De oude aarde - uitgestald in
Giethoornse boerderij
Steeds meer
gif sluipt
binnen
SCHAKEN op school
Wat is nu
permanent
Fokken van een kampioen
is „hondsmoeilijk
Tn een oude, prachtig gerestaureerde
boerderij aan het Giethoornse binnen
pad heeft de avonturier René Bois
sevain, terug van een lange en avontuur
lijke ontdekkingsreis, even rust gevonden
in „De Oude Aarde" een klein, maar
in Nederland zeldzaam museumpje. Wat
hij daar ten toon stelt uit, voor een goed
deel zelf verzamelde „werken", zijn mi-
neralogische vondsten uit alle delen van
de wereld, waar miljoenen jaren gele
den en nog voor de mens op aarde was
de stolsels van een oertijd op een of
andere wijze door de mens werden ont
dekt.
„De Oude Aarde" noemde Boissevain
*jn museum heel toepasselijk. En zo
als zijn agaten, axinieten, celestieten, epi-
doten, granaten en al die andere mineralen
eens in de donkere aardkorst verborgen
lagen, zo heeft hij ze nu in de deelruimte
van de oude boerderij opgesteld in het
donker onder kleine spotlichtjes.
In de grote musea had hij al eens ver
schillende collecties gezien, maar de wij
ze van exposeren in vitrines op een rijtje
stond hem tegen. Boissevain geeft zijn
„oude aarde" een eigen sfeer, wat ro
mantisch, maar hee boeiend. „En daar
mee," zegt hij, „wil ik eigenlijk gewoon
een harde maar eerlijke tegenpool schep
pen tegen allerlei dingen van nu: het plas
tic gedoe, kinderen in reageerbuisjes en
rakettentroep..."
^ijn expositie is inderdaad fascine-
rend.
Behalve de prachtige kristallen die hij
zelf hoofdzakelijk in Australië vond,
bestaat zijn collectie uit talloze grote
„stukken" die tot de zeer zeldzame vond
sten in de wereld worden gerekend. Men
waant zich in zijn museum in 'n wondere
wereld van vormen en ontelbare, ondefini
eerbare kleuren, ontstaan door mysteri
euze verbindingen van ionen en atomen.
In „De Oude Aarde" zijn, na de opening
de vorige week al heel wat kijkers
geweest. Kopers ook, want de heer Boisse
vain heeft uit zijn enorme verzameling
ook mineralen bestemd voor de verkoop
aan verzamelaars. Zijn grote en zeldza
me stukken zijn niet te koop; verzame
laars mogen er naar kijken zoals de fila
telist een Mauritiuszegel bekijkt...
"tfoe is het museum tot stand gekomen?
De heer Boissevain vindt het verhaal
niet volledig als hij niet bij het begin
zijn begin begint. Dat is eigenlijk het le
ven van een avonturier die geobsedeerd is
door allerlei verschijnselen in de natuur.
Twee jaar geleden diende hij bij de ma
riniers op Nieuw-Guinea, maar marinier
Boissevain stond bekend als de man die
er nooit was die elk vrij uurtje achter
de boomkangoeroes aanzat, vreemdsoorti
ge insekten verzamelde, stenen zocht en
steeds bezig was met de voor hem boeien
de ontdekkingen.
Terug uit dienst „Och, u weet hoe dat
gaat, je kunt je draai in dit landje eerst
niet vinden; ik ben toen begonnen met
een nertsfokkerij eerst in Huizen en la
ter in Apeldoorn en ook nog in Noorwegen.
Maar 't ging allemaal niet te best. Ik
heb heel wat regiefouten gemaakt, mis
schien omdat ik te enthousiast ben
noem het wild of onstuimig...."
