Zuid-Holland
vreest verder
opdringen van
zout water
Reddingsmaat schappij en ervaren
Steeds meer watersporters
raken in moeilijkheden
Engeland maakt
grote haast met
Kanaaltunnel
Vico Torriani
laat de Rijn
door Zaandam
stromen
Onachtzaamheid
onverschilligheid
onwetendheid
EXPO-PENNING IN GOUD,
ZILVER EN KOPER
Spaarloon in West-Duitsland
al uit de kinderschoenen
Waterschappen staan al jaren
met de rug tegen de muur
Helpende hand
Haast
GEEN DALING
KUSTLIJN
EIGEN LIJSTEN
ONACHTZAAMHEID
DUITSERS
INTERESSANT
BERGINGSLOON
FABRIEKSBRAND
NA STOFEXPLOSIE
VRIJWILLIG
BIJ ONS WIL HET NOG MET ERGMAAR
EILASÜ AF
INVESTERINGEN
Eindhovense raad
aanvaardt plan
voor binnenstad
WOENSDAG 25 JUNI 1969
LEIDEN/GOUDA De hoogheemraadschappen van Delfland. Schicland en
Rijnland vrezen dat de maatregelen van Rijkswaterstaat om een zoutramp in de
Randstad te voorkomen, te laat zullen zijn.
Hun hoop is daarom gevestigd op het klimaat, dat hen overigens de afgelopen
jaren niet in de steek heeft gelaten. De dijkgraaf van Schieland. mr. F. M. A.
Schokking zegt dat zo en het Tclinkt bijna verlekkerd „Wij moeten een
mooie zomer hebben met liefst zoveel mogelijk regen". Het is duidelijk, dat hij
daar een verderstrekkend belang mee op het oog heeft dan het verknoeien van
de vakanties.
De hoogheemraadschappen hebben in
het gebied tussen de Nieuwe Waterweg
en het Noordzeekanaal onder meer de
zorg voor de kwaliteit van het opper
vlaktewater dat is het water in de
sloten, vaarten en plassen dat voor de
plantengroei en wat daarmee samen
hangt (en wat is dat niet?) van onpeil
baar belang is.
Dat is langzamerhand een hele zorg
omdat dat water voor een belangrijk
deel uit de rivieren moet komen. Het
wordt ingelaten bij Gouda uit de Hol
landse IJssel. Dat is nog het enige
punt. Andere inlaatplaatsen langs de
Waterweg en de Maas. waar Delfland
op aangewezen was, zijn sinds de groei
van het Rotterdamse havengebied naar
wereldhoogte, zout geworden omdat de
moderne haven het nu eenmaal van
diepte moet hebben. Zout water kunnen
de waterschappen niet inlaten omdat
het de groente-, fruit- en bollencultuur
in de Randstad met één klap om zeep
zou brengen.
Het zout dringt sneller binnen naar
mate de havens en de Waterweg die
per worden en in oppervlakte toene
men. De natuur hielp daarbij een hand
je. De hoeveelheid water die met eb
en vloed naar binnen en naar buiten
wordt gepompt, was zo groot gemaakt
dat de Maas tot voorbij Rotterdam ve
le meters werd uitgeschuurd (op som
mige plaatsen tot twintig -meter!)
Zo drong het zout op en zo werden
steeds meer waterinlaten onbruikbaar.
Sinds enkele jaren staan de waterschap
pen met de rug tegen de muur. Het
laatste inlaatpunt, dat bij Gouda, wordt
met verzilting bedreigd, terwijl de
nieuwe plannen voor verdieping van de
Waterweg (oliegeul) en aanleg van ha
vens (Rijnpoort) lustig bleven komen.
Het is niet onbegrijpelijk dat de wa
terschappen de geruststellende woor
den van de Rotterdamse bestuurders,
dat het verziltingsgevaar zou meeval
len, met een korreltje zout namen.
„Die verhalen kennen we van vroeger",
zegt. de secretaris-rentmeester van
Delfland, dr. A. H. Bohm, wijzend op de
waarschuwingen die Delfland al tiental
len jaren vergeefs laat horen. Het hoog
heemraadschap raakte in 1964 zijn laat
ste inlaatpunt (dat bij de Parksluizen
in Rotterdam) kwijt en het is nu ook
aangewezen op het gemaal van Rijn
land bij Gouda.
