Op bredere basis met V.F.W.
werken naar de toekomst
Gevarieerdheid der natuur
wordt ernstig bedreigd
POGGENPQHL
GEERTJES KEUKENCENTRUM
uigen
Vliegt
Anthony's
hartstocht
„La li d schapsbesche rmers
hinderen Drentse boer"
Cash-and-Car ry-bedri j f
van Konmar is 'n winkel
1970 EUROPEES NATUURBESCHERMINGSJAAR
Biosfeer door
gifstoffen
aangetast
Leerlingen van
kweekschool in
Arnhem staakten
VOORZITTER LANDBOUWGENOOTSCHAP
Cl
E
2
E
na
Kruideniers wonnen proces
Kernduikboot
gezonken
IJlt
Thema
in kwaliteit,
uitvoering en
iiM'MmSifPwïi
ongeëvenaard
kom vrijblijvend kijken bij:
Beroemd
Einde hegemonie
Onnavolgbaar
Opdrachten
Samenwerking
Rijk scala
Extreem
Mansholt
Vertraging
DWANGSOM
Roofvogels
Beveiliging
Gifstoffen
ZATERDAG 17 MEI 1969
ANTHONY FOKKER, beroemd om zijn vliegtuigtypen, overleed na een korte ernstige ziek
te in New York op 49-jarige leeftijd.
Met originaliteit en vakmanschap
won Fokker zijn talrijke klanten
„Ik heb altijd vliegtuigen veel beter begrepen dan
vrouwen". Dit is de welhaast klassiek geworden uit
spraak van Anthony Herman Gerard Fokker tegen het
einde van zijn levensdagen die nog niet ten volle vijftig
jaren hebben omspannen.
Anthony Fokker was een nauwelijks volwassen man
toen hij in de Eerste Wereldoorlog in Duitsland direc
teur was van een fabriek met duizenden mensen die
duizenden dood en verderf zaaaiende jachtvliegtuigen
bouwden.
Nu we een halve eeuw verder leven, hebben zijn
zakelijke nazaten nauw samengaan gevonden in Duits
land om een bredere basis voor het voortbestaan te
krijgen. In Bremen is een (naar Europese begrippen)
flinke vliegtuigfabriek gegroeid en in Nederland is
Fokker tot volle wasdom gekomen dank zij een goede
zakenpolitiek en het succes van projecten die aansloe
gen in de wereld. Het gaat om een concentratie van be
drijven die werk verschaffen aan zo'n twintigduizend
mensen.
Op de keeper beschouwd ben je dan eigenlijk nog maar
een kleintje in Amerikaanse ogen. Toch is het goed dat op
deze manier front wordt gemaakt. We zijn ervan over
tuigd dat Fokker zelf nooit aan deze mogelijkheid en
noodzaak heeft gedacht. Daar was hij een te grote indivi
dualist voor. Tenslotte was hij in ons land een eenling, die
niettemin door zijn originaliteit en doorzettingsvermogen
zijn land een wereldnaam bezorgde in het tijdsgewricht
toen de mens ging leren vliegen.
Zijn faam is intussen een legende ge- 1
worden, hoewel hij naar menselijke be
grippen nog onder ons had kunnen
zijn. Immers, hij werd geboren op 6
april 1890 bijkans tachtig jaar ge
leden bij Kediri op Java. Deze zoon
van een koffieplanter kwam op jonge
leeftijd naar Nederland.
DEN HAAG 1970 is uitgeroepen tot Europees natuurbeschermings
jaar. De activiteiten zullen in Nederland vooral liggen op het terrein van de
voorlichting en opvoeding. In mei wordt een natuurboekenweek gehouden. Radio
en televisie zullen ruimschoots aandacht aan het probleem van het milieubehoud
schenken. Voor de basisscholen komen er vier lessen met als kernthema de we
derzijdse afhankelijkheid van de mens en de natuur. Voor het voortgezet onder
wijs wordt gewerkt aan plannen de scholieren te confronteren met het probleem
van het milieubehoud en hoe zij hiertoe kunnen bijdragen. Het Nederlandse co
mité voor N 70, zoals het Europees Natuurbeschermingsjaar kortweg wordt aan
geduid, gaf opdracht tot het vervaardigen van een film over de wilde ganzen. In
het Zoölogisch Museum in Amsterdam wordt een expositie gewijd aan de pro
blemen rond de Waddenzee.
