Helene Rröller-Miiller geloofde
in 't volmaakte van al 't gebeuren
notities
1
De Post over post
Röntgenapparaat voor
Kiljoris staat klaar
Nog twee
pieken
m
fP DENK ER' EENS OVER NA 9
Herdenking op De Hoge Veluwe:
Toernooi om
beroepseer
SCHAKEN door H. KRAMER
Kilometers
Huisplaatsen
Eenzaam
Het wonder
Gemeenschap
Objectief
Naar het Rijk
OPLOSSING
DAMMEN
door J. M. BOM
OPLOSSING
BRIDGE
door H. W. FILARSKI
KRUISWOORDRAADSEL
Tn Horst, onder de rook van
Essen, werd honderd jaar
geleden Helene Emma Lau
ra, Juliana Müller geboren.
Aan haar danken wij het na
tionale park „De Hoge Velu
we", met daarin een museum
waarin de gaafste collectie
moderne kunst is onderge
bracht, een voorbeeld van
contemporaine Westeuropese
kunstontwikkeling tegen de
achtergrond van kunst uit ou
de beschavingen.
Een verzameling die schil
derijen, beeldhouwwerken, te
keningen en prenten omvat
en waarvan de centrale plaats
wordt ingenomen door het
oeuvre van Vincent van Gogh.
Een uniek bezit, dat in dit
overvolle land jaarlijks van
groter waarde wordt. En nu
herdenken we de honderdste
geboortedag van haar, die in
nauwelijks meer dan tien
jaar dit natuur- en cultuur
bezit verzamelde „tot nut van
't algemeen".
De directeur van het Rijks
museum „Kröller-Müller", drs.
R. W. D. Oxenaar, zegt: „Het
museum is (te) lang bekend
gebleven als Van Gogh-Mu
seum. Het is dan ook wel on
gelooflijk, dat zij niet minder
dan 87 schilderijen en 169 te
keningen bijeenbracht van
een figuur die alleen nog in
kunstenaarskringen werd ge
waardeerd. Je moet je dat
even voorstellen geplaatst in
dié tijd wat een karakter, als
al menigeen haar toen eigen
zinnig hebben genoemd. Kijk
maar eens naar die familiefo
to's, dat terras voor Huize ten
Vijver in de Scheveningse
Bosjes, die keurige heren, re
genten in rok, en daar komt
zij thuis met werk van Seu-
rat en Signac, met Gris en
Picasso. Het vertrouwen dat
zij in de omwenteling had...
Het is voor ons, die gewend
zijn aan collages, screenprints
en assemblages, moeilijk te
bedenken, na te voelen, hoe
„barbaars" ten opzichte van
een eeuwenoude traditie deze
kunstenaars te werk gingen.
Vroeger dan enig ander col-
lectionneur heeft zij het werk
der kubisten aangekocht, in
hetzelfde jaar dat de doeken
werden voltooid, zó uit de ate
liers, stel je dat even voor,
in dié tijd, Mondriaan... Van
der Leek die praktisch voor
haar werkte, het museum
heeft 41 schilderijen en 391
tekeningen van hem
Trouwens Berlage, die bij
haar in vaste dienst was, ge
woon op jaarsalaris; Van de
Velde later, stel je dat even
voor. dat is zoiets als nu een
Nervi in betrekking nemen".
Tiet is écht onvoorstelbaar
wat deze vrouw heeft ge
daan", zo zegt aansluitend ir.
H. van Medenbach de Rooy,
directeur van het Nationale
Park. „In hetzelfde jaar van
de eerste Van Gogh-aankoop,
kocht het echtpaar Kröller-
Müller op de Veluwe de boer
derij de Harskamp.
Het richtte op het 450 ha
grote terrein een huisje in dat
het „Klaverblad" werd ge
noemd. Haar man, die eigen
jachtterreinen wenste, wist in
de loop der jaren steeds méér
onontgonnen Veluwegrond
aan te kopen, een aaneenge
sloten gebied van bossen,
bunt- en heidevlakten, heuve
lig land en stuifzanden, één
geweldig stuk van de Neder-
Veluwe, een oppervlak van
meer dan zesduizend hecta
ren!
Nu nog weet men in Ede
te vertellen, hoe op een dag
de dorpssmid bezoek van het
echtpaar Kröller-Müller kreeg.
Toen de man op de vraag of
hij ook een hek kon smeden
bevestigend antwoordde, zei
Kröller: „Lever dan maar veer
tig kilometer", want hij wilde
zijn gehele gebied omrasteren.
Zo ontstond een klassiek
jachtterrein, met nu nog een
wildstand van boven de ze
venhonderd stuks: wilde zwij
nen, herten, reeën, moeflons.