Het water voor Delfland maakt een
enorme reis door Zuid-Holland, waar
het bij Leidschendam het gebied van
dit hoogheemraadschap wordt binnen
gelaten. De ingelanden hebben de voor
zieningen daartoe zelf moeten betalen
(2 miljoen gulden) een omstandigheid,
die de gevoeligheid voor de Rotterdam
se argumenten ook heeft verzwakt.
„De mensen zijn er nog steeds erg
boos over zegt dr. Bohm. „Wij vin
den het best dat Rotterdam zich wil
handhaven, maar wij vinden het onlo
gisch dat de verziltingsgevolgen daar
van voor onze rekening moeten komen".
De dijkgraven van de bedreigde hoog
heemraadschappen hebben minister
Bakker (Verkeer en Waterstaat) on
langs met grote klem gevraagd haast
te maken met de plannen om de zoet
watervoorziening van de Randstad vei
lig te stellen (onder meer door aanleg
van een kanaal naar het Amsterdam-
Rijnkanaal). Er is geen geld voor,
maar wel begrip. En mr. Schokking is
met dat resultaat na zoveel jaren
van vergeefse waarschuwingen niet
eens ontevreden. „Er groeit tenminste
begrip voor de betekenis van zaken die
het leefklimaat betreffen", zegt hij.
Daarbij komt dat Rijkswaterstaat
proeven neemt om de Maas bij Rotter
dam ondieper te maken, waardoor de
zouttong kan worden tegengehouden.
Het is de bedoeling dat dit werk syn
chroon verloopt met de aanleg van de
oliegeul, zodat de situatie niet slechter
wordt.
Daarin hebben de waterschappen niet
al te veel vertrouwen, ook al omdat het
hier proeven betreft, terwijl de geul
voor mammoettankers volgend jaar
klaar moet zijn.
Bovendien zijn ze er niet zeker van
dat met het ondieper maken van de ri
vier het zout voldoende kan worden te
gengehouden. Op papier klopt het alle
maal, maar het blijft wel de vraag of
de rivier zal reageren zoals is voor
speld.
Daarom zitten de bestuurders van
Delfland, Schieland en Rijnland in af
wachting van de resultaten en de aan
leg van inlaatmogelijkheden in het Am
sterdam-Rijnkanaal voorlopig te hopen
op slechte zomers. Dan is er namelijk
veel water in de Rijn, dat niet alleen de
vloed tegenhoudt, maar dat ook scho
ner is. zodat men het geruster over Hol
lands akker kan laten vloeien.
De bekende Zwitserse zanger en showman
Vico Torriani was vrijdag in Zaandam, waar
opnamen werden gemaakt voor een televisie
programma dat het Nordwestdeutsches F er ri
se hen in oktober uitzendt. De fraaie geveltjes in
Zaandam vormden een uitstekend decor voor
een dansje, dat Vico Torriani maakte met in
namaak-Volendamse kostuums gestoken Duit
se danseresjes. Aanvankelijk zouden de opna
men gemaakt worden in Arnhemmaar de re
gisseur vond Zaandam toch aantrekkelijker. De
Zaan werd voor enige tijd omgedoopt in de
Rijn, want het programma zal Vico op de Rijn
heten.
Onder de watersporters onderscheidt
zich een categorie door onachtzaam
heid, onverschilligheid en onwetend
heid.
Deze conclusie trokken we naar aan
leiding yan gesprekken met drie man
nen die vaak met deze eigenschappen
te maken hebben. Bovendien neemt het
aantal van zulke moeilijke gevallen
duidelijk toe.
Onze zegslieden erkennen volmondig
dat er talrijke watersporters zijn die
bekwaam en verstandig omgaan met
hun zeiljachten en motorboten. Niette
min stijgt het aantal lieden die op het
water zorgen baren. Dit komt doordat
de welvaart zich onder meer weerspie-
geeft in 'n voortdurend toenemend aan
tal watersporters.
De reddingmaatschappijen weten er
van mee te praten.
