„Meer immigranten nodig in dunbevolkt W.-Australie" „Positie van de hoogleraren steeds minder aantrekkelijk" Voorlopig nog voortzetting van conflicten Kwaliteit van de mens is er met op vooruit gegaan Schakeltje in Apollo-reis vv i 'M Autoverkopen bevredigend Premier Daiid Brand reist am week door Europa Nederlanders hoog genoteerd Nieuw parlement voor Antillen Prof. Van der Hoeren over universiteiten: Wim Kan lucht zijn hart V ZEILEN EN SCHAATSEN Twaalfduizend Boerenzoon Ongeschoolden Nederlander vangt maanbeelden op in Australië Sinds 1964 Bij marine Omroep Prof. Van Binsbergen zal ontslag vragen Versnelling Begrip Harder Provos Verwerpelijk Geen gek idee Perspectief ZATERDAG 12 JULI 1969 ROTTERDAM Er is één schrale troostwe staan niet alleen met onze geringe kennis omtrent West- Australië. De heer David Brand, premier van West-Aus- tralië vertelt ons dat er maar weinig Europeanen goed geïnformeerd zijn over zijn land. „Zelfs in Engeland weet men betrekkelijk weinig van ons", zegt hij ons in een kamer van het Rotterdamse Hil ton, waar hij eerst een glas Nederlands bier drinkt, maar vervolgens overgaat op jus d'orange, omdat het bier in Nederland hem niet koud genoeg is. „Ik ben juist naar Europa gekomen om mijn land hier wat meer bekendheid te geven". Premier David Brand „doet" Europa in een week. De flat gebouwen en de mensenmassa's hier maken hem wat dui zelig, want zijn land is tachtig maar zo groot als Nederland en er wonen slechts één miljoen mensen „Wij hebben een enerme behoefte aan mensen. Elke emigrant die ons wil ko men helpen de grote natuurlijke rijkdommen van ons land te ontginnen, is heel erg welkom". Voor we daarover verder praten, legt de heer David Brand eerst even de staatkundige situatie uitAustralië bestaat uit zes staten, waarvan de staat West-Australië éénderde van het hele oppervlak voor zijn rekening neemt. Tot 1901 waren die staten geheel zelfstandig, maar in dat jaar werd er een federatie gesticht. Elke staat behield zijn zelfstandi ge regering, maar 'n deel van de overheidstaak werd over gedragen aan de federale regering. David Brand is sinds enkele maanden langer premier van West-Australië dan één van zijn voorgangers. Hij is record houder met tien jaar. één maand en zestien dagen. Voordat hij premier in 1959 werd, was David Brand al en kele jaren minister en zijn politieke loopbaan begon in ok tober 1945 toen hij afgevaardigd werd naar het parlement. Er leven in West-Australië ruim twaalfduizend Nederland se immigranten en premier David Brand prijst hen hogelijk ,.De meeste Nederlandse immigranten zijn binnen de twee jaar geheel opgenomen in de Australische samenleving. Zij hebben dan niet zelden zeer goede posities of ze hebben in die tijd al een eigen bedrijf opgebouwd". Nederlanders, gewend aan de maatschappelijke zekerhe den hier, voelen zich in uw land soms sociaal zo onbe schermd. De premier begint aan een opsom ming van de sociale voorzieningen die de overheid in West-Australië heeft ge troffen: alleen de zeer gefortuneerd en krijgen geen overheidspensioen, scho len en ziekenhuizen staan open voor iedereen: „Wij menen wel dat een mens een bepaalde verantwoordelijkheid moet dragen voor het eigen bestaan. Dat kan bij ons ook beter dan bij u, want bij ons zijn de mogelijkheden groter. Hier werken de mensen aan het voort bestaan van een samenleving bij ons kunnen de mensen nog met eigen handen aan een geheel nieuwe samen leving bouwen". Teleurgestelde emigranten klagen dikwijls over het gebrek aan sociale ze kerheid en het gebrek aan cultuur In Australië. „Eerlijk gezegd, geloof ik daar niet ln. Wie als immigrant mislukt, heeft doorgaans het contact met de nieuwe samenleving niet kunnen vinden niet