Een wereld
vol voordeel
Afschaffing dagbladzegel
bevrijdde Nederl. pers
Schotland Yard wil racer
i
Groter verkoop van
buitenlandse drank
echte Schotten
POGGENPDHL n kwaliteit,
GEERTJES KEUKENCENTRUM
Pinksteren ingrijpen
bij „Oudenrijn";
3l/2%
rente
Boerenleenbank
Dissertatie over krant in verleden
Gaat het alleen 0111 inhoud
van loonzakje?
salaris
Perzië breekt met
O.-Duitsland
uitvoering en
A 4lI Lx H II SbI mogelijkheden
5H«5SEH55EI ongeëvenaard
VARA-tv naar
W est-Irian
V
Drijvende markt
op de Rijn
Mevr. Barnard
wil scheiden
Een honkballer wil ook wel eens iets anders
r®
IS.V.V. BOISD IJS AMERSFOORT
Ondermijnen
Duitse boeren gaan
fusioneren
kom vrijblijvend kijken bij:
OM VERKEERSCHAOS TE VOORKOMEN
Hongerstaker overleed
veilig, voordelig en... gemakkelijk.
Goed om er nog eens aan te denken: een Privérekening
nemen bij de Boerenleenbank. Daarmee komen alle voor
delen van salaris ontvangen via 'n bank het beste tot hun
recht. De Boerenleenbank verzorgt al Uw betalingen, Uw
geld brengt rente op, is veilig en toch direkt bij de hand.
Bovendien kan de Boerenleenbank U van dienst zijn op
elk ander gebied waar U een bank nodig hebt. Met
1.050 vestigingen ook altijd dichtbij. En geopend op
tijden die Uzelf het beste uitkomen. Meestal ook op
vrijdagavond.
de bank voor iedereen
Pagina S
ZATERDAG 24 MEI '1969
Een vredig tafereeltje op de campus van de universiteit van Michigan.
Bloesem, een jonge liefde en niet te vergeten honkbal, ingrediënten voor
een Amerikaanse lente.
ADVERTENTIE
AMERSFOORT
beider tegenwoordig alleen om de in
houd van het loonzakje, of heeft hij pog
andere verlangens?" Deze vraag stelde
de NVV-socioloog drs. W. Top in een
voordracht tijdens de bondsraadverga
dering in Amersfoort van de bij het
NVV aangesloten Algemeen Nederland
se Bond voor de Bouwnijverheid.
De heer Top meent, dat de vakbewe
ging meer het „waarom" van bepaalde
verschijnselen moet gaan determineren
Waarom wordt bijvoorbeeld een over
dreven looneis gesteld? Het antwoord
zou kunnen zijn, dat de arbeiders daar
toe komen, omdat zij in de werksituatie
geen bevrediging vinden en niet in
staat zijn het verlangen naar medezeg
genschap in een percentage uit te druk
ken.
Daarvoor is een andere taal nodig,
die de vakbeweging nog niet kent, op
voering van de arbeidsvoldoening is nu
eenmaal een begrip dat men moeilijk
aan de man brengt, vindt de heer Top.
Toch meent hij dat de vakbeweging
haar visie zal moeten verruimen om
aan andere taken dan uitsluitend de ma
teriële belangenbehartiging toe te ko
men.
Het gaat naar zijn oordeel tegenwoordig
niet alleen om welvaart voor de werk
nemers, maar vooral ook om zijn wel
zijn.
Er zijn mensen in de vakbeweging
die er niets voor voelen als een soort
verpleegster of maatschappelijk werk
ster te gaan opereren. Maar als sprake
is van een redelijker inkomensverde
ling, heeft men het over het welzijn
van de werknemer. Dan is men niet
klaar met een pleidooi voor een recht
vaardiger verdeling of een nivellering
van de inkomens. Dan zal men zich
ook moeten gaan afvragen waarom de
inkomensverdeling scheef is. Dan zou
men 'n oorzaak kunnen ontdekken in de
niveauverschillen, die in elk bedrijf nog
bestaan. Er lopen „mannetjes" rond die
dezelfde prestatie leveren, maar ze dra
gen verschillende kleur jasjes, de di
recteur heeft een leren stoel, zijn on
dergeschikten eenvoudiger meubilair.
In elk bedrijf ontstaan aldus status
symbolen en een vreemd soort be-
drijfshiërarchie.
