Dringend Hoge chef Gekrakeel Wat voorafging Von Braun voelt zich allesbe halve op zijn gemak als hij de volgende dag tegenover Himmler zit. Zo goed en zo kwaad als het gaat probeert hij zijn opwinding te verbergen. De duivel mag weten waartoe dit gesprek met Hitiers gunsteling dient. Himmler helpt hem echter al gauw uit de droom. Geen speelgoed Technisch Eigenwijs Infiltratie Onbeschoft Arrestaties Gemak houden Aanklacht Misverstand „Ha, daar bent u eindelijk. We maakten ons al zorgen". Zo begroet mejuffrouw Beise, von Brauns secretaressehaar chef op 24 februari 1944. Het is al laat op de avond en von Braun keert net 'terug uit Blizna, blij dat een defect aan de A-4 verholpen is. „Het was een verdraaid onaangename vlucht", moppert von Braun die met een door hem zelf bestuurd vliegtuig, de Me-108 uit het oefen- gebied van de A-4 in Polen is komen vliegen. van de SS. Himmler wenst hem te spreken. Morgen al moet hij zich bij de op een na machtigste man in Duitsland vervoegen in diens veldkwartier Hochwald in Oost- Pruisen. Wat moet hij van me, denkt von Braun. Aan het politieke gekrakeel tussen het leger en de SS heeft hij nooit meegedaan. Maar een bevel van Himmler kun je niet naast je neerleggen. Daarom laat hij belangrijk werk in de steek en vliegt naar Oost-Pruisen. ,3ezorgt u me maar eens gauw een kopje koffie en een hapje eten", zegt hij tegen zijn secretaresse. „En trommel dan meteen alle afdelingschefs voor me op. Zeg maar dat ik ze dringend moet spreken en dat het laat kan worden". „Ik ben bang dat de bespreking niet kan doorgaan", antwoordt mejuffrouw Beise ter wijl ze hem een telexboodschap overhandigt die al uren geleden is binnengekomen. Wemher von Braun trekt zijn wenkbrau wen op. De boodschap komt van niemand minder dan Heinrich Himmler, Reichsführer Himmler is op dat tijdstip niet alleen Reichsführer van de SS. Hij is tevens de opperste chef van de politie en van de Gestapo. Bovendien is hij sinds 1943 minis ter van binnenlandse zaken. En Himmler heeft dr. ir. Hans Kammler, brigadecommandant van de SS en leider van de afdeling bouwzaken bij het hoofdkwar tier van de SS, nu ook belast met alle bouwzaken die iets te maken hebben met het project A4. Generaal Domberger en Wemher von Braun vrezen dat Kammler en de SS zich in de toekomst niet zullen beperken tot bouw- kwesties. En al gauw blijkt dat hun vrees •niet ongegrond is. Veldmaarschalk generaal Keitel (links) durfde de Führer niet te vertellen dat Himmler de drie belangrijkste man nen van Peenemünde had laten arresteren. Wernher von Braun (geboren 1912) heeft al als jongeman een raket ontworpen, die door vloeiba re brandstof wordt aangedreven. In dienst getreden bij de Duitse Wehrmacht, om geld voor zijn experimenten los te krijgen, ont wikkelt hij de A-4, die Hitier en zijn staf vyillen gebruiken als ver geldingswapen tegen Engeland. In Londen heeft Churchill bevel gegeven om de plaats, waar aan het vergeldingswapen, de V-2, wordt gewerkt, met de grond gelijk te maken. Terwijl - Britse jagers de Duitse luchtmacht in een val boven Ber lijn lokken, gooien de Britse bom menwerpers hun tonnen bommen uit op Peenemünde, dat aldus gelooft men in Engeland de ge nadeslag heeft gekregen. Peenemünde is echter niet dood. De werkzaamheden kunnen er weer spoedig worden voortgezet. De lanceringen van de A-4 gebeu ren van dat ogenblik af in Polen, waar Poolse verzetslieden erin sla gen een gaaf exemplaar van de A4 (V-2) de Engelsen in handen te spelen. -fc SaboteurWemher von Braun. Hij pleegde een „mie- drijf' dat in de ogen van de Gestapo alle perken te buiten ging. Hij sprak namelijk over ruimtevaart in plaats van raketwapens. 41 Opgepakt door de Gestapo in maart 1944: Klaus Rie- del,, de oudste medewerker van von Braun. Enkele maanden later komt hij bij een verkeersongeluk om hiet leven. 