zelden komt dat doordat de vrouw niet kan aarden. Of men heeft het vroegere vaderland verlaten omdat men moei- lijkheden wilde ontvluchten waarmee men echter ook in het nieuwe land werd geconfronteerd". Davis Brand heeft in zijn leven be wezen dat de meeste moeilijkheden op de uitgestrekte woeste grond aan het 1912 geboren als zoon van een boer die op uitgestrekte woest grond aan het pionieren was. Zoon David ging te paard naar school en hij zou ook boer zijn geworden, als de grote wereldcri sis niet ook de Australische boeren tot wanhoop had gebracht. Daarom ging hij in 1935 naar de goud mijnen, maar voordat hij zich daar een toekomst had kunnen opbouwen, brak de oorlog uit: als soldaat vocht hij in het Midden-Oosten. Op 24 april 1941 werd hij in Griekenland zo ernstig ge wond dat hij voor verdere frontdienst werd afgekeurd. Terug in Australië dook hij nog even in de handel, toen werd hij politicus. Welk soort emigrant ziet u het liefst komen? „Mensen met een middelbare techni sche of agrarische, scholing zijn bijzon der welkom in West-Australië, maar we hebben opk behoefte aap ongeschool den. Hoofdzaak is dat de immigrant met ons wil werken voor de toekomst en dat hij Australiër wil worden. Wij houden niet van mensen die proberen op een kluitje te gaan wonen om dan een Nederlandse, een Italiaanse of Duit se kolonie te gaan vormen". Jan Valk (36) kijkt of zijn ontvangstapparatuur goed werkt. Op de achter grond een van de grote schaalantennes waarmee hij en anderen de eerste televisiereportages van astronauten van de maan zullen opvangen in Australië. CANBERRA. Australië Jan Valk, een oud-Rotterdammer, zal er samen met andere technici voor zorgen, dat de televisiebeelden van menselijke acti viteiten op de maan na „aiikomst op aarde snel kunnen worden doorgegeven naar de rest van de v*ereld. Jan Valk woonde voordat hij emigreer de naar Australië in de Zegenstraat in Rotterdam. Hij werkt nu als radio- en televisie-technicus bij een van de twee reusachtige schaalantennes in Ausrtra- lië, waarmee de televisie-reportages van Armstrong en Aldrin op de maan opgevangen zullen worden. Het is het grondstation Tidbinbilla, dat ongeveer veertig kilometer ten zuidwesten van Canberra, de hoofdstad van Australië ligt. Het andere grondstation, Parkes, ligt iets minder dan 300 kilometer ten noordwesten van Canberra. Het radio-telefonische verkeer met de maan, de technische gegevens en de televisiereportages gaan van een van die twee grondstations via een derde, Honeysuckle Creek, 22 kilomter ten zui den van Tidbinbilla, en een communi catiekunstmaan naar de Verenigde Sta ten. Jan Valk kwam in 1964 in dienst bij bij het grondst-„ion. Ongeveer drie jaar geleden werd hij bevorderd van radio technicus tot chef van de afdeling ra dio- en teevisieontvangst. „Waneer Armstrong en Aldrin op de maan aangekomen zijn", zegt Valk „moet ik mij gereed houden om in te vallen voor de man die voor goede ont vangst van de maan moet zorgen." Voor zijn vertrek in 1957 als emigrant naar Australië was Valk in dienst bij de Koninklijke Marine in Nederland. Toen al begon hij zich voor electronica te interesseren. „Ik studeerde veel in mijn vrije tijd", zegt hij, „en behaalde het diploma radio-technicus." Zijn broer en zuster, die in Tasmanië woonden, haalden hem en zijn vrouw Hermina over naar Australië te ver huizen. Zij hadden toen twee kinderen, Renée en Elizabeth. Jan Valk ging eerst naar Tasmanië. Daar kreeg hij werk toen een telefooncentrale moest wor den gebouwd. Later kwam hij in Ho- bart, de hoofdstad van Tasmanië in dienst van de Australische omroep. Jan Valk en zijn vrouw hebben nu vijf kinderen. Na hun vertrek uit Ne derland kregen zij er drie zoons Ro bert, Henry en