De huisjes van de armelijke
bevolking, die dun verspreid
op de Veluwe woonde, werden
afgebroken. De keuters, be
zembinders, plaggenmaaiers
en bosarbeiders verdwenen
naar de dorpen. De mensen
vonden werk bij ontginning,
bosaanleg en wegenbouw. Wie
met enige aandacht thans over
de Hoge Veluwe dwaalt, vindt
gemakkelijk de oude huis
plaatsen, dikwijls staat er een
appel- of kerseboom, of zijn
de restanten van een water
put of een ligusterheg te vin
den...".
Onvoorstelbaar, aldus de
heer Van Medenbach de Rooy,
dat op toeristische topdagen
(zoals de fraaie tweede Paas
dag van dit jaar) het park
door circa 6000 bezoekers be-
tocht wordt. Wanneer men er
van uitgaat, dat het gemiddel
de gezin uit vier personen be
staat, dan betekent dat veer
tigduizend vierkante meter
puur-natuur „per auto". „Je
kunt hier zelfs op hoogtijda
gen uren rondwandelen zon
der ook maar iemand te ont
moeten. Voor een bedrag van
enkele kwartjes ben je een
dag lang grootgrondbezitter
Het is onbegrijpelijk, dat in
een land waar zo veelvuldig
over drukte en over volle we
gen wordt geklaagd, niet meer
mensen de stilte van de Hoge
Veluwe zoeken. Het enige na
tuurreservaat in ons land
waar men vrij mag wandelen
iedereen kan gaan en staan
waar hij wil, met uitzondering
van enkele rustgebieden voor
het grofwild (door bordjes
duidelijk aangegeven) ligt
met heel zijn weelde aan na
tuurschoon voor elke bezoe
ker wijd open.
Tn 1869, als Helene Müller
wordt geboren, leidt haar
vader een klein hoogovenbe-
drijf, later vestigt hij zich als
koopman in Düsseldorf. Hele
ne bezoekt een particuliere
school. Het is een eenzaam
kind, dat zwaar tilt aan eigen
fouten en tekortkomingen. Zij
heeft weinig of geen vriendin
nen, is vlug van streek, barst
bij de geringste berisping in
tranen uit, vlucht naar haar
kamer en haar dagboek, waar
in zij haar hunkerend verlan
gen naar liefde, haar wan
hoop, haar eenzaamheid, al
thans op papier van zich af
kan zetten. Zij dweept met
Goethe, Schiller en Lessing,
dat is haar leven lang zo ge
bleven.
Veel later zal zij op haar
werktafel in het Sint Huber-
tusslot op de Hoge Veluwe een
schrijfblok leggen met voor
elke dag een andere spreuk
ontleend aan de grote Duitse
dichters.
Wanneer zij negentien is,
trouwt zij met Anthony Kröl
ler die als procuratiehouder
bij de firma Wm. H. Müller
en Co. werkt in Rotterdam.
Zijn broer, medefirmant van
Müller, sterft een jaar later.
Anton staat dan aan het hoofd
van een bedrijf dat hij in bij
na twintig jaar tijds tot een
wereldconcern weet uit te
bouwen: de Batavierlijn, erts
en kolenmijnen in Spanje,
Noord Afrika, Zweden en Ar
gentinië; Als lid van de Com
missie van Bijstand voor het
Ministerie van Handel en
Nijverheid in 1916 en volgen
de jaren, oefent hij grote in
vloed uit op 's lands beleid.
Er zijn, vooral in de eerste
wereldoorlog, grote bedragen
verdiend. Maar eerder reeds,
in 1909, koopt mevrouw Kröl
ler-Müller haar eerste drie
schilderijen van Van Gogh.
Het zijn „Stervende zonne
bloemen", „Zaaier naar Mil
let" en het „Stilleven met Ci
troenen"; zij vormen het be
gin van de huidige verzame
ling.
n 1910 reist mevrouw Kröl
ler-Müller met haar doch
ter naar Florence. Ze wordt
getroffen door de scheppingen
van het koopmansgeslacht der
Medici's. Onmiddellijk na
haar terugkeer ontstaat het
idee „een huis te bouwen met
de uitdrukking van vredige
stilte, omdat ik er menschen
in zou willen ontvangen waar
van ik toch weet dat ieder
zijn eigen beslommeringen
heeft, en omdat ik er veel in
zou willen bergen, wat een
maal in een ander emotie is
geweest". Dan begint een pe
riode van het bouwen. Zij ont
werpt plattegronden, zó moei
het huis worden ingedeeld,
maar het duurt lang voor zij
een architect heeft gevonden
die haar aanspreekt. In 1911,
na een ernstige ziekte, schrijft
zij „En nu moet het groote
wonder er uit, ik bouw mijn
nieuwe huis en het wordt een
museum en zal later behooren
aan het algemeen. Een huis
zoo mooi, zoo goed en zoo
eerlijk als ik maar kan. Dan
zal het over honderd jaar al
zijn een interessant monu
ment van cultuur, een groote
les hoe ver aan innerlijke be
schaving een koopmansgezin
uit het begin der eeuw 't zou
hebben gebracht".
