Veenendaals
dagblad
„Meer wreedheden in
Indonesië bedreven
dan we dachten"
Buiten
Australisch vliegdekschip
overvaart V.S.-jager
SKF bouwt
research
centrum
in Jutphaas
Communisten stemmen
op 15 juni „blanco''
Gelders-Utrechtse streekcourant voor Rijn- en Gelderse Vallei
Twee kinderen
hij brand
omgekomen
In tweeën gebroken en gezonken
Jongen (12)
uit Bennekom
vermist
Vrij koud
PREMIER DE JONG OVER NOTA
OPTREDEN NEDERLANDSE MILITAIREN:
TOESTAND OP
CURAcAO NOG
GESPANNEN
Moordenaar van
Amsterdams
jongetje
wellicht gepakt
Toneelspelers
bieden Luns
petitie aan over
Griekenland
Straatgevecht in
Port au Prince
OUDERS MET THUIS
ZUID-AFRIKA VREEST
INFILTRANTEN
Goed geboekt
Honderd vijf tig
Westerling
Moeilijk alibi
PERSONEEL STAAKT NA
WEIGERING BAAS C.A.O.-
GESPREK MET BOND
EEN DODE - 57 VERMISTEN
HET NATIONALE KWALITEITSMERK
VAN WARME BAKKERS
^TTT
JOURNALISTEN GAZET
VAN ANTWERPEN
DREIGEN MET STAKING
SCHOORSTEENBOUWER
VALT 90 METER
VIJFTIG MAN KAMMEN
DE BOSSEN UIT
KOSTEN j 18 MLN.
KANSEN POMPIDOU STIJGEN
Bur. voor redactie en administratie
Prins Bernhardlaan 28. Veenendaal,
Telef. 08385-10550 (adm.), 10757 en
10955 (red.). Giro 1321600.
Losse nummers f 0,25; Abonnement
0,97 p. w., 4,15 p. m., 12,35 p. k.
VALLEI
Voortzetting van het nieuwsblad «De Vallei"
opgericht in 1926.
Uitg.Wegener's Couranten Concern n.v.
Advertentietarieven op aanvraag
DINSDAG 3 JUNI I969 - 43e JAARGANG no. I27
WINSCHOTEN Bij een brand in
Winschoten zijn gisteravond twee kin
deren om het leven gekomen. Een an
der kind is met ernstige verstikkings
verschijnselen opgenomen in een zie
kenhuis.
Omstreeks acht uur ontdekten buren
in het bovenste deel van een kleine wo
ning in de Heuvelstraat de brand. Het
vuur woedde in een slaapkamer waar
drie van de vier kinderen van het ge
zin Lindeman in bed lagen. De rookont
wikkeling was toen al z-> groot dat de
omwonenden de bovenverdieping niet
meer konden betreden.
Van persluchtmaskers voorziene leden
van de vrijwillige Winschoter brand
weer troffen in de wieg het half ver
koolde lijkje aan van de 1-jarige Geer
tje. Het 4-jarige meisje Tineke en de
2-jarige Sebo werden later achter de
bedjes gevonden. Zij waren bewusteloos.
Zi j werden per ambulance naar het zie
kenhuis is gebracht waarbij tijden de rit
mond-op-mond-beademing werd toege
past. Het jongetje bleek bij aankomst
echter overleden. Het meisje is naar
het Academische Ziekenhuis te Gro
ningen gébracht. Haar toestand is kri
tiek.
Een vierde kind, de 6-jarige Koos was
toen de brand uitbrak naar de buren ge
hold. De duders waren 's avonds om
half acht van huis gegaan en keerden
pas na half twaalf terug.
KAAPSTAD 1.100 politiemannen pa
trouilleren dag en nacht langs de noor
delijke grenzen van Zuid-Afrika om te
voorkomen, dat guerrillastrijders het
land binnendringen, zo heeft de minis
ter van de Politie, Muller, maandag
meegedeeld, bij het indienen van de
begroting van zijn ministerie.
Volgens hem is vooral de strook van
Caprivi bij de grens met Zambia een
bedreigd gebied. Om aan deze bedrei
ging het hoofd te bieden, beschikt de
politie over een reserve van 3.000 man.
lie tegenwoordig in de natuur wil
grasduinen, hetzij serieus, het
zij als de belangstellende wande
laar, heeft het heel wat makke
lijker, dan wij in onze jeugdjaren.