Na de nertsen begon de heer Boissevain
een fokkerij van parelhoenders, dreef
daarna een camping in Apeldoorn, maar
de wereld was hem hier kennelijk wat te
klein, de ontdekkingen te sporadisch.
lyTet de Maasdam vertrok hij, met vrouw
en kind, naar Australië en zocht op
eigen kracht contact in de meest verla
ten gebieden van Australië, waarvan ie
dereen zei, dat er mets was en niets te
verdienen viel. Dat eerste was niet juist,
dat tweede gedeeltelijk wèl. In een pove
re behuizing onder golfplaten bij een oude
tabaksfarm voelden Boissevain, zijn
vrouw en kind zich gelukkig in een we
reld waar nog iets te ontdekken viel.
Een van die ontdekkingen was een reis
door de jungle van North-Queensland naar
de Agat Kreek het gebied waar agaten
gevonden worden. Toen hij, na kennisma
king met een Joegoslaaf die hem er heen
bracht, de schoonheid van de prachtige
agaten zag, begonnen de eerste tochten in
deze uitgestrekte wereld van niemandsland
waar, zoals Boissevain zegt, „je kunt blij
ven zolang je water hebt". Met een Japan
se versie van een Landrover, graafmachi
nes en een „minersright" (vergunning om
te graven) trok hij honderden mijlen door
woeste gebieden, waar elke gevonden
agaat, groot of klein, hem als het ware
verder duwde in het avontuur van een
soort „Goldrush" van de twintigste eeuw.
Elke gevonden agaat die hij spleet, was
weer anders naar de opbouw van de
kristallen, naar vorm en kleur. In elk
van de stenen zag hij de nieuwe wereld
van de oeroude aarde.
rPerug in Nederland met tonnen
„steen" ging hij zich toeleggen op
de inrichting van een museum „om het
de mensen te laten zien, want 't blijft on
gelooflijk mooi."
Hij verdiepte zich in de mineralogie en
begon tegelijkertijd een slijperij van
edel- en sierstenen, niet om een massa-
produkt te maken, maar om elke steen,
elk kristal in de meest oorspronkelijke
vorm onder de mensen te brengen.
Boissevains collectie trekt talloze des
kundigen, een heel legertje verzamelaars
en natuurlijk ook mensen die zoals
Boissevain zelf eerst geen kiezelsteen
van een diamant kunnen onderscheiden,
maar die niettemin graag iets heel moois
zien, iets dat boeit.
Over de gehele wereld gaan nu de con
tacten van deze ontdekker. Zijn verzame
ling breidt zich uit met zeldzame vond
sten op mineralogisch gebied. Tot... ja tot
het Giethoornse binnenpad hem natuurlijk
weer gaat kriebelen en hij opnieuw on
derduikt in de oude aarde, op zoek naar
het onontdekte.
Die plekjes worden schaars op deze we
reld, die aan andere ontdekkingen bezig
is. Maar deze man met zijn Frans-klin
kende naam, zijn Anglosaksische trekken
(compleet met oranje-roze snor) en zijn
heel gewoon Hollandse avonturiersgeest
zal ze nog wel weten te vinden!
„Ik wou dat het Nederlandse volk
massaal protesteerde tegen de gevange
niskosten, waarin wij weggestapeld wor
den, tegen de slechte plafonds, de poppe
rige keukentjes, de benepen balkonnetjes
waarop nog geen konijn kan leven. Een
badkamer bijvoorbeeld schijnt alleen aan
praktische afmetingen en inrichting te
voldoen als deze in een bungalow van
vier ton zit."
Pierre Jansen
(van „Kunstgrepen")
„Ik heb mezelf m'n hele leven voor
progressief versleten. Maar wat is dat?
Tja Weet u wat inspraak is, wat links
of rechts is? En wat progressief? Je
wordt met je rug tegen een muur gezet
en je loopt dan vooruit. Als je tegen een
andere muur was gezet, liep je de andere
kant uit."
Mr. C. J. G. Becht,
burgemeester van Tilburg
„Als Israël ook maar één positie langs
de bestandslijnen zou prijsgeven voordat
een vrede is gesloten en definitieve gren
zen in overleg zijn bepaald, dat dat zou
neerkomen op zelfmoord. Ik heb in de
Verenigde Naties gezegd dat er geen in
ternationale verplichting bestaat om zelf
moord te plegen."
