Amerikaanse student
stelt veel belang
in godsdienst
Doven zien en horen
toneelstukken
wolfheze
KISANGANI IS
EEN DODE STAD
Heropening
FA. W. J. YAH MERKESTEIN
Mevr. J. Collewijn
Sfc
f
iyL<c
Vakantieservice van
Keurslager Oosterbeek
Uw eigengebraden
vlees mee op vakantie
KEURSLAGER
WIM 0QSTERBEEX
f39,-
f49,-
heerlijk gebak
heerlijk knappend
melkbrood
HUISHOUDELIJK
ASSISTENTE
Denk overal en altijd weer
om het kind in 't verkeer
J
„HELDIN" STIERF GELUIDLOOS
Zaterdag 24 mei a.s.
om 15.30 uur
illlllll
ft Tijdens de eeuw-feestweek (27-31 mei), hou
den wij een show van landbouwwerktuigen,
Nuffield tractoren enz.
Congres
A.N.B.B. WIL OOK
IN 1970 PRIJSSTOF
MANTELKOSTUUMS
ZOMERMANTELS
DONDERDAG 22 MEI 1969
NEW YORK Het academisch milieu, dat eens werd beschouwd als de
entourage, waar vele Amerikaanse studenten hun godsdienst prijsgaven, is
thans veelal de omgeving, waar zij er voor het eerst belangstelling voor krijgen.
Als oorzaken hiervan worden enkele belangrijke veranderingen genoemd, zo
als: een groeiend gevoel van persoonlijke vrijheid en keuzemogelijkheid onder
de moderne jeugd, dat haar in toenemende mate de beslissing over hun fun
damentele aangelegenheden en plichten in het leven overlaat. Verder is daar:
Een nieuwe opvatting in academi
sche kringen, waarin de godsdienst
wordt erkend als een element van syn
these* dat een verbinding vormt tussen
vraagstukken op steeds meer gespecia
liseerde terreinen en de centrale invloed
van de godsdienst wordt waargenomen
op de maatschappij, de kunsten en de
geschiedenis.
Een indrukwekkende uitbreiding van
godsdienst-faculteiten en leergangen op
wereldlijke instellingen voor hoger on
derwijs en de toeneming van het aan
tal inschrijvingen daarvoor.
.Verslapping van de godsdienstige at
mosfeer in het gezin en van de gods
dienstige opvoeding, die nu vaak vaag
of in het geheel niet aanwezig is.
Als gevolg hiervan heeft het brand
punt van de godsdienstige belangstel
ling „zich verplaatst van het gemeen
schapsleven van onze maatschappij
en in vele gevallen van de georgani
seerde kerken naar de academie,"
zegt dr. Keith Spalding, president van
het Franklin en Marshall College te
Lancaster in Pennsylvanie.
Thans zijn op de colleges en univer
siteiten vele leergangen in godsdienstza
ken. Het is wat door dr. Robert
Michaelson, voorzitter van de theologi
sche faculteit van de universiteit van
Californië te Santa Barbara, „de geruis
loze omwenteling in het Amerikaanse
onderwijs" is genoemd. Statistieken wij
zen uit wat er aan de hand is.
Aan het einde van de tweede we
reldoorlog boden nog geen 10 procent
van de Amerikaanse staatscolleges en
universiteiten leergangen in godsdienst
zaken. Thans zijn het er, naar een re
cente studie heeft aangetoond, 75 pro
cent. Bovendien hebben 20 procent vol
ledige faculteiten op dit gebied, bij
welke men graden kan halen en zijn
verscheidene andere voornemens, der
gelijke faculteiten in te richten.
Van de staats- en particuliere niet-
secretarische instelingen, bieden thans
90 procent leergangen in godsdienstza
ken over onderwerpen, variërend van
vergelijkende godsdienstwetenschap tot
de kennis van de Joodse godsdienst, de
geschiedenis van het Christendom en
de bijbel.
Volgens dr. Milton D. McLean van de
universiteit van Zuid-Illinois, wiens we
tenschappelijk onderzoek de verande
ring het q££st heeft ged|8pm^m^eei^rvis
deze aanvankelijk geh^deljyk£ begon
nen en sinus 1960 in
overgegaan?"
„De oorzaak is blijkbaar gedeeltelijk,
dat veel studenten tegenwoordig zijn op
gegroeid zonder kennismaking van be
tekenis met de werkelijke inhoud van
Jodendom en Christendom of anders
op zondagsschool de een of andere on
gelukkige ervaring hebben gehad, die
hen de kerk als niet terzake dienende
heeft doen afschrijven," zegt hij.