Structuurveranderingen op elk niveau
acht de heer Top gewenst alvorens van
een redelijker inkomensverdeling iets
terecht kan komen.
Als bijvoorbeeld de enorme piramide
van inkomens zou worden bekort, zou
al 'n stuk democratisering zijn bereikt.
De vakbeweging zou buiten de loonac-
tie eens verder moeten „fantaseren"
over de structuurveranderingen. ze
moeten uitwerken en bijvoorbeeld moe
ten beproeven.
In eigen bedrijven.
De arbeidsvoldoening wordt erdoor
opgevoerd en daardoor het welzijn van
de werknemer bevorderd. Het loonzakje
In de dissertatie wordt uitvoerig de
journalist en later dagbladeigenaar
Izaak Lion geciteerd, die in de jaren
zestig had geschreven dat vreselijke
uitspattingen het onvermijdelijke ge
volg zouden zijn van „het onbeperkt
Gaat het - de ar-,- *is yoordp arbeider echt niet het fnig Lopenstellen van de gelegenheid voor
Ai zaligmakende. ieder $Ujk ,J>ropd hunk^*-
BONN Iran heeft de handelsbe
trekkingen met Oost-Duitsland verbro
ken, wegens opmerkingen, die voor Te
heran vijandig waren, welke door de
Oostduitse minister van Buitenlandse
Zaken Otto Winzer gemaakt zijn tij
dens een bezoek dat hij begin mei aan
Bagdad bracht.
Het besluit hangt samen met de er
kenning door Irak van het regime in
Pankow. zo heeft een functionaris van
de Iraanse ambassade hier gezegd.
-
NIJMEGEN De afschaffing van het dagbladzegel in Nederland in 1869.
heeft geleid tot >erhoogde belangstelling in het uitgeven van kranten, niaar
andere factoren, zoals de ontwikkeling van de economie, hebben de snelle
ontwikkeling duurzamer beïnvloed, aldus het proefschrift waarop de heer J.
M. H. J. Hemels aan de katholieke universiteit te Nijmegen is gepromoveerd
tot doctor in de letteren.
De andere duurzamere factoren zijn. aldus het proefschrift ..De Nederland
se Pers voor en na de afschaffing van het dagbladzegel in 1869". onder meer
de afneming van het aantal analfabeten, de toeneming van de bevolking, de
verstedelijking door industrialisering, de belangstelling voor gebeurtenissen in
het buitenland na de Frans-Duitse oorlog van 1870-1871, de uitbreiding van
het kiesrecht en de oprichting van politieke partijen. Daarbij komen dan de
technische vooruitgang op het gebied van de zetterij en de drukkerij en de
snellere communicatie.
Volgens het proefschrift zijn oorzaak
en gevolg niet altijd duidelijk te schei
den.
Door de afschaffing van het dag
bladzegel, die een zware last voor de
bladen betekende, kregen de Neder
landse dagbladondernemingen en jour
nalisten meer oog en vooral meer geld
en ruimte voor een goede en geva
rieerde berichtgeving over binnen- en
buitenlandse onderwerpen.
De heer Hemels noemde de afschaf
fing van het dagbladzegel de economi
sche bevrijding van de pers. Reeds in
1848 was in de grondwet de ideële
persvrijheid neergelegd. Sedert 1674
kende men in Nederland een belasting
op kranten, die in de loop der jaren
steeds drukkender werd.
Het in de Franse tijd ingevoerde
„buitengewoon zegel" bleef na 1814
gehandhaafd. In 1843 kwam een nieu
we zegelwet tot stand.
Uit de lijst in de Memorie van Toe
lichting op de begroting van finan
ciën in 1864 bleek, dat de abonne
mentsprijs van een aantal bladen voor
meer dan een derde en van sommige
voor meer dan de helft werd wegge
nomen door het zegelrecht.
Kort voor de afschaffing van het
dagbladzegel was de gemiddelde abon
nementsprijs van de Nederlandse dag
bladen vijfendertig gulden, d.i. vijftien
gulden meer dan de gemiddelde prijs
van Engelse en Britse kranten, elf gul
den meer dan de Belgische en vier
gulden meer dan de Franse. Het on
middellijk effect van de afschaffing
was dat de kranten zowel omvangrij
ker als goedkoper werden.
zaligma^egdp. p>cr»vro
Ersié' meer ifiaar^het blijft voor 'liep?
allemaal te wazig, orrtflfft er op het*
terrein van de medezeggenschap, de
structuurveranderingen weinig of niets
gebeurt.
