Vechten voor voetgangers
FINANCIËN en ECONOMIE
eeuw weer
Nederland
Na halve
Meer doen
voor bejaarden
Veroordeling in Andorra
volgens oud gewoonterecht
De winst van een
korte vliegvakantie
Oostenrijk,
rustig nestje
in de berger
terug in
EERSTE MOORDENARES IN GEVANGENIS
VERENIGING TELEURGESTELD OVER MOGELIJKE
INTREKKING VAN SUBSIDIE
„Wij vormen een soort pressiegroep"
AKU-Glanzstoff
nog geen fusie
Boeke-
Huidekoper
in mineur
Philips verlicht
Chevron
Nijma gaat weer
bergafwaarts
Amerikanen in
reclame Unilever
DEN HAAG De Nederlandse Vereni
ging Bescherming Voetgangers vecht voor
haar bestaan
Zeker sinds de Algemene Rekenkamer in
het onlangs verschenen verslag over 1968
het nut van de rijkssubsidie van 100.000
gulden in twijfel heeft getrokken.
„RONDGEKEKEN"
Dassen alleen voor
gevangenen
Nieuwe stichting
PHILIP MORRIS NAAST
CANADIAN BREWERIES
Vermoord
Politie
Volk
DINSDAG 17 JUNI 1969
„Wij zijn nodig. Je moet ons zien als een soort pressie
groep in de gunstige zin van het woord. Het verkeer
dringt steeds meer op, vergt steeds meer ruimte. De
voetganger is steeds minder in tel. Zijn belangen moeten
worden verdedigd. In een speciale vereniging, de ver
eniging voor voetgangers", zegt een teleurgestelde me
vrouw V.I. van der Does-Enthoven, voorzitster van de
V.B.V.
De Rekenkamer valt over het bestaan van de V.B.V.
naast de Verbond voor Veilig Verkeer. Zij krijgen bei
de subsidie van het ministerie van Verkeer en Water
staat en dat terwijl de minister zelf op samenwerking
heeft aangedrongen om versnippering van krachten en
doublures van activiteiten te voorkomen.
De Rekenkamer, aldus het verslag, is na een onderzoek
tot de conclusie gekomen, dat het geringe aantal leden van
de V.B.V. in de afgelopen jaren nauwelijks is toegenomen.
De vereniging is er niet in geslaagd de miljoenen voetgan
gers in Nederland te overtuigen van het belang van haar
bestaan. Tenslotte wijst de Rekenkamer erop, dat het
V.V.V. de belangen van de voetgangers allerminst ver
waarloost Daarom heeft de Rekenkamer de minister voor
gesteld de subsidie te laten vervallen.
Mevrouw Van der Does is teleurgesteld over het onder
zoek, dat er zou zijn geweest. „Er is hier op het bureau
op het Buitenhof in Den Haag een ambtenaar van de
Rekenkamer geweest, die wat heeft rondgekeken zonder
naar de boeken te vragen.
Het aantal leden is, evenals bij zovele verenigingen op
ideële grondslag, niet maatgevend voor de subsidie, maar
wel voor het aantal mensen dat van de activiteiten van de
vereniging profiteert. Wij hebben tweeduizend leden, on
der wie hele gezinnen en scholen".
AMSTERDAM De aandeelhouders
vergadering van de AKU heeft nog geen
beslissing kunnen nemen over de voor
gestelde statutenwijziging wegens ont
breken van een quorum. Deze wijzi
ging houdt verband met het bod op de
nog met in het bezit van de AKU zijn
de aandelen Gtanzstoff. Op 1 juli wordt
een tweede vergadering gehouden.
De aandeelhouders maakten geen be
zwaar tegen de plannen de Glanzstoff
volledig in bezit te krijgen. Het bestuur
legde er nog eens de nadruk op dat
een volledige eenheid het winstvermo
gen ten goede zal komen, het personeel
meer kansen zal bieden en de afne
mers meer voordelen zal opleveren.
De komende houdstermaatschappij
AKU zal twaalf commissarissen krij
gen, van wie vier Duitsers. De raad van
bestuur wordt zeven man sterk, van
wie één Duitser.
HAARLEM De omzet van de Ko
ninklijke Handelmaatschappij v/h Boe-
ke en Huidekoper is in de eerste drie
maanden van beneden het peil van de
overeenkomstige periode in 1968 ge
bleven. Over geheel 1968 was de omzet
al met 9 procent teruggelopen.