T/anaf dat moment beheerst
„de gemeenschapsgedach
te" haar leven. Architecten
van wereldnaam als Mies van
der Rohe, Berlage en profes
sor Van de Velde waren op
jaarsalaris bij haar in dienst.
Zes jaar bouwt Berlage aan
het St. Hubertusslot. Hij ont
werpt het huis maar ook de
gehele binneninrichtinig, de
meubelen, de verlichtingsor
namenten, het linnen, het be
stek.... Een huis uit één stuk,
geglazuurde stenen, teak en
coromandelhout, bronzen deur
krukken en beslagen, schuif
ramen en deuren zoals de
heer Kröller die in spoorwa
gons van internationale trei
nen had gezien. Berlage ont
werpt ook het dienstgebouw,
de garage, de stallen, het kan
toor van de rentmeester, de
personeelswoningen. Hij ont
werpt de tuinen, de theekoe
pels en de vijver voor het slot.
In 1919 wenst Berlage zijn
vrijheid terug, na zes jaar
verbreekt hij het dienstver
band. Prof. Van de Velde
wordt dan als architect aan
gesteld, tot 1926 blijft hij voor
het echtpaar werken. De ar
chitect besluit het museum uit
Maulbronner zandsteen te
bouwen. Er wordt een spoor
lijn aangelegd om het mate
riaal te kunnen aanvoeren. De
genummerde stukken natuur
steen liggen nu nog met mos
overwoekerd, als speelplaats
voor moeflons, rond de Fran
se Berg. Het gebouw was
voorlopig begroot op zes mil
joen.... Maar met geld verdie
nen, met véél geld verdienen
vooral, was het gedaan, ndet
alleen voor Müller en Co maar
voor de gehele wereld.
'T'oen de mark devalueerde
en de crisis in volle om-
Helene Kröller-Müller: ver
trouwen in omwenteling.
vang doorzette, schreef me
vrouw Kröller-Müller: „Ik
denk met angst en schrik aan
het museum". Zij dringt er
op aan, dat Van de Velde, al
thans op papier, het bouwen
voortzet, „tot in details", zo
als zij schrijft „tot de sleu
tels toe" zal hij de plannen
moeten uitwerken, zodat eens
het museum ook zonder hem
kan worden gebouwd. In het
archief van het huidige Kröl
ler-Müller Museum liggen
meer dan 1500 tekeningen, als
mede de uitvoerige beschrij
ving daarbij van prof. Van
de Velde.
Met de professor zoals zij
schrijft, bezoekt zij in Frank
rijk ateliers, kleine boetieken,
moderne kunsthandelaars „en
bewonderen terwijl wij meest
al in een open auto en route
W/at doen we met uw post
tijdens de vakantie? Het
eenvoudigste is aan buren of
vrienden te vragen om de post
voor u te bewaren of als
u naar een VAST vakantie
adres gaat de post (of mis
schien alleen de brieven) naar
dat adres na te zenden, zo ad
viseert de PTT.
In het binnenland kan de
fïrecies binnen het tijdscche-
ma dat als ideaal was
gesteld een jaar is het
röntgenapparaat voor het zie
kenhuis van Kilgoris in Ke
nya er gekomen: het staat
nu kant en klaar bij de leve-
rancvier, Nemas in Soest,
om ingepakt te worden voor
verscheping. Er zijn wel een
paar wensen overgebleven
voor dokter Jurgens, die de
leiding heeft van het zieken
huis in dit afgelegen Afri
kaanse dorp. Er hoort name
lijk nog wat aanvullende ap
paratuur bij de installatie,
wil men de puntgave foto's
krijgen die nodig zijn. Al met
al is het een kwestie van te
gen de duizend gulden en
daarom zetten we er graag
nog eens het gironummer bij:
1111222 van de Stichting Men
sen in nood te 's Hertogen
bosch, onder vermelding van
dokter Jurgens, Kenya, rönt
gentoestel.
Op de foto: A. O. H. Telle-
gen te Beverwijk, die binnen
kort naar Kenya vertrekt, de
monstreert in Soest het ap
paraat, waarmee ook hij
straks zal werken.
Zo kan het maar het hoeft
niet.
nazending van brieven, brief
kaarten, drukwerken en mon
sters kosteloos geschieden.