Hedendaags worden wij over
stroomd door populaire boekjes,
welke voor de ware liefhebber de
voorlopers zijn van duurdere wer
ken, die al naar het wetenschappe
lijke neigen, doch voor een intellec
tueel mens zeer goed kunnen wor
den begrepen. Wel, omtrent de
eeuwwisseling en nog ettelijke
jaren daarna, bestond er vrijwel
niets in dit genre. De eerste indruk
ken die wij na vaders persoon
lijke voorlichting opdeden, was
de natuurkalender in Staring's Al
manak v. d. Geld. Ov. Mij. van
Landbouw. Als de nieuwe met
Kerstmis kwam. kregen wij de
oude en konden erin lezen, wanneer
de ribes bloeide, de nachtegaal ar
riveerde, de bijen naar de hei moes
ten en de aardappels geoogst wer
den. Het kwam naar de wisselen
de loop der seizoenen natuurlijk
nooit precies uit, maar in die dagen
keken we niet zo nauw en waren
blij met zo'n afgedankt boek. Uit
die tijd herinner ik mij een van
maand-tot-maand werkje van de
schoolmeester J. Pannekoek ,,Na-
tuurgenot"dun en zeer beknopt,
maar wij waren er blij mee, wisten
niet eens, dat de plaatjes allemaal
Duitse import waren en tekenden
onvervaard de auerhaan in de
Harz na. Veel meer betekenis had
Hei en Dennen", van Heimans en
Thijsse, want we zaten midden in
deze landschappen en werden nu
plots veel wijzer, evenals van het
toen reeds verschenen dikke, op al
gemene basis berustende boek van
K. G. Lutz, dat mej. Van Uildriks
uit het Duits vertaalde. Wat zouden
we echter gelukkig zijn geweest
met de echte uitvoering en goed
geïllustreerde handleiding voor bos
en hei, die ik morgen introduceer.
3 juni 1969
A. B. WIGMAN
DEN HAAG Er zijn in Indonesië geen systematische wreedheden begaan.
Deze conclusie gaf minister-president De Jong bij zijn toelichting op de gis
teren aan de Tweede Kamer aangeboden nota en rapporten over wandaden van
Nederlandse militairen in Indonesië.
Premier De Jong maakte echter onmiddellijk een voorbehoud op zijn conclusie
voor de „zuivering" die de Speciale Troepen van Westerling toepasten in Zuid-
Celebes. „Elk exces is er een te veel", vond de heer De Jong.
Hij zei toch wel onder de indruk te zijn gekomen van de rapporten, die nu vrij
zijn gekomen voor publikatie. „We wisten het wel, maar er blijkt toch veel
meer aan de hand te zijn geweest, zodat je zou zeggen Nou, nou, dat valt
me toch tegen".
Premier De Jong lichtte de nota en
de rapporten verder als volgt toe:
Zij zijn sober en kil opgezet en ge
ven een soort klinisch verslag van de
gebeurtenissen.
De rapporten zijn niet bedoeld als
antwoord op de vraag of schuldigen
aan wandaden alsnog moeten worden
berecht.
Het oordelen over excessen van Ne
derlandse militairen in Indonesië is een
wat stuitende en ingewikkelde bezig
heid.
Op de 200.000 militairen die van
1945-1959 in Indonesië lagen zijn onge
veer 150 „werkelijke wandaden" voor
gekomen.
De regering bestudeert nog of schul
digen aan gruwelen alsnog moeten wor
den berecht. Premier De Jong persoon
lijk zag niet goed hoe het daarmee zou
moeten gaan. De regering zal er t.z.t.
in elk geval haar voordeel mee doen.
De verantwoordelijkheid van de op
drachtgevers tot de acties zal ook wor
den vastgesteld.
De geschiedschrijving zal later een
volledig en eerlijk beeld van de gebeur
tenissen moeten geven. De Utrechtse
hoogleraar prof. dr. S. L. van der Wal
zal daarvan het eerste deel binnen twee
jaren gereed hebben.
Westerling ging voor zijn optreden
in Zuid-Celebes vrij-uit. Premier De
Jong kon niet zeggen of de oud-kapi
tein ook is gerehabiliteerd met het pu
bliceren van de rapporten.