Abba Eban
Rebecca Polak zal het niet lang
meer maken en laat van haar laatste
tientjes haar portret schilderen. Ze zegt
tegen de schilder: „Als het af is, moet je
mij helemaal volhangen met gouden sie
raden en juwelen". De schilder doet het
en zegt dan: „Maar u hebt toch geen en
kel sieraad"Zegt Rebecca: „Nee, maar
zal je de familie zien zoeken als ik dood
ben".
Mopje uit proefschrift van
dr. C. Reminders
Meelevende jonge mensen willen te
genwoordig niet alleen lezen, ze willen
hun woordje kwijt. Dat doen ze door
gaans gemakkelijker op een hearing dan
in een brief. Ze willen de gesprekspart
ner vóór zich zien, hem zo nodig meteen
van weerwoord dienen. Ze willen ook
luisteren, maar een ding moet vast staan:
Ze willen nooit meer afgescheept wor
den. Dat is de rekening voor een te traag
en te autoritair verleden, die de kerk
heeft te aanvaarden"
Dr. D. van Swigchen
„Van nu af aan moet de wereld reke
ning houden met de Nederlandse concur
rentie in de scheepsbouw. Holland is niet
als scheepsbouwnatie verloren gegaan".
Verolme
„DE HELE WERELDGESCHIEDE
NIS heeft zich steeds gekenmerkt door de
opstand van de domme jongens die het
establishment van de gewieksten en de
intelligenten niet namen, tot op het mo
ment dat zij zelf establishment werden en
op hun beurt het langer vertikten zich
door de domoren te laten uitbuiten en het
bevel uitgaven: „Terug naar het werk en
jullie putjes
Jacques Gans.
„Lourdes is blijkbaar een plaats, waar
God harder werkt dan op andere plaat
sen".
Bisschop Zwartkruis.
„Wat zou er gebeuren als de boeren het
Land bou wschap bezetten
Boerenleider Koekoek.
„De solidariteit zal het cement zijn dat
losse stenen tot een bolwerk maakt, van
waaruit de aanval op de privileges van
macht, inkomen en vermogen met kracht
kan worden geleid".
Kloos (NVV).
Een doormidden gezaagde agaat-geode, afkomstig uit North-Queensland. Dat door
midden zagen is steeds weer een geweldig spannend moment. Wat komt er tevoor
schijn? Is 't een massieve agaat, of toont zich een holte met kleurige kristallen? Het
is de heer Boissevain één keer overkomen, dat hij bij het doorzagen toevallig twee
helften overhield, die beide in hun binnenste een vloeibare substantie hadden. Die vloei
stof, eenmaal omkapseld door de gestolde agaat, moet vele miljoenen jaren oud zijn
De heer Boissevain bezig met het af schuren van geoplaiseerd hout.
„Het zou me niet verwonceren als de ma
ximumleeftijd bij de nu opgroeiende gene
ratie weer zou zakken. Er worden steeds
meer chemicaliën in het verkeer gebracht,
die zich in onze weefsels ophopen."
Dr. W. H. van Dobben zegt het zonder
pathos maar wel met grote beslistheid. Even
beslist als zijn opmerking dat een aantal be
strijdingsmiddelen verboden zou moeten
worden.
Deze stoffen zouden er de oorzaak van
kunnen zijn dat jarenlange medische re
search, waardoor de leeftijdsgrens van de
mens steeds hoger kwam te liggen, lang
zamerhand voor een deel teniet wordt ge
daan.
Het gaat hierbij om middelen als DDT,
een gechloreerde koolwaterstof. Een mid
del dat jarenlang als zaligmakend is be
schouwd bij de verdelging van insekten in
huis en tuin en op de land- en tuinbouw
bedrijven.
„De mens is er niet tegen opgewassen",
aldus de directeur van het Instituut voor
Oecologisch Onderzoek te Arnhem. „Als
je het in de circulatie brengt, worden er
stommiteiten mee begaan".
