LAA TSTE VINGEROEFENING AL VORENS OP DE MAAN TE LANDEN
KLOOS: „EUROPESE VAKBEWEGING NODIG
TEGENOVER MACHTSCONCENTRATIES"
Eventjes rijden
oorzaak van
verkeersdoden
Machine is eerder
aangepast dan
de mens
Kerkelijke wetgeving
zeer ten achter
„Egoïsme is de brandstof voor
economische gang van zaken"
Mevr. De Gaulle
bezocht oude
gouvernante
Opstandelingen
in West-Irian
geven zich over
Kardinaal Suenens:
MICRO STRALEN
ZWENKEN
SAMENSPEL
Gebrek aan verantwoordelijkheid
Zeven
HANGEND
ACHTTIEN
MACHTELOOS
GARAGE IN
MAANDAG 19 MEI 1969
LANDINGSRADAR VAN L.M. BESLISSEND
Een close-up van de drie astronauten, v.l.n.r. Eugene
A. Cernan, Thomas P. Stafford en John W. Young. Staf
ford en Young gaan in de LM.
In de ruimtevaartafdeling van RCA, een van de
grootste elektronica-ondernemingen van de Ver
enigde Staten, meet de radarexpert Gep Chin het brein"
van de landingsradar van het maanlandingsvoertuig LM
onderdeel na onderdeel door.
Hoewel de landingsradar wordt geleverd door een andere
Amerikaanse fabriekRyan, heeft RCA er als hoofdaan
nemer van het elektronische gedeelte van het landings
systeem van de LM de eindverantwoordelijkheid voor.
Er mag geen stofje bijkomen. Daarom werkt Gep Chin
met handschoenen van witte nylon aan.
Ruim zestig uren achtereen zuilen de astronauten Thomas Stafford, John
Young en Eugene Cernan de komende dagen in banen om de maan het ruim
teschip Apollo-10 op de proef stellen. De tocht van de Apollo-10 wordt de
tweede „generale repititie" voorafgaande aan de voorgenomen landing op de
maan.
De eerste generale repetitie was de tocht om de aarde die de astronauten James
McDivitt, Russell Scheickart en David Scott begin maart volbrachten in de Apol-
lo-9. Eerst oefenen met de Apollo en het bijbehorende maanlandingsvoertuig, de
LM, in een baan om de aarde en daarna, voor alle zekerheid nog eens in een baan
om de maan.
BRUSSEL Kardinaal Léon-Jo-
seph Suenens heeft in een vraagge
sprek met het tijdschrift Internationa
le Katholieke Informaties gepleit voor
een herziening van de pauskeuze, de
aanwijzing van bisschoppen en de rol
van de pauselijke nuntü.
De Belgische primaat zei, dat de
pauskeuze herzien moet worden in het
licht van de bisschoppelijke collegiali
teit. Een kwestie van dergelijk belang
voor het goed van de kerk, moet door
alle leden van de kerk worden beslist
en het zou de opvatting over de kerk
geweld aandoen te zeggen dat dit al
leen een kwestie van de paus is.
De manier waarop kardinalen wor
den gekozen stelt een theologisch pro
bleem... Men gevoelt ongenoegen, ana
chronisme elke keer dat een promotie
van kardinalen wordt aangekondigd.
Het is een soort eenzijdige beslis
sing... los van iedere dialoog. Nie
mand valt dit recht om op deze ma
nier verder te gaan, aan. Het enige
probeem is te weten of deze eeuwen
oude gewoonte niet in overeenstem
ming is met de collegiale opvatting in
de geest van Vaticanum II. Men zou
willen dat deze kwestie eens in har
monie met het volk Gods bestudeerd
zou worden.
De kardinaal zei dat het duidelijk is
dat er een crisis in de eenheid van de
katholieke kerk bestaat. Hij weet dit
aan het feit dat conciliebesluiten nog
steeds niet in de kerk zijn ingevoerd.
,.Er bestaat een werkelijk en chris
telijk idee over eenheid in rechtmati
ge verscheidenheid en een onjuiste op
vatting over deze eenheid welke legi
tieme verscheidenheid verhindert of
uitsluit. De werkelijke katholieke be
tekenis van eenheid, moet eerst duide
lijk gemaakt worden.
Voorzichtiger kan het al niet. Vooral
voor de drie mannen die nu al klaar
staan voor de eerste reis naar de maan
Neil Armstrong, Edwin Aldrin en
Michael Collins is dat een gerust
stellende gedachte.
