Maanmonsters moeten straks onze kennis van 't heelal verrijken Op de thee bij koningin Elisabeth Poes adopteert twee ocelots In quarantainestation worden apparaten op afstand bediend In een gehuurd jacquet naar tuinfeest op Buckingham Palace Verkoop levensmiddelen bracht meer geld op dank zij de b.t.w. GELEERDEN GAAN NU SPEUREN NAAR KOSTBARE ELEMENTEN EN NAAR „LEVENSTEKENS" Over plaats van handelscentrum nu now «een beslissing Ver. Staten houden gifgas als afschrikmiddel Columbus' reis werd tragische vers van geld" genoemd Geen steun Wilskracht Ontstemming Schaars Diamanten Levenstekens Ongeduld Zeer streng Radio-actief Geen hotel Sovjetunie Repetitie ENORME TUIN WIMPEL REGEN APARTE TENT VOORSTELLEN OPWACHTING RVIGING MINIROK OPSTOPPING WOENSDA© 30 JULI 1969 Maanstenen zullen in het laboratorium van het quaran tainegebouw in vliesdunne schijfjes worden gezaagd. Een tragische verspilling van geld, r.eiden vele vooraanstaande Spanjaar den toen Isabella van Castilië haar zin had doorgezet en er voor had gezorgd dat Christophorus Columbus een nieu we zeeweg naar Indië kon gaan zoe ken. Ook vonden die Spanjaarden het onverantwoordelijk aan de expeditie van Columbus mensenlevens te wa gen. De Amerikaan H. L. Chapelle, ver bonden aan het Smithsonian Institute in Washington, is in oude archieven gedoken en heeft berekend dat voor de expeditie van Columbus het equivalent van 90.000 dollar was betaald. Het vlaggeschip van Columbus, de Santa Maria, kostte de tegenwaarde van 35.000 dollar. De tegenwaarde van «lk van de twee andere schepen van de vloot van Columbus was 20.000 dol lar. Daarbij kwamen nog de kosten van uitrusting van deze kleine vloot, waar op Columbus met ongeveer honderd man de sprong in het onbekende waag de: de tegenwaarde van 15.000 dollar. In die tijd vlak voor het einde van de vijtiende eeuw was dat zeer veel geld. Vandaar dan ook dat de regerin gen van Engeland, Frankrijk, Italië en Portugal hadden geweigerd de expedi tie van Columbus te financieren en dat in Spanje de commissie-Talavera de kroon had geadviseerd Columbus' ver zoek om financiële steun af te wijzen. Volgens de commissie-Talavera was de grondslag van de theorie van Co lumbus, dat het ook mogelijk was „om de west" naar het rijke Indië te reizen, heel zwak en zou zelfs iemand met maar heel weinig kennis en inzicht de onmogelijkheid van zo'n reis kunnen beseffen. Het was een vrouw met visie en wilskracht, Isabella van Castilië, die in- lag wat het voor haar land zou kunnen betekenen indien de heorie van Colum bus wel juist was. Al eerder had zij, om haar onderdanen een voorbeeld te stellen, sieraden verkocht. Spanje stond er, in de oorlog tegen de Moren, toen financieel slecht voor. Columbus' ontdekking van de Nieu we Wereld maakte een einde aan de versuffing waarin Spanje en de rest van Europa, ten prooi aan een alge meen pessimisme, waren weggezakt. Wie nu naar de Nieuwe Wereld kijkt zal begrijpen hoe goed besteed het ka pitaaltje was dat Columbus dafik zij het ingrijpen van Isabella van Castilië in 1491 ter beschikking kreeg. Had Co lumbus toen niet zee gekozen dan zou misschien deze Nieuwe Wereld nu nog lang niet toe zijn aan het uitgeven van verscheidene miljarden dollars voor verkenningen van de maanbodem door mensen. DEN HAAG De gemeentebesturen van Rotterdam en Amsterdam zijn het er nog steeds niet over eens waar het Nederlandse wereldhandelscentrum moet komen. Ook een tweede gesprek tussen vertegenwoordigers van beide gemeenten en de ministers De Block (Economische Zaken) en Beernink (Binnenlandse Zaken) heeft geen be slissing opgeleverd. Zowel Amsterdam als Rotterdam heeft vergevorderde plannen voor de bouw van een dergelijk handelscentrum. Op verzoek van minister De Block is eind vorig jaar