Laatste „wilde Indianen" zijn niet zo woest
Inhalen
bij zebra's
verboden
Oost-Europa
kent nog geen
verstopte
wegen
G.S. Gelderland voor
medische faculteit
in Twente
PvdA maakt kritische studie
Rotterdams havenbeleid
Maand voor Duitse
chemicus voor diefstal
van nucroscoop
Italiaanse PTT ontwricht
BELANGRIJKE ORDERS
VOOR RIJN-SCHELDE
Gezondheid
VERDACHTE BLIJFT OJSTKEWSEIS
Drukvaten voor kerncentrales
FUSIEKOSTEN
STEUNT UW RODE KRUIS
27 MEI - 7 JUNI
DONDERDAG 22 MEI 1969
SAO PAULO (Brazilië) De wilde
Indianen, die nog steeds weigeren zich
in de wereld der blanken te laten inte
greren, vormen nog altijd een der
diepste geheimen van Brazilië en de
bron van vreemde verhalen.
De nationale stichting voor de India
nen berust voorlopig in deze situatie.
Onlangs maakte de stichting tenminste
pacificatie van de vijandige Atroari-In-
bekend, nog niet te weten wanneer de
dianen zal worden voortgezet.
De Atroari's, een in het oerwoud van
de Amazone levende stam, hebben vo
rig jaar oktober een expeditie afge
slacht. Reddingspersoneel van de lucht
macht vond bij een Indiaans dorp de
ingeslagen schedels en andere over
blijfselen van tien personen, allen leden
van de pacificatie: expeditie van Joaco
Calleri, een Italiaanse priester.
Het dorp was verlaten. Joaco Ameri-
co Peret, een expert inzake het leven
der Indianen, hielp bij het opsporen van
de resten der expeditie. Volgens hem
zal het moeilijker dan ooit vallen om
met de Indianen, die vergeldingsacties
vrezen, in contact te komen. Verder zei
Peret, pacificatie-expert van de stich
ting, dat men bij toekomstige expedities
reeds gepacificeerde stamleden zou
moeten inschakelen.
De Calleri-expeditie trok uit, in ver
band met moeilijkheden bij de aanleg
van wegen door het gebied van de
Atroari's. Volgens Peret werd het werk
toen gestaakt en ligt het nog steeds
stil, wegens gebrek aan geldmiddelen
en niet uit vrees voor aanvallen van de
Indianen. Volgens functionarissen van
de stichting, rust het pacificatiewerk nu
op Peret en Francisco Meireilles. De
laatste verblijf bij de Cintas-Largas-
(brede gordel) Indianen in de Mato
Grosso waar hij een pacificatie-pro
gram voltooit.
Meireilles heeft echter de directeur
van de stichting, Jose de Queiroz Cam
pos, laten weten, dat hij bij zijn werk
in dit gebied last heeft van prospectors.
De prospectors, zei Meireilles, hebben
diamanten ontdekt in de Roosevelt Ri
vier in noordwestelijk Mato Grosso na
bij de grens van het Amazonegebied en
weigeren weg te gaan, ondanks dat er
aanvallen van Indianen dreigen.
Bij de stichting bagatelliseert men het
beeld van de „woeste Indiaan" zoals
dit werd gecreëerd door kranten, die
niets zo mooi vinden als een bloedig
verhaal over Indianen.
„De Braziliaanse Indianen met in
begrip van de Altroari's zijn noch
gewelddadig noch wreed", verklaarde
onlangs een vertegenwoordiger van de
stichting in Rio De Janeiro. Ze vallen
alleen aan uit zelfverdediging om te
kunnen voortbestaan. Evenmin zijn ze
wraakgierig, ondanks dat ze ontelbare
verduren".
„De opstand van de Indianen", zei hij
verder, „is te vergelijken met de haat
van de Joden tegenover de Nazi's: ze
werden onderdrukt en alleen de angst
voor steeds nieuwe onderdrukking,
maakte hen agressief".
