Veenendaals
dagblad
DE EERSTE
STAPPEN
Maanlanding ontketende
overal enthousiasme
Gelders-Utrechtse streekcourant voor Rijn- en Gelderse Vallei
Vele miljoenen mensen zagen via t.v.
Armstrong's historische wandeling
Dit is een klein stapje voor een mensmaar een
gigantische sprong voor de mensheid
HOUSTON Voor de eerste maal hebben aardbewo
ners op 21 juli 1969 een ander hemellichaam betreden
en daarmee voor de mensheid het tijdperk van bemande
landingsvluchten in ons zonnestelsel ingeluid.
Indrukwekkende prestatie
VOLKSLIED
LUIK DICHT
maanreis
Agenda voor Mevr. Armstrong verheugd
STIJGMOTOR
Baby in bed gestikt
zingende
dolfijnen...
dolfinarium
Harderwijk.
VTB Harderwijk-Tel. 03410 - 2569.
„Eerste stap"
Paus: „Nadenken"
VRIJ WARM
Bur. voor redactie en administratie
Prins Bernhardlaan 28, Veenendaai,
Telef. 08385-10550 (adm.), 10757 en
10955 (red.), Giro 1321600.
Losse nummers 0,25; Abonnement
0,97 p. w„ 4,15 p. m.. 12,35 p. k.
VALLEI
Voortzetting van het nieuwsblad „De Vallei",
opgericht in 1926.
Uitg.Wegener's Couranten Concern n.v.
Advertentietarieven op aanvraag.
MAANDAG 21 JULI I969 - 43e JAARGANG no. I68
ARMSTRONG COLLINS
ALDRIN
Eerste stap van mens op de maan
aarde keek geboeid toe
De hartslag van de twee astronau- Armstrong. De hoge piek van Arm-
ten varieerde gedurende hun verblijf strong kwam toen hij bezig was dozen
op de maan van 90 tot 125 per minuut met maangesteente in de maansloep
voor Aldrin en van 90 tot 160 voor te laden.
Ongeveer zes en een half uur na hun landing op de •aan, ruim drie uur vroe
ger dan op het programma stond, verlieten de 38-jarige Neil Armstrong en de
39-jarige Edwin Aldrin vanochtend vroeg (Ned. tijd) het maanlandingsvaar
tuig Eagle" en wijdden zich in een ongeveer twee uur en drie kwartier du
rend verblijf op de maanbodein aan belangrijke wetenschappelijke verrichtin
gen.
Op de circa 380.000 km van hen
verwijderde aarde beleefden vele mil
joenen mensen over de gehele wereld
via hun televisie
schermen in een
rechtstreekse uit
zending het span
nende ogenblik, dat
Armstrong om 3.56
uur als eerste mens
de maan betrad.
Even historisch als
dit moment waren
de woorden, die de
ruimtevaarder daarbij sprak: „Dit is
een klein stapje voor een mens, maar
een gigantische sprong voor de mens
heid".
Toen de partner van Armstrong, Al-
dring, dertien minuten later op de
inaanbodem stapte waren zijn woor
den: „Wat een prachtig gezicht."
De twee mannen lieten op de maan
een kleine plaquette achter, waarop de
beide halfronden van de aarde gegra
veerd zijn en dat het opschrift draagt:
„Hier zetten mensen van de planeet
aarde voor het eerst voet op de maan
juli 1969 a.d. wij kwamen in vre
de namens de gehele mensheid". Op
de plaquette staan voorts de handteke
ningen van de drie Apollo-11-astronau
ten: Armstrong, Aldrin en Collins, als
mede die van president Nixon.
