Veenendaah
dagblad
Buiten
Sov j et-ruimteschot
wellicht mislukt
Zweefvlieger (14)
ontkomen aan
straaljagers
Leningrad zond tram voor museum
Jacht overvaren:
twee zusjes
verdronken
Gelders-Utrechtse streekcourant voor Rijn- en Gelderse Vallei
HOOFDMOTOR STUWDE RUIMTESCHIP UIT
AANTREKKINGSKRACHT VAN DE MAAN
Maannacht"
leidde niet
tot verzuim
op het werk
BRAND OPHORNET'SNEL GEBLUST
Koppelingsmanoeuvre mei een foutje
Agenda voor
maanreis
>J77rf-
Loeua te pletter gevallen
Zangeres gedood
tijdens optreden
TOT TWEEMAAL TOE
Monument voor
gouden Fokker
Gifmenger krijgt
vier
cel
jaar
Twee personeels
leden van
„De Kruisberg"
veroordeeld
Ouderwets
HEIDEMIJ ZOEKT
PARTNERS VOOR
COMPUTERCENTRUM
Kraaispecht
FOUTJE
VRAAG
TE PLETTER
RUSLAND
Op de IJssel
Bur. voor redactie en administratie i
Prins Bernhardlaan 28, Veenendaal,
Telef. 08385-10550 (adm.), 10757 en
10955 (red.), Giro 1321600.
Losse nummers 0,25; Abonnement
0,97 p. w., 4,15 p. m., 12,35 p. k.
VALLEI
Voortzetting van het nieuwsblad „De Vallet",
opgericht in 1926.
Uitg.: Wegener's Couranten Concern n.v.
Advertentietarieven op aanvraag.
DINSDAG 22 JULI I969 - 43e JAARGANG no. I69
APOLLO BEGON AAN THUISREIS
TfOUSTON De drie ruimtevaarders Armstrong, Aldrin en Collins zijn
op de thuisreis. Van morgen even voor zes uur stuwde de hoofdmotor de
Apollo-11 naar een snelheid van 9200 km per uur, nodig om het ruimteschip
aan de aantrekkingskracht van de maan te onttrekken.
De reis van 380.000 km naar de aarde, die in ongeveer 59 uur wordt af
gelegd, was daarmee begonnen. Vanmiddag raakte de Apollo in het zwaarte
krachtveld van de aarde. De snelheid van het ruimteschip werd daardoor
steeds hoger en zal oplopen tot 39.000 km per uur vlak voor de terugkeer van
de Apollo in de eerste lagen van de dampkring. Tussen de maan en de aarde
kunnen drie koerscorrecties worden aangebracht als dat nodig mocht zijn. De
laatste ronde van deze opwindende ruimtevlucht is nu ingegaan, waarvan het
controlecentrum in Houston geen verrassingen meer verwacht.
TELEVISIE VANDAAG
Nederland I: 22.3023.00 uur: Over
zicht laatste gebeurtenissen en ra-
menvatting van ochtenduitzending.
Nederland 2: 21.1022.00 uur: Dis
cussieprogramma vanuit Amerika
over de religieuze aspecten van de
ruimtevlucht.
WOENSDAG
8.45plm. 9.30 uur: Laatste nieuws
over het vluchtverloop van de
Apollo-11.
22.15plm. 1.00 uur: Inleiding van
uit de studio, overzicht van de
laatste gebeurtenissen, waarna om
plm. 23.50 uur rechtstreekse beel
den uit de Apollo^capsule van aar
de en maan.
ARNHEM De Koninklijke Neder-
landsche Heidemaatschappij, Pakhoed
en de Verenigde Bedrijven Nederhorst
willen gezamenlijk een groot onafhan
kelijk computercentrum opzetten. Dit
zal niet alleen aan de drie partners,
maar ook aan anderen z(jn diensten
kunnen aanbieden.
De kern van waaruit zal worden
voortgebouwd, wordt in eerste instan
ce overwegend gevormd door RAET,
het computercentrum van de Heide
maatschappij. Nederhorst werkt al met
Pakhoed samen in het onroerend goed.