Vorig jaar daalde het exploitatiesal
do van f 1,54 miljoen tot f 1,06 miljoen
en de winst van f 731.000 tot f 468.000.
Voorgesteld wordt het dividend te ver
lagen van 12 tot 10 procent, aldus het
jaarverslag.
EINDHOVEN Philips ;Nederiand
gaat ongeveer 1700 benzinestations van
Chevron in Nederland en België voor
zien van nieuwe lichtreclames. De or
der, die een waarde van ruim f 1,5 mil
joen heeft, is een gevolg van de wijzi
ging van de naam Caltex in Chevron,
een operatie die op het ogenblik in ge
heel Europa wordt uitgevoerd.
Intussen heeft Chevron Zwitserland
een proeforder bij Philips geplaatst.
Chevron Denemarken heeft ook zijn
voelhorens bij Philips uitgestoken.
De V.B.V. die in 1953 is opgericht op
initiatief van het Nederlands Vrouwen
comité, dat ernstig verontrust was over
de toen al onhoudbare toestand voor
voetgangers op de wegen, kwijt zich
van haar taak op wetenschappelijke ba
sis. Binnenkort verschijnt er o.a. een
rapport van de Zweedse prof. S. San-
dels, van het kinder-psychologisch Re
search Instituut van de Universiteit
van Stockholm, die na zes jaar studie
tot de ontdekking is gekomen, dat kin
deren tot zeven jaar in ieder geval niet
alleen in het verkeer losgelaten kunnen
worden. Uit proeven bleek dat kinde
ren geluid van opzij afbuigend ver
keer nauwelijks horen en verkeers
taal niet begrijpen.
Op de vraag „Wat is een bocht" aan
drie zesjarige jongetjes kwam het ant
woord: daar rijd je om de andere heen,
iets hoogs, een slip waar je in blijft.
„Wat is passeren", leverde dit op:
iemand die je kent goeiendag zeggen,
je moet dan oppassen.
De vereniging helpt bij het oprichten
van moederbrigades, klimt in de pen
als fietsenrekken bij kleuterscholen
worden geplaatst, hamert erop dat
auto's niet op trottoirs worden gepar
keerd en begeleidt kinderen en bejaar
den in het verkeer o.a. met behulp van
cursussen. Het boogt op een bestuur
dat o.a. bestaat uit inspecteurs van het
lager- en kleuteronderwijs, dr. ir. F.
Q. den Hollander, oud-president-direc
teur van de Spoorwegen, mr. G. E.
Langemeyer, procureur-generaal bij
de Hoge Raad, enkele advocaten, een
hoofdinspecteur van politie én een ster-
debouwkundige.
Het personeel bestaat uit zeven men
sen op kantoor, een redacteur en een
spreker voor de lezingen.
„Wij mogen nu een nota bij de Re
kenkamer inzenden over onze acti-
Mevrouw Van der Does-Ent hoven,
voorzitster van de Vereniging Be
scherming Voetgangers: opgaan in
Verbond voor Veilig Verkeer is ab
soluut uitgesloten.
viteiten in de afgelopen zestien jaar.
Het stuk gaat onmiddellijk de deur
uit, want wij hadden ter ere van ons
derde lustrum een dergelijk over
zicht al klaar," zegt mevrouw Van
der Does.
Inmiddels zit er ook weer schot in
de pogingen samen te werken met het
Verbond van Veilig Verkeer. Er zijn
besprekingen geweest, die na de zo
mervakanties worden voortgezet.
„Maar opgaan in het verbond is ab
soluut uitgesloten", aldus de voorzit
ster. „In het belang van de voetgan
gers moeten wij zelfstandig blijven".
LONDEN Het Britse ministerie
van Binnenlandse Zaken, waaronder po
litie en gevangenissen ressorteren, heeft
25.000 dassen voor gevangenen besteld.
Deze dassen zijn gemaakt van een
soort kunststof, die het gewicht van
een mens niet kunnen dragen, zodat
gevangenen er zich niet aan kunnen
ophangen.
De dassen zien er volgens een woord
voerder van het ministerie „tamelijk
fleurig" uit, hoewel zij niet „hip" zijn.
Voor ieder van de 25.000 gevange
nen in Groot Brittannië zal een zo'n
das beschikbaar worden gesteld.