De zegsman maakte zich voorname
lijk zorgen over de gezondheid van die
Indianen die met blanke beschaving in
contact zijn gebracht. Ze zijn erg vat
baar voor gewone kwaaltjes, zoals ma
zelen en verkoudheid die door blanken
op hen overgebracht worden en sterven
er dikwijls aan omdat hun lichaam geen
afweer ertegen heeft.
Afgelopen februari meldde de stich
ting, dat er onder de Indianen van de
Xingu stam een griepepidemie was uit
gebroken, nadat de Amerikaanse onder
zoekers hun reservaat hadden bezocht.
Vele met kennelijk genoegen gepu
bliceerde krantenverhalen over opstan
den van Indianen zijn moeilijk te veri
fiëren. De meeste komen van prospec-
WENEN Snelwegen met rijen
auto's die bumper aan dumper rijden,
dit schrikbeeld van*elk weekeinde kent
inen niet in het communistische Oost-
Buropa.
Er zijn geen autosnelwegen om met
wagens vol te proppen en indien ze er
al waren zouden er geen auto's genoeg
zijn. Alleen Hongarije kan zich beroe
men op een hoofdweg van vijftig kilome
ter, het beginstuk van een verbin
ding tussen Boedapest en Szekesfeher-
var.
Volgens mededeling van blad Mag
yar Hirlap was er vorig jaar novem
ber een auto op de 71 Hongaren. In het
„klassenloze" communistische deel van
Europa is de auto, net als in het Wes
ten, een statussymbool.
Magyar Hirlap meldde dat de meeste
auto-eigenaren overheidspersonen zijn.
Op hen volgen technici en ingenieurs
en dan natuurkundigen. Dezelfde volg
orde wordt in Hongarije gevolgd bij het
verlenen van uitreisvisums voor reizen
naar het Westen.
Ongeveer tien miljoen Hongaren be
zaten in totaal 165.000 auto's welk cijfer
eind 1970 met 60.000 zal zijn toegeno
men.
In februari van dit jaar hadden
37.000 personen reeds aanbetalingen op
auto's gestart en wachtten geduldig op
levering, ofschoon een Volkswagen-1300
van 85.000 tot 100.000 lorints kost
(vijf jaar salaris van een gemiddeld ar
beider).
Bulgarije met een bevolking van
meer dan 8.3 miljoen had in april van
dit jaar 120.000 geregistreerde particu
liere auto's.
De hoge prijs van nieuwe auto's in
Oost-Europa betekent dat er oude wa
gens plus een assortiment eigen maak
sels en door de eigenaars zelf gerepa
reerde vehikels circuleren.
Bij in April van dit jaar in de Roe
meense hoofdstad Boekarest genomen
steekproeven, bleek dat van de 84 wa
gens er 21 niet meer betrouwbaar wa
ren, aldus meldde een in het Duits
verschijnende krant. Het is een soort
wonder dat deze oude auto's nog altijd
rijden, want de Oosteuropese wegen
stellen zulke zware eisen, dat de Bul
gaarse versie van de Renault-Spe-
ciaal voor de slechte wegen geschikt
moet worden gemaakt.
Tsjecho-Slowakije had gepland om
met 1975 als streefdatum 80 percent
van zijn wegennet van een asfalt weg
dek te voorzien. De Sovjet-invasie heeft
echter de verbetering van de wegen
een heel eind teruggezet. Door de in
vasie werd er namelijk een schade aan
de wegen toegebracht van naar schat
ting 3Vi miljoen Tsjechische kronen.
Voorts kampt men in Oost-Europa
met gebrek aan monteurs en benzine
stations. In 1967 waren er in Praag 1240
monteurs voor 75.000 auto's. In novem
ber 1967 waren er in Tsjecho-Slowakije
slechts 1134 benzinestations met 2400
pompbedienden, waarvan 68 procent
vrouwen. Volgens een Tsjechische krant
zou Tsjecho-Slowakije tegen 1970 1600
benzinestations moeten hebben terwijl
20Q verouderde pómpen vervangen moe
ten worden.
De Oosteuropese regeringen proberen
door plaatselijke produktie aan de
vraag naar auto's te voldoen. Liever
echter exporteren ze hun produktie in
ruil voor harde valuta. Hierdoor ston
den er in Tsjecho-Slowakije in juni 1967
170.000 auto-gegadigden op een wacht
lijst.