(Zie ook elders in dit blad)
WILLEMSTAD De crisis op Cu
rasao heeft zich gisteravond plotseling
verder toegespitst toen de vergadering
van de Staten (het parlement), waarop
de ministerraad zich zou moeten verde
digen, al na enkele minuten werd ver
daagd tot hedenmorgen negen uur.
De Statenvergadering was vol span
ning tegemoet gezien. Algemeen werd
het aftreden van de regering verwacht.
Al direct bij het begin deelde voorzitter
L. Abraham echter mee dat er overleg
was geweest met de vakbonden. De re
sultaten moesten eerst nog door de mi
nisters en de parlementscommissies
worden bestudeerd.
Gisteravond werd opnieuw een avond
klok ingesteld. Het was de hele dag
rustig geweest. Bij de grote bedrijven
werd gewerkt, althans het personeel
was aanwezig. De scholen zijn nog
steeds gesloten. Alle examens zijn voor
onbepaalde tijd uitgesteld.
De grote Amerikaanse hotels zijn
vrijwel leeg, omdat alle toeristen het
eiland hebben verlaten.
AMSTERDAM De moordbrigade
van de Amsterdamse politie houdt er
rekening mee dat zij met de aanhou
ding van een zekere A. van der B. de
moordenaar heeft gearresteerd van de
tienjarige Simon Danny Visser. Het lijk
van het jongetje werd zaterdagochtend
in het Beatrixpark in Amsterdam-Zuid
gevonden.
Van der B is verbonden aan de
expeditie-afdeling van een Amster
dams dagblad; hij woont niet ver van
het Beatrixpark. Zijn signalement komt
ongeveer overeen met dat van de man
met, de kruidenierszak die kort voor
de moord op Simon Visser in het Bea
trixpark is gesignaleerd.
Op het hoofdbureau van politie zijn
sedert de ontdekking van de moord al
twintig mannen verhoord die al eens
eerder wegens een zedendelict met de
politie in aanraking zijn geweest; de
computer „produceerde" hun namen.
Achttien van hen konden na het ver
hoor weer gaan. Een schoonmaker werd
opgesloten nadat hij bekend had de
laatste tijd onzedelijkheden met kleine
jongens te hebben bedreven, hij had
met de moord echter niets te maken.
Van der B. was niet bijster recht
lijnig in zijn antwoorden. Hij gaf een
alibi op, waarvan de politie zegt dat
„het uiterst moeilijk na te gaan is".
Ondertussen blijven tips bij de moord
brigade binnenstromen. Gisteravond
was het aantal opgelopen tot om en
nabij honderd vijf tig, waaronder een
aantal die het natrekken waard zijn.
SOMEREN Ongeveer zestig werk
nemers bij Bervens Houtindustrie in
het Noordbrabantse Someren zijn gis
teren in staking gegaan. Zij doen dat
omdat hun werkgever niet met hun
bond (het NKV) wil onderhandelen over
een bedrijfs-cao.
Volgens de heer J. M. de Groot, voor
zitter van de katholieke houtbewer
kersbond, steekt de Somerense houtin
dustrie zeer ongunstig af tegen de rest
van de bedrijfstak. Niet alleen liggen de
lonen tien procent beneden het ge
middelde, ook de werktijden bijvoor
beeld zijn langer, aldus de heer De
Groot. Ook zou Bervens Houtindustrie
niet over een vorm van winstdeling
'willen praten. Het twintig man tellende
leidinggevende en administratieve per
soneel neemt niet aan de staking deel.
PEARL HARBOUR Bij vlootoefeningen van de Zuid-Oost-Aziatische Verdrags
organisatie (ZOAVO) in de Zuidchinese Zee heeft vanochtend vroeg het 25.000 ton
metende Australische vliegdekschip Melbourne de 3.320 ton metende Amerikaanse
duikboot jager Frank E. Evans overvaren. Deze jager brak in tweeën en het voor
schip verdween in de golven, terwijl het achterschip aan de Melbourne bleef vast
zitten.
Van de 273 opvarenden van de duikbootjager zjjn er tot dusver 216 terecht, onder
wie de commandant en de eerste officier. Er is zeker één dode. Naar de vermisten
wordt met hefschroefvliegtuigen en schepen gezocht.