„De moeilijkheid is dat ons milieu wordt
doordrenkt met chemische verbindingen,
die langzaam of niet afgebroken worden
en zich ophopen in het organisme. Dat
geldt bijvoorbeeld voor de fruitteelt. Men
spuit maar als het tijd is - of het betref
fende insekt er nu is of niet. Dat spuiten
zou tot de helft beperkt kunnen worden".
„Wat is het gevaar van deze grote dose
ring van chemicaliën?
„Bij DDT is er bij de mens geen gevaar
voor acute vergiftiging. Daar zou je een
paar lepels vol voor in je mond moeten
stoppen. Maar de stof hoopt zich op in de
vetreserve van het lichaam. En als men
ziek en mager wordt, kan die stof in het
bloed komen".
Dieren, vooral vogels, schijnen daar veel
gevoeliger voor te zijn. Toen enkele jaren
geleden een industrie een grote hoeveel
heid gechloreerde koolwaterstof op het wa
ter loosde, stierf bijna de gehele kolonie
van grote sterns of griend uit voor de
ramp waren er tienduizend vogels; er ble-
800 paren over.
Dat komt volgens dr. Van Dobben door
dat deze vogels alleen maar een bepaald
soort visjes eten, die vet zijn en veel van
de giftige stof in zich verzamelen. De
mens en sommige dieren hebben een gro
tere weerbaarheid tegen vergiften omdat
ze alleseters zijn en dus niet alleen voed
sel verorberen waar de giftige stoffen zich
in verzameld hebben.
Intussen is men wel tot het inzicht ge
komen dat deze stoffen niet op onbeperk
te schaal kunnen worden gebruikt. In Ne
derland is het gebruik van DDT sterk be
perkt het wordt alleen in uitzonderings
gevallen voor de landbouw gegeven en
in Zweden wordt zelfs volgend jaar een
algeheel verbod uitgevaardigd.
„We ergeren ons al 25 jaar dood aan het
milieubederf. Maar nu is het dan zover,
dat het in de publieke belangstelling komt",
aldus dr. Van Dobben.
Maar hij wil verder gaan: een algeheel
verbod van stoffen, die zich in het weefsel
ophopen.
„Er moeten specifieke bestrijdingsmidde
len ontwikkeld worden, die speciaal ge
richt zijn op een bepaald insekt en geen
onbedoelde neveneffecten hebben. Dat on
derzoek is zeer duur. Er gebeurt op het
ogenblik wel wat, maar het zal met meer
kracht moeten worden aangepakt. Voor de
industrie is een dergelijk specifiek middel
natuurlijk minder aantrekkelijk dan een
middel met een breed werkingsspectrum.
Maar ook de industrie ziet het schrikbeeld
al wel".
T\e Koninklijke Nederlandse Schaak
Bond heeft voorgesteld schaakles-
sen te nemen in de lesroosters van het
voortgezet onderwijs (ook huishoud
scholen). Er is pas een rapport over
uitgekomen en wanneer die schaakles-
sen op school er komen, heeft Neder
land daarmee een wereldprimeur. Zelfs
in de landen uchter het ijzeren gordijn
wordt op school géén schaakles gege
ven. Over het waarom van die school-
schaaklessen vertelde ons de heer F.
Goudsmit, voorzitter van de KNSB, het
volgende
/"~kp het Haags Montessorïlyceum is
schaken al opgenomen in het les
rooster, die school heeft dus de wereld
primeur.
Maar eerst een stukje historie: sinds
de heer Euwe in 1935 wereldkampioen
werd, heeft de schaaksport hier een ge
weldige „lift" gekregen. Toch is het
aantal schakers in Nederland niet met
sprongen omhoog gegaan, hoewel we
steeds meer vrije tijd krijgen en sport
verenigingen steeds meer leden. De
schaakwereld is nogal introvert (naar
binnen gekeerden bij veel mensen be
staat een grote drempelvrees wanneer
het over schaken of een schaakvereni
ging gaat.