Een van de bestuurders van de ANB,
de heer J. Trooster, gaf te kennen, dat
de inhoud van het loonzakje voor de
werknemer het belangrijkste blijft, zo
lang er nog te weinig inzit. Hij stelde
de studenten ten voorbeeld aan de
vakbewegingen, die naar zijn mening
teveel isoleert in de maatschappij. Hij
pleitte voor meer discussie met andere
maatschappelijke groeperingen.
de en^baat in zijn' hart en gal in zijn
inktpot had, om met de gaven van zijn
intelligentie het volk te vergiftigen".
Afschaffing van het zegel zou de na
tionale en sociale grondslagen van Ne
derland helpen ondermijnen.
Kaartspel, dronkenschap en kranten
werden door Lion aan een onderzoek
onderworpen en hij vatte ze samen on
der het begrip „passie", aldus de
heer Hemels. Men zou te gemakkelijk
tot misbruik bij het kaarten, drinken
en kranten drukken vervallen.
koelkasten
diepvriezers
wasautomaten
afwasmachines
LIEBHERR NEDERLAND N V 020-946287 AMSTERDAM
DEN HAAG De felle concurrentie
tussen de slijters heeft de verkoop
van buitenlandse drank sterk gestimu
leerd. De verkoop van het buiten
lands gedistilleerd steeg in het eerste
kwartaal van dit jaar met 89 procent
tot 9111 hectoliter (van honderd pro
cent).
De heer J. P. Coebergh, vice-voor-
zitter van het produktschap voor ge
distilleerde dranken, noemde deze cij
fers bij d( vaststelling van het jaar
verslag. Hij kon moeilijk voorspellen
waar de ontwikkeling zou eindigen.
Zeker is volgens hem echter dat de
importen van buitenlandse sterkte
drank buiten de importeur-alleenver
tegenwoordiger om aanzienlijk zijn af
genomen. (Dit gebeurde na het vrijla
ten van de prijzen door vrijwel alle
importeurs - red.).
Ook met de export van sterke drank
ging het niet slecht. In de eerste drie
maanden steeg deze met ruim veertig
procent tot 7800 hectoliter, voor ruim
42 procent bestaande uit advocaat.
Het afgelopen jaar steeg het ver
bruik van gedistilleerd in ons land van
1,63 tot 1,74 liter.
Lion was echter, zo schreef de heer
Hemels, geen vreemdeling in de jour
nalistieke wereld, wat bleek pit zijn
prognose dat na afschaffing van het
dagbladzegel naast een zedenbeder
vende pers, ook een „volkspers" met
kennis, verlichting en beschaving voor
weinig geld" zou ontstaan.
De dissertatie omvat een reperto
rium van de Nederlandse pers van
18*8 tot 1890 die 205 van de 699 blad
zijden van de dissertatie, inclusief de
bijlagen, omvat. In het repertorium
worden gegevens vermeld van onder
meer abonnementsprijzen en adverten
tietarieven.
Promotor was prof. dr. P. H. Win
kelman, hoogleraar in de- Sociale en
Economische geschiedenis.
HANNOVER In Europa zijn te
veel boeren, die niet rendabel genoeg
produceren en slechts met hulp van
subsidies verder kunnen bestaan. Pas
onlangs heeft de vice-president van de
EEG. dr. S. L. Mansholt, de prognose
opgesteld, dat tot het jaar 1980 rond
vijf miljoen boeren in het EEG-gebied
gedwongen zullen zijn, hun bedrijven
te sluiten. Het grootste deel van deze
thans nog zelfstandige boeren zal naar
zijn mening ir. de industrie gaan wer
ken of voortijdig stil gaan leven.
Om dit. noodlot te ontgaan, zochten
twee Duitse boeren uit de kleine Ne-
der-Saksische gemeente Reinstorf naar
een overlevingskans. Enerzijds wilden
zij hun boerderijen behouden, ander
zijds hun landbouwproduktie zo econo
misch inrichten, dat zij op de EEG-
markt kunnen blijven concurreren. De
beide boeren wonnen inlichtingen in bij
agrarische experts en bestudeerden
vakboeken over bedrijf s^onomie. Daar
na namen zij een besluit: op 1 juni
1969 willen zij hun beide boerderijen
samensmelten en een landbouwmaat-
schappij met de rechtsvorm „GmbH en
Co. commanditaire vennootschap" stich
ten.