Wie de post niet nagezon
den wil hebben of als dit be
zwaarlijk kan (als u bijvoor
beeld een trektocht maakt)
zoudt u uw buren of
vrienden kunnen vragen nu
en dan uw brievenbus te le
gen en de post te bewaren tot
dat u terugkomt.
Een andere mogelijkheid is
de PTT te vragen de post door
te zenden naar het VASTE va
kantie-adres. Hiertoe dient
dan een verzoek op het post
kantoor te worden ingediend.
Formulieren zijn kosteloos
verkrijgbaar.
Als het niet mogelijk is een
van genoemde maatrgelen te
treffen kunnen desgewenst de
tijdens de vakantie aankomen
de poststukken tegen beta
ling van een vergoeding tij
delijk op het postkantoor wor
den bewaard.
'"Fot 16 juli worden nu de
18de Internationale Be
roepen wedstrijden te Brussel
gehouden.
Nederland neemt hieraan
deel met een team van 25
jonge Nederlandse topvaklie-
den, die op de 7de Nationale
Beroepenmanifestatie van 18-
22 maart te Utrecht behoorden
tot de prijswinnaars. Een vijf
tal Nederlandse technische ex
perts hebben zitting in de In
ternationale jury.
De Nederlandse deelnemers
hebben een zware strijd sa
men met 250 jonge vaklieden
uit de andere deelnemende
landen, maar de resultaten
van de vorige wedstrijden
hebben bewezen, dat Neder
land op het gebied van vak
manschap zeer goed kan mee
komen.
De Internationale Beroepen-
wedstrijden dragen in belang
rijke mate bij tot het bevor
deren van een gunstig klimaat
voor een goede vakopleiding.
Tijdens de wedstrijden in
Brussel worden tevens vele
voorbereidingen getroffen voor
de 19de Internationale Beroe-
penwedstrijden van 1970 in
Tokio. Ook Nederland hoopt
daar met een volledig team
aan te kunnen deelnemen.
zijn, de eigenaardige sfeer van
Parijs. Ik kom hoe langer hoe
meer tot de overtuiging, dat,
wil je de nieuwe moderne
stroomingen leeren kennen, je
de schilders in hun werk
plaats op-moet zoeken en niet
alleen naar de kunstkoopers
gaan. Zoo zijn wij ook bij Lé
ger geweest, een van de lei
dende kubisten. Niets in Pa
rijs heeft zoo'n indruk op mij
gemaakt als zijn werk".
Haar eerste schilderijen
kocht zij uit persoonlijke over
wegingen, vanaf 1911 is zij
bewust objectief voor de ge
meenschap gaan verzamelen,
al gaat zij daarbij een subjec
tieve keuze niet uit de weg.
„TJet is onvoorstelbaar wat
deze vrouw heeft gedaan"
zo zeggen de directeuren van
Park en Museum. De gemeen-
schapsgedachte is doorgezet,
het museum is er gekomen.
In 1928 is de gehele collectie
ondergebracht in een stich
ting, die later werd overge
dragen aqn het Rijk, onder
voorwaarde dat de Staat de
bouw van het (huidige) „over
gangsmuseum" ten uitvoer zal
brengen. Juli 1938 werd het
museum (eveneens ontworpen
door prof. Van de Velde) ge
opend. Mevrouw Kröller-Mül
ler fungeert tot haar dood als
directeur. Op 14 december
1939 sterft zij. Op de Franse
Berg, dèar waar men uitkijkt
over een groot deel van het
landgoed „de Hoge Veluwe"
wordt zij ter aarde besteld.
Een graf opgetrokken uit
Maulbronner zandsteen, de
steen die voor het grote mu
seum was gedacht. „Ik geloof
aan het volmaakte van al het
gebeuren", luidde de spreuk
die volgens haar wens op de
steen werd aangebracht.
Nu is een groot deel van
rond zo'n 7Vd miljoen Neder
landers met vakantie. Dank
zij de spreiding van 3x2 we
ken door de collectieve be-
drijfsvakanities behoort een
massale uittocht, zoals dat
enkele jaren geleden het
geval was, tot het verleden.
Toch zijn er twee data waar
op een overstelpende drukte
wordt verwacht: 11 juli en 25
juli, op welke laatste dag de
bouwvakkers en de werkne
mers uit de textielindustrie
met vakantie gaan. Daar ko
men dan nog de honderddui
zenden buitenlanders bij, met
name de Duitsers uit Nord-
rheinland-Westfalen, waar op
11 juli de schoolvakanties be
ginnen.