Een maand later leverden de Skoda
fabrieken wagens af, die al in 1965 be
steld waren.
Met de auto's komen de genoegens
van het leven in het westen. In maart
1967 startte Roemenië zijn eerste auto
club.
Maar het zal nog lang duren voordat
de weekends in het communistisch
blok worden gekenmerkt door een mas-
sa-exodus van automobilisten uit de ste
den de provincie in.
HOOGEVEEN De 31-jarige J. Dip-
hoorn te Heerenveen is in de nacht van
woensdag op donderdag om het leven
gekomen toen hij met zijn auto bij Hoo-
geveen tegen een boom botste.
tors, veeboeren en personeel van de
wegenbouw, dat in de gespannen toe
stand in het afgelegen binnenland werkt.
Ondanks deze verhalen zijn de mees
te Braziliaanse Indianen echter verre
van „woest". De meesten leven aan
de zelfkant van de beschaving in mor
sige hutten, lijdend aan ziekten en on
dervoeding. En het merendeel is zeer
goed bewust van de wereld der blan
ken, omdat ze jaren geleden uit hon
ger hun dorpen verlieten, aan het zwal
ken raakten en zo in de kleine steden
terecht kwamen.
In hen zit geen kopij en er wordt
doorgaans geen aandacht aan hen ge
schonken. Het gaat om hun neven en
nichten die zich nog steeds niet hebben
overgegeven. In het oerwoud blijven ze
hun oude gebruiken trouw en houden
zich op een afstand. Volgens officiële
schatting bedraagt het aantal „niet-ge-
pacificeerde" Atroari-Indianen driedui
zend.
Bij de stichting meent men dat er
behoedzaam en met begrip te werk
moet worden gegaan indien men de
Indianen ervan wil overtuigen dat de
blanke geen kwaad in de zin heeft.
Maar volgens stichtingsdirecteur
Campos, zullen de Indianen waarschijn
lijk niet meer op vriendschapsbetuigin
gen van de blanken ingaan. In vroe
ger dagen, zei hij in Rio. werden hele
Indiaanse dorpen door blanken met
machinegeweren en bommen vernie
tigd. Indiaanse vrouwen werden door
de blanken meegenomen en als slavin
nen en concubines gebruikt. De India
nen zullen dit nooit kunnen vergeten".
ENSCHEDE Gedeputeerde Staten
van Gelderland hebben een brief ge
stuurd aan de minister van Onderwijs
en Wetenschappen waarin zij het stand
punt van het provinciaal bestuur van
Overijssel ondersteunen, inzake de ves
tiging van een medische faculteit in
Twente. Gedeputeerde Staten schrij
ven: het is niet onze bedoeling ons te
begeven in eeri zelfstandige beoorde
ling van de vraag of een achtste me
dische faculteit noodzakelijk is en of
hechting aan het bestaan der hoge
school dan wel een geïsoleerde opzet
de voorkeur verdient.
Indien wij echter uit de meest recen
te ontwikkeling en met name uit uw
bezoeken en uitspraken in verband met
deze zaak mogen afleiden dat u een
keuze zult maken uit de combinatie
Eindhoven, Tilburg, Twente en Maas
tricht, dan willen wij gaarne duidelijk
ondersteunen de opvatting van het pro-
ROTTERDAM De Partij van de
Arbeid maakt op het ogenblik een kri
tische studie van het Rotterdamse rap
port „2000 Plus". Bovendien bezint de
ze partij zich op het tot nu toe in
Rotterdam gevoerde havenbeleid.
De resultaten van deze studies, die
worden uitgevoerd door een Rotterdam
se commissie van socialisten en een
landelijke commissie die werd gevormd
door het hoofdbestuur van de partij,
zullen in september worden bekend ge
maakt en aan de ledenvergadering
worden aangebodnen. Dit werd gisteren
bekend gemaakt, toen ruchtbaarheid
werd gegeven aan een begin van sa
menwerking tussen de Rotterdamse af
delingen van de P.v.d.A., de P.P.R. en
de P.S.P. Volgens de heer C. Rooze-
mond, voorzitter van de socialistische
federatie in het Waterweggebied, zijn
de beginselen over het Rotterdamse ha
venbeleid de belangrijkste punten,
BARNEVELD Door de Utrechtse
politierechter, mr. P. J. Klaver, werd
de 38-jarige Duitse chemicus Arthur R.