IV/anneer je niet op jonge leeftijd ken-
nis maakt met het schaken, blijft
die drempelvrees. Je hebt, wanneer je
begint namelijk een flinke hoeveelheid
instructie nodig. Je leert het niet zo
maar even" en je hebt het niet met
een door".
Wanneer men die drempelvrees dus
wil wegnemen, zal men zich met name
moeten richten tot jonge mensen. De
scholen moeten dus worden ingescha
keld.
De noodzaak en de mogelijkheden
daarvan hebben wij laten bekijken door
een door ons benoemde commissie,
waarin zeer veel onderwijsdeskundigen
zitting hadden. Er is uitgerekend, dat
het zeer wel mogelijk is bijvoorbeeld
één uur schaken in de lesroosters op te
nemen, dank zij de zogenaamde O-uren
die de mammoetwet noemt.
Wie die lessen zal moeten geven is
zeer waarschijnlijk geen groot pro
bleem: er zijn zeer veel leraren die
schaken.
VUie mij vraagt naar „de noodzaak"
van schaakles op school kan ik de
volgende punten noemen: schaken
heeft een artistiek aspect, een weten
schappelijk aspect, een sportief aspect
(men leert winnen, men leert verliezen,
en wanneer je verliest kun je daarvan
niemand anders de schuld geven).
Schaken brengt zeer geringe kosten
met zich mee en dan is er ook nog het
aspect van de toenemende vrije tijd.
Wij proberen de schaaksport extra
vert te maken; het voorstel tot schaak-
lessen op school is daarvan een onder
deel."
TH weeduizend jaar voor onze jaartel-
ling waren vrouwen al belust op
fraai golvend haar. Volgens de overle
vering trachtten zij die golven te be
reiken, door hun haren tussen twee in
elkaar passende stenen te leggen: een
uitgeholde en een daarin passende bol
le steen.
De resultaten werden dank zij inten
sief experimenteren, de dames des
tijds al toevertrouwd, steeds verbe
terd. Maar van een „blijvende golving"
was nog geen sprake.
HPotdat in het jaar 1904 de in Duits-
land geboren Charles Neslé de
„permanent" uitvond. Zijn systeem be
rustte op een spiraal-wikkel met gas-
verwarming. In 1906 werd deze vinding
gepresenteerd aan enige vooraanstaan
de Londense coiffeurs.
En natuurlijk was er de gebruikelij
ke scepsis tegenover het nieuwe. Voor
al omdat Neslé sprak over een kook-
proces van de haren, waardoor deze,
gedraaid op wikkels, zouden gaan gol
ven.
TLfaar Nestlé's stelling werd achter-
haald doordat onder anderen che
mici langzamerhand een voor de tijd
volmaakte methode van permanenten
ontwikkelden. Zij gingen er van uit dat
haren, gedraaid op bigoudis in gebo
gen vorm, aan de binnenzijde kleiner
zullen zijn dan aan de buitenzijde,
waardoor aan de buitenkant van het
haar grotere spanning optreedt.
Wanneer men nu bij dit ontwikkelen
een chemisch samengestelde basis re
agerende vloeistof gebruikt, dan gaan
daardoor de haren enigszins zwellen.
Daardoor zijn na het permanent-proces
de haren dusdanig veranderd, dat de
cellen aan de binnenzijde van de boog
dezelfde vorm hebben behouden en de
buitenste cellen enigszins zijn opge
rekt. Haren zijn namelijk elastisch.
Tlit omvormingsproces wordt na eni
ge tijd een halt toegeroepen en
het stabiliseren en neutraliseren kan
beginnen. Dat gebeurt met een zwak
zuur reagerende vloeistof. Zoals duide
lijk zal zijn, vraagt een en ander de
nodige inwerkingstijd en aandacht.
