa hij heeft het allemaal dikwijls te star en te overtrokken gesteld, maar niemand kan ontkennen dat er in zijn visie elementen van waarheid scholen. Want niemand make zich illusies dat de toelating van Engeland tot de EEG bij voorbeeld nu plotseling glad zal verlopen de tegenstanders van De Gaulle op dit punt zullen nog wel eens aan hem terugdenken! Maar dat is toekomst de Fransen, heel de wereld trouwens, zullen er eerst nog even aan moeten wennen, dat De Gaulle er niet meer is. Zullen eerst nog tyd van bezinning nodig hebben voor en aleer men tot de vol>- gende stappen overgaat. Voor Frank rijk zal dat het moeilijkst zijn. De Gaulle heeft een sombere tyd voor speld: chaos op politiek, economisch, sociaal en financieel gebied. Er zijn in Frankrijk figuren die het graag daarop wilïen laten aankomen. Maar de meerderheid wil dat beslist niet de vraag is echter of die meerderhftict de kracht kan opbrengen om de re volutionaire elementen in toom te houden. Als dat lukt dan hoeft men over het heengaan van De Gaulle niet al te zeer te treuren. Hij was een bril jant man ongetwijfeld. Maar zelfs het flonkeren van een briljant ver veelt op den duur. DEN HAAG Ongeveer 5000 bere keningen van salarissen van leraren bij het voortgezet onderwijs waren vorige maand fout. Dit antwoordt staatssecre taris mr. J. H. Grosheide (van Onder wijs en Wetenschappen) op vragen van het Tweede-Kamerlid C. Laban (PvdA). Vorige maand werd ook eindelijk be taald volgens de nieuwe regeling, die op 1 augustus vorig jaar van kracht werd. Er bleek een systematische fout te zijn gemaakt door de geautomatiseerde salarisadministratie, die de schoolbe sturen betalingsoverzichten voor lera ren verstrekt. Bij analyse van verschil lende klachten, kwamen twee oorza ken van de fouten aan het licht. Ad ministratiekantoren maakten zoge naamde invoerfouten- Bovendien vol doet het verwerkingssysteem niet geheel aan de eisen, die er aan gesteld wor den. Als verontschuldiging kan, aldus mr. Grosheide, Slechts worden aangevoerd, dat de nieuwe salarisregeling bijzonder complex is, door garantiebepalingen, die er in opgenomen moesten worden om_te voorkomen dat leraren in sala ris achteruit zouden gaan. SCHEEMDA Zondagmiddag is in Scheemda de 30-jarige F. Blaauw uit Winschoten doordat hij geen voorrang verleende aan een personenauto, me1 zijn auto het Winschoterdiep ingereden en verdronken. 4~kns land bevindt zich tussen twee lagedrukgebieden. Het een trum van een van de depressies ligt boven het westelijk deel van de Middellandse Zee en bracht daar regen en onweer. Het andere lage drukgebied heeft zijn zwaartepunt voor de Noorse kust. Het is vooral dit laatste druksysteem, dat voor het weer in ons land van belang is. Met de noordelijke stroming, die aan de westflank van dit druk systeem staat, wordt koude onsta biele lucht naar de Britse eilanden getransporteerd. Hierin heeft zich een storing ontivikkeld, die van morgen boven Midden-Eng eland lag. Deze storing trekt naar het noordoosten. Verwacht wordt dan ook, dat ons land morgen nog on der invloed van de onstabiele lucht zal zijn, zodat naast opklaringen ook buien zullen voorkomen. Hier bij zullen de temperaturen weinig verandering ondergaan. Morgen: Zon op: 05.15 onder: 20.0. Maan op: 16.46 onder: 04.10

Digitale periodieken - Gemeentearchief Veenendaal

De Vallei | 1969 | | pagina 1