ADVERTENTIE
LEKKERE BROODJES
ONDERWEG
BOLLEN EN PUNTJES
KV weeft uit oude tijden menig
verhaal om de spechten. De
Romeinse dichter Ovidius vertelt
een sprookje, waarin een Italiaan
se koning door een teleurgestelde
nymf tot zulk een bosvogel beto
verd werd. Voorts kennen we een
overlevering van de oorlogsgod
Mars, die voor de opvoeding zijner
zonen Romulus en Remus een wol
vin benutte en haar als begeleider
een specht verstrekte, opdat deze
de borelingen na het zogen van
vaste spijs kon voorzien. De specht
was nl. de heilige figuur van de
krijgsgod en verscheidene oude vol
ken vereerden hem in soortgelijke
zin. Thans zijn deze vogels reeds
jaar en dag uit religie en gezindte
verbannen doch desondanks treed
ik hen in het bos met ingenomen
heid tegemoet, wanneer hun lach
en roffel klinkt.
A. B. WIGMAN
L.S..
Nu ik het ziekenhuis na 14 we
ken heb kunnen verlatenwordt
het tijd de velen, die na het des
betreffende redactionele bericht
belangstelling toonden in mijn lot,
daarvoor hartelijk te bedanken.
Tal van abonnees informeerden
naar mijn toestandzodat van een
bescheiden fanmail kon worden
gesproken.
Beste lezers (essen) van mijn
kolommetje weet, dat ik dit
alles zeer op prijs stelde, maar
neem van mij aan, dat ik allen
onmogelijk een persoonlijk be
dankje kan zenden. Gelukkig helpt
echter de krant.
Sinds een paar weken zette ik
thuis reeds ofschoon nog ge
handicapt dit rubriekje voort
en hoop het weldra, geheel her-
steld, nog lang te mogen doen.
22 juli '69 A. B. W.
Neil Armstrong en Edwin Aldrin heb
ben de terugkeer met de Eagle (LM)
naar hun moederschip veilig uitge
voerd. Na een serie remmanoeuvres
kwamen de twee ruimteschepen steeds
dichter bij elkaar. De eerste woorden
na de koppeling gingen verloren in het
storende geruis van de toen zeer slech
te radioverbinding. Houston kon pas
tien minuten na de koppeling bevesti
gen dat deze geslaagd was. Het ruimte
schip begon daarna aan de 27ste om
loop rond de maan. Aan het begin van
de 31ste schoot de Apollo-11 zich terug
naar de aarde.
De koppeling van de Eagle met het
moederschip, de Columbia, vond plaats
om 10 uur 15 gisteravond, drie minu
ten later dan de bedoeling was ge
weest. Tijdens de koppeling schijnt er
iets fout te zijn gegaan met de navi
gatie, want de twee ruimteschepen, die
gezamenlijk de Apollo-11 vormden,
maakten tijdens de koppelingsma
noeuvre een schokkende beweging.
Dit bleek uit opmerkingen van de
astronauten, die op de grond evenwel
niet duidelijk doorkwamen. In Houston
wees evenwel niets erop dat er iets
uit de hand gelopen zou zijn.
Het schijnt, dat de Eagle en de Co
lumbia al tegen elkaar aan waren ge
komen, neus tegen neus, voordat Col
lins in de Columbia dit wist. Toen hij
zijn capsule als het ware even in
hield om te ..voelen" of de Eagle er
al was. volgde een tamelijk harde
klap. die werd gevolgd door een schok
kende beweging van de twee ruimte
schepen.
Om 17.54 uur gistermiddag werd de
laatste grote vraag beantwoord: de op-
stijgmotor van de Eagle" op de maan
deed het! Niemand had dit absoluut
kunnen garanderen en bij weigering
zou er voor de twee mannen geen red
ding meer geweest zijn.