Langzaam en uiterst behoedzaam en
na urenlange voorbereidingen in het op
de maan staande maanvoertuig, al
spoedig omgedoopt in „Tranquility
base" (Zee der Stilte-basis), daalde
Armstrong de trap af eq waagde, na
een ogenblik om zich heen te hebben
gespeurd, de eerste voetstap in het on
bekende kraterlandschap. Terwijl Al
drin van achter het venster van de
„Eagle" toekeek en het derde beman
ningslid van de Apollo-cabine met het
moederschip „Columbia" om de maan
cirkelde, maakte Armstrong bij een
zwaartekracht, die slechts een zesde
van die op aarde bedraagt, zijn eerste
Zeven minuten na de landing
van het Amerikaanse landings
vaartuig op de maan heeft het Rus
sische persbureau Tass de gebeurte
nis wereldkundig gemaakt. In een
kort bericht werd bovendien meege
deeld, dat de eerste astronaut in de
ochtend van de 21ste juli voet zal
zetten op de maan. De officiële
nieuwsmedia in Rusland handelden
echter vanmorgen de eerste maan-
wandeling heel koeltjes af.
tastende schreden. In het pulverachti
ge maaqzand lieten zijn voetstappen
slechts enkele centimeters diepe in
drukken achter.
Zijn eerste zorg was vervolgens het
verzamelen van wat los gesteente,
waaruit de geleerden nu eindelijk
hun juiste conclusie over het ont
staan van de maan of zelfs het ont
staan van het heelal hopen te kun
nen trekken. Ook Aldrin die dertien
minuten later volgde, hield zich met
het oprapen van maanstenen bezig,
zodat men niet met lege handen naar
huis zou hoeven wanneer de missie
plotseling zou moeten worden afge
broken. Daartoe kwam het gelukkig
niet, beiden namen ruim de tijd om
foto's te maken, de tv-camera te han
teren en instrumenten voor weten
schappelijk onderzoek te plaatsen.
Armstrong installeerde op aanwijzin
gen van Houston een vaste televisie
camera op enige afstand van de Eagle,
waardoor men op aarde zowel dit voer
tuig als de bewegingen van de astro
nauten duidelijk kon volgen. Aldrin
bracht even een lichte noot in de ove
rigens strak zakelijk verlopen operatie
door als een kangeroe over het maan
oppervlak te huppelen en de kijkers te
demonstreren hoe gemakkelijk men
zich daar kon voortbewegen.
In beelden van bijna ongelooflijke
scherpte konden de aardbewoners zien
hoe beide astronauten zich licht als bal
letdansers over de maan bewogen,
daarachter de bodem van de planeet
als een wit glanzend decor. Aldrin zei,
dat de maan op hem de indruk maak
te van een woestijn in de Verenigde
Staten, doch van een eigen schoonheid.
De oppervlakte bleek tamelijk zacht te
zijn. Bij het verzamelen van materiaal
met de maanschop stootte men echter
hier en daar op hard gesteente.
Aldrin ontvouwde voorts een stuk
aluminiumfolie voor de registratie
van „zonnewind", de door de zon af
gestoten elektrisch geladen gasdeel-
tjes. Het opstellen van een seismo
graaf voor het meten van trillingen
en een laser-reflector voor een exac
te meting van de afstand tussen aar
de en maan completeerden de weten
schappelijke taken van de beide
ruimtemannen.
Om 4.42 uur plaatsten zij een Ame
rikaanse vlag op de maan, waarbij
vanuit Houston het volkslied ten ge
hore werd gebracht. President Nixon
sprak vervolgens vanu't het Witte
Huis de ruimtevaarders toe. Hij
sprak de hoop uit, dat de verovering
g|) Via de televisie waren vele mil
joenen mensen getuige van de histo
rische maanwandeling van Arm
strong en Aldrin. De beeldkwaliteit
was over het algemeen goed; deze
foto laat Armstrong zien tijdens
zijn werkzaamheden op de maanbo
dein.
van de maan zou bijdragen tot de
vrede op aarde. Armstrong dankte de
president voor zijn woorden, waarna
hjj en Aldrin een militaire groet
brachten. Wij hopen u donderdag op
de „Hornet" (Amerikaans vlie'gdek-
schip in de Stille Oceaan) terug te
zien, zei Nixon ten afscheid.
Tegen zes uur keerde Aldrin in het
maanvaartuig terug, terwijl Armstrong
buiten nog enkele laatste werkzaamhe
den verrichtte. Een kwartier later was
ook hij binnen en werd het luik geslo
ten. Dat moest later nog even open om
enkele overbodig geworden stukken, zo
als de zuurstofkisten die de astronau-
MAANDAG 21 JULI
Na hun maanwandeling, begon van
morgen om tien minuten over half
acht voor Armstrong en Aldrin een
rustperiode van 8 uur en 50 mi
nuten.