L. uit Bonn veroordeeld tot één maand
gevangenisstraf. De Duitser moest te
recht staan omdat hij ten nadele van
zijn vroegere werkgever, de n.v Che
mische Industrie- en Handelmaat
schappij Denka te Voorthuizen (gem.
Barneveld) 'n microscoop ter waarde
van ruim f 1200 zou hebben verduisterd.
Hoewel tijdens de bijna twee uur du
rende zitting de chemicus bij voortdu
ring ontkende zich aan dat feit te heb
ben schuldig gemaakt, kwam zowel
de officier van justitie, mr A. Somer-
wil, als de politierechter tot de over
tuiging, dat de Duitser zich de micro
scoop wei had toegeëigend. De officier
eiste een straf van drie weken onvoor
waardelijk. Een verzoek van de raads
man, mr. F. J. Verzijl om de zaak aan
te houden teneinde nog twee getuigen
te kunnen horen, werd door de politie
rechter afgewezen. De chemicus be
sloot onmiddellijk na de uitspraak in
hoger beroep te gaan.
Van november 1964 tot 30 januari
1967 had L. bij Denka in Voorthuizen
gewerkt. Toen hij kwam. bracht hij
zelf allerlei spullen mee, die nodig wa
ren om 'n laboratorium in te richten.
De fabriek nam tegen betaling die ap
paratuur over; daarbij behoorde ook
de Zeiss-Jena-microscoop. De 51-jarige
H. Stuart, directeur van het bedrijf,
kwam als getuige vertellen, dat pas in
september 1968 aangifte van diefstal
was gedaan. „Dat kwam", sprak hij,
„omdat we aanvankelijk na het ver
trek van L. niet direct een andere che
micus hebben aangesteld. Aanvanke
lijk dacht men bij ons ook, dat de mi
croscoop het eigendom van L. was ge
weest. Daarom leek het heel gewoon,
dat het instrument er niet meer was.
Pas veel later, toen weer een chemicus
bij ons ging werken, kwam aan het
licht, dat de microscoop was verdwe
nen en onmiddellijk hadden we onze
vermoedens. Wij hebben hem nog een
brief geschreven naar zijn toenmalig
privé-adres in Hoevelaken. Hij bleek
inmiddels gescheiden te zijn. Zijn vrouw
maakte de brief open. Zij belde ons op
met de mededeling, dat zij de brief zou
doorsturen, maar ze zei ook het ver
moeden te hebben, dat haar man die
microscoop had meegenomen. Want
zij zei, dat op een dag haar man, toen
hij naar Duitsland vertrok, allerlei spul
len in de auto had geladen en dat daar
bij ook die microscoop was." De Duit
ser ontkende tegenover mr. Klaver per
tinent. Hij was ook door de Duitse po
litie gehoord. Tegenover een kriminal-
obermeister zou hij hebben gezegd: „Ik
leg hier geen verklaringen over af."
„Waarom?" vroeg mr. Klaver, „hebt
U toen niet direct gezegd: ik heb het
niet gedaan?" „Ik was toen erg in de
war; ook een beetje in paniek. Ik werd
van nog meer dingen beschuldigd. Bo
vendien was er juist de echtscheidings
procedure bezig. Ik heb die microscoop
niet. Op de dag, dat ik werd ontslagen,
ben ik met de toenmalige adjunct-di
recteur. de heer Jansma, nog .door
het laboratorium gelopen. Hij neeft
toen alles gecontroleerd. Jammer, dat
hij er niet is om te kunnen getuigen."