In de afgelopen-tien jaar hebben 140
personen in Britse gevangenissen zelf
moord gepleegd. De meesten hunner
beroven zich met dassen, riemen, bre
tels e.d. van het leven. De laatste
maanden is de gevangeniskleding al
dusdanig veranderd, dat geen broekrie
men bretels en schoenen met veters
meer gedragen worden.
een advocaat. Zij dient haar eigen
zaak te bepleiten en vooral zoveel
mogelijk verzachtende omstandighe
den naar voren te brengen.
Zij heeft de zekerheid, dat zij niet ter
dood zal worden veroordeeld. Deze
doodstraf is praktisch afgeschaft in
Andorra sedert het begin van deze
eeuw, ondanks de executie in 1942.
Wanneer zij echtei tot een gevange
nisstraf wordt veroordeeld, mag zij
zelf kiezen in welke gevangenis zij
haar tijd wil uitzitten: in Frankrijk
of in Spanje.
T\e 88-jarige Jacob Lagerweij
(zittend) heeft in Dordrecht na
bijna een halve eeuw zijn 74-jarige
broer Willem (staand) weer terug
gezien.
Jacob moest daarvoor een reis
maken van Manlowpark in Cali-
fornië naar Dordrecht. Hij vertrok
in 1907 naar Amerika en liet zich
naturaliseren.
Heimwee heeft hij al lang niet
meer. .Nederland doet me niets
meer. Het is alleen het land waar
mijn familie woont" zegt hij. Toch
zal er in Dordrecht heel wat ge
praat worden, om alle wederwaar
digheden uit te wisselen.
Het gaat om de franjes van 't leven, die
voor de bejaarden van belang zjjn. Het
gaat om het scheppen van mogelijkhe
den om stille nood te kunnen lenigen,
die in alle lagen van de bevolking on
der bejaarden wordt aangetroffen.
Daarvoor is een mentaliteitsverande
ring nodig. Wordt de nood gezien, dan
kunnen hand- en spandiensten worden
verleend, dan kan met geld ook nog
veel worden gedaan. Zo wordt het doel
geschetst van de stichting „Help nu,
straks voor u", die zich het werkter
rein heeft uitgekozen, waarop in ons
land anderen zich nog niet bewegen.
In de statuten staat het doel als volgt
omschreven: het lenigen van noden der
bejaarden, waarin niet op andere wijze
wordt voorzien, en in het algemeen de
zorg voor bejaarden in geestelijk en
materieel opzicht. Een actiecomité
is gevormd, dat plannen heeft om met
inschakeling van het Nederlandse volk,
met name de schooljeugd, de studeren
den en de werkende jongeren, in over
leg met bejaardenorganisaties, deskun
digen en instellingen op het gebied
van de bejaardenzorg in het komende
najaar een dag der bejaarden" te orga
niseren.
Het idee voor de leniging van de nood
is gegroeid uit de gedachte, dat er on
der bejaarden wensjes en wensen le
ven, waarvan de vervulling bijzonder
veel voor de mensen betekent. Vastge
steld werd, dat met enige moeite, 't zeer
wel mogelijk is een groot deel van de
ze noden op te lossen. In het besef, dat
in ons land 1,2 miljoen bejaarden wo
nen,, van wie een miljoen zelfstandig,
drong het tot de initiatiefnemers door,
dat het lenigen van deze noden landelijk
moest worden opgezet en aangepakt.
Uit het overleg met bestaande in
stellingen, met de rijksoverheid, be
jaardenorganisaties, -verenigingen en
-bonden, en deskundigen op dit terrein
is gebleken, dat er voor de stichting
„Help nu, straks voor u", een taak
ligt. Ze zal daarbij geen werkzaamhe
den aantrekken, waarvoor reeds ande
re instellingen bestaan. Wel zal de
stichting (postbus 3535, Den Haag) fun
geren als centrale, waar behoeften be
kend gemaakt kunnen worden. Is de
behoefte gepeild, dan kunnen voorzie
ningen worden getroffen, maar dan
door de stichting „Help nu, straks voor
u", alleen die, waarin niet door bestaan
de instellingen wordt voorzien.
NIJMEGEN De Kunstzijdespin
nerij Nyma gaat weer bergafwaarts.
In de periode van 1 januari tot 17 mei
1969 is een verlies geboekt van
f 538.503. Desondanks achten de be
windvoerders voortzetting van het be
drijf verantwoord. Zij mikken daarbij
op goede perspectieven voor volgend
jaar.