al een gesprek gevoerd, waarin beide steden is verzocht om een gezamenlijke beslissing te nemen. In het voorjaar zou men opnieuw bij el kaar komen. Dat tweede gesprek is pas deze week gevoerd en opnieuw kon men niet tot overeenstemming komen. B. en W. van Rotterdam en Amsterdam zullen na der overleg gaan voeren met de ge meenteraden. Er is geen datum afge sproken voor een derde gesprek met de ministers. HOUSTON Wetenschappelijke onderzoekers zijn altijd afgevlogen op meteoorstenen en andere buitenaardse voorwerpen omdat de bestudering daarvan hun kennis van de geschiedenis van ons zonnestelsel en dus ook van de aarde kan vergroten. Het is dan ook geen wonder dat uit schier alle delen van de wereld aanvra gen binnenkwamen toen indertijd bekend werd gemaakt dat na de terug keer van de Apollo-11 maanstof en brokjes maansteen onder een zo groot mogelijk aantal centra van onderzoek zouden worden verdeeld. Het aantal aanvragen was zo groot dat de Amerikaanse rijksdienst voor luchtvaart en ruimtevaart (NASA) gedwongen was een keuze te maken. Van de zeer vele gegadigden kregen 27 buiten de Verenigde Staten wer kende onderzoekers bericht dat zij monsters maansteen en maanstof zouden ontvangen. Er zullen 33 mon sters worden gezonden naar labora toria in Engeland, West-Duitsland. Canada, Japan, Finland en Zwitser land. De ontstemming onder de zeer ve len die niet in aanmerking waren ge komen was groot. Er vielen vele harde woorden in transatlantische telefoongesprekken en er werden ve le boze brieven geschreven. Maar bij NASA was men onvermurwbaar. Er waren ook honderden Amerikaanse wetenschappelijke onderzoekers die NASA had moeten teleurstellen. Er zullen 122 monsters worden onder zocht in 21 Amerikaanse speurwerk centra. Sommige groepen onderzoekers hebben vooral belangstelling voor de scheikundige samenstelling van ge steenten op de maan. Zij zullen voor al zoeken naar zeer kostbare en op aarde tamelijk schaarse elementen, zoals uranium en thorium, rubidium, vanadium, osmium en andere. Er is wel eens schertsend gezegd dat zelfs indien de diamanten op de maan voor het opscheppen lagen die diamantvoorraden toch niet op lo nende wijze naar de aarde gebracht zouden kunnen worden. Bij de huidi ge stand van de techniek is een reis naar de maan daarvoor veel te kost baar. De zaak wordt anders wanneer het gaat om stoffen als uranium. In zui vere vorm is uranium zeer veel duur der dan diamant en als energie bron ook nuttiger. Ondanks het enor me prijsverschil zal echter ook het winnen van 'uranium op de maan verre toekomstmuziek blijven zo lang dat uranium niet op de maan kan worden verrijkt. Indien dat er ooit van komt kan het nog wel vijf tig of honderd jaar duren. Vooropge steld, natuurlijk dat er uranium en andere op aarde zeldzame stoffen op de maan worden gevonden. Andere groepen gaan speuren naar de mogelijke aanwezigheid van orga nische stoffen, naar sporen dus van leven elders in het heelal die op wel ke wijze dan ook op de maanbodem terecht kunnen zijn gekomen. Zij zullen zoeken naar suiker, vet, vet zuren, koolwaterstoffen en andere stoffen die „levenstekens" in de na tuur zijn, zoals aminozuren en nu- cleïnezuren. Al die onderzoekers, de Amerikaan se en niet-Amerikaanse, zullen ech ter (vol ongeduld) moeten wachten totdat al het materiaal dat Arm strong en Aldrin op de maan hebben vergaard in het quarantainestation is onderzocht. Niets van dat materiaal mag verzonden worden zolang niet onomstotelijk vaststaat dat het de gezondheid van mens, plant en dier op aarde niet in gevaar kan bren gen. Het gedeelte van het quarantaine gebouw waarin het maanmateriaal wordt onderzocht is vergelijkbaar met de centra waarin onderzoekers omgaan met sterk radioactieve stof fen. Dat wil alleen