De spannendste momenten voor Staf
ford, Young en Cernan komen in de 25
minuten die op het reisplan van de
Apollo-10 zijn uitgetrokken voor de be
proeving van de ladingsradar van het
maanlandingsvoertuig, de LM. Op die
landingsradar moeten Armstrong en
Aldrin volledig kunnen rekenen wan
ner zij half juli in hun LM op de
maanbodem afgaan.
Het kleine halfuurtje oefenen met de
landingsradar valt in de periode van
acht uren en 91 seconden waarin de
LM, los van de kegelvormige cabine
van de Apollo 10, afzonderlijk zijn ba
nen om de maan zal beschrijven.
Dat zijn elliptische banen waarin Staf
ford en Cernan de maanbodem telkens
even tot op 15.000 meter zullen naderen.
De straalantenne van de landingsra
dar. gemonteerd aan de onderzijde van
de LM, is een klein kastje dat drie mi-
Deze tekening
brengt de lan
ding van het
maanlandings
voertuig, de LM.
in juli in beeld.
Aan de onderkant
van de LM (witte
pijl) de landingsra
dar die deze week
in een baan om de
maan zal worden
beproefd.
crogolfstralen onder verschillende hoe
ken uitzendt en na weerkaatsing weer
opvangt en ook een microgolfstraal voor
hoogtemeting uitzendt en weer opvangt.
Met die vier microgolfstralen kunnen
hoogte en snelheid van de LM van mo
ment tot moment worden gemeten.
De gegevens van de landingsradar
zullen automatisch worden verwerkt bij
het régelen van de stand en de snel
heid van de LM tijdens de afdaling naar
de maan in juli.
Het zijn deze gegevens die bepalend
zijn voor het uitoefenen van remkracht
door de onderste raketmotor van de
LM en voor het gebruik van de kleine
raketjes die dé LM dan geleidelijk in
verticale stand moeten brengen.
In theorie is het allemaal op aarde
al precies uitgerekend, en de landings
radar van de LM is ook al tijdens de
eerste generale repetitie, in een baan
om de maan, door McDivitt en
Schweickart, op de proef gesteld.
In de komende dagen moeten Staf
ford en Vernan er achter zien te ko
men of de theorie klopt met de prak
tijk in een baan om de maan.
Het zwaartekrachtveld van de maan
is nu eenmaal niet gelijk aan dat van
de aarde en juist dat zwaartekracht
veld kan op aarde niet worden nage
bootst.
Hoe zal het, volgens de theoretische
berekeningen, midden juli gaan wanneer
het ernst wordt met de landingsradar?
De landing begint wanneer de LM
hemelsbreed 9,2 kilometer van de lan
dingsplaats is, op een hoogte van 2,9
kilometer.
De onderste raket motor van de LM
oefent dan 2520 kg remkracht uit, on
der een hoek van 41- graden met de
verticaal. Geleidelijk wordt daarna de
remkracht verminderd en de LM meer
gezwenkt. Op de 150 meter hoogte en
op een afstand van 360 meter van de
landingsplaats is de remkracht van de
onderste raket van de LM 1260 kg. Het
maanlandingsvoertuig maakt dan nog
een hoek van 20 graden met de verti
caal en de valsnelheid is dan 29 km
per uur. Van dat moment af moet die
valsnelheid worden verminderd tot on
geveer 3,5 km per uur en moet de LM
in verticale valstand worden gebracht.
Wanneer het moment van landen is
aangebroken, wordt het dus een sa
menspel van landingsradar, computers
en raketmotoren. Alleen indien er in
dat samenspel iets radicaal misgaat
zal een astronaut met handbesturing
mogen ingrijpen. Alleen in dat geval
zullen zijn zintuigen de taak van de
landingsradar mogen overnemen. Het
is aannemelijk dat de landingsradar
zich gemakkelijker zal aanpassen bij
de geringere zwaartekracht van de
maan een zesde van die van de
aarde dan een mens. En zonder
twijfel reageert de landingsradar veel
sneller op veranderingen ir. de val
snelheid dan de ogen en evenwichts
organen van een mens.
AMSTERDAM Voor de heer Kloos is het de simpelste zaak van de wereld.
Spelend met z'n bril met halve glazen zegt hij: „Het bedrijfsleven is volop bezig
zich sterk te maken. Fusies over de grenzen heen zijn aan de orde van de dag.