De grootste drukte wordt
dan ook in Nederland na 11
juli verwacht, Vakantiegan
gers met schoolgaande kinde
ren kunnen deze te verwach
ten drukte mijden, door
als 't nog kan op of na
28 juni er op uit te trekken.
W/anneer iedereen op dezelf-
de tijd op weg naar z'n
vakantie-adres zou gaan, ra
ken onze wegen en het open
bare vervoer overbelast. Nie
mand vindt het prettig als hij
uren onnodig in een file moet
wachten. Daarom enkele goe
de raadgevingen van de Stich
ting Recreatie:
Ga niet op vrijdagavond
direct na uw werk op weg.
Neem voldoende nachtrust en
vertrek 's morgens vroeg. In
dien de lengte van uw vakan
tie het toelaat, vertrek 's zon
dags of eventueel op maan
dag. Dan helpt u mee de
drukte te spreiden.
Zoek plaatsen en streken
uit die minder bekend, maar
daarom niet minder aantrek
kelijk zijn. De toeristische in
stellingen geven hierover
gaarne de gewenste informa
tie.
Na 10 augustus is de groot
ste vakantiedrukte voorbij.
Als u tot de gelukkigen be
hoort die niet aan een collec
tieve bedrijfsvakantie zijn ge
bonden en geen schoolgaande
kinderen heeft, ga dan in de
nazomer, dat wil zeggen na
10 augustus met vakantie. De
voordelen daarvan zijn duide
lijk.
Al» gevolg van de tweekamp Petrosjan-Spass-
ky om het wereldkampioenschap die maanden
lang in het brandpunt van dé belangstelling heeft
gestaan, zijn" andere op zichzelf ook belangrijke
gebeurtenissen vrijwel onbemerkt voorbij gegaan.
Dat is bijvoorbeeld het geval met het toernooi te
Büsum, dat in de eerste helft van mei werd ge
houden en dat een nieuwe overwinning opleverde
van dé Deense geweldenaar Bengt Larsen. De 2e
Kjs was voor de Sowjet - Russische grootmeester
lugajewsky, de 3e voor de Duitser Gerusel en
daarna pa» volgden Gligoric en Ivkov, Saizew,
Bobotsow fcnz.
Een bijzonder spannende partij leverden Polu-
gajewsky, de nieuwe kampioen van de Sowjetunie
en de Hongaarse grootmeester Bilek. Tot aan het
slot lijkt deze partij op een worsteling aan de
rand van een ravijn, waarbij beide spelers voort
durend er op uit zijn de ander over de rand te
werken.
Wit POLUGAJEWSKY. Zwart: BILEK.
(Büsum 1969) Benoniverdediging.
1. c2—c4, c7-c5 2. Pgl—f3, g7-g6 3. d2-d4,
Lf8-g7 4. d4-d5, d7-d6 5. e2-«4, Pg8-f6 6.
Pbl-c3 (Gewoonlijk ontstaat deze «telling na 1.
d4, Pf6 2. c4, c5 3. d5, d6 4. Pf3, g6 5. Pc3, Lg7 6.
c4)
60-0 7. Lfl—e2. e7-e6 (Na 7. e5 kriiet
de stelling het karakter van een Konings-Indi-
sche verdediging).
8. 0-0, Tf8-e8 9. d5*e6, Lc8xe6 10. Lcl-f4,
Pb8-c6 (Een interessant pionoffer. Veel te passief
ia vanzelfsprekend 10. Lf8 11. Dd2).
11. Lf4xd6 (Op 11. Dxd6 kan 11Db6! vol
gen waarna 12. Pa4, Db4 13. Pxc5 op 13Lf8
faalt).
1 1Pc6--d4! 12. e4-e5 (Te gevaarlijk ia 12.
Lxc5?, Pxe2f 13. Dxe2, Dc7!, of 12. Pxd4, cxd4 13
Dxd4, Pxe4)
1 2Pf6-d7 13. Tfl—«1 (Dreigt 13. Pxd4. Op
direct 13. Pxd4 kan volgen: 13cxd4 14. Dxd4,
Pxe5! 15. Lxe5, Dxd4 16. Lxd4, Lxd4 en zwart
heeft sterk tegenspel voor de verloren pion).
13. Pd4—c6 14. Pc3—d5, Ta8-c8 15.
Ddl-b3. Pd7xe5 16. Ld6xc5. b7-b6 17. Pf3xe5.
Lg7xeS 18. Lc5-e3, Pc6-a5 19. Db3-b5, Le6xd5
20. c4xd5 (Na 20. Dxd5, Dc7 herovert zwart de
pion met goed spel).
20.Dd8-h4 21. h2-h3. Dh4-f6 22. Tal—cl!