Een en ander werd in het internatio
naal perscentrum Nieuwspoort in Den
Haag door het comité, onder voorzit
terschap van prof. dr. K. H. de Voous,
meegedeeld. Prof. De Voous vond, dat
het probleem voor Nederland is: hoe
in dit dichtstbevolkte land van Europa
nog iets van de gevarieerdheid van de
natuur kan worden gered, opdat de
In Zeist hebben de plaatselijke afde
lingen van D'66, PPR. en PSP. besloten
gezamenlijk aan de gemeenteraadsver
kiezingen van volgend jaar deel te ne
men.
huidige en komende generatie nog iets
van de natuur kunnen beleven, ervan
kunnen leren en er de mogelijkheden
tot lichamelijke en geestelijke recreatie
in kunnen vinden, die er in verborgen
liggen.
Dit centrale thèma valt volgens hem
in vijf thema's uiteen: het behoud van
de voor Europa unieke Weidevogel-
landschappen, het behoud van de roof
vogels, het behoud van overwinterings-
mogeldjkhedën voor de wilde ganzen,
het behoud van de Waddenzee, en het
probleem van de water- bodem- en
luchtverontreiniging. De nationale the
ma's zijn „opgehangen" an vogels,
die de mensen aanspreken als in het
wild levende dieren, en omdat in 1970
in Den Haag ongeveer duizend vogel
kenners uit circa veertig landen het
vijftiende internationale ornithologisch
congres houden.
Over het thema weidévogellandschap-
ADVERTENTIE
APELDOORN - KONINGINNELAAN 78 - TELEFOON 05760-17434
Grote geldbedagen later helemaal
terugbetaald leende hij van zijn va
der om de zaak op gang te krijgen.
Slechts zeven jaar na de gebroeders
Wright (hij was toen pas twintig jaar)
vloog hij al in zijn eerste eigen toe
stel, de beroemde Spin.
Vele beroemde vliegers hebben in zijn
even beroemde vliegtuigtypen eer be-
pald. Anthony Fokker werd in de kort
ste tijd een schatrijk man, die zich
alles kon permitteren. Deze actief le
vende mens beleefde ook verscheidene
romances, maar die liepen alle in te
leurstellingen uit. Dat kwam waarschijn
lijk, omdat vliegtuigen altijd zijn groot
ste hartstocht waren. Na een korte, ern
stige ziekte overleed hij in New York
49 jaar oud.
Sinds 21 juli 1919 bestond intussen
zijn in Amsterdam gevestigde fabriek
Tot 1933 was Fokker in de wereld
toonaangevend met zijn verkeersvlieg
tuigen. Verscheidene van deze civiele
typen en later ook zijn militaire toe
stellen werden in vele landen in li
centie gebouwd.
In 1933 eindigde Fokkers hegemonie
bij de bouw van burgertoestellen, toen
de Amerikaanse vliegtuigfabriek Dou
glas met de geheel metalen DC-2 en
later met de DC-3 op de markt ver
scheen. Fokker kocht onmiddellijk de
licentierechten voor heel Europa op,
maar hij ging ze niet bouwen. Het
bleek hem voordeliger om ze te impor
teren.
De verhalen zeggen dat hij op school
een slechte leerling was. Zoiets doet het
altijd wel als aanloop tot een succesrij
ke carrière, maar het is in dit geval
nog waar ook. Hij bleek echter niet al
leen belangstelling, maar bovendien
grote aanleg voor techniek te hebben.
De knaap die nu speelt met de finesses
van een computer kan worden verge
leken met Tonny Fokker die een auto
band diie niet kon lekken uitvond, toen
hij nog lang geen twintig was.
Hij bepraatte zijn vader hem naar
Duitsland te laten gaan om een school
voor autotechniek te bezoeken. Hij ver
telde er niet bij dat daar ook een cursus
voor vliegtuigbouw aan verbonden was.