Het jongste jaarverslag van de Ko
ninklijke Zuid-Hollandsche maatschap
pij tot redding van schipbreukelingen
vermeldde dat van de tachtig hulpver
leningen er 46 werden uitgevoerd ten
behoeve van watersportbeoefenaars. Bij
de Koninklijke Noord- en Zuid-Hol
landse reddingmaatschappij hadden
van de 169 noodmeldingen er 57 betrek
king op watersporters.
Deze cijfers betekenen dat de redding
organisaties ruim veertig procent van
hun activiteiten besteden aan de wa
terrecreanten.
De heer G. Quint (61) voorziet zeker
geen daling, want hij heeft het aan
tal juist in de afgelopen drie jaren
sterk zien groeien. Naast zijn functie
van directeur van Harwich Ferry
Agenturen in Hoek van Holland treedt
hij voor de „Zuid-Hollandsche" op als
directeur-secretaris.
Hij probeert wel een oplossing té zoe
ken voor de keren dat watersporters
„soms urenlange onnodige spanning"
veroorzaken. Dit probleem klemt te
meer voor zijn reddingorganisatie, om
dat in haar werkterrein tussen Ter-
heyde en Cadzand ingrijpende ver
anderingen duidelijk worden in de
naaste toekomst.
„Door de afsluitingen in het Delta
gebied krijgen we te maken met een
ononderbroken kustlijn van circa ne
gentig kilometer", zegt de heer Quint.
„De kans lijkt groot dat we die afstand
van de uiteinden af moeten gaan bedie
nen. Dat komt voor elk van beide sta
tions wellicht neer op twee boten voor
alle weersomstandigheden en één snel
le boot die ook lange afstanden verder
de Noordzee op kan afleggen".
Er is nog een ander punt. „Door het
dichten van de zeegaten ontstaat een
binnenmeer met zpet. water. Met al een
beetje wind krijg je gauw verhoging
van het water, waarvan onervaren wa
tersporters last kunnen hebben.
De heer Quint hecht nogal wat waar
de aan de vragenlijsten die door zijn
organisatie zijn opgesteld. Die moeten
worden ingevuld in de jachthavens
vanwaar watersporters van plan zijn
tochten te ondernemen. Aan de hand
ervan wordt het zoeken vergemakke
lijkt.
De /tNWB werkt met eigen lijsten,
deelde* de heer B. J. F. Stijger (51) mee.
Hij is plaatsvervangend chef van de af
deling waterrecreatie. Men noemt ze
„praairapporten".
De heer Ch. van der Zweep (42) ziet
er als directeur van de in Amster
dam gevestigde reddingmaatschappij
weinig heil in om te proberen daarmee
het werk van de reddingboten te ver
minderen. „Men is er een jaar of drie,
vier geleden mee begonnen en het eni
ge wat ik er van weet is dat het resul
taat op Terschelling nihil is".
Overigens is het niet nodig Klat zei
lers en motorbootvaarders met onvol
doende kennis de dikwijls wisselende
omstandigheden te water tegemoet
gaan. De heer Stijger toont me een in
drukwekkende stapel boekjes en inlich
tingenbladen, waaruit blijkt dat alles
wordt gedaan om de watersporters van
dienst te zijn.
De ANWB stelt hen ook in de gele
genheid diploma's te behalen voor theo
retische kustnavigatie, voor zeilen op
meren en plassen, op kanalen en rivie-
fen, op Waddenzee, Deltawater, en IJs-
selmeer, evenals voor^motorbootvaren.
Enkele duizenden watersporters vol
gen jaarlijks cursussen op tientallen
zeilscholen en zeilkampen. „De kwali
teit zou in het algemeen beter kun
nen", vindt de heer Stijger. „Drie ervan
hebben een aanstelling van de bond,
omdat wij nogal kritisch zijn. Dat is
nog geen tien procent van alle zeil
scholen".
Het getal drie valt nog een keer. Zo
veel zeilers zijn er slechts in ons land
die het diploma van de ANWB heb
ben behaald voor het zeilen op Wad-
Pleziervaart en binnenvaart fin de
verte) ontmoeten elkaar op het IJssel-
meer.
denzee, Deltawater en IJsselmeer. „De
meesten menen er geen behoefte aan
te hebben".