(Het voordeel van wits pluspion is, dat hij op het
meest geschikte moment teruggegeven kan wor
den. Op 22. Lxb2 volgt 23. Txc8. Txc8 24. d6
en de vrije d-pion is pen geduchte troef).
22Tc8-d8 23. d5-d6!, Df6xd6 24. b2-b4,
Pa5-b7 25. Le2-13, Dd6-b8 26. Le3-g5! (De
bordjes zijn verhangen: materieel zijn de partijen
in evenwicht maar wit heeft het initiatief).
26f7f6 27. Telxe5! (Een elegante voort
zetting waarmee wit overigens nog niets riskeert
omdat'hij de kwaliteit desgewenst onthiddellijk
kan heroveren).
27. Te8xeS (Op 27. Dxe5 volgt 28. Dxe5,
Txe5 29. Lxf6).
28. Db5-o4t, Kg8-g7 29. Dp4-d7t, Kg7-g«.
BllEK
POLUGAJEWSKY
De opgave van de week: wat is wits sterkste
voortzetting? Moet hij de kwaliteit terugwinne*
door 30. Dxb8, Txb8 31. Lf4 of mag hij zich inla
ten op 30. Lxf6,Telf?!
De oplossing komt in de volgende rubriek.
Dc stand was:
Wit (Kh8, pion c6); zwart: Ka6, pion hS (eind-
spelstudie Réti).
Wit maakt als volgt remise: 1. Kh8-g7!, h5~h4
2. Kg7—f6, Ka6-b6 3. Kf6-e5. h4-h3 (of) 3.
Kxc6 4. Kf4;) 4. Ke5-d6, h3-h2 5. c6-c7.
Het damspel h een spel van zeer fijne nuances.
Schijnbaar gelijkvormige posities, die aan de
zelfde grondregels zouden moeten gehoorzamen
zijn totaal verschillend van elkaar door kleine af
wijkingen.
Het zijn de grote ineesters, die deze minimale
verschillen kunnen onderscheiden en schijnbaar
nadelige stellingen tot een goed einde brengen, of
voor de tegenstander ogenschijnlijk voordelige
spelgangen kunnen ombuigen tot hun tegendeel.
Tsjegolev verstaat de kunst, kleine onnauwkeurig
heden in toegepaste systemen scherp aan te voe
len en onbarmhartig als met een ontleedmes
bloot te leggen. Hieronder een voorbeeld daarvan
uit het tournooi te Samarkand:
Wit: R: Palmer; Zwart: W. Tsjegolev.
1. 32-28 19-23; 2. 28x19 14x23; 3. 37-32
10—14; 4. 35-30. Andreiko speelt deze opening
als volgt: 41-37 (14-19) 46-41 (5-10) en nu
35-30. Het verschil met de speelwijze van Palmer
is, dat het open veld 37 een snelle bezetting van
24 onmogelijk maakt. Weldra treedt dit duidelijk
aan het licht:
420-25; 5. 33-29 5-10; 6. 40-35 14-19;
7. 41-37. Zie de aantekening bij de vierde zet:
30-24 kan niet door (13-19) na de ruil. 7.
10-14. Weer kan 30-24 niet door: (19x30) 35x24
(14-19) 45-40 (19x30) 40-35 (16-21) 35x24
(23-28) 32x23 (21-27!) enz. schijfwinst. 8. 44-40
16—21! Een scherpe doorkruising van wits plan
nen: Weer kan 30-24 niet door alweer (23-28)
en (21—27). De consequentie zou nu geweest zijn
31-26. met b.v. (11-16) 37-31 en nu i» de
"Springer-Contra-attaque" (2328) zeer kans
rijk geworden. Wit ziet het nog zo zwaar niet in
en negeert de op dit ogenblik ontstane verschillen
met het gangbare spelbeeld: 9. 38-33 21-27! 10.
32x21. Meent nog altijd, dat het "RS" dc aange
wezen strategie is, maar beter was geweest: 31x22
(18x38) 43x32 en hoewel (12-18) als (23-28) wit
voor problemen stelt, U dit verkieslijker dan de
partijvariant: 1017x26; 11. 42-38? Wit is de
draad helemaal kwijt: direct 50-44 was geboden
gevolgd door 31-27 II. 11-17; 12. 38-32
17-22! 13.43-38 6-11; 14.49-43 21-17! Voort-
durend wordt 30-24, waarop de gehele witte po
sitie berust, belet (zie diagram).
Aan de lezers in de diagrarastand voor deze
week de,opgave: Waarom was 30-24 (19x30)
35x24 niet aan te bevelen?