De oorzaak voor de teruggang is
dat het marktherstel nog onvoldoende
doorwerkt, terwijl orders tegen oude
prijzen moesten worden geleverd.
Daarbij kwamen gestegen kosten, het
staken en later weer op gang brengen
van de produktie van bandengarens
en een tekort aan geschoold personeel.
Door een felle aanval van een con
current werd de verwachte prijsver
betering van bandengarens groten
deels teniet gedaan. Gunstig blijft de
chemische afdeling. Daar zal de pro
duktie worden vergroot. In alle afde
lingen blijft de orderportefeuille goed
gevuld.
De liquiditeitspositie noemen de be
windvoerders bevredigend. Wel is de
bankschuld - eind 1968 f 619.000 - toe
genomen doordat sedert enige tijd
geen wissels meer worden verdiscon
teerd omdat het wisseldisconto hoger
ligt dan de bank rente.
Van 1 juli 1969 af zullen de lonen
met twee procent worden verhoogd.
Een verdere loonsverbetering achten
de bewindvoerders dit jaar niet ver
antwoord. Zij achten kostendaling en
prijsherstel een absolute voorwaarde
voor voortzetting van het bedrijf. Con
tacten met derden hebben geen resul
taat opgeleverd.
ROTTERDAM Het Newyorkse re
clamebureau Sullivan, Stauffer, Col-
well Bayles (SSC B) zal» als het
overleg gunstig afloopt een aanzien
lijk minderheidsbelang (minstens 45
procent) krijgen in de reclame-organi
satie van Unilever, Lintas.
Al twee jaar werken de twee bu
reaus samen, gebonden door een over
eenkomst. Elke organisatie kan el-
kaars klanten bedienen. De ervaringen
die hiermee zijn opgedaan, zijn aan
leiding geweest tot een nog nauwer
contact.
Lintas, die in 25 landen in alle vijf
werelddelen werkt met een totaal per
soneelsbestand van 2.400 mensen van
wie 125 in Nederland, behaalde in
1968 een omzet van 156 miljoen dollar.
Samen met het Amerikaanse bureau
bedroeg de omzet 263 miljoen dollar
wat een groei van vijftien procent be
tekende.
Voor dit jaar rekenen de bureaus op
een omzet van 300 miljoen dollar. Zij
voeren opdrachten uit voor meer dan
250 klanten!
LONDEN Philip Morris Inc. heeft
de strijd om de verkrijging van Cana
dian Breweries verloren. Twee bedrij
ven hebben naar dit Canadese bier
concern gehengeld. Philip Morris en
Rothmans of Pall Mali Canada.
Dit laatste bedrijf heeft via biedin
gen een belang gekregen van bijna
50 procent in Canadian Breweries of
10,85 miljoen aandelen. Philip Morris
heeft niet meer dan zes miljoen aan
delen kunnen bemachtigen. Hierop
heeft Philip Morris besloten zich terug
te trekken en de aangemelde aande
len aan de oorspronkelijke eigenaars
terug te geven.
DARIJS We moesten het wel sig-
-*■ naleren, omdat het even weinig
voorkomt, als een volledige zonsver
duistering in Nederland: de gevan
genis van de republiek Andorra, op de
Spaans-Franse grens in de Pyreneeën
heeft weer een bewoonster.
De gevangenbewaarders, die gewoon
lijk de min of meer verwante functie
van parkeerwachters uitoefenen,
hebben hun oude ambt in volle luis
ter hersteld. Zij waken nu over het
wel en wee van mevrouw Anglade
Garcia (39), mede om te voorkomen
dat zij wegloopt.
Want mevrouw Garcia heeft haar
man, dokter Carlos Garcia (40) ver
moord. De doktei, zo., beweert zij,
was holder de bolder verliefd gewor
den op de plaatselijke vroedvrouw
en wilde met haar naar Canada emi
greren. Zij had. om dit te verhinde
ren, de stem va., een patiënt geïmi
teerd, de dokter naar een verlaten
plaats gelokt en hem neergeschoten
met een geweer. Zijn lijk had zij in
zijn eigen auto gezet en deze in brand
gestoken. Daarna had zij de goede
afloop bij vrienden met een glas
champagne gevierd.
Nu komt dit verhaal in nieuwswaarde
niet boven dat van een ordinaire
moord uit, ware het niet in Andorra
gebeurd. Want Andorra bezit geen
wëtboek van strafrecht, geen rech
ters en geen rechtbank.