Toen de politierechter daarna vroeg
zijn vroegere vrouw te komen getuigen,
verklaarde zij dat liever niet te willen
doen. „Ik vind dat onaangenaam", zei
mevr L.-van D Daarna kwam als ge
tuige naar voren de 51-jarige Barne-
veldse politiefunctionaris W. Leeuwen
kamp. Hij had telefonisch contact ge
had met mevrouw L. die toen tegen
hem zou hebben gezegd, dat ze op een
dag, toen hij goederen uit huis haal
de, zelf behulpzaam was geweest met
het inladen van een kistje, waarin de
bewuste microscoop zat. „Dat is niet
waar", interrumpeerde verdachte, „het
is misschien wel een kistje geweest, maar
daar zaten heel andere dingen in."
Op dat moment riep mevrouw L.- van
D. vanaf de publieke tribune: „Ik kan
dit niet langer aanhoren". Op verzoek
van de politierechter kwam zij weer
naar voren om te verklaren, dat zij nu
wel bereid was onder ede verklarin
gen af te leggen. Zij vertelde toen, dat
zij de microscoop wel kende. Zelf had
zij indertijd geholpen met het opmaken
van een inventarislijst, waarop het in
strument voorkwam. „Op die dag toen
hij het huis verliet, hielp ik een kistje
dragen. Hij gaf me dat op de trap.
Het was het kistje met de microscoop.
Hoe die in huis was gekomen, weet ik
niet. Maar ik heb er wel eens door ge
keken". Daarna verklaarde verdachte,
dat het in dit geval toch wel om een
microscoop ging, maarom een an
dere microscoop, die hij al jaren in
zijn bezit had gehad.„En straks ver
telde U", aldus de politierechter, „dat
er helemaal geen sprake was geweest
van een microscoop." „Ik bedoelde",
sprak verdachte „dat er nooit sprake
is geweest van de Denka-microscoop,
want die heb ik nooit gehad na die tijd.
De officier van justitie, mr. A. Somer-
wil, achtte het subsidiair gestelde, de
verduistering, wettig en overtuigend be
wezen. „Eerst zei hij, dat hij helemaal
geen microscoop had gehad; later ver
telde hij, dat in het kistje, dat naar
de auto werd gedragen andere instru
menten zaten en nadien zat er toch een
microscoop in, maar een andere. Zijn
vrouw heeft de microscoop duidelijk
herkend. Wegens verduistering eis ik
drie weken gevangenisstraf onvoorwaar
delijk."
Daarna verzocht de raadsman de zaak
aan te houden om de getuige Jansma
(die later het bedrijf had verlaten) te
horen en voorts nog een getuige, die
verklaringen zou kunnen afleggen over
hoe de microscoop er precies had uit
gezien. De Denka-microscoop zou niet
kantelbaar zijn geweest en het andere
instrument wel. „Het verzoek wordt
niet ingewilligd", sprak de politierechter
De raadsman ging daarna verder met
zijn pleidooi. Hei zei, dat zijn cliënt
al eerder „onzinnig" was beschuldigd.
Hij zou het fabrieksgebouw zijn binnen
gedrongen en allerlei dingen hebben
vernield. „Dat was klinkklare onzin",
zei mr. Verzijl. Van getuige Stuart, die
ook nog had verklaard, dat tegen de
Duitse chemicus nog een procedure liep
in verband met een affaire inzake het
verraden van fabrieksgeheimen, zei de
raadsman, dat de directeur alleen maar
dingen had verteld „van horen zeggen"
De raadsman handhaafde zijn verzoek
om aanhouding van de zaak. „Mocht
U verdachte toch veroordelen, dan
vraag ik uiterste clementie. Hij heeft
nu een nieuwe betrekking en een ge
vangenisstraf zou heel erg voor hem
zijn. Overigens staat voor mij helemaal
niet vast, dat het feit wettig en over
tuigend is bewezen. Hij had immers
twee microscopen." In zijn vonnis over
woog mr Klaver, dat hij de verduiste
ring bewezen achtte op grond van de
verklaringen van de directeur, van de
vrouw van verdachte en van verdachte
zelf. „U hebt allerlei leugenachtige ver
klaringen afgelegd. Mr. Klaver veroor
deelde de Duitser tot één maand on
voorwaardelijk.