Toch wil de heer Stijger niet bewe
ren dat iedereen zich onverantwoorde
lijk gedraagt. „De explosieve ontwikke
ling van de watersport maakt de kans
op ongelukken groter. We hebben
eens met de rijkspolitie te water de
ongelukken geanaliseerd. In de eerste
plaats zijn de persoonlijke ongelukken
te tellen op de vingers van hooguit twee
handen.
Pin dan zijn het bijna altijd gevallen
van grote onachtzaamheid (wat weinig
te maken heeft met. wetskennis), eigen
lijk onverschilligheid".
Hij stelt er tegenover dat hij de kri
tiek van de Koninklijke Schippersver
eniging Schuttevaer op de waterspor
ters niet gerechtvaardigd vindt. Twee
onderzoeken hebben dit volgens hem
weerlegd.
De heer Van der Zweep staat heel
nuchter tegenover de watersporters. „Ik
beschouw het ook niet als overlast als
onze boten er voor hen op uit moe
ten".
Hij zegt: „De goede watersporters
slaan de waarschuwingen en raadge
vingen niet in de wind. Van hen heb
je ook geen last, maar negentig pro
cent krijg je niet te pakken, ook om
dat de meesten niet zijn aangesloten
bij watersportverenigingen.
Tegen hen zeggen we: Als je dan toch
wat van plan bent, zorg dan tenmin
ste dat je noodsignalen aan boord hebt.
Dan kunnen we je vinden. Voor de rest
zie ik weinig heil in maatregelen".
De heer Van der Zweep beaamt wat
de heren Quint en Stijger al hadden
gezegd: „Het zijn niet alleen de Neder
landers. want in West-Duitsland,
Frankrijk, Engeland en ook in de
Verenigde Staten hoor je dezelfde klach
ten".
Illustratief is dat het bij het uitruk
ken van de Koninklijke Noord- en Zuid
Hollandse reddingmaatschappij voor
watersporters voor tenmnste vijftig
procent om Duitsers gaat.
Meer dan driekwart van de gevallen
waarin deze organisatie aan de ple-
ziervaarders hulp verleent, speelt zich
af op het IJsselmeer. „We hebben dit
jaar nu al vijftien jachten geholpen,
waarvan zeker tien-van Duitsers".
Een hopeloze zaak dus?
De heer Quint wil zeker geen eigen
wijze doordrijver zijn, maar het is toch
wel interessant om van hem te horen
hoe de Amerikaanse kustwacht dit
vraagstuk heeft aangepakt. Zij heeft
de watersporters tot haar bondgenoten
gemaakt.
„De Coastguard heeft een „auxiliary"
opgericht, waar je bij kunt komen als
je vrijwillig om de twee jaar je boot
laat keuren e zelf een examen voor
nautische bekwaamheid aflegt. Dan
krijg je 'n mooi plakplaatje op de voor
ruit van je motorboot en je mag de
vlag voeren van de United States
Coastguard Auxiliary".
De Engelsen zijn enkele maanden ge
leden met iets dergelijks uit de bus
gekomen. Zij hebben The Yachtsmen's
Assocation gesticht.
De Engelsen doen het dikwijls an
ders. Zo bestaat er de situatie dat de
bemanningen van reddingboten per
soonlijk recht hebbenop bergingsloon
als zij een schip dus ook een ple
zierjacht binnenbrengen.
De heer Quint: „Voor de booteige
naars kan dat flink in de papieren lo
pen en de Engelse reddingmaatschappij
zit er eigenlijk een beetje mee in. Wij
ondervinden er soms ook de naweeën
van, want de meeste Britse waterspor
ters weten niet dat de hulp van Ne
derlandse reddingmaatschappijen gratis
is.
Als zij op onze kust in moeilijkhe
den komen, zijn ze meestal als de dood
om hulp van een reddingboot te aan
vaarden. Dat bemoeilijkt ook ons werk,
omdat dikwijls pas in uiterste nood
kan worden ingegrepen.