Aan boord van de Melbourne, die o.a. een gat boven de waterljjn opliep, zouden
zich geen persotfjtyke *>ngel ikken hebben voorgedaan. Het vliegdek is ontzet
en de kaiapultinstallatic is onbruikbaar geworden.
ADVERTENTIE
DEN HAAG Ongeveer 400 toneel
kunstenaars uit ons land hebben hun
handtekening gezet onder een petitie,
die minister mr. J. M. A. H. Luns van
buitenlandse zaken woensdagmorgen
wordt aangeboden, en onder een oproep
die aan de Griekse regering is gericht.
De toneelkunstenaars bepleiten de te
rugkeer te bevorderen tot de democra
tische vrijheid in Griekenland.
De petitie zal minister Luns worden
overhandigd door een delegatie van de
toneelkunstenaars, onder wie Paul
Steenbergen, Guus Hermus en Elisa
beth Andersen. De actie werd onderno
men naar aanleiding van een directe
oproep, die individuele toneelkunste
naars in ons land vanuit Griekenland
bereikte.
Op Schiphol hebben gisteren de he-1 ter van'het NKV en H. Rojer. roor-l
ren J. Alders (links), vice-voorzit-1 zitter van de Curagaose Christelijke1
Vakbeweging de achtergronden van de
toestand op Curagao uiteengezet.
De Zoavo-oefeningen, waaraan in to
taal een zestigtal oorlogsbodems deel
nam, werden direct afgelast.
Volgens de Australische lezing had de
„Melbourne", die als vlaggeschip van
de Australische vloot fungeert, de
„Frank E. Evans" die voor het vlieg
dekschip uitvoer, in het kader van de
oefeningen opdracht gegeven naar een
positie achter de „Melbourne" koers te
zetten. Toen bleek dat de duikbootja
ger een koers volgde die tot een aanva
ring zou moeten leiden, deed de „Mel
bourne" nog moeite om de jager te ont
wijken, maar slaagde hier niet meer
in.
Op de „Melbourne" in de tweede
wereldoorlog voor de Britse marine ge
bouwd en in 1955 aan Australië over
gedragen rust niet veel zegen. Na al
lerlei moeilijkheden met o.a. de ketels
was er in 1963 sprake van dat het
vliegdekschip uit de vaart zou worden
genomen, omdat de op het schip ge
stationeerde vliegtuigen Venoms en
Gannets verouderd waren. Door toe
doen van John Gorton nu eerste mi
nister, maar toen minister van Marine
werd het schip echter uitgerust met
hefschroefvliegtuigen voor duikbootbe-
strijding.
In februari *964 kwam het vliegdek
schip bij een oefening in aanvaring met
een Australische duikbootjager, de
„Voyager". Dit vaartuig zonk waarbij
82 opvarenden om het leven kwamen.
Nadat herstelwerkzaamheden ten be
drage van ongeveer 30 miljoen gulden
waren uitgevoerd, kwam het vliegdek
schip in januari j.l. in de haven van
Sydney in aanvaring met een Japanse
vrachtboot, waarbij echter geen van
beide schepen veel schade opliepen.
BRUSSEL De journalisten van de
„Gazet van Antwerpen" hebben maan
dagavond op een vergadering in Ant
werpen naar verluidt een motie goed
gekeurd, waarin zij dreigen met sta
king, uit protest tegen een samenwer
kingsakkoord met „De Standaard".
De journalisten eisen verbreking van
een akkoord met de „Standaard-groep",
waarbij de exploitatie van het week
blad „Zie" van de Gazet aan de Stan
daard wordt overgedaan. Bij deze
transactie is een tiental journalisten
betrokken.
Ruim een jaar geleden richtten de
„Standaard", de „Gazet van Antwer
pen" en „Het belang van Limburg" de
zg .groep 1' op voor gezamenlijke adver
tentie-exploitatie. Het personeel heeft
toen formeel de verzekering gekregen,
dat de samenwerking lot het reclame-
gebied beperkt zou blijven en de on
afhankelijkheid van de deelnemende
bladen niet zou aantasten.