„Dan komen ze naar de academie en
beginnen zich alle fundamentele vragen
te stellen," vervolgt hij. „Heeft het le
ven een doel?.... waarom bestaat het
Kwaad? Hoe kan ik mijn leven in
houd geven."
„En dan beginnen zij te ontdekken
dat dit in de grond van de zaak theolo
gische vraagstukken zijn."
Op de Princeton-universiteit heeft de
geestelijke moderator, de eerwaarde
heer dr. Ernest Gordon, een overeen
komstige stiutatie opgemerkt, n.l. dat,
terwijl 10 of 15 jaar geleden studen
ten op de universiteit kwamen met een
„gezinsgeloof" zij tegenwoordig vaak
zonder komen. „Ik constateer nu, dat
tal van jongelieden op de middelbare
school verstrikt zijn geraakt in een soort
agnosticisme, zodat zij niet komen met
een van hun ouders geërfd geloof" zegt
hij. „Dientengevolge hebben zij niet
veel, waarop zij kunnen terugvallen".
De universiteiten placht te worden
verweten, dat zij het „tweedehandsge-
loof" van de studenten schokten.
Maar nu moesten zijn geprezen wor
den omdat zij hen helpen een basis
voor geloof te vinden.
Tot voor kort hielden de meeste
door staten gesubsidieerde colleges en
universiteiten zich verre van het bie
den van leergangen in godsdienstza
ken, uit vrees dat overtreding van
het grondwettelijk verbod van elke ac
tiviteit ten gunste van de godsdienst.
De uitspraak van het Amerikaanse
Opperste Gerechtshof van 1963 even
wel, die het bidden in openbare scho
len verbood, effende tevens de weg
voor objectieve cursussen over gods
dienst en verklaarde, dat zonder gods
dienstonderricht „het onderwijs niet
compleet" is.
Sindsdien is het godsdienstonderwijs
in de inrichtingen voor hoger onder
wijs met sprongen vooruitgegaan
waardoor in aanzienlijke mate theolo
gische talenten werden onttrokken aan
seminaries en kerkelijke colleges. „Te
genwoordig bezetten vele van de beste
theologen leerstoelen aan seculiere in
stellingen", zegt dr. Philip H. Phenix
van de Columbia Universiteit.
„Studenten houden van de vrijere
samenhang" zegt de eerwaarde heer
dr. Samuel S. Hill, hoofd van de theo
logische faculteit van de universiteit
van Noord-Caroline. „Er wordt geen
bepaalde richting opgedrongen. Het is
niet zo, dat men een munt in de auto
maat doet en dat er dan een Presbyte
riaans of een Joods antwoord uit
komt".
Vijf jaar geleden bood slechts één
staatsuniversiteit in het hele land, die
van Iowa, leergangen in godsdienst
zaken, maar thans hebben zij zich uit
gebreid tot de universiteiten van
Noord-Carolina, de staatsuniversiteit
van Florida, de met de staat geaffi-
leerde Temple-universiteit te Phila
delphia en de universiteit van Califor
nië.
Sinds de tweede wereldoorlog was
het aantal wereldlijke academies, die
mogelijkheid boden tot Joodse godge
leerde studiën, gestegen van zeven tot
meer dan honderd. Op de universiteit
van Iowa, die in 1925 voorop ging
met haar theologische school, telde
tien jaar geleden een van de cursus
sen over godsdienst in de menselij
ke beschaving 64 studenten en nu
zijn er bijna 1.000.
„Sommige van mijn beste studenten
geloven misschien niet in God",
schreef de directeur van de leergang,
de eerwaarde heer dr. George W. For-
rel in een onlangs verschenen num
mer van „Ave Maria", „maar zij stel
len belang in godsdienst".
Een gedeelte ervan is voortgekomen
uit verzoeken van de studenten zelf zo
als aan de universiteit van Rochester in
New York, waar 'n petitie van nog niet
gegradueerde studenten sinds 1966
heeft geleid tot verdere uitbreiding van
de leergang inzake de godsdienst.
Voor het voldoen aan overeenkomsti
ge verzoeken van studenten aan de
universiteit van Winsconsin, wordt ge
wacht op de nodige fondsen.