Edwardbij. ADVERTENTIE En zorgt dus voor allerlei voordeeltjes voor onderweg. WILLEMSTAD Het nieuwe parle ment, dat de Antilliaanse bevolking op 5 september a.s. zal kiezen bestaat uit 22 leden. Curagao kiest twaalf zetels, Aruba acht, Bonaire één en de boven windse eilanden kiezen één zetel. Op Aruba nemen twee partijen aan de ver kiezingen deel: de Patriotische Partij Aruba met de onlangs afgetreden mi nister van Financiën. F..J. Tromp als lijsttrekker en de combinatie Arubaanse Nationalistische Unie, Arubaanse Onaf hankelijkheidspartij en Arubaanse Ar beiderspartij met als lijstaanvoerder de heer Dominco~ Guzman Croes, thans gedeputeerde van het eilandgebied Aru ba. Op de bovenwindse eilanden zijn ook twee kandidatenlijsten ingediend, een van de Democratische partij met als lijstaanvoerder de heer A. C. Wat- hey, al vele jaren statenlid voor de bovenwindse eilanden en de Union Re- formista Antillano met als lijstaan voerder de heer William Johnson. De twee lijsten op Bonaire zijn de .Demo cratische partij Bonaire met als lijst aanvoerder de heer L.A. Abraham, thans voorzitter van de Antilliaanse Staten en de combinatie Bonairiaanse Progressieve Unie en de Bonairiaanse Arbeiderspartij, aangevoerd door de heer F.G. Janga. UTRECHT „De positie van de hoog leraren zal hoe langer hoe minder aantrekkelijk worden, hetgeen zich nu al aftekent in de grote moeite die het kost geschikte kandidaten te vin den. Onvermijdelijk zal het peil van het universitaire onderwijs hierdoor dalen. Omdat ik, gezien de door mij verwachte ontwikkeling, van mening ben binnen luttele jaren niet meer op verantwoorde wyze mijn ambt te kunnen vervullen, heb ik gemeend hieruit de consequentie te moeten trekken". Dit heelt prof. W. C. van Binsbergen. hoogleraar in het straf recht, het strafprocesrecht en de cri minologie aan de Rijks-universi teit in Utrecht gezegd in een don derdag uitgegeven verklaring, waar mee hij heeft aangekondigd ontslag te zullen vragen. Als persoonlijke beweegreden die tot zijn ontslagaanvrage leidt, voert prof. Van Binsbergen aan, dat hij de be hoefte voelt om eigen opvattingen en inzichten op strafrechtelijk terrein in de praktijk op hun bruikbaarheid te toetsen. Prof. Van Binsbergen (51), die van au gustus 1954 tot 1 november 1957 als advocaat-generaal in Curagao fun geerde, heeft de beweegredenen van zijn ontslagaanvrage toegelicht. Prof. Van Binsbergen, die bekend staat als een van de knapste juristen in Neder land, zegt in zijn toelichting: „De enorme groei van het aantal juridische studenten in Utrecht, vormt voor mij een hoofdprobleem bij het doce ren van een vak, dat een verplicht examenvak is voor alle studenten zo wel voor het kandidaats- als voor het doctoraalexamen." Ik verwacht, dat hierdoor binnen enkele jaren onvoldoende tijd zal overschie ten om wetenschappelijk op niveau te blijven door literatuurstudie, het voorbereiden van eigen publikaties en het begeleiden van het werk aan proefschriften. Bovendien zal het werk in commissies, als de commissie-ver- mogenssstraffen en van de commissie Feber, tot herziening van het Wetboek van Strafvordering meer en meer door de steeds groeiende onderwijstak in de knel komen, terwijl ik puist der gelijk werk als essentieel zie om de rechtwetenschap te behouden voor vervrèemding van de maatschappelij ke werkelijkheid", aldus prof. Van Binsbergen. De tweede zorg van de hoogleraar voor de nabije toekomst is, „dat de objecten en de vorm van het onder wijs en onderzoek bepaald zullen wor den op een wijze, die uit algemeea maatschappelijk oogpunt niet verant woord is: We staan hier voor'n struc tureel probleem van de eerste orde: het grote aantal studenten noodzaakt tot het uitbreiden van de