De NASA liet weten dat de maan-
vaarders in de Apollo-11 21,5 kg grond
monsters van de maanbodem bij zich
hebben. Dr. Berry van de medische
staf in Houston zei, dat de lichaams
reacties van de twee mannen op de
maan „binnen de grenzen waren geble
ven die men had verwacht voordat de
vlucht begon". Dat Armstrong „rond
huppelde" was niet veroorzaakt door
geestdrift, zei dr. Berry. Hij deed wat
hem verzocht was, proberen op welke
manieren men op de maan kan lopen.
De NASA verwacht er een groot aantal
gegevens van. Armstrong heeft aan
boord van de Eagle op de maan slecht
geslapen. Van de zeven rusturen heeft
hij slechts één uur en een kwartier echt
geslapen.
Toen de Apollo-11 zijn reis naar de
aarde was begonnen, zei het ruimte
vaartcentrum: „Jullie zitten nu in de
juiste baan naar huis".
„Zet de deuren van het maanont-
vangstlaboratorium maar vast open",
zei een verheugde Collins. In dat labo
ratorium zullen de drie mannen na
hun terugkeer op aarde in quaran
taine worden gehouden. De enige an
dere die nog wat zei, toen de raketmo
tor had gewerkt, was Armstrong: „Dat
was een prachtige ontbranding. Het
kon niet mooier."
Dc Nederlanders, die gisterochtend
na de uilzending van de landing op de
maan op tijd op hun werk moesten zijn,
waren dat in het algemeen ook. Dat
blijkt uit de ervaringen van een aantal
grote Nederlandse bedrijven en over
heidsinstanties.
Bij Unilever werd gezeg: „Veel men
sen hebben ons wel slaperig aangekeken
maar er waren niet veel laatkomers".
Bij de scheepswerf van Wilton-Fijen-
oord in Schiedam had men de indruk
dat wel een heel groot percentage van
het personeel de nachtelijke uitzendin
gen had gevolgd, maar dat men tevo
ren had geslapen.
De Nationale Levensverzekering-Bank,
de Hoogovens en Shell meldden: „We
hebben nauwelijks invloed van de
nachtelijke uitzendingen ondervonden".
Ook op het ministerie van Defensie was
de algemene indruk, dat er gisteroch
tend niet meer mensen te laat waren
gekomen dan op andere maandagoch
tenden.
Evenmin werden ergens opvallend
veel snipperdagen of ziektemeldingen
geregistreerd.
kÏt-
MOSKOU De Loena-lS heeft gistermiddag het maanoppervlak bereikt
op de vastgestelde plaats. Dit is gisteravond bekendgemaakt door het
Russische persbureau Tass. Volgens Tass is het onderzoekprogramma van de
ruimte in de onmiddellijke nabijheid van de maan nu afgesloten, evenals het
beproeven van de nieuwe systemen van de automotische kunstmaan.
In de bekendmaking van Tass stond,
dat het remsysteem van de Loena-15 te
16.47 uur werd ingeschakeld en dat het
ruimteschip daarna uit de baan naar
de oppervlakte van de maan is gegaan.
Er werd niet bij vermeld welke snel
heid het had bij het neerkomen. Tass
zei dat de Loena-15 in tegenstelling tot
vorige Sovjet-maansatellieten in staat
was door baanverandering op de opper
vlakte van de maan te landen. Tijdens
52 omlopen rond de maan zijn twee
baanveranderingen aangebracht. Bij
de tweede kwam het ruimteschip tot op
16 km van het maanoppervlak. In de
bekendmaking wordt voorts gezegd,
dat met de Loena-15 nieuwe automati
sche navigatiesystemen zijn beproefd.
Professor Kaminski, directeur van
het observatorium in het Westduitse
plaatsje Bochum, heeft gezegd, dat
„men mag vrezen dat de Loena-15 te
pletter is geslagen op de maan". De
redenen die hij voor het uitgeven van
zijn verklaring had, gaf hij niet prijs,
volgens zijn zeggen „uit voorzichtig
heid". Hij voegde er aan toe, dat
hij op dit moment echter een zeker
heid had: de Russen zouden er beter
aan doen hun politiek van absolute
geheimhouding vaarwel te zeggen.