De regeerders in de Europese Gemeenschap krijgen een steeds zwakkere greep
op deze internationale machtsbundelingen. Maar de vakbeweging ook. Daar
om moeten wij er een Europese opstelling tegenover plaatsen".
Het is niet moeilijk te voorzien dat
in de toekomst de geestelijkheid en de
gelovigen een actievere rol zullen spe
len bij de keuze van bisschoppen zo
als in het verleden ook gebeurde. De
bisschop moet in theorie en praktijk
erkennen dat een reeks problemen he
den niet meer opgelost kan worden
door louter decreet, zonder de hulp
van priesters en leken../'
De primaat betoogde dat de kerke
lijke wetgeving verschrikkelijk is ten
achter gebleven bij de evolutie van de
maatschappij.
Kardinaal Suenens vond dat het dui
delijk gesteld moest worden dat kri
tiek op de Romeinse Curie als een
systeem, geen kritiek op de kerk en
het pausschap is.
„Wat zou Rome een ideale plaats
voor vergaderingen kunnen zijn als
men bij de koepel van de St. Pieter
plaatsen zou vinden voor gedachten-
uitwisseling, waar men zich niet moet
verantwoorden omdat men niet over
alles precies hetzelfde denkt, waar
men zonder vrees zou kunnen spreken
over hetgeen gedaan moet worden om
de kerk bij haar missie te helpen".
SNEEM Mevrouw De Gaulle, die
met haar man een vakantie in Ier
land doorbrengst, heeft gisteren een be
zoek gebracht aan haar vroegere gou
vernante.
De vrouw van de gewezen president
van Frankrijk reed naar het zieken
huis, waar de 88-jarige Mai McCarthy
wordt verpleegd.
De generaal van de genie Georges
Volkov is op 70-jarige leeftijd overle
den, zo meldt het orgaan van het Rus
sische ministerie van Defensie, Rode
Ster. Het blad geeft geen doodsoor
zaak. Volkov is de vijftiende Russische
generaal, wiens overlijden door de
Rode Ster bekend wordt gemaakt sinds
10 april.
Ruim drieëneenhalf jaar is Kloos nu
voorzitter van Nederlands grootste
vakcentrale. Foto's van toen en nu to
nen aan dat hij ouder is geworden.
Maar zijn heilig vuur voor de bewe
ging, voor de „underdog" in de maat
schappij, brandt nog even fel.
Zijn scherpe tong in de discussie
wordt nog immer gevreesd. En het
jongensachtige, soms wat verlegen
uiterlijk is gebleven, ondanks zijn bij
na 47 jaar.
Op zijn sobere werkkamer in het
Amsterdamse NVV-gebouw vertelt hij
over de „machtsvorming" van de vak
beweging op Europees niveau.
Machtsvorming die nodig is omdat
we volgens hem in een maatschappij
met een „roofdiermentaliteit" huizen:
„Egoïsme is er de brandstof voor de
economische gang van zaken".
Daarom staat ertegenover het zich
vervlechtende bedrijfsleven nu een
Europese vakcentrale met eigen statu
ten. De zeven vakcentrales (twee uit
Italië) kunnen besluiten nemen met
tweederde meerderheid van stemmen.
Het betekent dat zaken als loonpoltiek
en medezeggenschap niet langer door
elk van de centrales afzonderlijk kan
worden aangepakt. Dat ook het NVV
na overeenstemming in de Europe
se bond haar visie op belangrijke
problemen zou moeten wijzigen.
De heer Kloos aanvaardt dit, ook al
weet hij hoe verschillen' de Europese
centrales soms denken. Zo is de Duit
se vakbeweging in tegenstelling tot
het NVV een fervent aanhanger van
de werknemerscommissaris.
„We zullen in eerste instantie voor
de materiële belangen van onze leden
gaan zorgen. Daarvoor is het nodig
dat de vakbonden uit ds EEG bedrijfs-
taksgewijs organisaties gaan vormen.
Dit geldt vooral de metaal, chemie,
landbouw, bouwnijverheid, voedings
middelenindustrie en het vervoer. Zij
zullen moeten komen tot. z.g. raam-
c.a.o.'s, minimum-overeenkomsten die
Een meisje van zestien jaar mag
van haar vriendje een eindje rijden. De
weg is mooi en rustig en de jongen
naast haar zal wel vertellen wat zij
doen moet. Het gaat goed, totdat bij
een betrekkelijk eenvoudige verkeers
situatie het meisje in paniek raakt en
het stuur loslaat.