zeggen dat de bevei ligingsmaatregelen even streng zijn. Het wil beslist niet zeggen dat de monsters maansteen en maanstof sterk radioactief of in ander opzicht levensgevaarlijk zijn. Men wil alleen niet dat de mensen die het onaardse materiaal als eersten onderzoeken er op welke wijze dan ook direct mee in aanraking komen. Alles wat Armstrong en Aldrin van de maan hebben meegenomen wordt geheel van de buitenwereld afgesloten gehbuden, zolang het on derzoek in het quarantainegebouw duurt. Alle instrumenten en appara ten waarmee monsters maanstof en maansteen worden gewogen, geme ten, in stukken verdeeld, gesorteerd, doorgelicht, scheikundig en natuur kundig onderzocht gaan de speur ders in 't quarantainegebouw op af stand bedienen. Het is mogelijk dat sommige mon sters licht radioactief zijn. Dat zou geen wonder zijn, want dat is ook op aarde met zeer veel stoffen het ge val. Zelfs ons eigen menselijke li-' chaam bevat van nature radioactieve stoffen. Die licht stralende zaken wil men binnen het quarantainegebouw hou den. Daarom ook gelden bij het on derzoek van de monsters maanstof voor het personeel dezelfde voor schriften als in een laboratorium waar radioactieve stoffen worden on derzocht. De voorschriften zijn zelfs stren ger dan in sommige van die labora toria. Zo moet een ieder die in deze afdeling van het gebouw werkt wan neer hij binnenkomt zijn kleren uit trekken en douchen. Daarna trekt hij laboratoriumkleding aan en gaat hij aan de slag. Hetzelfde gebeurt in omgekeerde volgorde wanneer hij met zijn werk klaar is en weer naar huis wil gaan. Bij het onderzoek van het mate riaal van de maan is de quarantaine dus gedeeltelijk. De mensen die er mee werken mogen dus wel het ge bouw in en uit. Indien dit niet zo was geregeld had men van het hele quarantainegebouw een reusachtig hotel, geheel van de buitenwereld af gesloten, moeten maken. Er zijn, afgezien van de astronau ten en hun lotgenoten, toch nog an dere „gasten" die het gebouw niet in en uit mogen. Dat zijn de dieren, planten en levende weefsels die bio logen zullen blootstellen aan het van de maan meegebrachte materiaal: kiem vrij geboren muizen, allerlei vissen, insekten, vogels en weekdie ren. Heeft het „maanmateriaal" geen nadelige invloed op die dieren, plan ten en weefsels dan zal het, neemt men aan, het leven op aarde niet in gevaar kunnen brengen. Dan pas durft men in Houston beginnen aan het gereedmaken van kleine porties maanmaterie voor verzending naar wetenschappelijke centra in binnen- en buitenland. Eigenaardig genoeg zijn er geen verzoeken om toezending van mate riaal van de maan binnengekomen uit de Sovjet-Unie en andere com munistische landen. Niet alles wordt verdeeld. Er blij ven monsters maanstof en maan steen bewaard voor het nage slacht, zoals dat heet die in de Verenigde Staten en latër misschien ook in andere landen tentoongesteld zullen worden en eens in 'n museum terecht zullen komen. In het begin van dit jaar is er een „generale repetitie" van onderzoek van buitenaards materiaal geweest in het maansteenlaboratorium van het quarantainegebouw. Eind febru ari kwam een meteoriet in het noorden'van Mexico terecht. Experts van het quarantainegebouw gingen snel naar de vindplaats. Een paar dagen later wist men in het quaran tainegebouw al schier alles over de scheikundige en natuurkundige eigenschappen van de meteoriet. De „generale repetitie" duurde dertien dagen. Op zekere dag ging een employé van een van de onder nemingen die het quarantainecom plex hadden gebouwd per abuis door een verkeerde deur naar binnen. Die man heeft het geweten. Hoe hij ook protesteerde, zijn kleren moest hij uittrekken. Hij kreeg ze pas terug toen ze in een desinfectieoeven wa ren geweest. Toen hij weer naar bui