„Het is een interessant verschijnsel,
dat zich in het gehele land voordoet,"
zegt de eerw. heer dr. Robert MacFee
Brown, prof. in de theologie aan de
Stanford-universiteit, waar de oudere
jaarsstudenten hem vier jaar achter
een hebben gekozen als „de professor,
die het meest voor hen betekende."
AL - s* i
MOSKOU Olga Garfeld, een mooie jonge actrice, speelde de sterfscène in het
laatste bedryf van een toneelstuk uit de 18e eeuw. Haar lippen vormden woor
den, maar er kwam geen geluid uit.
Om de toeschouwers beter te doen begrepen, dat zy stervende was, kruiste zy de
armen over haar borst. Dit gebaar betekent het woord „dood" in de gebaren
taal van de doven.
Olga en de overige spelers in een recente opvoering te Moskou van „Kabale und
Liebe" van Friedrich von Schiller waren evenals het grootste gedeelte van de
toeschouwers allemaal doof.
Dit stuk is een van de twaalf, die
door het Moskouse „Toneelgezelschap
voor gebaren- en bewegingsspel" gere
geld worden opgevoerd voor de Russi
sche vereniging van doven. Andere
spelen van het repertoire zijn stukken
van Shakespeare Molière, Russische
Gevraagd:
A
voor diverse werkzaamheden.
Een goede vooropleiding zoals b.v. huishoud
school is voor deze funktie gewenst.
Salaris afhankelijk van leeftijd en vooropleiding
van 364,tot 587,bruto per maand. Ver
goeding van reisgeld en dienstkleding.
Inlichtingen en sollicitaties: Perso
neelszaken, Hoofdgebouw Psych.
Ziekenhuis, Wolfheze
7-^i Psych Ziekenhuis
.Ver. tot Chr. Verzorging van Geestes- en Zenuwzieken
Wolfheze Tel. 08308 - 241
hopen wij onze geheel gemoderniseerde
showroom en winkel in:
LANDBOUWWERKTUIGEN, TUINBOUW ARTIKELEN,
GEREEDSCHAPPEN, IJZERWAREN, enz. te heropenen.
Wij nodigen u hierbij vrijblijvend tot een
bezoek uit.
MOLENSTRAAT 3, LIENDEN, TELEFOON. 03443 - 223
klassieken en moderne Sovjet-toneel
schrijvers. Alle zijn bewerkt voor de
gebarentaal van de doven binnen het ka
der van een streven van de Sovjets om
het culturele leven van gehandicapte
burgers te verrijken.
„Het is een manier om de doven
goede stukken te laten zien", zegt de
directeur van het gezelschap, de 50-ja
rige Victor, Znamerofsky, die zelf nor
maal spreken en horen kan. „Maar
het biedt ook een mogelijkheid om do
ve acteurs te laten optreden voor nor
male mensen. Er bestaan zekere bar
rières tussen de doven en normale men
sen en wij hopen enige daarvan uit de
weg te ruimen"
Voor de weinige toeschouwers, die
normaal kunnen horen, lezen acteurs
achter het toneel voor microfoons een
„gelijktijdige vertaling" van de bewe
gingen van de lippen en de gebaren van
de uitvoerenden voor.
Znamerofsky deelde mede, dat het uit
34 spelers bestaande gezelschap met
verlangen uitziet naar kennismaking
met zyn Amerikaanse tegenhanger, het
„U. S. National Theatre of the Deafi",
tijdens het wereldcongres van doven,
dat in augustus a.s. in Joego-SIavië zal
worden gehouden.
Terwijl normale Russen en buitenlan
ders zich tengevolge van het talenver-
schil moeiljk aan elkaar verstaanbaar
kunnen maken", zeide hij, „kent de
doventaal genoeg gemeenschappelijke
gebaren om het mogelijk te maken,
dat dove personen uit andere landen en
dove Sovjet- burgers elkaar binnen tien
minuten kunnen verstaan".
Inessa Timasjefskaja, een actrice, die
meewerkt aan de gesproken vertaling
voor normale toeschouwers, illustreer
de enkele van deze internationale hand
gebaren, wijzende op het hart voor
„liefde" en op de ringvinger voor „ge
huwd".
De dove acreurs van het Russische
gezelschap krijgen een speciale oplei
ding, die vier jaar duurt. Zij worden ge
holpen door normale acteurs van het
Vakhtangof-theater te Moskou, die zich
daarvoor vrijwillig beschikbaar stellen.
Voor elk nieuw stuk, dat aan het re
pertoire wordt toegevoegd, is een voor
bereiding van ongeveer vijf maanden
nodig. Dat is volgens Znamerofsky
„twee maal zo lang als voor normale
stukken".