Dit betekent echter niet dat men in
deze republiek zomaar iemand mag
vermoorden, ook niet om een be
paald pijnlijke emigratie tegen te
gaan... Daarom werd Anglade Gar
cia dan ook in het zeer zelden ge
bruikt gevang gezet. Dit is gebouwd
tegen de flanken van de berg, waar
op Andorra ligt.
Het eten voor de gevangenen moeten
de bewakers zelf gaan halen in een
naburig hotel, 't Wordt niet speciaal
"Veertien dagen vakantie in het zuiden
van Europa is te kort om te gaan
rijden, zo vond een onzer medewerkers,
die juist van de reis is teruggekeerd.
H\j is gespecialiseerd in automobilis
me en daarom was het voor hem een
hele stap de auto in de garage te laten
staan. Hier volgen zijn ervaringen:
Het werd een geheel verzorgde vlieg-
vakanatie. „Wonderlijke ervaring om,
als je gewend bent zelf alles te regelen
tydens vakantietochten, opeens niets
meer te organiseren te hebben.
Vliegen is gemakkelijk, maar als je
er een keer bent mis je de auto, hoor
je vaak zeggen. Ik vond dat nogal mee
vallen. Met bussen kon je overal ko
men en voor weinig geld. Dat het nogal
lang duurde gaf immers niet. Zon en
zee verminderden de animo om het een
en ander te gaan bekijken trouwens
drastisch. Verhalen over de moeizame
afwikkeling van verkeersongelukken
van andere hotelgasten, maakten de
vliegvakantie nog aantrekkelijker.
De tijdwinst is minder dan men
denkt. Inderdaad, de vliegreis duurt
maar enkele uren, maar er komen de
ritten naar en van het vliegveld bij, het
verplichte half uur voor vertrek aan
wezig te zijn, het rondhangen tijdens
de gebruikelijke vertraging bij charter
vluchten. Maar toch, twee keer een mid
dag en een avond reizen of twee keer
drie dagen scheelt heel wat.
De financiële winst is ook zeer aan
zienlijk. Vierduizend kilometer uit en
thuis zou de rit zijn geweest. A raison
van 25 cent per kilometer zou dat dui
zend gulden aan autokosten zijn ge
weest. Daarbij zouden dan kosten voor
hotels, eten en drinken en zakgeld zijn
gekomen. Voor twee mensen en veer
tien dagen toch ook al heel, gauw een
duizend gulden. Dat zou op een dikke
tweeduizend gulden zijn uitgedraaid.
De volledig verzorgde vliegvakantie
kwam, inclusief zakgeld, uit op dertien
honderd gulden.
Ook als enthousiast automobilist kom
je zo niet onder de erkenning uit dat je
als particulier niet tegen de reisbureaus
op kunt, althans niet als het om betrek
kelijk korte vakanties gaat waarin je
ver weg wilt. Jammer aan de ene kant,
want er gaat wel een heel stuk roman
tiek van het reizen verloren door de
voordelige all-in arrangementen".
voor hen bereid. De gevangenen krij
gen dezelfde maaltijden als de hotel
gasten. Maar de republiek moet
daarvoor ook dezelfde prijs betalen.
Daarom stelt men alles in het werk
om de gevangenis zo lang mogelijk
leeg te houden.
De republiek, waarvan de staatshoof
den zijn de bisschop van de Spaanse
stad Urgel en de president van de
Franse republiek gelijk in rang en
bevoegdheid heeft dan ook prak
tisch geen politie.
Mevrouw Garcia werd na de moord
gearresteerd en verhoord door de 2
stadsschouten. Zij is de eerste moor
denares in de geschiedenis van de
republiek. De laatste moord dateert
echter uit 1942. Het was een broeder
moord in een erfeniskwestie. De
moordenaar werd hiervoor gefusil
leerd.
Andorra bezit geen wetboek van straf
recht, „omdat wij "hieraan geen be
hoefte hebben" zei deze week nog
Roger Vincenot, vicaris van Frankrijk
en vertegenwoordiger van de Franse
president, aan wie hij rechtstreekse
verantwoording verschuldigd is.
Hoe moet Anglade Garcia nu berecht
worden? Want het is niet aan te ne
men, dat zij, na hetgeen zij gedaan
heeft, vrijuit gaat. De gewone ge
schillen en ook de kleine pekelzonden
worden hier geregeld door het ge
woonterecht te raadplegen. Sommige
hoofdstukken zijn gebaseerd op het
Romeinse recht en een aantal tek
sten schijnt afkomstig te zijn uit de
twaalfde eeuw.