Dat was zijn uitgangspunt. Hij bleek
een begenadigd vlieger en deze eigen
schap kwam hem goed van pas, toen
hij tot het bouwen van eigen vliegtui
gen overging. Hij presenteerde zijn pro-
dukten op onnavolgbare wijze. Zo deed
hij circa 150 van deze typen van de
hand.
De Tweede Wereldoorlog liet van
de Fokkerfabriek aan de Papaverweg in
Amsterdam maar één hangaar over
eind staan. Op Schiphol werd opnieuw
begonnen. Na veel geharrewar met de
regering kreeg Fokker toen ook steun
om door bemiddeling van het Neder
lands Instituut voor Vliegtuigontwik-
keling tot het ontwerpen van eigen, ori
ginele typen te komen.
Het lesvliegtuig S-ll was het eerste
produkt, tegelijkeen voltreffer. Het
werd ook gebouwd in Italië en Brazi
lië. Bij de Koninklijke Luchtmacht is
het nog in gebruik bij de eerste oefe
ning. Daarna kwamen de S-12 en S-13,
evenals de S-14 dat het eerste Ne
derlandse straalvliegtuig was.
Bij het succesnummer F-27 Friend
ship behoeven we niet lang stil te
staan. Met de Amerikaanse fabriek
Fairchild samen boekte Fokker tot nu
toe 515 bestellingen en het einde er
van is nog niet in zicht. Nu verkeert
de F-28 Fellowship in zijn aanlooppe
riode.
Fokker was er steeds op uit aantrek
kelijke opdrachten te verwerven voor
het repareren, revideren en in licen
tie bouwen van andere vliegtuigen.
Uit die tijd dateert eigenlijk ook de in
ternationale samenwerking.
Die kwam tot stand bij het constru
eren van circa achthonderd jachtvlieg
tuigen: Sea Fury's, Meteros en Hunters.
In 1961 kwam de Starfighter aan de
beurt, ongeveer 350 stuks.
Bij de bouw van dit toestel maakte
Fokker voor het eerste zakelijke ken
nis met de Vereiniigte Flugtechnische
Werke in Bremen, waarmee nu tot de
nauwste samenwerking is besloten.
Fokker heeft in de jongste vijftien
jaren de samenwerking tot tal van be
drijven uitgebreid. In 1954 begon het
met de overneming van de in Dordrecht
gevestigde afdeling vliegtuigbouw van
De Schelde en van de Industriemaat
schappij Avio-Diepen. Drie jaar gele
den volgde de Belgische vliegtuigfabriek
SABCA, daarna Aviolanda in Papen-
drecht en Woensdrecht en Lichtwerk in
Hoogeveen.
Al deze bedrijven hebben een grote
verscheidenheid aan produkten onder
handen. Op Schiphol wordt elektroni
sche en mechanische apparatuur van de
raketten Hawk en Nike gerepareerd en
gerevideerd. Daar worden ook machi
nes voor de vliegtuigbouw gemaakt.
Papendrecht levert de bekende Avio-
bruggen voor vliegvelden.
Op Ypenburg is een kunststoffenbe-
drijf dat nu vooral onderdelen voor de
jager Northrop F-5 fabriceert. Op dit
vliegveld worden ook veel F-27's in on
derhoud genomen.
Van de activiteiten op Schiphol noe-
0 Met de Spin, zijn eerste ontwerp,
kwam Fokker in 1919 demon
streren boven Haarlem, waar hij in
zijn jeugd had gewoond.
men we nog zeker niet omdat het om
de minst belangrijke opdrachten gaat,
in tegendeel het samenbouwen van
het achterstuk voor de F-5. Deze onder
delen gaan naar Canada waar het toe
stel wordt geassembleerd. In het moe
derbedrijf wordt ook het vleugelmid
denstuk van het opsporingsvliegtuig
Breguet Atlantic gemaakt. Dit toestel
krijgt in Toulouse gestalte.
Met deze korte schets wil tevens zijn
gezegd dat Fokker over bij uitstek vak
lieden moet beschikken om zo'n rijk
scala van activiteiten aan te kunnen.
Dat is altijd zo geweest, ook toen An
thony de scepter zwaaide. Met originali
teit en vakmanschap heeft Fokker zijn
klanten gewonnen. Met vertrouwen en
visde bouwt de Nederlandse vliegtuig
industrie aan de toekomst. Vertrouwen
heeft zij in de eigen mogelijkheden.