Volgens dr. Kaminski leverde de
laatste omloopbaan van de Loena-15
(op een hoogte van 15 kilometer van
het maanoppervlak) in ieder geval
een potentieel gevaar op voor een
botsing met een uitspringend deel
van de maan.
Volgens wetenschapsmensen van
Jodrell Bank is de Loena-15 met een
snelheid van ongeveer 480 kilometer
per uur vanuit de omloopbaan naar het
maanoppervlak afgedaald en is ze te
recht gekomen in de zogenaamde Zee
der Crises. Dit gebied ligt op ongeveer
800 kilometer van de Zee der Stilte,
waar op dat moment de Amerikaanse
astronauten Armstrong en Aldrin voor
bereidingen troffen om met de Eagle
de maan te verlaten.
Op de voorpagina's van de Sovjet
bladen overheerste vreugde, maar niet
vanwege de Apollo-11. Grote koppen en
stukken tekst op elke voorpagina wa
ren gewijd aan de 25ste verjaardag van
de communistische machtsovername in
Polen. De historische vlucht van de
Amerikaanse astronauten stond niet op
de voorpagina van dc Pravda of de
meeste andere ochtendbladen. In de
meeste gevallen werd er melding van
gemaakt op een binnenpagina. Een
groot blad Sovietskaya Kultura
meldde er in het geheel niets over. Op
vele voorpagina's stond de bekendma
king van Tass van gisteravond over de
onbemande Sovjet-Loena-15, die blijk
baar op de maan te pletter geslagen Is
na er vijf dagen omheen gedraaid te
hebben. De beheerste bewoording van
Tass en de koppen in de bladen wezen
er voor dc ervaren krantenlezer duide
lijk op, dat het Sovjet-ruimteschot een
mislukking was.
In het nieuwsbulletin van vanmorgen
van Radio-Moskou werd in het kort
meegedeeld, dat de Apollo-11 weer op
weg naar de aarde is. De eerste Sov
jet-reactie van wetenschappelijke zijde
kwam van de academicus Alexander
Vinogradof, die de maanlanding van de
Apollo toejuichte als een verwerkelij
king van een oude droom.
„Men kan alleen maar bewondering
hebben voor de moed en de zelfbeheer
sing van de kosmonauten die zo stout
moedig het onbekende tegemoet gin
gen", aldus Vinogradof op de achterpa
gina van de Pravda. „Ik wil de kosmo
nauten met hun grote succes gelukwen
sen en wens hun een veilige terugkeer
naar de aarde toe".
Aan boord van het Amerikaan
se vliegdekschip Hornet, dat
in de Stille Oceaan op de terug
keer van de ruimtevaarders ligt
te wachten, is een brandje ont
staan dat snel was geblust. Even
later vertrok het hefschroefvlieg-
tuig, dat president Nixon gaat af
halen van het eiland Ford (Ha
waii). Kapitein Seiberlicht zei, dat
de oefenberging, die is uitgevoerd
nadat het brandje was geblust,
zeer bevredigend is verlopen.
President Nixon arriveert don
derdag om vijf uur 's middags aan
boord van de Hornet om Neil Arm
strong, Edwin Aldrin en Micheal
Collins te zien aankomen. Deze
moeten om 17.51 uur in de Stille
Oceaan landen en zijn dan onge
veer een uur later aan boord. Pre
sident Nixon en andere hoge gas
ten. onder wie minister van Bui
tenlandse Zaken Rogers, zullen de
landing en berging met verrekij
kers volgen en de ruimtevaarders
zonder persoonlijk contact begroe
ten.
Op de foto: de Hornet met de
helikopter, die de astronauten uit
de oceaan zal oppikken.
SAIGON Een Australische zangeres
is zondagavond doodgeschoten toen zij
bij Da Nang optrad in een club van
onderofficieren van het Amerikaanse
marinekorps.
De 20-jarige Katherine Anne Warnes
zong het laatste nummer van het pro
gramma toen zij van enige afstand
werd neergeschoten. Ongeveer 75 perso
nen woonden de show, „Sweeties on
parade" bij.