*T
f
ïf-
ADVERTENTIE
APELDOORN - KONINGINNEL A AN 78 - TELEFOON 05760 17434
Ga.ec.pperbrug.aan-, l
krijgerr*
UTRECHT
van Utrecht zal met ingang van het ko
mende Pinksterweekeinde, ingrijpen
de verkeersmaatregelen nemen om de
rijksweg Arnhem-Utrecht te ontlas
ten.
Al naar gelang het verkeersaanbod,
zullen de automobilisten uit de rich
ting De Bilt deze zomer op zon- en
feestdagen bij de Berekuil in Utrecht
niet meer linksaf Rijksweg 22, de rond
weg langs het stadion die de Berekuil
met de rijksweg Arnhem-Utrecht ver
bindt, op mogen rijden. Deze „poot"
van het plein wordt afgesloten en het
verkeer met bestemming Den Haag.
Rotterdam, Den Bosch en Breda wordt
via twee andere routes door de stad
naar Rijksweg 2 (Amsterdam-Utrecht)
geleid, vanwaar men het klaverblad
Oudenrijn kan bereiken.
Verkeerstellingen hebben uitgewe
zen, dat Rijksweg 22 op rustige zonda
gen per uur 2400 auto's op Rijksweg 12
„loost".
Het invoegen veroorzaakt grote moei
lijkheden en was op drukke uren zon
der hulp van de verkeerspolitie zelfs
onmogelijk.
De politie moest het verkeer uit Arn
hem ophouden, hetgeen tot aanziehlij-
ke filevorming op beide Rijksegen leid
de.
Bovendien is de situatie ter plaatse
bijzonder ingewikkeld omdat 300 meter
verder het verkeer naar Utrecht en
Jutphaas (afrit Kanaleneiland) rechts
af moet door de file die van Rijksweg-
22 af komt heen, terwijl nog weer iets
ziénlqhrsnelheidsbeperking noodzake
lijk maakt.
De verkeersknoop is het grootst in
de middaguren, als het verkeer dat
's morgens uit de Randstad naar het
oosten is getrokken, naar huis terug
keert.
De omleidingen zijn dan ook waar
schijnlijk alleen 's middags nodig. On
geveer twintig opvallende geel-zwarte
borden op de Rijksweg Zeist-De Bilt-
Utrecht (waarover ook het verkeer uit
Amersfoort wordt aangevoerd), bij de
Berekuil en in de stad zullen de omlei
dingsroutes aangeven.
De maatregelen betekenen een zwa
re belasting voor de Utrechtse politie.
Om het verkeer in de stad op te van
gen, zal de verkeersbrigade iedere zon
dag waarschijnlijk tien man extra-moe-
ten inzetten.
DJAKARTA Een VARA tv-ploeg
van drie man heeft toestemming gekre
gen maandag naar Biak te vertrekken
voor een verblijf van minstens een
week in West-Irian. Het zijn de eerste
buitenlandse journalisten die tot het ge
bied worden toegelaten sinds de opstand
te Anarotali in het centrale bergland.
LONDEN Scotland Yard, het
beroemde hoofdkwartier van de
I.ondense politie, heeft slechts heel
in de verte iets te maken met
Schotland, maar het nadert voort
durend meer de Schotse Hooglan
den.
Dat betekent niet. dat de Londen-
se bobbies hun traditionele blauwe
broeken zullen ruilen voor kilts, de
geruite rokjes van de bergschotten,
maar wel dat meer bobbies op hun
ronden zullen spreken met een ge
brouwde Schotse „r" in plaats van
in het neuzelige C'ockney-dialect
van de geboren Londenaar.
Wat Scotland Yard, zoals de Lon-
dense hoofdstedelijke politie wordt
genoemd, te maken heeft met
Schotland, is uitsluitend, dat deze
politie in 1890 een gebouw heeft
overgenomen op een stuk land
naast de Theems, waar Schotse ko
ningen plachten te verblijven als"
zij naar de Engelse hoofdstad kwa-
men.
^Dat is onze' enTgff^bapd met
in het korps
zei een functionaris van
de Yard. „De bevolking van Lon
den is afkomstig uit geheel Groot-
Brittannië en daarom proberen we
politie te hebben uit het hele land
in plaats van alleen Londenaars.
Dat is tactisch beter."