De auto schiet naar rechts, raakt de
achterkant van een voorrijdende wa
gen, vliegt de berm in en boort zich in
een groep kinderen, die daar keurig
twee aan twee lopen. Vijf kinderen en
een jeugdleidster worden ernstig ge
wond; drie van de kinderen breken een
arm, de jeugdleidster liep ernstige kwet
suren in haar rug op.
Dit ongeluk gebeurde afgelopen week.
Het vestigde opnieuw de aandacht op
een veelvuldig maar moeilijk te bestrij
den kwaad van deze tijd: te jong ach
ter het stuur.
Een melkboer in Zeist was hoogst
verbaasd toen de politie er bezwaar te
gen maakte dat hij een buurjongetje
van tien jaar zijn Volkswagenbusje van
huis naar huis liet rijden. Het ventje
kon niet eens bij de pedalen als hij
normaal achter het stuur ging zitten.
Hij leunde nu tegen de zitting en be
diende half achter het stuur hangend
het mechanisme.
Scheren achter het stuur terwijl men
op topsnelheid over de autosnelweg
raast, vinden de bemanningen van de
witte Porsches ook niet goed. Ook con
troleren zij bij twijfel vaak de leeftijd
van degene die een auto bestuurt. Daar
bij komt niet zelden aan het licht, dat
vaders menen zoon of dochter beneden
de achttien onder hun toezicht te mogen
laten rijden.
Beneden de 18 jaar mag niemand een
auto besturen. Ook niet onder toezicht.
Boven die leeftijd is het geoorloofd
als de „toezichthouder" zelf een rijbe
wijs heeft en de handrem onder zijn
handbereik is. In het Lunterse geval zat
de handrem helemaal links van de
stuurkolom.
Toen het meisje in paniek raakte bij
een eenvoudige verkeerssituatie en zij
opeens alles los liet, kon de jongeman
naast haar ook niets meer doen.
De ervaringen van de politie daar
mee zijn ontstellend. Het meest ontstel
lende is misschien wel, dat de politie
er vrijwel machteloos tegenover staat.
„Het is zo moeilijk te constateren of
het moet al heel erg in de gaten lopen.
Wij letten er in het voorbijrijden op",
waren de meest gehoorde uitlatingen
hierover in politiekringen.
Ontelbaar zijn de jongens en meisjes
tussen de zeventien en achttien, die zo
genaamd onder toezicht leren autorij
den. Groter is naar de mening van de
politie de groep waarvan dat nimmer
bekend wordt.
Bij ouders en anderen is er op dit
gebied een ernstig gebrek aan verant
woordelijkheidsgevoel.
„Zelfs op de autosnelweg komt het
herhaaldelijk voor dat een kind mag
rijden", aldus een lid van de Porsche-
bemanning. „De man, die ik onlangs
een bekeuring gaf, was hoogst verbol
gen. Hij kon maar niet inzien dat wat
hij gedaan had gevaarlijk was".
„Terwijl hij met een vaart van rond
de honderd kilometer per uur over de
autosnelweg reed, liet hij zijn zoontje
van zes het stuur vasthouden! Het kind
zat op zijn schoot en mocht sturen. Als
argument gebruikte hij: „Ik trapte toch
op het gas. Als het moest zou ik ook
hebben geremd".
Heel wat „pientere" jochies mogen
van hun vader de auto in de garage
zetten.
Als die garage vlak bij zijn huis staat,
zal zo'n ritje geen grote risico's mee
brengen, ofschoon de kans op brokken
bijzonder groot is. Het grote gevaar van
deze korte ritjes is, dat het joch er aan
went te mogen rijden. Het wordt dan
al gauw een blokje om en op zondagse
uitstapjes of vakantietochten laat pa het
jongetje al gauw een eindje rijden.
Op buitenwegen en in bebouwde kom
men van kleinere gemeenten komt deze
overtreding vaak voor. Toch blijkt het
voor de politie moeilijk om er afdoen
de tegen op te treden.
„Je moet ze maar net tegenkomen",
zegt een ervaren politieman. Hij kreeg
onlangs het bewijs dat kinderen ook
vaker met de auto rijden zonder dat de
vader dat weet. Dat bleek toen een
vader hevig ongerust de politie kwam
melden dat zijn zoon van elf jaar er
met zijn auto vandoor was. De vader
vreesde de ergste brokken, doch het
jochie kon beter dan zijn vader wist.