staf. De staf leden worden en deze tendens zal zich binnenkort nog veel duidelijker aftekenen voor verreweg het groot ste deel gerekruterd uit de pas afgestudeerden, die evenals de stu denten onvoldoende weet hebben van de maatschappelijke werkelijkheid buiten de universitaire sfeer. Van de ze stafleden gaan de meest begaaf den na enkele jaren weg, terwijl de zwakkeren blijven hangen. Samen met de studenten zullen zij hun stempel drukken op de vorm en in houd van het onderwijs, waarbij het gevaar groot is, dat alleen die onder werpen het accent krijgen, waarbij men zich persoonlijk betrokken voelt, terwijl met de behoeften van de sa menleving in haar geheel niet vol doende rekening gehouden wordt". "pr zijn heel autoritaire hoogleraren, maar er zijn evenzeer erg autoritai re studenten. Dat hangt niet van de categorie af, maar dat is eenvoudig een kwestie van karakter. Dat kan bijzonder vervelend zijn, vooral als zo'n auto ritaire persoon alle macht heeft. „Iedereen die heeft gestu deerd kan daar wel staal tjes van vertellen. Dergelij ke hoogleraren zijn de laat ste tijd wel gedwongen zich te beheersen". De oud-rector magnificus van de Universiteit van Amsterdam, prof. mr. J. van der Hoeven (53), zegt dit over wat de laatste tijd als zwaarste beschuldiging geldt binnen de universitai re gemeenschap autoritair optreden, het afwijzen van iedere inspraak. Het is tijd voor 'n voorzich tige, globale terugblik op 'n woelig, bijna revolutionair studentenjaar. want de macht van de zon bleef on aangetast en ook de studen ten volgen haar vakantie bevelen op. Wat Is de voorlopige balans? Prof. v.d. Hoeven: „De be weging gaat sneller dan iemand voor mogelijk had gehouden. Bij alle groepen zijn de opvattingen snel ver anderd. Wat een jaar geleden gold, gaat niet meer op. In het algemeen betreur ik de democratisering niet, hoewel ik op sommige punten gevaren zie". Er was aan de universiteit al gerui me tijd meer in beweging, dan thans wordt gezegd. Veel docenten hielden al vergaand rekening met de wensen van de studenten. Een vorm van de mocratie zoals een stad of een land die kent, is voor een universiteit niet zon der meer toe te passen. Iedere faculteit moet wel medezeggenschap aanvaar den van de studenten, helaas weten jongere studenten na twee jaar niet meer wat hun voorgangers hebben ge zegd". Hoe beoordeelt prof. v. d. Hoeven (staatsrecht) de studentenacties? „Ik heb voor sommigen begrip en sympathie. Ik wil er uiteraard aan meewerken, dat het universitaire on derwijs zo goed mogelijk wordt gere geld, maar altijd binnen democrati sche normen. Ik geloof, dat de meeste studenten dat ook willen, maar sommi ge studenten zijn kruisvaarders. Dan houdt het op, daar kun je niets mee doen. Die willen via de universiteit de hele maatschappij hervormen". Hoever zal de inspraak van stu denten op de universiteit kunnen gaan? „In klein verband kan men de stu denten soms gelijke bevoegdheden ge ven, maar dat is onmogelijk als het over grotere eenheden, laat staan het W/im Kan, geboren 15 januari 1911 in Scheveningen als mi- nisterszoon, zat op de toneelschool klas met Ank van der Moer, Mary Dresselhuys en Georgette Hagen doorn. Haalde geen diploma en kwam na vijf j.aar toneelspelen bij Cor Ruys tot het inzicht dat het cabaret moest worden. Startte in 1936 met zijn ABC-cabaret sa men met zijn vrouw Corry Vonk in het Amsterdamse Leidseplein- theater. Ging naar het toenmalige Ne derlands ch-Indië voor een honderd- daagse tournee. Het werden er 2279, als gevangene werkend aan de Birmaspoorweg. In 1946 volg den cabaretprogramma's als Bi- belo, Bedriegertjes, De kat van huis, Salto Mortale en Laat je niets wijsmaken, die alle in het Haagse Diligentia begonnen. Kreeg in 