HULST Voor de tweede maal binnen vier dagen is de veertienjarige
zweefvlieger Erik Lyon uit Hulst ternauwernood aan een botsing met straal
jagers ontsnapt.
Vrijdagmiddag werd Erik gedwongen
de l||n van de hier waarmee zijn zweef
vliegtuig werd opgetrokken reeds op
50 meter hoogte te ontkoppelen. Acht
Starfighters van nog onbekende natio
naliteit vlogen recht op hem af.
De laatste piloten van de laatste vier
schrokken zo van het zweefvliegtuigje,
dat onmiddellijk de formatie werd ver
broken.
Gistermiddag herhaalde zich de ge
schiedenis. Omstreeks drie uur zat Erik,
die in het bezit is van een solo-brevet,
weer in de lucht toen vier straaljagers
op geringe hoogte over hem heen vlo
gen. De jonge vlieger zette zijn toestel
onmiddellijk aan de grond. De Lucht
machtvoorlichtingsdienst ontkende gis
termiddag dat Nederlandse Starfighters
bij deze incidenten betrokken zijn. De
Rijksluchtvaartdienst gaf de zweefvlie
gers, die reeds vrijdag hun beklag de
den over de zeer laag vliegende straal
jagers, het advies een briefje te schrij
ven. „Dan zullen we een onderzoek in
stellen", zei men.
SCHIPHOL De Fokker-fabriek heeft
gisteren haar vijftigjarig bestaan ge
vierd.
Prins Bernhard onthulde ter gelegen
heid daarvan op het fabrieksterrein aan
de Ringvaart b(j Schiphol 'n monument.
Het monument is een geschenk van
het gezamenlijk personeel. Het cilinder
vormige monument is van de hand van
André Volten. De ruim 8000 werk-
mers kregen des middags vrij.
Op Fokkers gouden jubileumdag nam
financieel-directeur H. During afscheid.
De heer During ging, na 34 jaren het
bedrijf te hebben gediend, met pensioen.
Hij speelde vooral een belangrijke rol
bij het tot stand brengen van een duur
zame samenwerking van de Europese
vliegtuigindustrie.
De heer During wijdde een groot deel
van zijn krachten aan de verbetering
van de arbeidsverhoudingen binnen de
onderneming. De ondernemingsraad
functioneert goed en er kwamen ver
scheidene sociale regelingen tot stand.
UTRECHT - De rechtbank In
Utrecht heeft de 36-jarige bouwkundig
tekenaar C. van R. uit Barneveld, we
gens poging tot moord met voorbe
dachte rade op ztfn 37-jarige zwaar zie
ke vrouw, veroordeeld tot vier jaar ge
vangenisstraf met aftrek. Tegen de te
kenaar was vijf jaar met aftrek geëist.
Na twaalf jaar huwelijksleven ont
moette de man een 34-jarige vrouw,
met wie hij een verhouding aanknoopte.
Van R., die zich aanvankelijk voordeed
als een ongetrouwde student, werd, toen
dit bedrog uitkwam, door de andere
vrouw voor een „keuze" geplaatst.
Op 15 december van het vorig jaar
Van R. was d!ie dag juist dertien jaar
getrouwd begon hij zijn echtgenote
te vergiftigen. Veertien dagen lang
trachtte hij de vrouw te doden door
doses thallium door haar koffie te men
gen. Dat de vrouw toch in leven is ge
bleven, was volgens een getuige-deskun-
dige „verbazingwekkend
Het Nederlands trammuseum in Velsen heeft een
oude tramwagen gekregen uit Leningrad. De wagen
is gisteren in de Rotterdamse Waalhaven ontscheept van
het Russische schip Kolomna.
ZWOLLE Twee meisjes zijn gister
middag in de IJssel bij Wilsum, ge
meente IJsselmuiden verdronken toen
een plezierjachtje werd overvaren door
een tankschip.
Het waren de elfjarige Marian Huis
man uit Sneek en haar veertienjarige
zusje Roeline. Dc vader van de meisjes
wist zich te redden. De moeder werd
op het droge gebracht door haar vijf
tienjarige zoon Machiel.