Begrippen als hete en warme perma
nent, tiède, cold-waves, air-o-perm,
modeling en mini-vagues duiden reeds
op de steeds wisselende technieken en
methoden die door de moderne vak
man worden toegepast.
Maar allemaal met maar één doel:
het mooiste bezit van een vrouw, haar
haren, te verfraaien.
^oor het eerst sinds twintig jaar wordt
zondag weer een internationale hon
denshow gehouden voor alle Terrierrassen.
In de Expohallen in Hilversum zullen dan
315 Terriers, die 23 rassen vertegenwoor
digen, hun beste pootjes vóórzetten. Keu
rig opgedoft, bewerkt met haarlak, brillan
tine en krijt, ondergaan zij het oog van
de negen keurmeesters. Het aantal van 315
Terriers is zelfs voor Engelse begrippen
zeer groot. Eén deelneemster laat zelfs hon
den komen uit haar kennel in Californië.
Naast de keuringen van de honden krij
gen bezoekers een hondenmodeshow en de
film van dr. Naaktgeboren, Van hond tot
hond, voorgeschoteld. Een prachtige zilve
ren beker wacht op „De beste zelfgefokte".
„JJet fokken van honden is een bijzon
der moeilijke zaak waar weinig men
sen begrip van hebben. Het is bovendien
een kostbare en tijdrovende zaak. Jaren en
jaren zijn vaak nodig om met uiterste zorg
door weloverwogen selectie misschien maar
eenmaal in een mensenleven een kam
pioen te fokken". En dat „Kampioen" zegt
de heer F. J. Vies, secretaris-penning
meester van het Centraal Terrier Comité
en voorzitter van de Nederlandse Welsh
Terrier Club, ook met een hoofdletter.
Tn de Delftse flat van de heer Vies
(52) huizen behalve zijn vrouw en 2
kinderen nog drie Welsh Terriers Mi
riam of the Belt Railway, Tanja van de
Akwietheuvel en Serenfach Signet (zeg
maar Miriam, Tanja en Signet) een pa
pegaai, een parkiet en 40 tropische vissen.
En dan Donald, de zeseneenhalf jarige
loopeend, die een plaatsje toegewezen heeft
gekregen op het balkon. Elke dag nog legt
Donald een ei. En dat is op die leeftijd een
prestatie.
Fokken gebeurt in Nederland zuiver uit
liefhebberij. De Raad van Beheer op Ky-
nologisch Gebied in Nederland stelt uit
drukkelijk als eis dat de kynologie als lief
hebberij wordt bedreven. Vaak lukt het
slechts een op de vijftig keer een kam
pioen te fokken.
Teleurstellingen fokkersleed zijn aan
de orde van de dag. Alleen doorzettings
vermogen en een nauwgezet te werk gaan
kunnen mogelijk leiden tot het verlangde
resultaat.
TJe heer Vies zegt: „Fokken is moeilijk
en gevaarlijk. Moeilijk omdat je nooit
weet wat voor resultaat je krijgt. Ook al
passen de stambomen van de reu en de
teef uitstekend bij elkaar. Toch kun je dan
waardeloze pups krijgen, die, bijvoorbeeld
door een afwijkend kleurpatroon, voor de
vererving niets te bieden hebben".
„Gevaarlijk is het wanneer de eigenaar
van zo'n waardeloze pup toch papieren aan
vraagt. Hij krijgt ze dan wel van de Raad
van Beheer, omdat de Raad alleen contro
leert op raszuiverheid".
/~^ok zijn er Nederlanders die er wat geld
tegenaan gooien en op een van die gro
te hondententoonstellingen in Engeland een
„winnende hond" kopen. Het zelf-fokken
geeft echter de meeste voldoening.
De heer Vies zelf houdt het op de Welsh
Terrier. „Ik vind het een kleine hond met
grootse allures. Een hond die voor niets
en niemand bang is, gemakkelijk is te on
derhouden, kinderen verdedigt en be
schermt en bovenal intelligent is".
„Otto, lieveling, die dikke man knijpt me steeds
(Das Tier
i