4t „Verdachte democratische neigingen" werden in maart 1944 ingenieur Hel mut Gröttrup en zijn vrouw, Irmgard, ten laste gelegd Samen met von Braun werd Gröttrup gearresteerd. Later is hij de leider geworden van de raketdev- kundigen die van 1946 af in de Sowjet-Unie werkten. „Die eigenwijze jongen krijgt een lesje. Na een vriendelijk inleidinkje zegt hij poeslief: „Ik heb gehoord dat u moeilijkheden hebt met de A-4, pro fessor von 'Braun „Och, dat zijn problemen die we metter-, •tijd wel kunnen oplossen, Reichsführer". „Mettertijd, zegt u. Dat is nu precies waar ik me zorgen om maak. De tijd dringt. Ik hoop dat u er goed van doordrongen bent dat de A-4 raket al lang geen technisch speelgoed meer is. Het hele Duitse volk wacht op dit wonder-wapen! „En dan nog wat. Ik kan me zo voorstel len dat u door het bureaucratisme in het leger niet zo snel kunt opschieten met uw werk als u zou willen. Waarom komt u niet bij mij? „U weet toch, nietwaar, dat ik zo bij de Führer kan binnenlopen. Daarom kan ik u veel meer steun geven dan u ooit van al die kleingeestige generaals mag verwachten." „Domberger had gelijk", denkt von Braun. Maar hij zegt: „Ik zou me geen betere chef kunnen wensen dan generaal Domberger, Reichsführer. De moeilijkheden die ons werk ophouden zijn van louter technische aard. Een verandering van de organisatie zou nu alleen maar meer vertra ging geven." Himmler antwoordt niet meteen. Hij glim lacht even en gaat op een ander onderwerp over. Hij herhaalt zijn vraag echter niet. Even later staat von Braun weer buiten. Als Himmler kwaad is heeft hij het in elk geval niet laten merken. 4t Ofschoon zich bij de lanceringen van de A-4 (V-2) op de lanceerbasis in Blizna voortdurend hinderlijke storingen voordeden werden de berichten van de basis steeds gunstiger. De raketten bereikten een hoogte van 190 kilometer en daarmee was bewezen dat ze zouden kunnen worden gebruikt in de ruimtevaart. Von Braun vliegt terug naar Peenemünde en stort zich weer op zijn werk. Al gauw ontdekt hij waardoor zoveel raketten in Blizna kort na de lancering ontploffen. De berichten van de lanceerbasis worden on danks het optreden van storingen steeds gunstiger. Wemher von Braun heeft dus geweigerd over te lopen naar de afdeling Wapens van de SS. Maar wat hij natuurlijk niet kan weten is dat Himmler onmiddellijk opdracht geeft zoveel mogelijk belastend materiaal over hem te verzamelen. De SS zal deze „eigenwijze jongeman" eens een lesje ge ven.- Ze legt niet alleen een dossier-von Braun aan. Er komen ook dossiers over Domber ger, Klaus Riedel (de leider van de „grond troepen" op de lanceerbasis), ir. Helmut Gröttrup (op een na de belangrijkste man op het gebied van radiografische besturing) en vele andere leidinggevende geleerden. Himmler had overigens al eerder zijn oog op Peenemünde laten vallen. Al in januari 1943 had hij opdracht gegeven dat agenten van de Gestapo er moesten infiltreren. Hun opdracht was uit te zoeken of de belangrijk ste technici van het Derde Rijk „politiek betrouwbaar" waren. Deze agenten deden hun werk snel en grondig. Spoedig beschikten ze over heel wat „belastend" materiaal. Himmler wreef zich dan ook in de handen over dit succes. Het verzamelde materiaal was hem uiterst welkom. En het duurde niet lang voor hij er gebruik van kon maken. Op 20 juli 1944 was hij namelijk naast al zijn andere functies ook nog belast met het commando over het reserveleger. Zodoende was hij generaal Dornbergers chef geworden. Nu had hij vrij spel. Nu kon hij „die jongens in Peenemünde" naar zijn hand zetten. Het eerste wat hij deed om dit te bereiken was de inmiddels tot Obergruppenführer der SS bevorderde Hans Kammler te benoemen tot zijn speciale gevolmachtigde voor het project A-4. Kammler begon zich meteen overal mee te bemoeien. Tijdens een onver wacht bezoek aan de lanceerbasis in Polen gedroeg hij zich ronduit onbeschoft. Zo probeerde hij von Braun bij Domber ger zwart te maken. „Die von Braun is veel te jong; te kinderlijk, te arrogant en te oppervlakkig om technisch leider van Peene münde te kunnen zijn." Deze intriges waren niet bepaald bevorder lijk voor de gemoedsrust van generaal