16.55: De «astronauten gebruiken een
maaltijd.
18.50: De stijgmotor wordt ontstoken,
die zeven minuten moet draai
en om de astronauten in een
aanvankelijke baan om de
maan te brengen variërend
van 17 tot 83 km.
22.26: Kleinere stuurraketten wor
den enige malen ontstoken om
de LM in dezelfde baan te
brengen als het moederschip
om zo later de twee ruimte
schepen weer aan elkaar te
kunnen koppelen.
DINSDAG 22 JULI
00.26: Armstron en Aldrin voegen
zich bij Collins in het moeder
schip.
02.20: De maansloep wordt van de
neus van het commandoschip
afgestoten.
05.57: De hoofdmotor van het com
mandoschip wordt ontstoken
om de Apollo uit de baan om
de maan te brengen en de
terugreis naar de aarde te be
ginnen.
ten bij hun maanwandeling op de rug
droegen, overboord te zetten. Toen de
ze laatste taak was vervuld kregen
Armstrong en Aldrin van Houston toe
stemming te gaan slapen om uitgerust
aan de nieuwe opdracht te kunnen be
ginnen: het starten van de „Eagle" om
18.54 uur voor de terugkeer naar de
Apollo-cabine, waarin Collins zijn een
zame banen -om de aarde draait.
Bij deze terugkeer gaat het om le
ven of dood voor de twee tot dusver
zo succesvolle maanwandelaars. De
stijgmotor moet, ruim zeven minuten
lang ononderbroken een stuwkracht van
1587 kilogram leveren om te bereiken,
dat het moederschip en de maansloep
elkaar op een tevoren vastgesteld punt
in een baan om de maan ontmoeten.
Het rendez-vous en het voor morgen
ochtend, op het programma staande ma
noeuvreren van de Apollo-combinatie in
een baan voor terugkeer naar aarde is
al bij de vluchten met de Apollo's-8 en
-10 gerepeteerd. Tot eind 1972 staan nog
negen bemande maanvluchten op het
Amerikaanse ruimtevaartprogramma.
Het maanavontuur van Armstrong en
Aldrin begon zondag om 21.18 met het
neerzetten van de Eagle in de „Zee
der Stilte". De laatste fase van de
vlucht verliep met grote precisie.
(Hierover meer elders in dit blad).
Een van de weinige Amerikanen die
niets van de maanwandeling hebben ge
zien is astronaut Michael Collins, die
het moederschip „Columbia", wach
tend op de terugkeer van zijn partners,
in banen om de maan stuurt. De Apol-
la-cabine had namelijk alleen radiocon
tact via het grondstation in Houson.
Gedurende drie uur nadat Armstrong
en Aldrin het luik van het maanlan
dingsvaartuig sloten, bleef de op de
maan geplaatste televisiecamera het
beeld van de maanlander, met de Ame
rikaanse vlag op de voorgrond, uitzen
den. Voordat zij het apparaat via af
standsbediening uitschakelden zei
grondstation Houston: „Dank u zeer.
We geloven dat u vandaag prachtig
werk hebt gedaan." De astronauten
antwoordden: „Dank u. Het was een
lange dag."
LEERSUM Zondagavond is het
drie maanden oude zoontje van de fa
milie Van de G. uit Amerongen in zijn
bedje gestikt.
Het kind logeerde bij zijn grootouders
in Leersum. De vader en moeder van
het kind waren een dagje uit.
In het grootste overdekte Dolfijnen
stadion ter wereld met 2500 zit
plaatsen ziet u een unieke show van
zeeleeuwen en dolfijnen in één pro
gramma. Tijden: 10.00 - 11.30 -
13.0'0 -14.30 - 16.00 - 17.30 uur.
(oo zondag niet om 10 uur).
SPEELTUIN
UUWESTRAND RONDVAART
Na deze fascinerende maan-naeht die
een groot deel van de wereldbevol
king geboeid aan radio- of tv-tocstel
heeft doorgebracht, is het nu maan
dag geworden. Maandag in de dubbe
le betekenis van het woord: de eer
ste, meestal nogal ontnuchterende
dag van de werkweek, maar ook de
dag waarop een mens zijn eerste
schuchtere voetstappen op de maan
heeft staan en zich nu voor de vraag
gesteld ziet: wat nu?