1954 de Davidsring, de erepalm in de kleinkunst. Liefhebberijen zijn schaatsen en zeilen. Heeft geheim telefoonnum mer en hoge heg om zijn huis in Kudelstaart, Westeinder, en een zwaar hek dat meestal op slot zit. Heeeft talent voor het opleiden van kleinkunstenaars. Had in zijn jeugd een hartstochtelijk verlangen naar het voortdurend besturen van lijn 9. (Van een onzer medewerkers) T~kEN HAAG Een toevallige ont- moeting op de knusse Haagse Denneweg: „Hé, mijnheer Kan. Tijd niet gezien en gehoord. Hoe gaat het? „Uitstekend. Net een masker gepast van Lennon. Paste precies. Ja, van Liesette van Meeteren. Er zitten nieu we nummers in het programma Hop, hop, hop (Van 19 juli tot eind augus tus in het Scheveningse Paviljoenthea ter). Een afspraak maken voor een in terview? Moet dat nou? Als het niet per se moet liever niet. Ik heb er al zovele geweigerd". Brede grijns en de bekende schuine blik. Maar zonder zijn even goed be kende toneeltoontje dat aan een alle daags woord een olijke draai kan ge ven. „Ik heb eigenlijk niet zoveel meer te zeggen. Hoe ouder ik word (58) hoe minder ik weet. Ik kan het allemaal niet meer zo goed volgen. Ik benijd de mensen die het allemaal zo weten en niet van hun standpunt zijn te slaan. Het is toch eigenlijk één grote toevals factor wie er mept en wie er wordt gemept. Als die agent ergens anders was geboren, was hij misschien student geworden. Die agent slaat dan weer uit een vooroordeel, bijvoorbeeld tegen lang haar. Die student wordt op zijn beurt weer gesterkt (door die mep) in zijn gelijk. Wie is er nu eigenlijk begonnen van de twee. Ik vind de mensen harder geworden, onvriendelijker, onverdraag zamer. „Daar heb ik veel last van. In ons kleine cabaretwereldje leven we eigenlijk niet allemaal in een klein zelf geschapen wereldje merk je die ver slechtering scherp. Als een jonge colle ga in een interview zegt dat „zij de ruzies met haar man mee naar het theater neemt", dan denk ik, wat heeft de buitenwereld daar nu mee te ma ken. Voor mij zijn de intervieuws no deloos hard. i>e schrijver zit misschien wel zijn eigen agressie af te reageren. Maar dan ten koste van iemand anders broodwinning". Ziet u de mogelijkheden van een „nieuwe" mens? „Ik geloof dat de pressiegroepen die maatschappelijk en politiek vertikaal en horizontaal bestaan, voor precies dezelfde beslui tproblemen komen te staan als zij nu aantasten. Als zij het tenminste voor het zeggen krijgen. Alleen voor de provo's had ik een zwak. Dat was een beroep op de mens, maar vol humor. Tegen stenen gooien heb ik nooit gekund. Als iemand een auto in brand steekt zou die toe vallig wel eens van een bouwvakker kunnen zijn". „Er is mij dikwijls verweten dat ik geen partij kies. Wat ik vandaag van iets vind, kan morgen wel eens anders zijn. Ik ben nooit lid van een partij geweest. Ik zou er de grote weg mee opgaan, maar als het niet naar mijn zin gaat, wil ik een zijweggetje opkun nen. Wat heeft een partij nu aan zo'n lid? 0 Wim Kan en zijn vrouw Corry Vonk volgend seizoen al bijna uitverkocht „Ik geloof alleen in de kwaliteit van een mens en die is er niet ap vooruit gegaan". Wat denkt u van de aanwas van het cabaret? „Er zitten prachtige talenten tussen. Maar ik vind, dat zij te veel zonder achteruitkijkspiegel werken. Soms ko men zij bij ons met briljante ideeën, maar dan moet ik zeggen dat het al dertig jaar geleden werd gedaan. Er is mij dikwijls aanbevolen om nu eens niet uit de zaal op te komen. Dat is dan het type dat zegt: „maanlanding op de televisie? Niet eens in kleur". Ik blijf maar op eigen koers vertrouwen". Dat. doet de man die op 't gym een onvoldoende voor zijn Nederlands kreeg dan ook al meer dan dertig jaar met succes. De jongleur met