In een snelle witte politie-auto en
een kleine open vrachtauto heeft de j
Yard thans een inspecteur, een ver-
keèrsspecialist, een vingerafdruk-
kendeskundige en een politie-
inspectrice naar noordoostelijk
Schotland gezonden, om opwekken-
de toespraken te houden tot school-
kinderen en een rekruteringscatn-
pagne te beginnen teneinde Schotse
cadetten naar Londen >fe Jbkken.
Voorts plaatst de Yard adverter^ 1
ties in kranten in Aberdeen *en El» J
gin en omgeving.
De Yard telt net iets meer dan j
20.000 man en heeft nog 5000 nodig
om op volle sterkte te komen: Zij -j
rekruteert al met al 1200 tot 1600
nieuwe agenten -per jaar* maar dit 't
is de eerste rechtstreekse poging ia*
noordoostelijk Schotland.
„Sommigen van ons menen,..-dot.-
ongeveer een vierdevan «het kgrps--4?-
reeds uit Schotland afkomstig is", 4
vertelde een functionaris.., „,Aan de
agenten hier té ho"ron' «auje /ëgv.
gen dat het zo was. Maar we wil-
len er meer".
Daar in Schotland grote werk-
.loosheid heerst, is het een ideaal j
rePPl^iringsterrein en volgens een
publicatie van de Yard zijn Schot-
ten ideale rekruten.
Zij worden in depubliciteit nuch-
ter. praktisch, evenwichtig, goed j
onderlegd en goed gfelapuwd ge-
noemd,. v
Slécht nieuws voor de Ë^ndense
wetsovertreders.
LUXEMBURG De 41-jarige Por
tugees Candido Soares, die zes weken
geleden in hongerstaking was gegaan
uit protest tegen de traagheid van de
Luxemburgse justitie, is vrijdag in een
ziekenhuis in Luxemburg overleden. Hij
werd enige dagen bewusteloos uit zijn
cel naar het ziekenhuis overgebracht
voor een tweede dosis ingespoten voed
sel.
Soares werd vorig jaar april gear
resteerd, omdat hij een vervalst iden
titeitsbewijs had. Denemarken, Frank
rijk en West-'DUitsland hebben om zijn
uitlevering gevraagd, omdat hij in die
landen valsheid in geschrifte heeft ge
pleegd. De gevangene had de verzekering
gekregen, dat zijn zaak zeer spoedig
voor 'zou komen, maar hij bleef alle
voedsel weigeren.
WASHINGTON Het Amerikaanse
ministerie van Handel treeft bekendge
maakt dat er deze herfst een „drijven
de markt de Rijn" op zal gaan van Ne
derland naar Duitsland en terug.
De „markt" zal ondergebracht zijn
op twee schepen, dat wil zeggen het
ene schip, de Loreley, zal dienen als
tentoonstellingsschip terwijl het andere
de Europa, gebruikt zal worden als ver
blijf van de exposanten.
Veertig Amerikaanse firma's zullen
op de Loreley hun produkten tonen.
De varende tentoonstelling zal be
ginnen, op 13 oktober in Keulen en dan
via Wiesbaden, Karlsruhe en Duis
burg naar Rotterdan^. afbakken. In el
ke haven zal mem twéé dagen voor
anker gaan.
Er zal aan boord van de Loreley
voornamelijk technische ^apparatuur te
zien zijn.
ADVERTENTIE
KAAPSTAD Het hooggerechtshof
gebied van hartoverplantingen, prof.
Chris Barnard, vrijdag tot 20 juli de tijd
in Kaapstad heeft de deskundige op het
gegeven naar zijn vrouw Alette Gertrui-
da terug te keren of zich anders voor 30
juli te verweren tegen haar eis tot echt
scheiding. Mevr. Barnard voert aan dat
haar man bij zijn vertrek naar het bui
tenland, in maart van dit jaar, heeft
meegedeeld dat hij niét bij haar zou te
rugkeren.
Mevr. Barnard verklaarde dat zij en
haar echtgenoot hebben afgesproken,
dat de twee kinderen een zoon van
18 n een dochter van 19 bij haar
dingblijven en dat hij hun onderhoud
en opleiding zal bekostigen. Zolang zij
niet hertrouwt, kan zij over het huis be
schikken. Hij is bereid haar voor haar
zelf 300 rand per maand (1500 gulden)
te l>etalen, zolang zij ongetrouwd blijft.
Ook de kosten van deze echtscheiding
neemt hij voor zijn rekening.
Uw salaris via
de Boerenleenbank
1050 vestigingen