Met haar visie mikt zij op een ge
zonde bundeling van internationale
krachten. De fusie van Fokker en VFW
zal, naar wij menen, niet het einde van
deze gedachtengang betekenen.
ARNHEM De leerlingen van de
rooms-katholieke kweekschool in Arn
hem hebben, krachtens een besluit
van het schoolparlement, waarin ook
leraren en directie vertegenwoordigd
zijn, gisteren gestaakt. Reden hiervan
is het uitblijven van de bouw van een
nieuw schoolgebouw. Leraren en leer
lingen achten het oude gebouw, waar
in thans gewerkt moet worden, uiter
mate slecht en ze willen op deze wijze
de aandacht van de betrokken minis
ters op deze kwestie vestigen.
De plannen voor een nieuw gebouw
dateren van 1962. Aanvankelijk wer
den ze goedgekeurd, maar midden vo
rig jaar werden de werkzaamheden
stilgelegd, omdat er nieuwe richtlij
nen voor de scholenbouw waren geko
men.
Om uiting te geven aan hun misnoe
gen zijn de leerlingen gistermorgen
en masse naar het bouwterrein ge
trokken, waar ze een paal hebben ge
slagen en onder een halve minuut
boe-geroep een krans hebben gelegd.
Vervolgens zijn ze volgens een om
lijnd plan de stad ingetrokken om op
rustige maar huns inziens opzienba
rende wijze verschillende werkzaam
heden te gaan verrichten, zoals bloe
men brengen aan bejaarden, werken
in kindertehuizen en het weggeven
van kunstnijverheidsprodukten, die tij
dens de lessen zijn vervaardigd.
De actie werd begeleid door het
KVP-Kamerlid Fievez, die over deze
kwestie vragen heeft gesteld aan de
ministers van Onderwijs en van Volks
huisvesting en Bouwnijverheid.
iü
Het twee
motor ige straal-
passagiers
vliegtuig F-28
Fellowship is het
jongste produkt
van de Fokker
fabrieken in
Amsterdam.
ASSEN De heer J. L. Nysingh, voorzitter van het Drents Landbouw-
genootschap, heeft gistermorgen zijn beklag gedaan over allerlei in
stanties, die naar zijn mening het streven van de Drentse boer naar zo
gunstig mogelijke produktie-omstandigheden hinderen, doordat ze om ge
heel andere redenen voorwaarden stellen aan landschap en ontwatering.
Voorwaarden, die in het geheel niet stroken met de algemeen heersende
opvattingen inzake een moderne landbouwproduktie.
De heer Nysingh sprak in de algeme
ne vergadering van zijn organisatie in
Assen. „Men zegt wel te weten, dat een
fraai landschap slechts in stand kan
blijven wanneer er sprake is van een
welvarende boerenstand", zo zei hij
verder, „maai* helaas schijnt men in de
praktijk dze wetenschap weer snel ver
geten te zijn. Door een eenzijdige bena
dering stuurt men aan op een vergaan
de ontvolking van het platteland in de
verdere toekomst, omdat de boer zijn
expansie-mogelijkheden te zeer beknot
ziet".
„Nu moet men niet menen", aldus de
heer Nysingh, „dat we van onze mooie
provincie een cultuursteppe willen ma
ken. Met enige vrijmoedigheid durf ik te
stellen, dat vooral de Drentse boer ge
voel heeft voor een verantwoorde
landschappelijke aankleding. Dat heeft
hij bewezen toen niemand zich nog be
moeide met natuurbescherming. Juist
door zijn beheer is een prachtig land
schap ontstaan. Moet hij daarvan nu de
wel bijzonder wrange vruchten pluk
ken?"