De verschillen met de "normale" ontwikkeling
in deze opening zijn duidelijk: De bezetting van
veld 26 en het flankcentrum 22,23 door zwart be
lemmeren wit ernstig in de ontplooiing van zijn
positie. Als een wig splijt zwarts stelling de witte
troepenmacht in twee vrij machteloze delen: 15.
47-42 14-20! 16. 50-44. Na (30-24) 19x30
(35x24) it (9-14) dodelijk. 167—12; 17.
46-41. Weer kon 30-24 niet door de direct fatale
tegenactie (22-28!) enz. 17. 2-7; 18. 31-27.
Er is niet beter. 1822x31; 19. 36x27 17-22!
20. 41—36 22x31; 21. 36x27 waarmede wits lin
kervleugel niet alleen geen kracht meer kan op
brengen maar ook zelf nog een dankbaar aan-
valsobject wordt. 2111-16! Zeer fraai 33-28
wordt belet door 18-22!). Dus: 22.30-24 19x30;
23. 35x24 4-10! 24. 33-28 gedwongen 12-17; 25.
28x19 17-22! en als volgt ging wit kansloos ten
onder 26. 27-21 16x27; 27. 32x21 26x17; 28.
37-32 17-21; 29. 40-35 21-26; 30. 38-33
22-27; 31. 32x21 26x17; -32. 43-38 8-12! 33.
19x8 17-21; 34. 8x26 18-23; 35.29x18 20x49; en
wit capituleerde.
Wit: 22, 27. 32, 34, 35. 36,37. 39.40. 41, 42, 44.
45 (13 »L) Agafonov.
Zwart: 7. 8, 9. 10, 13. 14, 15, 16.20. 21, 23. 25.
26 (13 st.) Andreiko.
Zwart won door: 26-31! (37x17) 23-29
(34x23) 8-12 (17x19) 16-21 (27x16) 25-30
(35x24) 20x47. Een onvervalste "Coupe Napo
leon".
Henri Svarc, de Parijse zakenman éen topspeler
uit dc Franse bridgewcreld had reden om trots te
zijn. In een moeilijk contract van vier harten
vond hij de winnende speelwijze - en later mocht
hij horen, dat Pietro Forquet aan de andere tafel
de winnende manoeuvre over het hoofd had ge
zien.
4 2
VH 10 4
086543
O AH 10 2
VB 10 87 5
V A V B 4 2
O 10
3
N
W O
z
8 63
O *3
O A V 9 7 2
B 9 5 4
A H 5
087 65
O H B
V 8 7 6
West gever, allen kwb. .West één schoppen
- noord doublet - oost redouble! - zuid twee
harten (conventie: de kleur die zuid niet wenst te
spelen) - west doublet - noord twee schoppen
(laat partner keuze tussen ruiten en klaver) - oost
doublet - zuid drie ruiten - west drie harten -
oost viet) harten - einde.
Giorgio Belladonna startte als noord met kla
verheer en speelde in slag twee de schoppen twee
na. Indien nu schoppenheer wordt genomen en
harten wordt gesneden, gaat west down want
noord wint hartenheer, brengt daarna zuid aan
ilag met ruitenaas - en zuid speelt schoppen die
noord aftroeft. Evenmin helpt het, schoppenheer
te nemen en te vervolgen met hartenaas en har
tenvrouw want noord houdt tóch een hartentje
over om later een schoppen te kunnen aftroeven.
Svarc won het contract als volgt: in slag 2 nam
hij met schoppenheer op tafel (oost) en speelde in
slag 3 klavervrouw na, waarop hij... in eigen hand
ruiten tien wegdeed! Noord was nu met klaveraas
aan slag. maar het was onmogelijk zuid aan slag
te krijgeft. Noord probeerde wel ruiten te spelen,
doch west troefde af, trok vervolgens hartenaas
en de hartenvrouw na, waarmee noord harten-
heer won. Dit echter was teveas de lirttste slag die
NZ kregen en west had dus tien slagen gemaakt.
Briljant!
LET OP DP. KLEINTJES!
Beginners hebben, begrijpelijk, vaak de groot
ste moeite te onthouden welke "hoge troeven"
eruit zijn - wat later bereiken zij het stadium
waarin zij vrij snel de 13 troeven weten te tellen
- en pas veel later leren zij (soms!) het gehele
mysterieuze wereldje der 52 kaarten te onthou
den.
Wat is goed bridge? Een lang verhaal, maar in
elk geval moet u leren "op de kleintjes te letten"!