woorden en situaties gaat er samen met zijn vrouw Corry Vonk in september een jaar tus senuit. Weer naar het Zwitserse Arosa om het volgend programma in elkaar te zetten. Hij met het cahier en zij met het rode potlood. De boekingen door het Nederlands Theater Bureau zijn voor het seizoen '70/'71 bijna vol rond 250 voorstel lingen. PROF. VAN DER HOEVEN hele universitaire bestuur gaat. Waar om zouden studenten het recht moeten krijgen te bepalen hoe studenten na hen onderwijs moeten krijgen? Dat noem ik autoritair. Bovendien is er een wezenlijk verschil tussen de posi tie van staf en hoogleraren, die hun he le leven aan een universiteit verbonden zijn en studenten, die er alleen een paar jaar studeren. Dit sluit hervor mingen en inspraak echter niet uit". Maagdenhuis? „Ja, dat vond ik een verwerpelijk middel. Er wordt nogal erg voorzich tig over gepraat, alsof het eingelijk bij na wel had gekund. Alsof het juist wel had gekund, als het iets anders was gegaan. Ik moet die bezetting afkeu ren. Bovendien was de discussie in vol le gang. Ik zou overigens niet alle be zetters hebben laten vervolgen, hoog stens wat voormannen". Hadden de universiteiten eerder initiatieven moeten nemen? „Het is niet zo, dat de universiteiten in onze maatschappij de voorbeelden zijn van de reactie en onjuiste toestan den. Achteraf bezien is er wel te wei nig gebeurd. Nu zijn er precedenten ontstaan, omdat er veel zaken werden afgedwongen. De universiteiten hadden meer en sneller moeten begrijpen wat er aan de hand was en wat nodig was". „De reactie van minister Veringa om experimenten mogelijk te maken, vind ik geen gek idee als uitgangspunt voor een beweging op democratische grondslag. Veel alfa-mensen denken dat een experiment een soort avontuur is, waarbij men willekeurige dingen probeert. Dat deden alchimisten en goudmakers. In de chemie weet men bij een experiment ...echter precies wat men doet. Dat is het kenmerk. De eni ge kans op succes. Daarom zal men zich ook bij dit experiment moeten be heersen". Hoe zal de verdere ontwikkeling zijn? „Ik verwacht een voortzetting van de conflicten. Er zal voorlopig nog wel spanning en onrust blijven. Er zijn ele menten onder de activisten, die hele maal geen oplossing aan de universi teit willen, maar blijvende actie om de hele maatschappij te hervormen. Het eindresultaat zal wel iets worden tussen de universiteit van 1960 en de radenuniversiteit. Ik heb goede hoop dat de positieve krachten aan het langste eind trekken". „Bij het hele vraagstuk van de uni versitaire hervormingen blijft het ver schillende uitgangspunt van studenten en docenten een moeilijkheid. Het is een kwestie van perspectief, een onder deel van het generatic-conflict. Voor bijtrekkende studenten vinden iets dat drie jaar duurt erg lang. Als iets in drie jaar tot stand komt. vinden wij dat erg vlug". AMSTERDAM In het eerste half jaar van 1969 zijn volgens de kenteken registratie van de RAI 200.852 perso nenauto's verkocht. Het is voor het eerst dat in de eerste zes maanden de 200.000 is overschreden. De stijging over het eerste halfjaar 1969 ten opzichte van 1968 bedroeg goed 3 procent. De RAI noemt deze stijging niet onbevre digend. Zij is minder spectaculair dan in de eerste zes maanden van het in haal jaar 1968 in vergelijking tot dezelf de periode van 1967, wat ln overeen stemming is met de verwachtingen. Op vallend noemt de RAI, dat de verkoop cijfers per maand een regelmatiger verloop te zien geven. De voorjaarspiek is duidelijk vlakker geworden. De RAI verwacht dat deze trend zich in het tweede halfjaar zal voortzetten en het bestaande optimisme zal bevestigen.

Digitale periodieken - Gemeentearchief Veenendaal

De Vallei | 1969 | | pagina 5