Het gewoonterecht wil, dat iemand,
die een grote misdaad heeft begaan,
door het volk berecht wordt. Daarom
zal de volksvertegenwoordiging van
Andorra, de Cortes, vrij zeker een
jury benoemen. Deze zal bestaan uit
drie mensen: de vertegenwoordigers
van de Franse president en van de
bisschop van Urgel met de heer de
Porciolès, „de luisterrijke vredes-
rechter", die op het ogenblik burge
meester is van Barcelona.
In beginsel zijn deze drie oppermach
tig. Over hun rechtspraak zijn zij al
leen verantwoording verschuldigd
aan hun eigen geweten. Tegen hun
uitspraak kan men niet in beroep
gaan.
Het gewoonterecht staat niet toe, dat
de beklaagde wordt bijgestaan door
WENEN Op school leerden we
over Oostenrijk niet zo bar veel
„Het is een arm land. Hoofdstad:
Wenen. Veel bergen".
Er is wel iets meer van te vertel
len...
Na de ineenstorting van de Oosten
rijks-Hongaarse dubbelmonarchie in
1918 werd de republiek Oostenrijk
gevormd als een wat vreemde,
smalle sliert land met zeven miljoen
inwoners, waarvan 1,7 in die hoofd-
stad-als-een-waterhoofd, Wenen. De
korte historie van die republiek was
een ongelukkige.
Honger en inflatie in de eerste ja
ren na '18 (veel Oostenrijkse kinde
ren werden toen in ons land opgeno
men), instabiele regeringen, waarin
zeer doctrinaire socialisten en aarts
conservatieve katholieken elkander
bestreden, een zwakke economie
waardoor de crisis van 1930 heel
hard aankwam: 600.000 werklozen.
In 1934: een burgeroorlog waarbij
de reactionaire Heimwehr zich keer
de tegen de socialisten. Kanselier
Dollfuss werd vermoord. Daarna:
een rechtse dictatuur, waarbij ver
geleken die van Franco mild is.
Toen al gingen socialistische partij
en vakbeweging „ondergronds".
In 1938: bezetting van het land
door Hitiers benden, door veel te
veel Oostenrijkers jubelend binnen
gehaald maar door vele ook fel
bestreden. Al te veel Oostenrijkers
zijn trouwe vazallen van Hitier ge
weest (en helaas leefde vooral het
anti-semitisme hier heel sterk) maar
veel Oostenrijkers ook waren in het
verzet. Met name het lijdelijk verzet
werd een specialiteit der arbeiders
hier.
Tn 1945: de ineenstorting, de be-
zetting van het land door in
volgorde van onbemindheid Rus
sen, Fransen, Britten, Amerikanen.
En voor de Oostenrijkers de perma
nente vrees dat de Russen aan het
langste eind zouden trekken en hun
land tot rode satelliet zouden maken
wat inderdaad weinig heeft ge
scheeld.
Eindelijk, in 1955, na 379 vergade
ringen, het besluit dat de bezetters
zouden heengaan en dat Oostenrijk
een „vrije, voor eeuwig neutrale re
publiek" zou worden. Onderteke
naars van het stuk: o.a. Eden, Dul
les, Molotov. De Russen lieten zich
er wél goed voor betalen: ze sleep
ten voor 150 miljoen dollar aan ma
terieel uit de Oostenrijkse industrie
en eisten levering in een aantal ja
ren van tien miljoen ton ruwe olie.
De Amerikanen deden het anders:
zij schonken Oostenrijk Marshall
hulp die het land economisch weer
op de poten hielp.
"Veertien jaar later mag men zeg
gen: Het is 'n wonder dat Oos
tenrijk toen niet binnen de Russi
sche invloedssfeer is gehaald. Oor
zaak van dat wonder: Moskou's oor
spronkelijke conceptie van het na
oorlogse Europa.
Zijn open westflank wilde Rusland
beschermen met a. een bastion van
„rode" landen (Polen, Oost-Duits-
land, Hongarije, Roemenië, Bulga
rije, Roemenië, Bulgarije) en b. een
„neutrale" strook: Finland, Zweden,
Denemarken, West-Duitsland, Zwit
serland, Oostenrijk).