U speelt tegen gewone spelers en u krijgt met
noord als "dummy"(tafcl):
O A H 9 4
O A H 9 4
O B 7 5 2
N
W O
z
8
oY 1063
Zuid speelt ruiten drie naar de ruitenheer, bij
west valt de twee en bij oost de acht. Thans is het
beter ruiten vier n*ar de vrouw te spelen - oost
bekent niet en wests ruitenboer kan gesneden
worden. Heel simpel, maar wat denkt u hrervan:
O A H 9 4
O B 8 7 2
N
W O
z
O 5
O 8
O B 7 5 2
O V 10 6 3
In drie Sans moet u (zuid vier ruitenslagen ma
ken en u begint met ruiten drie naar de heer. Als
bij west de acht en bij oost de twee val), moet u
bedenken dat de "gemiddelde" westspeler van B
8 7 5 vrij zeker niet de acht bijspeelt. Dus trekt u
ruitenheer na, ziet wests renonce en u maakt via
de snit op ruitenboer de. vier benodigde slagen.
Maar nu dit:
O V 10 6 3
Ditmaal zijn OW sterke spelers. Zuid begint
met ruiten drie, west wil de indruk wekken een
enkele ruiten te hebben doet ruiten acht bij -
noord ruitenheer en oost ruiten vijf. Wat nu? In»,
dien u goed oplet, moet u gezien hebben dat d«
ruiten twee niet" is gevallen in deze eerste ruiten-
slag. Wie hééft die twee?? Als west hem heeft,
moet u ruiten naar de vrouw toespelen. Heeft
oost echter ruiten B 7 5 2 en heeft hij opzettelijk
de vijf weggegooid, dan moet u het juist weer an
ders doen.
"Zekerheid" is er nu niet alleen "taxatie" en
misschien ook een beetje psychologie zouden u
kunnen helpen.
Maar wat belangrijk is: lét erop, dat west in dit
laatste geval door niet sullig de ruiten twee Bij te
spelen, het zijn tegenpartij moeilijk maakt. Dit
"moeilijk maken" is een belangrijk deel van het
bridgespel, want men moet altijd proberen de te
genpartij verkeerde beslissingen te laten nemen
en tevens bijzonder goed uitkijken, dat u ze zélf
zo weinig mogelijk neemt. Dc tweetjes en drietjes
kunnen daarbij een grote rol spelen!
HORIZONTAAL:
I. verpakkingsmateriaal
6. soort kan
II. zonder uitzonderine
13. koning van Phrygié
14. voorzetsel
16. toonkast
17. voorzetsel
19. voorzetsel
20. plezier
21. natuur
23. voorzetsel
24. gast
26. plaats in Groningen
28. meisjesnaam
30. jongensnaam
32. deel
33. handvat
34. ondeugd
36. plaats in Utrecht
37. straalvormig
38. verlichtingsmiddel
40. keukengerei
43. letsel
44. Bijbelse figuuur
46. laten zien
48. voorzetsel
49. afbeelding
51. Eur. hoofdstad
52. serie
53. voorzetsel
55. gewicht
57. voorzetsel
58. gewicht
60. bouwwerk
61. schrijfgerei
62. klaarblijkelijk
64. soort kaartspel
66. bepaalde uithangborden
67. dierenverblijfplaatsen
VERTICAAL:
1. op bepaalde manier vervoeren
2.tocht
3. voorzetsel
4. rivier in Duitsland
5. soort plant
6. verenigingen
7. buis
8. familielid
9. waarschuwingssein
10. geheel
12. instrument
13. deel van het jaar
15. voorzetsel
18. plaats in Groningen
20. kleine steek
22. bepaalde dagen
25. zwierig
27. uitroep
29. hier noch daar
31. deel van een huis
33. deel van een huis
35. verbinding
36. getemd
38. zoogdier
39. piaats in Azie
41. vlucht
42. bloem
43. eetkraam (Ihd.)
44. vooropkomend
45. zwier
47. kloosterbewoonsters
49. vis
50. zware klap
54. soort emmer
56. zonder uitzondering
59. vocht
arplai
63. bijvoorbeeld (afk.)
65. aanhef op circulaires
HORIZONTAAL:
I. krokodil, 5. stemvork, 11. paskwil, 12. orgel,
13. inritje, 14. etage, 16. opperen, 18. nostalgie,
22. teerton, 23. inertie, 26. pastoraal, 30. bewi).
zen, 32. prooi, 33. Amerika, 35. Raspa,'36. mee
ting, 37. twenties, 38. Kerstman.
VERTICAAL:
1. kapsalon, 2. opscheppers, 3. onweder, 4. inlo
pen, 6. tralies, 7. malaria, 8. onnet, 9. kantelen
10. begaan, 15. godin, 17. enter, 19. trede. 20.
griezelfilm, 21. snaar, 24. spaarpot, 25. instijgen,
27. olifant, 28. apartje, 29. Losser, 30. bigamie, 31.
wijsneus, 34. elite.