„Ons grootste probleem is, de toe
schouwers duidelijk te maken wat in
het stuk gebeurt" vervolgde hij. „Bij
het uitzoeken van stukken geven wij de
voorkeur aan die met meer actie en een
minder psychologische intrigue".
„In Shakespeare's „Driekoningen
avond" hebben we zwaar geschrapt,
omdat de ogen van de toeschouwers te
moe zouden worden als wij zouden pro
beren alle woorden in gebaren weer te
geven, maar als we bijvoorbeeld Ham
let zouden opvoeren, zouden we de meest
beroemde regels woord voor woord uit
beelden".
KISANGANI (Kongo) Het vroegere
Stanleyville is nu een stad waarvan
een deel weer door de rimboe is op
geslokt en waarvan de vernielde le
ge huizen een monument zijn ter
herinnering aan de eerste pijnlijke
jaren van onafhankelijk Kongo.
Stanleyville was eens een stad met
mooie huizen in fraaie tuinen. Het
was een stad waar orkesten vanuit
België bezoeken aflegden en waar
men Belgische oesters at. Het was
een centrum voor de spoorwegen en
de wegen die samen met de rivier
de vervoersmiddelen uitmaakten
voor de rijkdom van Kongo.
In juni 1960 toen het land onafhanke
lijk werd, waren er bijna 7000 Euro
peanen in de stad en tweehonderd
duizend Kongolezen.
Nu heeft het oerwoud opnieuw bezit
genomen van een deel van de fraaie
stadsdelen. De huizen zijn op vreem
de wijze vol kogelgaten en de mu
ren zijn verkleurd. Men ziet weinig
ruiten die niet gebroken zijn.
Er zijn nu nog slechts ongeveer 300 a
400 Europeanen in wat nu Kisangani
heet. Meestal Grieken en Belgen,
die tezeer aan de stad gehecht zijn
om te vertrekken.
Men schat dat ongeveer 150.000 Kongo
lezen weer in Kisangani zijn. Vol
gens regeringsfunctionarissen zijn 90
procent van hen zonder werk.
Veel huizen hebben kleine hopen ste
nen met een kruis er op in de voor
tuin waar verwanten zijn begraven,
toen het te gevaarlijk was om hen
naar de begraafplaats te brengen.
In de stad is een universiteit met 480
studenten en er zijn twee brouwerijen.
Een aantal maatschappijen hebben
hun kantoren in Kisangani heropend
waar Europeanen dan de leiding heb
ben. Sommige optimistische Euro
peanen denken dat Kisangani zal her
leven.
Misschien in tien jaar tijds. Andere zijn
het er niet mee eens. Zij zeggen: Ki
sangani is dood.
UTRECHT Handhaving van de
prijsstop, ook in 1970. Daarvoor pleitte
gisteren de secretaris van de Algeme
ne Nederlandse bond voor de bouwnij
verheid, de heer W. de Kok.
Op de jaarvergadering van de bonds
raad in Utrecht zei hij komend jaar
een prijsstijging van vier tot vijf pro
cent te verwachten.
Wat gebeurt er in mijn buurt
Zoekt U een nieuwe werkkring
Zoekt U een huis
Zijn dat uw vragen
Het antwoord staat iedere dag in uw
krant
Dagblad voor Veenendaal en omgeving.
WAT MOET U DOEN
Het vlees dat u wenst mee te nemen
zóekt u bij ons uit.
Wij braden het voor u en steriliseren dit
in een specialesterieldarm.
Hier in houdt u uw vlees weken lang
goed, en geen zware bagage.
IN HET BUITENLAND UW EIGEN
STUKJE HOLLANDS VLEES-!
Nieuweweg 89-91 Tel. 12430
KEURSLAGER veenendaal
TIJDELIJKE AANBIEDING
'N SERIE CHIQUE, APARTE EN ELEGANTE
van o.a. zuiver scheerwol, trevira, terlenka, jersey
en andere topkwaliteiten.
Ook nog enige zeer fraaie ensembles en deux-plè-
ces in diverse maten en dessins.
De goederen worden geleverd door:
(mannequin)
Verkoopadres: Rex, Nachtegaalstraat 23, Utrecht
Voor de feestdagen
en
by de echte bakker.
Brood- en Banketbakkerij HENNY HIENSCH
Hoofdatf•Hat ;8 - Veenendaal - Telefoon 12683