waarop de drie partijen toenadering tot
elkaar zoeken. De Rotterdamse afde
lingen van de drie partijen streven
naar een stembusakkoord. Zij willen
proberen bij de gemeenteraadsverkie
zingen van 1970 met één programma te
komen. Het ligt niet in de bedoeling,
dat de drie partijen met één lijst uit
komen. P.S.P. zal aan deze progressie
ve concentratie meedoen, mits burge
meester W. Thomassen het havenbeleid
uit handen genomen zal worden. Boven
dien verlangen de pacifisten, dat de no
ta „2000 Plus" ook door de andere deel
nemers aan de concentratie zal worden
verworpen.
vinciaal bestuur van Overijssel dat na
melijk hechting aan de Technische Ho
geschool Twente ook uit Gelders oog
punt een toe te juichen oplossing zou
zijn. Vooral voor het oostelijk gedeelte
van Gelderland zal deze vestiging van
groot belang zijn. Niet siechts zal dit
gebied zich daardoor nog sterker op
wetenschappelijk onderwijs in Enschede
kunnen gaan oriënteren, maar boven
dien mag worden verwacht dat deze
uitbouw van de hogeschool voor het
gehele gebied Twente-Oost-Gelderland
een belangrijke kwalitatieve stimulans
zal betekenen.
het spoorwegstation van de
Italiaanse hoofdstad Rome had
de post zich na veertien dagen
,,langzaam-aan-actieder PTT-
ambtenaren huizenhoog opgesta-
ROTTERDAM De Rotterdamsche
Droogdok Maatschappij, die deel uit
maakt van de Rijn-Schelde Groep,
heeft opnieuw opdracht gekregen voor
de bouw van vier complete zware
drukvaten voor kerncentrales. Op
drachtgever is het Amerikaanse con
cern Westinghouse Electric. De RDM
heeft daarmee in totaal voor f 60 mil
joen aan nucleaire installaties in be
stelling.
Een andere belangrijke opdracht is
de bouw van een stoomturbine van 400
megawatt voor de Provinciale Noord-
brabantsche Electriciteits-Mij.
Onder meer met deze orders, die gis
teren bekend werden gemaakt in de
jaarvergadering, hoopt de Rijn-Schelde
Groep de resultaten van 1968 te evena
ren. Dit voorzichtige optimisme is voor
een goed deel te wijten, aldus het be
stuur, aan de krappe arbeidsmarkt in
het Waterweggebied en de stijgende
loonkosten, die de laatste twee jaar de
produktiestijging overtreffen.
Er werd f 40,5 miljoen betaald voor
Wilton-Fijenoord; f 1,5 miljoen daarvan
bedroegen de fusiekosten. Verwacht
wordt dat Wilton Fijenoord over 1968 dit
jaar quitte kan spelen. Over de hele li
nie wordt gestreefd naar afstoting van
onrendabele posten. Het concern wil
zich niet wagen aan de bouw van super
tankers; alleen een reparatiedok (mam-,
moetdok) wordt gewenst.
peld (zie foto). Gisteren was er een
achterstand van maar liefst 65 mil
joen nog niet bestelde brieven,
briefkaarten en drukwerk, 300.000
postpakketten en 200.000 telegram
men.
Gisteravond werd deze stiptheids
actie, die op 8 mei was begonnen
om aan loon- en andere eisen
kracht bij te zetten, beëindigd. Het
gevolg is dat door de ophoping van
de poststukken er tien tot vijftien
dagen overgewerkt zal moeten wor
den om de achterstand in te halen.
De Italiaanse regering is in hoge
mate aan de eisen van het PTT-
personeel tegemoet gekomen. Per
1 januari 1971 zal de werktijd van
42 tot 40 uur per week worden ver
kort. Voorts zal de salariëring wor
den verbeterd; er wordt meer per
soneel aangesteld.
Hiermee is Italië echter niet vrij
van stakingen, want gisteren heb
ben ongeveer 9000 hoofdambtena
ren voor zes dagen het werk neer
gelegd in verband met hun eisen
voor hogere slalarissen en voor
hervorming van het bestuursappa
raat. Van de staatspensioenraad
staken 600 functionarissen nu ai
27 dagen lang