Want met maandagse nuchterheid be
schouwd is dit wel duidelijk: hoe gran
dioos deze prestatie ook is en al
len die erbij betrokken zijn verdie
nen een welgemeende gelukwens
het is nog maar een begin. De ruim
tevaarder van nu is nog een kind
dat zijn eerste wankele stapjes heeft
gezet. Een kind leert steeds beter lo
pen. gaat zijn omgeving verkennen,
eerst te voet dicht bij huis, later op
de fiets, per brommer, per auto. Zijn
woonplaats, zijn land, de buurlanden,
de wereld leert hij zo kennen. Voor
diezelfde ontwikkeling staat de ruinv-
tevaarder. Dat lopen op de maan lijkt
nu nog adembenemend maar straks
zal die ruimtevaarder die maan gaan
verkennen, in kaart brengen, explo
reren. Hij zal dat niet te voet kun
nen doen hoe dan wel weten we
niet want we staan immers nog maar
aan het begin. We weten alleen dat
het zal gebeuren. En dat het bij de
maan niet zal blijven: de ruimte
vaart is nu werkelijk begonnen.
Welke invloed dit alles zal "hebben op
ons, aardbewoners, is al evenmin te
voorspellen. Het kind dat lopen leert,
fietsen leert, de wereld ontdekt,
groeit ook mee in verstandelijk en
geestelijk opzicht. Zo zal het met de
mensheid ook gaan zoals het nu
doodgewoon is om in een vliegtuig
te stappen en enkele uren later in een
ander werelddeel te landen, zo zal
wellicht straks het gaan naar een an
dere planeet gewoon zijn. Het zal de
blik verruimen dat ongetwijfeld,
maar de mens zal gewoon mens blij
ven. Wat humeurig misschien en wat
moeizaam op gang komend op maan
dagmorgen. Soms blij en tevreden en
soms verdrietig en teleurgesteld. Hij
zal z'n vakantie misschien op de
maan doorbrengen maar het al
dan niet slagen van zo'n vakantie zal
net zo goed van zijn innerlijke ge
steldheid afhangen als nu onze va
kantie aan zee of in de bossen. Ook
de mens van de toekomst zal niets
menselijks vreemd zyn.
Blijft de vraag of dit alles ook veran
dering zal brengen in de wereldpoli
tiek. Of de vredeskansen door deze
ontwikkeling groter worden. Deskun
digen zien op dat punt perspectieven.
Het de aarde kunnen overzien van
uit de ruimte maakt in militair op
zicht de oorlog nog zinlozer dan die
al was. Bovendien zal in mentaal op
zicht de saamhorigheid kunnen groei
en: vanuit de ruimte gezien is onze
aarde immers maar een nietig pla
neetje
Maar dit alles zijn toekomstdromen
laten we nu, op deze maandagmor
gen, met onze benen op de maan blij
ven staan. En nuchter constateren
dat we pas aan het begin staan: hoe
we dit nieuwe ruimtetijdperk gaan
vullen zal van ons allemaal samen
afhangen.
A^WWVWWWWWWWVWVWWWWWyN
0 In El Nago (Texas) was me
vrouw Armstrong, de echtgenote van
de eerste man op de maan, bijzon
der verheugd over het vlotte verloop
van de maanlanding. Zij kruist hier
haar vingers ten teken, dat zij voor
de A polio-bemanning zal blijven
„duimen" voor het verdere verloop
van de reis.
|>e maanlanding ontketende gister-
avond overal ter wereld groot en
thousiasme. Hoe groot bleek misschien
het best in de volkssterrenwacht Simon
Stevin in Oudenbosch. Tientallen bezoe
kers applaudisseerden toen ze op de tv
hoorden, dat de landing was gelukt.
De geestdrift werd niet getemperd
door de trieste omstandigheid dat de
amateur-radio-astrologen zelf slechts
onverstaanbaar gekraak uit de ruimte
hadden opgevist.