Adenauer en de Amerikanen
doorkruisten dat plan door West-
Duitsland in de Noordatlantische
Verdragsorganisatie te halen. Aan
die constellatie heeft Oostenrijk zijn
sedertdien jaloers bewaakte neutrali
teit te danken. Zijn grote voorbeel
den, politiek en economisch, zijn
Zweden en Zwitserland.
Das wie de geschiedenis kent, be
grijpt waarom de Oostenrijkse
samenleving van nu zo weinig be
wogen is, zo rustig en burgerlijk.
Met name de ouderen, die weinig an
ders hebben gekend dan ellende, ge
brek, spanning en strijd, behoeden
vrijheid, rust en een naar onze
begrippen nog altijd bescheiden
welvaart met argwanende zorgvul
digheid.
En men heeft zich zeer vast voor
genomen van die goede zaken des
levens te genieten ook! Men eet en
drinkt zeer rijkelijk, gaat veel uit, is
vrolijk en onbekommerd en heeft
bij moeilijkheden iet of wat de nei
ging, de fcaken op hun beloop te la
ten.
Een bankier zei ons: „Amerikaan
se zakenlui verbazen zich vaak over
ons. Ze komen een paar weken naar
Europa om zaken te doen en den
ken: Oostenrijk is klein, dat pak ik
wel in een weekend mee. Maar als
ze hier afspraken willen maken voor
een zaterdag of zondag, vangen ze i
overal bot. En als ze dan zeggen: S
Maar man, het gaat om een miljoe-
nenbusiness!, dan antwoordt de Oos
tenrijker: Mein Lieber, als die zaak
echt zo van belang is, dan is zij dat
maandag ook nog wel...
Deze gemoedelijke, op de prettige
dingen van het leven gerichte hou
ding vindt men eigenlijk wel in alle
kringen.
LTalf mei werd een „Volksbegeh-
ren" gehouden. Dat is een soort
tussenreferendum. Als een partij of
groepering wat wil, kan zij een
„Volksbegehren" uitschrijven en als
dan blijkt dat heel veel Oostenrij
kers hetzelfde willen, dan moet zo'n
zaak in het parlement worden be
handeld dat het dan echter be
paald niet behoeft te aanvaarden!
Dit „Volksbegehren" ging over
verkorting van de werkweek van
thans 44 en 45 uur tot 40 uur per
week. De socialistische partij stond
erachter. Nadat zij ruim twaalf jaar
met de ietsjes grotere katholieke
partij in een coalitie het land had
geregeerd, is zij nu in oppositie.
Maar zo gek veel is er eigenlijk
niet te opponeren, want de verschil
len tussen de partijen zijn niet in
drukwekkend. Zoals een Oostenrijker
ons zei: „In de loop van zo vele
coalitie jaren en rustig groeiende
welvaart zijn de katholieken wat
vooruit en nu zijn we eigenlijk alle
maal één grote middengroep, erop
uit om ons goede leventje te behou
den".
Bij het bevorderen van dat goede
leven lijkt het propageren van een
veertig-urenweek een leuke stunt.
Het „Volksbegehren" werd een suc
ces; zo'n 900.000 Oostenrijkers zei-?
den „ja" tegen korter werken. Dus
zullen dit najaar de socialisten wel
met voorstellen daartoe in het par
lement komen.
is daarbij wel zeer de vraag
of de Oostenrijkse economie
zulk een werktijdverkorting wel zou
kunnen dragen, zelfs als zij etappen-
gewijs zou worden ingevoerd het
geen het vakverbond als beste moge
lijkheid ziet.
Ook al gaat het de Oostenrijker de
laatste jaren redelijk en spreekt hij
zelf graag over het „kleine Wirt-
schaftswunder", toch heeft de gemid
delde man het bepaald minder goed
dan de gemiddelde Belg of Neder
lander, om van Zwitser en Zweed
maar te zwijgen.
Er zouden fikse investeringen en
structuurwijzigingen nodig zijn in de
Oostenrijkse industrie om korter
werken op te vangen door stijging
van de produktiviteit (de enige zin
volle wijze om het te doen) maar
het land is kapitaalarm en heeft een
negatieve handelsbalans. De „grote
men" maakt zich daar echter weinig
zorgen over; men wil, in die betrek
kelijke welvaart die het rustige, neu
trale nestje in de bergen thans te
bieden heeft, na al die jaren van el
lende genieten van het leven.
Of dat allemaal zo maar kan
dat is een ander verhaal!