Dom berger. Bange voorgevoelens bekropen hem. Ook deze keer kreeg hij gelijk. Midden in de nacht gaat bij Domberger de telefoon. Generaal Keitel, opperbevelhebber van de Wehrmacht, aan de lijn. Of hij zich met de grootst mogelijke spoed bij hem wil melden in Hitiers hoofdkwartier in Berchtes- gaden. Daar hoort hij 24 uur later dat Wernher von Braun, Klaus Riedel en Helmut Grött rup wegens sabotage van het project A-4 zijn gearresteerd. De Gestapo heeft hen over gebracht naar Stettin. Dornbergers protesten helpen niets. „Himmler heeft de zaak zelf in handen", zegt Keitel. En tegen* Himmler staat ook Keitel machteloos. Woedend probeert Domberger argumen ten te vinden om zijn medewerkers weer vrij te krijgen. Het lukt hem niet. Als hij desondanks aanhoudt wordt hij tenslotte naar Berlijn verwezen naar het hoofdkwar tier van de Gestapo. Hij wordt er ontvangen door de Obergrup penführer van de SS Heinrich Müller, Gesta- po-Müller. Deze maakt hem kort en goed duidelijk dat hij zijn gemak moet houden. Weet hij, Domberger, dan niet dat de Gestapo ook beschikt over een dik dossier- Domberger. „Altijd gemakkelijk", grijnst Müller. Domberger geeft de moed echter niet op. Terwijl hij zijn pogingen voor de vrijlating van von Braun en de anderen voortzet hebben de arrestanten inmiddels hun eerste nacht in de SS-gevangenis te Stettin achter de rug. De aanklacht van de Gestapo tegen hen is niet mis. Tijdens een gezellig avondje met de medewerkers op Peenemünde hadden ze aan een stuk door gesproken over hun oude droom, de ruimtevaart, in plaats van over raketwapens. En tegen von Braun zelf is er zelfs nog een zwaardere aanklacht. Men beschuldigt hem ervan dat hij er een particulier vliegtuigje op na houdt met het doel naar Engeland te vliegen om de vijand daar alle geheimen van het project A-4 te overhandigen. „Dat was natuurlijk je reinste onzin," heeft von Braun later gezegd. Maar intussen viel het hem zeer moeilijk om de bewering van de Gestapo te weerleggen. Op 29 maart wordt Wernher von Braun door twee cipiers uit zijn koude cel over gebracht naar een ruimte die er uitziet als ^een rechtszaal. Een advocaat is er niet, 'rechters evenmin. Wel zitten er een aantal" streng kijkende heren in SS-uniform. Die zijn bij nader inzien toch de rechters. Zij herhalen alle aanklachten die al eerder tegen von Braun zijn uitgebracht, inclusief die van zijn vermeende voornemen om naar Engeland te vliegen. Een dag later wordt hij opnieuw verhoord. Nu gebeurt er iets wonderlijks dat hij vandaag de dag nog maar amper kan begrij pen. Tijdens het verhoor vliegt plotseling de deur van de rechtszaal open. Wie komt er binnen? Generaal Domber ger. Hij groet en loopt zonder verdere plichtplegingen op de voorzitter van de rechtbank toe. Zonder iets te zeggen gooit hij een vel papier voor hem op tafel en bestudeert kalm de reactie van de man. Intussen geeft hij von Braun een bemoedi gend knipoogje. Wat blijkt? Het papier dat Domberger op tafel heeft gesmeten is een bevel voor onmiddellijke vrijlating van von Braun! De andere arrestanten, onder wie von Brauns broer Magnus, komen een paar dagen later vrij. i 7» Is De arrestatie van Magnus berustte trou wens op een „misverstand". Hij had op 13 maart 1944 nog maar een paar dagen als chemicus in Peenemünde gewerkt. Daarvoor had hij als kapitein bij de Luftwaffe ge diend. Wernher von Braun, Klaus Riedel en Hel mut Gröttrup zijn nu wel vrij maar daarom nog niet vrijgesproken. Het proces tegen hen is alleen maar voor korte tijd uitgesteld. Hun vrijlating geldt maar voor drié maanden. Er volgt'echter nieuw uitstel en wanneer in september 1944 de A-4 in gebruik wordt genomen laat men de kwestie verder rusten. Heinrich Himmler (links), leider van de SS, gaat zich er mee bemoeien... Generaal Domber ger (rechts), de chef van Von Braun, vreest terecht dat Himmlers bemoei zucht allerlei moeilijkheden zal veroorzaken. Hij krijgt gelijk.

Digitale periodieken - Gemeentearchief Veenendaal

De Vallei | 1969 | | pagina 9