Het akkoord inzake „Zie" acht het
personeel van de Gazet in strijd met
die belofte. Men vreest een steeds nau
were samenwerking met de Standaard,
die op den duur zou kunnen leiden tot
opslorping van de Gazet.
De motie van maandagavond is een
ultimatum aan de raad van beheer.
Als over een week de eisen inzake het
akkoord met de Standaard niet zijn in
gewilligd, zullen de journalisten in over
leg met een daartoe opgericht actie
comité zich het recht voorbehouden het
werk neer te leggen tot voldoening is
verkregen.
Een archieffoto van de Amerikaan
se jager Frank E. Evans, genoemd
naar een generaal der mariniers en tn
1944 in dienst gesteld. Het schip is bij
oefeningen van de ZOAVA overvaren.
PORT AU PRINCE De Haitiaanse
regering heeft bekendgemaakt. dat
maandagavond een bataljon militairen
een gevecht heeft geleverd met een
groep van 22 opstandelingen, die zich
in een huis in een van de hoofdstraten
van Port au Prince hadden verschanst.
Hierbij waren 20 leden van de groep
gedood en twee vrouwen gevangen ge
nomen. Onder de militairen waren vier
zwaar gewonden gevallen.
Volgens het regeringscommuniqué
streden de rebellen' met handgranaten,
bommen, automatische geweren en
pistolen. In de woning waren later, be
halve wapens en munitie, ook commu
nistische propagandapapieren gevon
den. Onder de doden bevonden zich
vier leden van het centrale comité van
de communistische partij aildus tenmin
ste het officiële bericht.
ROTTERDAM De 28-jarige schoor
steenbouwer Johan A. Brons tfit het
Groningse Wagenborgen is maandag
bij werkzaamheden aan de schoorsteen
van een elektriciteitscentrale aan de
Waalhaven 90 meter neergestort met
een bouwlift. Zijn collega, de 32-jarige
J. H. Brons, die ook in de lift zat wist
zich op het laatste moment vast te grij
pen. Hij kon door collega's worden ge
red. Het is niet bekend hoe het ongeluk
kon gebeuren. De twee Groningers wa
ren in de goederenlift die binnen in de
schoorsteen loopt, naar boven gegaan.
Op het hoogste punt ontstond er een
defect waardoor de lift naar beneden
stortte.
BENNEKOM Sinds maandagmid
dag wordt het 12-jarige Bennekomse
jongetje Jaap Weltjesgraaf vermist.
De gehele nacht hebben ongeveer 50
politiemannen en burgers de bossen
uitgekamd, maar zonder resultaat. Het
zoeken is vanmorgen voortgezet.
De moeder heeft haar zoontje maan
dagmiddag omstreeks half drie voor het
laatst gezien nabij de ouderlijke wo
ning aan de Bosbeekweg. Toen de
jongen om half acht gisteravond nog
niet thuis was, heeft zij de politie ge
waarschuwd.
VEENENDAAL Het S.K.F.
(Svenska Kugellager Fabriken)-Concern
gaat in Jutphaas een Europees Research
Centrum bouwen waarvan de totale
kosten inclusief de apparatuur om
streeks 18 miljoen gulden zullen be
dragen. Voor de exploitatie is voor het
eerste jaar 5 miljoen gulden uitgetrok
ken. S.K.F. heeft momenteel in Neder-*
land vestigingen in Veenendaal, Rotter
dam en Amsterdam.
Men verwacht dat het nieuwe Re
search Centrum medio 1971 in gebruik
kan worden genomen.
De internationale staf die in dit cen
trum te werk zal worden gesteld zal bij
de ingebruikneming in 1971 omstreeks
75 personen omvatten, een aantal dal
men in de volgende vijf jaar denkt te
verdubbelen.
De keuze van Nederland als plaats
van vestiging is gedaan na een diep
gaand sociologisch onderzoek. De uit
eindelijke keuze is deels gebaseerd op
de resultaten van dit onderzoek en op
economische en geografische overwe
gingen.
De onderzoekingen in het nieuwe cen
trum zullen gericht zijn op de verdere
verbetering van de kwaliteit van de
S.K.F.-produkten, vermindering van de
produktiekosten en ontwikkeling van
nieuwe materialen, procédés en produk-
ten. Het centrum zal zich in het bijzon
der bezighouden met technische ontwik
kelingen op langertermijn.