ten kwam zag hij er erg verfom faaid uit in zijn grondig bedorven kostuum. LONDEN Het begint met een kaart van de Lord Chamberlain, de per hof maarschalk. Daarop staat dat de koningin hem heeft opgedragen u uét te nodigen voor een middagpartij in de tuin van Buckingham Palace. De meeste mannen die z.o'n uitnodiging krijgen gaan dan naar de bekende firma Moss Brothers in Londen, voor het huren van een zwart of grijs jacquet met grijs vest en grijze hoge hoed. We vroegen deze firma: Negentig procent van de kledij op de tuinfeesten komt zeker van U?" „Vijf en negentig procent, meneer"luidde het antwoord. De poorten van het paleis gaan om kwart over drie open voor de partij die om vier uur begint. Maar al lang er voor staan de hoog-gehoede heren met hun fraai uitgedoste vrouwelijke be geleiders geduldig ervoor in de rij. Per slot is in de rij staan een nationale sport in Engeland. Dus ook voor ko ningin Elisabeth. ROTTERDAM T wee jonge oce lots, die kort na de geboorte gaarde werden door de in dier- Blijdorp vérstoten moeder zijn liefdevol opge nomen door een poezemoeder, die zelf al twee jongen had. Op de foto: de poes met haar twee eigen jongen en de pleegkinderen. Ook mijn vrouw en ik waren uitgenodigd voor een van de drie tuinfeesten van dit seizoen. Samen met 8998 andere mensen of daaromtrent. Het paleis rekent er altijd op dat 7500 tot 8000 genodigden komen. In een lange sliert kronkelt de enorme menigte zich het paleis in. Behoedzaam maakt men een ommetje voor de heen en weer paraderende garde soldaten in hun rode tunieken en zwarte beremutsen: Via de hoofdingang op de van bui ten niet zichtbare binnenplaats komt men in de ruime hal waar de kroonlam- pen op deze regenachtige middag luister bijzetten. De duizenden zien hun eerste lakeien. Eén helpt een oude da me discreet naar de WC. „Kom maar met mij mee", zegt hij geruststellend als haar man hem influistert waar zijn gade naar zoekt. Door een grote zaal met schitterend porselein in vitrines langs de wanden is men dan opeens in de enorme tuin van Buckingham Palace. Tuin is eigen lijk geen goede beschrijving het is een immens park. Nergens prijkt het gras zo welig groen als in Engeland, zeker bij de ko ningin thuis. De massa verspreidt zich over het gladgehouden gazon. Het eerste dat mijn oog treft is een tent met een Rode Kruisvlag voor de eerste hulp. De koningin neemt het zekere voor het onzekere. En het oor wordt al dadelijk aangenaam getrof fen door opgewekte deuntjes. Wijsjes uit de nieuwste musicals, bekende ope rettes. een enkele mars. Vooraan in een tent speelt het orkest van de Ierse garde en helemaal achter aan het gazon, waar het eigenlijke park begint van het paleis, is nog een mu ziektent. Daarin zitten de fraai geüni formeerde muzikanten van de uitrus tingstroepen. Is een van deze orkesten uitgespeeld dan strijkt de dirigent een wimpel die op zijn tent wappert. Dat is voor zijn collega in de andere tent het teken om zijn vlag te hijsen en de dirigeerstok te heffen voor zijn nieuwe muzikale aan deel in het feest. Intussen drentelt men gezellig rond. Men kijkt zonder enige terughouding binnen in 'n paviljoentje waar de lig stoelen staan van de koninklijke familie, de schommels voor de kinderen en meer tuinattributen. Men geniet van prachtige flamingo's in de paleistuin en men ziet achteraan discrete bordjes .Da mes' en Heren'. Ook hier weer blijkt dat het hof aan alles denkt. Aan weerskanten van het brede ga zon staan lange, speciaal voor partijen opgestelde paviljoens. Overdekt, keu rig versierd met kleurige boeketten bloemen uit de tuin. Daar staan lange buffetten waar men in de rij rustig wacht op zijn kopje thee of koffie, of ijskoffie, zijn taartjes, cake in vele soorten, broodjes met har tig