Maar al te gauw wordt volgens de
voorzitter van het „Drentse Landbouw-
genootschap geschermd met begrip
pen als algemeen belang en subsidie,
om bepaalde extreme wensen in een
landschap te realiseren. Dat een en an
der verbittering wekt bij de Drentse
boerenbevolking is naar zijn mening
heel goed verklaarbaar, temeer om
dat in andere provincies deze zaken ge
makkelijker liggen en ook evenwichti
ger benaderd worden. Wanneer de ba
lans te ver doorslaat in de richting
van landschapverzorging, recreatie en
natuurwetenschap, ontstaat er bij de
landbouw een geprikkelde stemming,
omdat ook die landbouw uit een zo sterk
mogelijke concurrentiepositie moet
werken om de bedrijven in stand te
houden. Is het ook uit sociale over
wegingen verantwoord om door al de-
zo voorschriften betreffende landschap
en ontwatering een Nederlandse staats
burger, in casu de landbouwer, een.
stuk inkomen te onthouden?, zo vroeg
de heer Nysingh zich af.
Het plan-Mansholt spreekt over het
uit produktie nemen van grond wegens
overproduktie. Zo'n uitspraak lijkt een
heel mooie kapstok om de natuurbe
schermers te doen geloven, dat ze met
alle moeilijkheden, die ze de landbouw
bezorgen, bezig zijn met de oplossing
van een landbouwprobleem. We mogen
hier met een gerust hart tegenover stel
len, aldus de heer Nysingh dat, vooral
in ons dichtbevolkte Nederland, elk
jaar reeds aanzienlijke oppervlakten
cultuurgrond verloren gaan aan stads
uitbreiding, wegenaanleg e.d. en dat
Nederland bewezen heeft één van de
landbouwgebieden te zijn. die een bij
zonder sterke concurrentiepositie heb
ben weten op te bouwen.
In dit licht bezien heeft 't geen enke
le zin om juist in Nederland voorop te
lopen met het uit de produktie nemen
van landbouwgronden. In het grote ver
band van de EEG zet een eventuele
produktievermindering in Nederland
bepaald geen zoden aan de dijk. Dit
beleid zou echter de door de Europese
Commissie ook nagestreefde bedrijfs-
vergroting kunnen stagneren. Het ge
tuigt van een onjuiste visie, aldus de
heer Nysingh, wanneer wij als Drentse
boeren gehinderd worden in onze be
drijfsontwikkeling, omdat de Europese
ministerraad verzuimd heeft tijdig
maatregelen te nemen om een ontwrich
te marktsituatie binnen de perken te
houden.
Als voorbeeld van vertraging in het
agrarisch aanpassingsproces noemde
hij de reservering van het stroomdal-
landschap van de Drentse Aa, vooral
ook omdat hierdoor het tempo van de
ruilverkavelingen aanzienlijk is ver
laagd. In feite, aldus de heer Nysingh,
wordt hier bijna tweeduizend ha. cul
tuurgrond aan de landbouw onttrokken,
die we heel goed konden gebruiken voor
aanpassing van de omvang van onze
Drentse bedrijven.
De heer Nysingh noemde in zijn rede
enkele feiten en cijfers over de ontwik
keling van de Drentse landbouw in 1968.
De tendens van de bedrijfsvergroting
zette zich in deze provincie voort, het
aantal landbouwbedrijven verminderde
met 485. De gemiddelde veebezetting
steeg van 24,3 tot 25,3 stuks per bedrijf.
De varkenshouderij vertoonde een klei
ne uitbreiding wat het aantal dieren
betreft. Het aantal varkenshouders nam
met 450 af. Deze bedrijfstak gaat dui
delijk in de richting van de specialisa
tie: 246 bedrijven hebben meer dan hon
derd mestvarkens; 321 bedrijven meer
dan twintig fokzeugen.
De pluimveehouderij mocht zich over
een grotere belangstelling verheugen
en ook de kalvermesterij krijgt vaste
voet in de provincie.
ADVERTENTIE
KOELKASTEN
DIEPVRIEZERS
WASAUTOMATEN mm S Mm MM
AFWASMACHINES MMMJWSMT
7' UEBHERR NEDERLAND N V 020 940207 AMSTERDAM
DEN HAAG Het cash-and-carry-
bedrijf van de Konmar NV aan de
Haagse Waldorpstraat voldoet aan de
bepalingen in de winkelsluitingswet om
een winkel te worden genoemd. De wij
ze van exploitatie mag dan afwijken,
het bedrijf is geen markt. Bovendien is
de Konmar een levensmiddelenzaak.