Tenslotte zal het centrum ook dienen
om een effectieve coördinatie te be
werkstelligen van het ontwikkelings- en
speurwerk dat door de verschillende
produktiemaatschappijen van de S.K.F.-
groep, met name in Europa wordt ver
richt. Aldus een communiqué dat van
ochtend werd verstrekt door de directie
van het S.K.F.-concem.
PARIJS De Franse communisti
sche partij heeft haar leden het advies
gegeven, zich te onthouden van stem
ming in de beslissende tweede ronde
van de Franse presidentsverkiezing, die
op 15 juni plaatsvindt.
De communistische partij, die in de
eerste ronde van zondag jl. 21,43 pet.
van de uitgebrachte stemmen kreeg,
maakte haar besluit bekend na een bij
eenkomst van het centrale comité in
Parijs.
Krachtens de Franse verkiezingspro
cedure, komen slechts de twee kandida
ten die in de eerste ronde de meeste
stemmen kregen, de Gaullist Georges
Pompidou en de centrumkandidaat Alain
Poher, voor deelneming aan de twee
de verkiezingsronde in aanmerking.
Er is maandag druk uitgeoefend
van Gaullistische zijde en van de zijde
van partijlozen als het blad „Le Mon
de" op Poher zijn kandidatuur neer
te leggen en voor deelneming aan de
tweede ronde van de presidentsverkie
zing slechts de vertegenwoordigers in
aanmerking te laten komen van de twee
belangrijkste geordende machten in de
Franse politiek, te weten de Gaullist
Georges Pompidou en de communist
Jacques Duclos.
De Franse socialistische partij heeft
maandag besloten haar steun te geven
aan Alain Poher in de tweede verkie
zingsronde. (De socialistische kandi
daat Gaston Deferre, is in de eerste
ronde van zondag jl. als 'n slechte vier
de geëindigd met 5.06 pet, tegen 44,14
pet voor Pompidou, 23,38 pet voor Po
her en 21,43 pet. voor Duclos.
Het communistische besluit om de le
den te adviseren zich van stemming
in de tweede ronde te onthouden werd
bekendgemaakt door partijleider Wal
deck Rochet in een toespraak tot het
centrale comité. Hierin zei hij, dat dit
besluit naar de mening van de commu
nistische partij het enige juiste stand
punt was, dat de betekenis bevestigde
van de campagne van de communisti
sche partij voor de eerste verkiezings
ronde.
Waarnemers zijn van mening dat de
kans van Pompidou op de overwinning
in de tweede verkiezingsfase opnieuw Is
toegenomen door dit besluit van de
communistische partij.
De campagne voor de tweede verkie
zingsronde begint officieel op vrijdag.
Elk der twee kandidaten krijgt twee uur
om te spreken voor radio en televisie.
AFP meldt nog, dat de onafhanke
lijke" kandidaat bij de verkiezingen van
zondag jl. Louis Ducatel, maandag, na
een onderhoud met Pompidou verklaard
heeft, dat Pompidou een „groot staats
man" is. Een verzoek van Poher voor 'n
gesprek met Ducatel, had Ducatel af
gewezen. Ducatel verwierf zondag
285.000 stemmen, d.w.z. 1,38 pet van
het aantal uitgebrachte stemmen.
Een kleine storing welke gisteren
ten noordwesten van Ierland lag, 5
trok uitdiepend naar het zuidoosten. 5
Het centrum lag vanmorgen met 5
een kerndruk van 1010 mb over ons
land. Deze storing werd vergezeld
van een regengebied dat gister- 5
avond het westen van ons land 5
reeds bereikte. Het breidde zich ge- g
durende de nacht verder over ons
land uit en bracht vooral in het
westen veel regen. Zo werd van
morgen om 7 uur in Zierïkzee 18
mm afgetapt en op Schiphol zelfs
20 mm.
In het oosten van ons land wer
den kleinere hoeveelheden gemeten.
Inmiddels trekt de depressie ver
der naar het zuidoosten weg en
komt ons land in een noordelijke
luchtstroming. Hierin kunnen zich
morgen voornamelijk in het binnen
land enkele buien ontwikkelen. De
temperaturen blijven dan ook vrij
laag.
mmmhI
/////////////////////«/«'I