Brokken maakte de man die allang
in het bezit van een rijbewijs met zijn
rechterbeen in het gips toch achter het
stuur ging zitten. Op een kruispunt,'toen
hij moest remmen, drukte de klompvoei
van gips ook het gaspedaal in, met het
gevolg een knal van een aanrijding.
^AA^*aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa<^AAAAA^
De vakbeweging in West-Duitsland,
Frankryk, Italië en Benelux is eind
april een nieuw tijdperk ingegaan. Met
haar mee ging de heer Andries Hein
Kloos, de voorzitter van het Neder
lands Verbond van Vakverenigingen.
Het Europees vakbondscongres in Den
Haag koos hem tot aanvoerder van de
splinternieuwe ..Europese bond van
vrije vakverenigingen in de E.E.G.", een
organisatie die twaalf miljoen werkne
mers in de zes landen bundelt.
De heer Kloos uiterlijk onbewogen
onder zo'n verantwoordelijkheid gaat
in Europa veilig stellen wat de vakbe
weging nationaal al aan aanzien en
macht heeft verw-orven. Hij en zijn col
lega's vinden die noodzaak dwingender
dan ooit.
per land kunnen worden uitgebouwd."
„Wij zullen verder als pressie-groep
optreden bij de Europese Commissie
en de ministerraad van de Zes in
Brussel. Deze organen zullen net
als nationaal de regeringen vooraf
moeten weten hoe de vakbeweging
denkt over o.a. de sociale politiek, de
verwerking van de medezeggenschap
in de „Europese vennootschap" en het
industrialisatiebeleid".
Bakens verzetten
„Door ons als vakbeweging Euro
pees op te stellen zal een krachtenbun
deling van politieke groeperingen on
ontkoombaar zijn. Dan ook zullen de
regeringen vanzelf gaan ontdekken dat
zij de bakens moeten verzetten, dat
een bovennationale aanpak nodig is om
de greep op het sociaal-economisch
gebeuren te behouden".
„Nodig is echter ook een nauwer
optrekken, het liefst samengaan, met
de christelijke vakcentrales in de
EEG, verenigd in het Wereldverbond
van de Arbeid. Wat Nederland betreft
zie ik op dit punt geen moeilijkheden.
Het probleem is België. Bij het Alge
meen Belgisch Vakverbond treft men
nogal wat aanhangers van de theorie
Waarvoor gaat de Europese voor
zitter zich de komende ijd inzetten?
der klassestrijd aan, wat voor een
scheidsmuur zorgt".
„Wellicht", aldus de heer Kloos,
„zal door meer eenheid op Europees
niveau ook een hechtere samenwer
king tussen het NW en de confessio
nele vakcentrales in eigen land ont
staan".
Hechter
Het NW is nog lang niet tevreden
met de nieuwe Europese bond. De sa
menwerking kan nog hechter, meent
zijn voorzitter. „We zullen uiteindelijk
tot gewone meerderheidsbeslissingen
moeten komen. Het congres nu nog
gevormd uit de nationale vakcentrales
zal uiteindelijk uit internationale
vakorganisaties moeten zijn opge
bouwd. De nationale vakcentrales
het NVV onder andere wordt dan
overbodig".
„De groei zal geleidelijk moeten
gaan, nameliik naar de mate waarin
het politieke Europa van de grond
komt. We moeten met de benen op de
grond blijven staan. Zolang de politiek
nog nationaal wordt bedreven zullen
we ook daar een vinger in de pap
moeten houden", aldus de heer KIoqs.
DJAKARTA Het Indonesische mi
nisterie van Voorlichting heeft giste
ren bekendgemaakt, dat ongeveer 350
opstandelingen in het gebied van Ma-
nokwari in West-Irian zich aan de Indo
nesische strijdkrachten hebben overge
geven.
Dat gebeurde op 5 mei. Het waren
leden van de beweging „Vrij Papoea",
die geleid werden door Johannes Man-
datjan. Zij vormden het overblijfsel
van de groep van de Arfakstam, die
drie jaar geleden Manokwari aanvie
len. Het hoofd van de stam, Lodewijk
Mandatjan, had zich in januari van
dit jaar met verscheidene anderen over
gegeven.