Bijgevolg wordt de gemeentelijke ver
ordening over halvedagsluiting voor
winkels overtreden als de Konmar op
woensdagmiddag is geopend, terwijl an
dere Haagse levensmiddelenwinkels zijn
gesloten.
Daarop kwam het vonnis neer, dat de
president van de Haagse rechtbank, jhr.
mr. G. Witsen Elias, gistermorgen uit
sprak in het kort geding, dat een der
tigtal kruideniers en een aantal organi
saties tegen de Konmar hadden aan
gespannen. De organisaties waren niet
ontvankelijk in hun eis, Qmdat niet is
gebleken, dat zij ook de economische
belangen van haar aangeslotenen heb
ben te behartigen. De kruideniers won
nen het proces. De Konmar had laten
weten niet van plan te zijn zich aan
de Winkelsluitingswet te houden. Het
bedrijf is, als de warenhuizen, op maan
dagmorgen gesloten wat voor een
markt eigenlijk ook niet hoeft, maar uit
sociale overwegingen wordt gedaan.
Mr. Witsen Elias verbood de Konmar
om het cash-and-carry-bedrijf op
woensdagmiddagen geopend te hebben
op straffe van een dwangsom van in
totaal en maximaal een half miljoen
gulden met een maximum van f 500
voor elke overtreding te betalen aan elk
van de eisers, die ontyankelijk wa
ren in het proces.
Mr. Witsen Elias was op het aanbod
ingegaan ter plaatse poolshogte te ne
men. Hij releveerde dat de Konmar is
een ommuurde ruimte met dak, waar
men toegang krijgt door deuren, die
ook gesloten worden. De kruideniers
afdeling is de grootste.
Mr. Witsen Elias overwoog nog, dat
de Winkelsluitingswet mede beoogde de
concurrentieverhoudingen in de klein
handel te regelen. Ofscoon de schade
aan de kruideniers door de Konmar
maandagmorgen wel en woensdagmid
dag niet te sluiten, moeilijk zal zijn te
preciseren, meende hij, dat de Konmar
toch een onrechtmatige voorsprong op
zijn concurrenten heeft door zo te han
delen: de eisers geraken in elk geval
in het nadeel zolang zij zelf de win
kelsluitingsverordening niet., overtreden,
meende hij.
pen sprekend, vroeg prof De Vocus zich
af, hoe het „internationale" weideland
schap te bewaren met zijn wijde hori
zonten, heldere sloten, nog bewoond
door vissen, salamanders en kikvorsen,
bloemrijke hooilanden en grote vogel
rijkdom. Waar nog véél weidevogels
zijn, is het landschap gaaf en gezond;
waar zij ontbreken, niet meer. Nergens
ter wereld vindt men zo'n dichte grut
to-, kievit-, tureluur- en kemphaanbe
volking als hier. De Eempolder is van
grote Europese allure. Dat geldt ook
voor overeenkomstige gebieden in
Noord-west-Overijssel en Friesland,
gbus prof. De Voous. Voorlichting zal
worden gegeven over de grote natio
nale en internationale betekenis van
het weidelandschap, opdat daardoor be
langstelling voor het behoud van gave
landschappen wordt verkregen.
Een studie-werkgroep roofvogels
tracht op het ogenblik de betekenis
samen te vatten van de aanwezigheid
van valken, buizerds, sperwers en
andere roofvogels en uilen als indi
catoren voor de geschakeerdheid en
gezondheid van een totale levensge
meenschap, kortweg van de biosfeer.
Waar roofvogels nog in enige rijk
dom voorkomen, is nog een rijke na
tuur voorhanden, is de verontrusting
en vernietiging door de mens nog
binnen redelijke grenzen gebleven en
vernietiging door d mens nog binnen
redelijke grenzen gebleven en is de
biosfeer nog niet door chemische be
strijdingsmiddelen en afvalstoffen
van steden en industrie vergiftigd.
Roofvogels en uilen staan aan het
eind van een grote voedselketen en
zamelen alle akelige chemische bij-
produkten van onze moderne samen
leving, inclusief land-, tuin- en bos
bouw, op, zodat daar de eerste sterf
te optreedt, waaraan later andere or
ganismen, ook de mens, te gronde
zullen kunnen gaan.