Prof. ir. J. P. Mazure, voorzitter van
de Eerste Kamer, sprak in een verkla
ring van „een groots avontuur, waar
mee iedere aardbewoner zich verbonden
kan voelen". Hij prees de openheid van
de Amerikanen, waardoor de landing
„een symbool van alles waartoe de
mensheid bij eendrachtige samenwer
king in staat is" geworden is.
De beroemde Leidse sterrenkundige
prof. dr. J. H. Oort, zei dat hij het
liefst zelf zou zijn meegelanceérd. Hij
zei de astronauten te beschouwen als
ontdekkingsreizigers van het soort,
waarvan elke mens iets in zich heeft.
Volgens hem, is met de landing de
eerste stap gezet naar het onderzoek
naar het voorkomen van leven buiten
de aarde.
De Utrechtse hoogleraar in de astro
fysica prof. dr. C. de Jager zei, even
eens benieuwd te zijn of sporen van
vroeger leven op het maanoppervlak
zouden worden ontdekt.
„Het directe onderzoek van het maan-
materiaal, dat nu mogelijk gaat wor
den, opent nieuwe perspectieven voor
het ruimte-onderzoek. Daarnaast zal
het gewone ruimte-onderzoek met be
hulp van al dan niet gestabiliseerde ra
ketten of satellieten natuurlijk voort
gaan. Dit onderzoek is voornamelijk
gericht op de bestudering van de omge
ving van de aarde en verder op de pla
neten, zon en sterren, en wordt niet ge
wijzigd door het maanonderzoek van de
Apollo-ll-bemanning", aldus prof. De
Jager.
Paus Paulus heeft in zijn zomerresi
dentie Castel Gandolfo de gelovigen op
geroepen na te denken over de beteke
nis van de maanlanding.
„Het is een grote, historische dag
wanneer twee mensen voet op de maan
zetten, maar men mag de noodzaak en
de plicht van de mens zichzelf te over
winnen niet vergeten. In Vietnam, Afri
ka en het Midden-Oosten, en sinds eni
ge dagen ook in Midden-Amerika wor
den oorlogen gevoerd. Gehele volkeren
lijden nog honger. Waar- is de werke
lijke mensheid, de broederschap, de
vrede?", aldus paus Paulus. „Wat zal
de werkelijke vooruitgang van de mens
zijn indien deze toestand voortduurt of
erger wordt?"
„Prijs God van wie alle zegeningen
komen", zei de moeder van Neil Arm
strong na het bericht over de geslaag
de landing. „Wij hebben gebeden dat
alles goed zou gaan", aldus mevrouw
Armstrong. Ook haar man zei zich
dankbaar te voelen.
De ouders van Armstrong toonden
zich wat geërgerd over de aanwezigheid
van de Loena 15 bij de maan. „Wat
de Russen er ook aan het doen zijn,
wij hopen dat ook zij in hun bedoelin
gen zullen slagen", zo voegden zij er
aan toe.
I~\e afgelopen dagen breidde een
gebied van hoge luchtdruk zich
uit van de Azoren tot boven West
en Midden-Europa. Met de zuid
westelijke en westelijke stroming,
die dit systeem tot stand bracht,
wordt de komende dagen vochtige
en vrij warme lucht naar onze om
geving gevoerd. Gisteren kwam in
ons land nog veel bewolking voor,
zodat de middagtemperaturen niet
hoger kwamen dan omstreeks 22
graden. In Frankrijk, Italië en
Spanje daarentegen, waar vrijwel
geen bewolking voorkwam, steeg
de temperatuur tot 30 a 35 graden
en in Madrid zelfs tot 38 graden.
Het komende etmaal trekt de kern
van het hogedrukgebied geleidelijk
van het zeegebied ten westen van
Frankrijk naar het vasteland, ter
wijl storingen van de Oceaan langs
de westflank naar IJsland trekken.
Hierdoor zal het ook morgen droog
en enigszins drukkend weer zijn,
met wolkenvelden afgewisseld door
zonnige perioden. De temperaturen
kunnen hierbij tot zomerse waar
den stijgen.
Maan op: 13.44 onder: 23.15
Morgen: Zon op: 04.46 onder 20.45