beleg, sandwiches en allerlei lek kernij. Er is ook limonade en ijs. Al lemaal keurig verzorgd door het beken de café- en restaurantbedrijf Lyons van de veel bezochte, populaire cafés. Velen gaan maar meteen aan de thee, vooral omdat de regen niet hard maar toch gestadig neerdruppelt op de hoe den en zomerse toiletten van de dames. Veel vaders lopen trots als pauwen met hun dochters te pronken. Unifor men en rode, puiperen en zwarte gewa den van geestelijken verlevendigen het beeld in de tuin. Burgemeesters lopen er met hun ambtsketen om en dan op eens ontdekt men tussen de massa Ny- ree Dawn Porter, Irene uit de Forsyte Saga. Ze wordt aangegaapt als de ko ningin zelf die er nog niet is. Leden van het corps diplomatique ge bruiken de thee in een aparte tent, recht tegenover die der andere gasten. Naast de diplomatentent staat die van de koninklijke familie. Daar staan wat extra bloemen. Tegen vieren is er opeens beweging in de duizenden merkbaar. Men loopt terug naar de achterkant van het paleis die net als de voorkant hard toe is aan een schoonmaakbeurt. Het is meer zwart van het roet dan grijsbruin van het steen. In het knalrood en goud geklede Yeo men of the Guard, met grote zwarte hoeden, net als de Beefeaters van de Tower komen het bordes af. Ze dragen lange pieken met wimpeltjes. Dit is de persoonlijke lijfwacht van de vorstin. Ze stellen zich op. Hofdignitarissen in jacquet stellen de duizenden zo op, dat er drie brede door gangen open komen. Ze gebruiken ui terst beleefd maar niet minder afdoen de, zachte drang. Sommigen richten de gasten met hun paraplu. Kwart over vier, de paleisdeuren die even dicht waren, zwaaien open. Konin gin Elizabeth en prins Philip komen naar buiten. Het God save the Queen weerklinkt. Op het bordes staat de eerste groep uitverkorenen om te worden voorge steld aan hun koningin. Bekenden en onbekenden door elkaar. Een vriendelijk woord voor premier en mevrouw Wilson en andere minis ters die even hun opwachting komen maken voor ze weer terug moeten naar dringend werk. Een bisschop van de DEN HAAG De eigenaars van winkels voor voedingsmiddelen hebben dit eerste half jaar mede door invloed van de b.t.w. hun geldomzet harder zien groeien dan in die periode van het vorig jaar. Het tegengestelde effect veroorzaakte de b.t.w. in de winkels voor duurzame goederen die noteerden juist een rem op de groei. Dit constatèerde het Economisch Instituut voor het Midden, en Kleinbedrijf in een overzicht van de geldomzetten in de detailhandel over het eerste half jaar. De zelfbedieningswinkel boekte de grootste toeneming van de omzet. Daarnaast hadden de groenteboer en de slager geen reden tot klagen. De kruidenier met toonbankverkoop, de melkboer en de bakker deden het wat kalmer aan dan hun collega's. De sigarenwinkel dankt, volgens het EIM, de toeneming van de omzet vooral aan de prijsstijging veroorzaakt door verhoging van de accijns. De slijter blijkt het af gelopen kwartaal meer in de belangstelling van de consument te staan dan in het eerste kwartaal. De gunstige resultaten van de kantoorboekhandel en de opticiens zijn te danken aan prijsverlagingen. Het hier volgende overzicht vergelijkt de stijging van de geldomzet in de eerste helft van dit jaar met die van vorig jaar. Ie halfjaar '69 t.o.v. '68 le half jaar '68 t.o.v.' 67 Kantoorboekhandel 14 10 Zelfbedieningswinkel +11 9 Groenteboer 9 1 Opticien 9 3 Slager 8 5 Sigarenwinkel 7 2 Bakker 8 8 Parfumeriezaak 5 6 Melkwinkel 5 fi Boekhandel 4 9 Drogist 4 8 Kruidenier (toonbank) Slijter 4 3 6 4 Banketbakker 2 4 Schoenwinkel 0 1 Textielwinkel 1 1 Juwelier 2 7 Huishoudelijke artikelen S 5 Woningtextiel, meubelen 7 3 Anglicaanse kerk in het paars buigt voor de koningin. Ze daalt de trap af en kiest het linkerpad dat