BERGUM De verpleegster Detje
de Boer (22) uit Suameer (Friesland)
is in het Prinses Margrietkanaal bij
Bergum verdronken. Zij had zich, hoe
wel zij niet kon zwemmen in het wa
ter gewaagd. Bij een stoeipartij met en
kele vriendinnen is zij vermoedelijk te
ver van de kant geraakt.
NORG Maandagmiddag is de 18-
jarige P. Everinga uit Zevenhuizen, ge
meente Leek, tijdens het baden aan het
Ronostrand in Norg door verdrinking
om het leven gekomen. Mond-op-mond
beademing en hartmassage mochten
niet meer baten.
EMMELOORD De 15-jarige Ebe
Slot uit Creil (Noordoostpolder) is maan
dagmiddag in de Noordermeertocht
dichtbij zijn ouderlijke woning verdron
ken. Hoewel hij de zwemkunst niet
machtig was, ging hij tijdens de afwe
zigheid van zijn ouders toch zwemmen.
Toen zijn ouders terugkeerden en hun
zoon niet thuis aantroffen, gingen zij
hem zoeken bij de tocht, in de veron
derstelling dat hij daar was gaan vis
sen. De vader vond het slachtoffer.
GAASTMEER In het Friese dorp
je Gaastmeer is zondagochtend de drie
jarige Hotze van Netten verdronken.
De jongen voer met zijn vader mee in
de melkboot. In de dorpsvaart is de jon
gen overboord geslagen. Kunstmatige
ademhaling mocht niet meer baten.
ARNHEM. Conform de ei* van de
officier van Justitie, heeft de rechtbank
te Arnhem vanmorgen de 28-jarige voor
malige sociotherapeut van het ryks-
psychiatrisch asiel „De Kruisberg" te
Doetinchem J. S., veroordeeld tot ze*
maanden gevangenisstraf met aftrek,
waarvan vier maanden voorwaardelijk.
Hij wordt ervan verdacht met een
Amsterdamse ex-verpleegde van „de
Kruisberg", W. F. H„ een overval te
hebben gepleegd bij de Raiffeisenbank
in Rheden.
De overval liep mis, doordat de Am
sterdammer S. niet vertrouwde en op
het laatste moment de politie een tip
gaf. S. had hem voor de overval uit
gezocht, omdat hij hem uit de dossiers
kende als een „harde knaap".
Tegelijkertijd werd de 35-jarige ver
pleger H. V. uit Doetinchem, destijds met
S. werkzaam op „de Kruisberg", veroor
deeld tot drie maanden gevangenisstraf,
waarvan een maand voorwaardelijk, we
gens samenwerking met zijn oud-col
lega bij een inbraak in Hoog-Keppel.
Hierbij maakten de mannen een hoe
veelheid antiek buit. Tegen V. was vier
maanden gevangenisstraf, waarvan drie
maanden voorwaardelijk geëist.
(Van onze
weerkundige medewerker)
KFet gaat er ouderwets toe op het
ogenblik. Het mooie weer hand
haaft zich nu al dagen achtereen
en dat is voor Nederlandse begrip
pen iets ongewoons. De vooruit
zichten blijven gunstig. Een hoge-
drukgebied van de Azoren tot
Midden-Europa is stationair. Langs
de westzijde ervan stroomt warme
lucht uit zuidwest tot west naar
onze streken, waarin de tempera
tuur in Gelderland tot 26 a 27 gra
den C oploopt.
Morgen en overmorgen zijn waar
den van tegen de 30 graden niet on
mogelijk. In de tweede helft van
de week wordt daardoor een lokale
onweersreactie wel iets waarschijn
lijker.
De huidige zomer lijkt in sommige
opzichten op het droge en warme
seizoen van 1899. Het aantal zo
merse dagen in juli en augustus
was toen in De Bilt resp. 13 en 12.
Morgen: Zon op: 04.48
Maan op: 15.10
onder: 20.44
onder: 23.33