Waar zaj achteruitgaan, gaat volgens
prof De Vocus het rode waarschuwings
lampje voor onze eigen veiligheid bran
den, zoals de korstmossen ons waar
schuwen omtrent de mate van lucht
verontreiniging.
In geheel Europa zajn binnen twintig
jaar alle roofvogels zeker tot een tien
de deel van hun populatiesterkte terug
gebracht: een groot verlies binnen de
natuur en een niet mis te verstane
waarschuwing voor de toekomst van de
mens. Matiging en zorgvuldige overwe
ging in het gebruik van landbouwgiften
ook waar het het gebruik in de tuin- en
bosbouw en in het gewone huishouden
betreft, wordt dan ook ernstig aanbe
volen via de op dit punt werkzame in
stanties.
Het comité voor 70 heeft in dit ka
der besloten ook eeri praktische zaak
bij de minister van Cultuur, Recreatie
en Maatschappelijk werk aan te beve
len: interdepartementaal inventariseren
van de onderzoekingen en andere acti
viteiten op het gebied van de biosfeer-
verontreiniging, die de primaire be
dreiging vormt van het behoud van de
natuur en van een ook voor de mens
leefbaar milieu. Coördinatie en samen
werking van onderzoek en toepassing
op dit gebied ter beveiliging van mens,
dier en plant, moeten worden verwe
zenlijkt, aldus de voorzitter van het
comité.
Meer dan een nationaal probleem is
niet alleen het milieubeheer, ook is dit
het geval met de overwinteringsgebie-
den van wilde ganzen in ons land, ten
minste zes soorten wilde ganzen zijn
al grotendeels uit hun overwinterings-
gebieden in Midden-Europa verdreven
door verontrusting, jacht, ontginning,
vervuiling en industrialisatie. Nederland
heeft de paradoxale eer het dichtsbe-
bolkte mensenland en het dichtstbevolk
te winterganzenland te zijn. In ons
land verblijven tegenwoordig 's winters
ongeveer honderdduizend ganzen.
Waar komen deze vogels vandaan?
Uit Noordwest-Siberië, Noord-Rusland,
Noord-Scandinavië, van Nova Zembla
en Spitsbergen. Nergens elders komen
zulke concentraties voor als thans in
Nederland. Het is de laatst mogelijke
wijkplaats.
Het Europees natuurbeschermings
jaar zal in februari 1970 in Straatsburg
worden geopend.
Prof. De Voocus wees er nog op, dat
natuur- en milieubehoud zaken van
allen en iedereen zijn. Het begint bij
de tuin en langs de weg. Daar wor
den reeds de meest giftige stoffen de
biosfeer ingestrooid, geblazen en ge
spoten. „Vroeger groeiden er bloe
men langs wegranden en op de ri
vierdijken. Waar zijn daar nu nog de
margrieten en korenbloemen, waar
de dotters en boterbloemen om over
de vele andere nog niet eens te spre
ken? Waar deze zijn doodgespoten,
blijven verarming, vervlakking, fan
tasie- en vreugdeloosheid over".
Het probleem van het natuurbehoud
vatte prof. De Vocus samen in de vraag:
„Wat houden wij over voor ons nage
slacht? Worden dat alleen maar zake
lijke efficiënte mensen? Welzijn is meer
dan welvaart. Hoe blijft de mens voort
bestaan zonder zichzelf te vergiftigen,
direct, of alleen maar door reductie en
abnormalisatie van zijn voortplanting,
zoals de roofvogels te zien geven? Het
gaat om de mens en de verantwoorde
lijkheid van zijn taak in deze wereld",
aldus de voorzitter van het comité
voor N 70.
VALLEJO De circa 98 meter lan
ge Amerikaanse kernonderzeeër „Guit-
taro", die men bezig was af te bou
wen, is donderdagavond in de haven
van Vallejo in Califofnië gezonken.
Een woordvoerder van de marine
scheepswerf aldaar zei, dat zich aan
boord van het schip geen splijtbaar ma
teriaal bevindt. De 45 mensen die op de
„Guittarro" werkten, wisten zich tijdig
in veiligheid te brengen. De onderzee-
er is in december te water gelaten en
zou over zes maanden in dienst wor
den gesteld.