ZAANDAM Een schade van
750.000 gulden ontstond gistermiddag
toen een houtmeelfabriek in Zaandam
uitbrandde. De oorzaak van de brand
is waarschijnlijk een stofexplosie.
Mede door de gunstige wind slaag
den brandwerkorpsen uit Zaandam,
Zaandijk en Wormre er op het nipper
tje in een aangrenzende extractfabriek
waarin tienduizenden liters olie, vet en
wasbenzine lagen opgeslagen, te behou
den.
wé
Daarom hebben we nu stencils laten
drukken, waarop in vier talen staat
dat onze maatschappij uitsluitend be
staat van vrijwillige bijdragen. De
schippers van de reddingboten overhan
digen die direct zodra zij langszij een
pleziervaarder komen".
TOKIO Ter gelegenheid van de Wereldtentoonstelling die in 1970 in het Ja
panse Osaka zal worden gehouden is deze penning geslagen. Er zullen 2.700.000
exemplaren worden vervaardigd in goud, zilver en koper.
Uet spaarloon staat de laatste tijd vol-
op in de Nederlandse belangstelling:
De vakbonden en ook de regering zien
in deze niet-contante loonvorm een mo
gelijkheid om inflatie tegen te gaan.
Op het ogenblik bekijkt een interde
partementale werkgroep hoe dit spaar
loon in de praktijk wat meer gestalte
kan krijgen. Want indrukwekkend zijn
de vorderingen tot nu toe niet: alleen
de grafici en de baggeraars zijn het in
de nieuwe c.a.o. overeengekomen. Van
die zijden ook is de vraag gesteld of
voor het spaarloon niet dezelfde facili
teiten kunnen worden gegeven als die
voor het sparen nu. In West-Duitsland
is het (vrijwillige) spaarloon al aardig
uit de kinderschoenen gegroeid. Spaar
loon wordt vooral gegeven in de bouw
nijverheid, waar ongeveer 900.000 werk
nemers op basis van vrijwilligheid
een deel van hun loon laten inhouden.
Dit geld wordt vijf jaar vastgezet. Of
men dit gespaarde geld na afloop even
tueel belegt in waardepapieren, is 'n zaak
van individuele keuze voor elke werk
nemer.
Al sinds 't midden van de jaren vijf
tig zijn in de Bondsrepubliek vele plan
nen gelanceerd voor een investerings-
loon. Een van de bekendste was die van
het parlementslid Erwin Haussier. De
ze Christen-democratische vakbondlei
der oorspronkelijk zetter van beroep,
wilde 'n deel van de loonstijgingen laten
inhouden en laten onderbrengen bij een
beleggingsmaatschappij. Dit alles zou
dan verplicht vastgelegd dienen te wor
den in de c.a.o. Een ander plan, afkom
stig van Haussiers partijgenoot prof.
Fritz Burgbacher, voorzag zelfs in het
LONDEN Nog deze maand zijn er belangrijke beslissingen te venvachten
over de Kanaaltunnel tussen Engeland en Frankrijk.
Het Britse ministerie van Verkeer werkt er intensief en met grote spoed aan.
De afdeling van dit ministerie die zich bezighoudt met het tunnelplan, is be
langrijk uitgebreid.
Alles wijst erop dat het Engeland ernst
is. Onder meer verwacht men spoedig
een bekendmaking over de plaats in
Zuid-Engeland waar de stations- en
andere gebouwen komen voor deze
treintunnel naar Frankrijk.
Engeland en Frankrijk hebben al en
kele jaren geleden in beginsel besloten
dat er een treintunnel onder het Ka
naal komt. Het plan voor een brug
werd van de hand gewezen omdat dit
een te groot risico betekent voor de
scheepvaart. Het Kanaal is een der
drukst bevaren zee-engten ter wereld.
Als .aat kan de bouw van
de beginnen. Vijf ja la
ter kunnen dan de eerste treinen door
deze vaste oeververbinding tussen En
geland en Frankrijk rijden.
Intussen zijn de besprekingen over
het tunnelproject nog in volle gang.
Drie grote groepen bankiers en investe
ringsmaatschappijen in Engeland,
Frankrijk, andere Europese landen en
de Verenigde Staten hebben daar plan
nen voor klaar liggen.