voor haar is vrijgehouden. Op een afstand van tien meter staat er telkens een klein groepje gasten dat door de ceremonie meesters aan de hand van een lijst of omdat zij de betrokkenen kennen naar voren is geplaatst. Met al deze men sen maakt de koningin een praatje. Soms duurt dat wel vijf minuten. Ver dienstelijke burgers uit haar eigen land zijn erbij, zoals een verpleegster van een lijder aan spastische ziekt* die juist een boek heeft geschreven. Vlakbij ons praat de vorstin met een jonge Canadese hoogleraar. Het is een zeer levendig gesprek. De koningin wipt van enthousiasme op en neer op haar bruine schoentjes. Ze tekent onder hand met haar zwarte paraplu op het gras. Die heeft ze niet nodig want de regen is opgehouden. Koningin Elizabeth draagt een oranjekleurige mantel met een hoed en dezelfde kleur van oranj* en groene blaadjes. Ze heeft een bruin* tas, bruine handschoenen en kousen. „Nee, dat vmd ik helemaal verkeerd", zegt ze opeens luid tegen de jongeman waar ze mee praat. Hij is het met haar eens. Een handdruk, een buiging en d« vorstin gaat weer verder naar 'n groep je uit Zuidoostazië. Vader, moeder, zoon en dochter. De dames maken 'n keurig* révérence. Twee hofdames volgen op gepast* afstand. De lord Chamberlain stelt de gasten voor aan de koningin. Prins Philip, prinses Margaret, haar man Lord Snowdon en andere leden van de koninklijke familie hebben intussen ie der of in groepjes hun eigen weg ge kozen door de paleistuin om zoveel mo gelijk mensen in staat te stellen hen t* zien en te spreken. Men verdringt zich ook voor de nog altijd zeer populaire koningin-moeder die een brede roze hoed draagt en een mantel in dezelfde kleur. Haar spreek woordelijke glimlach is er ook nu. De vrouwen onder de gasten bekijken de koninklijke dames van top tot teen. Veel heren hebben meer oog voor al heet geininirokte jongs, dat er in de meest hupse japonnetjes in de tuin ronddartelt. Een meisje in het spierwit heeft een rokje op dijhoogte. De vrouw van een Belgische diplomaat is als enige in een pycimapak, van Brusselse kant. Een militaire attaché uit Congo loopt innig gelukkig lachend, hand in hand met zijn knappe donkere vrouw die een lang bruin gewaad draagt. Zijn borst is vol onderscheidingen. De charmante jonge hertogin van Kent in het roze wisselt even snel een paar woorden met een gast in een rolstoel. Men drinkt vrolijk thee, de muziek speelt, de bloemen geuren, „ik zal pro beren jullie voor te stellen", zegt de ceremoniemeester tegen een bevriend echtpaar met dochter, „maar ik garan deer nierts". Om zes uur is het opeens afgelopen. De koningin en haar familieleden trek ken zich terug in het paleis, het volks lied wordt nog eens gespeeld en de theevisite van de slordige achtduizend gasten is ten einde. Tot slot is er de ergste ver keersopstopping in maanden wanneer al deze duizenden in hun auto's een weg proberen te vinden in het toch al drukke verkeer rondom 't paleis. Maar het was erg gezellig. L. D. WASHINGTON De Verenigde Sta- ten zullen hun politiek inzake het aan houden van chemische en biologische wapenvoorraden niet wijzigen, zo heeft de Amerikaanse minister van Defensie, Meivin Laird tegenover op zijn departe ment werkende studenten verklaard. Zoals bekend waren in Japan en West-Duitsland hierover vragen gere zen, nadat begin juli op een Ameri kaanse basis te Okinawa vierentwintig mensen vergiftigingsverschijnselen hadden vertoond na een ongeluk met zenuwgas. Het Pentagon had na het in cident aangekondigd zijn dodelijke gas voorraad van Okinawa te zullen terug trekken. Meivin Laird zei dat het handhaven van een afschrikmiddel van wezenlijk belang is voor de Verenigde Staten.

Digitale periodieken - Gemeentearchief Veenendaal

De Vallei | 1969 | | pagina 8