Een groot deel van de 2,3 miljard gul
den, die nodig zijn voor de bouw van
de tunnel, zal van particuliere zijde ko
men.
Een besluit om de Kanaaltunnel te
bouwen betekent, dat Engeland zijn lot
letterlijke verbindt met dat van het
vaste land,' waar het zich, door mid
del van de EEG, zo graag bij wil aan
sluiten.
De i. ;er aandelen van de al ve
le jaren bes inde Kanaaltunnelmaat-
schappij ging gisteren in Londen be
langrijk omhoog.
inhouden van een percentage loon aan
investeringsloon.
Al deze plannen zijn voornamelijk af-
gestuit op bedenkingen van de vak
bonden, die weinig voelen voor zo'n ver
plicht „ijzeren sparen". Zij laten hun
leden liever de vrije keus wat zij met
hun inkomen willen doen. Ook uit tac
tische overwegingen bij loononderhan
delingen zijn de bonden niet erg op ver
plichte inhoudingen gesteld. In '65 open
de een wet belastingvoordelen (zowel
voor werknemers als voor werkgevers)
voor dat deel van het loon dat wordt
ingehouden voor spaarregelingen of voor
het kopen van waardepapieren zoals
beleggingscertificaten, pandbrieven of
aandelen. In het laatste geval zou de
werknemer pas na afloop van een ter
mijn van zes jaar de vrije beschikking
over een waardepapier krijgen en dit
desgewenst weer kunnen verzilveren.
Deze wettelijke mogelijkheid voor het
kopen van waardepapieren bleef echter
tot nu toe theorie. Als eerste Westduitse
vakbond nam de bouwvakorganisatie
Industriegewerkschaft Bau, Steine, Erde
in augusus 1966 het vrijwillig spaar
loon op in zijn aa.o. Elke werknemer in
de bouwnijverheid, die dat wil, kan
zijn spaarloon laten inhouden en dit
geld voor vijf jaar verplicht vastleggen
in een spaarregeling of een zogenaam
de bouwspaarregeling, die op zichzelf
weer gunstige renten en premies ople
veren.
De bouwvakarbeider laat in vele ge
vallen twee pfennig per arbeidsuur in
houden en de werkgever legt daar dan
nog negen pfennig bij. Voor kantoor
mensen in de bouwnijverheid bestaat
een overeenkomstige regeling. Het be
drag dat op die manier op bijzonder
gunstige voorwaarden opzij wordt ge
legd is op zichzelf bescheiden twee
tot driehonderd mark per jaar maar
het is voornamelijk bedoeld als stimu-
ans voor verder eigen sparen.
A7an de ongeveer 1.6 miljoen werk-
nemers in de bouwvakken doen cir
ca 900.000 vrijwillig mee aan dit spaar
loonsysteem. Vergelijkbare regelingen
zijn tot nog toe alleen tot stand geko
men in de mijnbouw van het Saarland
en hier en daar in de textielindustrie.
De wettelijke mogelijkheid tot aan
koop van waardepapieren is tot nog
toe niet benut. Daarbij heeft ook het be
zwaar meegesproken, dat aandeelen
koop via een zeer langzaam groeiende
spaarsom technisch nogal gecompliceerd
zou worden. Nu de Westduitse conjuc-
tuur zich weer krachtig heeft hersteld,
verwacht men dan ook de ontwikkeling
tot vermogensvorming door de werk
nemers zich weer verder zal doorzetten.
Het is echter duidelijk gebleken dat
als het financieel weer voor de wind
gaat, de spaarzin toch dikwijls moet
wijken voor de onmiddellijke wens naar
een grotere auto, een vakantie of Mal-
lorca of een kleurentelevisietoestel.
EINDHOVEN De Eindhovense ge
meenteraad heeft na tien uur vergade
ren een nieuw bestemmingsplan voor
de binnenstad aangenomen.
De belangrijkste onderdelen hiervan
zijn de bouw van een groot centrum
gebouw en een parkeerkelder onder de
binnenstad voor 3000 auto's. De totale
kosten worden geschat op 120 miljoen
gulden.
