Mode p
er
computer
Overschakelen van
hotels op verhuur
van appartementen
Terreinen
10 jaar lang
tevergeefs
aangeboden
Vakantieganger wordt prijsbewust
DIRECTEUR V.V.V. ZEELAND:
DRS. D. J.
DA SILVA
BEAAMT
KRITIEK
Bedrijfsarts Van Urk vindt steun
bij adviseur van bedrijfsleven
HUISVROUWEN LIJDEN OOK
AAN MANAGERZIEKTE
Reacties op
artikel
Ijzer in haren
Koele wenken
Directeur
J. de Regt:
„Prijzen
hotels
door btw
omhoog"
Vergelijking
BTW
Aan de Rijn
Selectie
Voorbeeld
Nieuw complex
Subsidies
Beroepsethiek
Beschermend
VRIJDAG I AUGUSTUS 1969
STORMLOOP STAALREUZEN OP
DR. IR. A. DRIJVER
IJ MUIDEN Europoort en de Maas
vlakte zijn door Rotterdam jarenlang
bezongen als de meest ideale vesti
gingsplaatsen ter wereld voor een
hoogoven- en staalbedrijf. Volgens
de leiding van Hoogovens IJmuiden is
die plek toch niet van dien aard, dat
men er uit de hele wereld op afvliegt.
Daarom zijn die terreinen ook tien
jaar lang tevergeefs aangeboden. Niet
temin heeft het Nederlandse staalbe
drijf in IJmuiden zelf serieuze plannen
zich op de Maasvlakte te vestigen met
een nieuwe onderneming, die het gaat
opzetten samen met een Duits staal
bedrijf, Hoesch. Wat gaat hier achter
schuil? Leden van de raad van bestuur
van het bedrijf in IJmuiden, dr. ir. A.
Drijver en drs. P. L. Justman Jacob,
hebben er ons hun visie op gegeven.
MAASVLAKTE
BLEEF UIT
Van de buitenkant gezien, heeft een vestiging op de Maasvlakte grote
voordelen. De beste soorten erts van de gehele wereld kunnen op de
goedkoopste wijze worden aangevoerd niet de grootste schepen. De export
van half- of eindprodukten overzee van die plaats af kan zo goedkoop moge
lijk plaats vinden. Vervoer van halfprodukten naar staalverwerkende bedrijven
in het achterland (vooral aan de Roer) kan tegen de laagste kosten plaatsvin
den: per schip over de Rijn.
DRS. P. L. JUSTMAN
JACOB
Tweemaal per jaar verandert de mode.
Minder van roklengte en snit, dan wel
van kleuren. Nauwelijks hebben de
.verborgen verleiders', de modekoningen,
bekend gemaakt welke kleuren men in
de komende herfst zal dragen, of men
ziet tot zjjn verbazing reeds in alle
etalages van de modehuizen garderobes
in de nieuwste kleuren.
Dat dit mogelijk is hebben we aan de
chemische industrie te danken. Door
lopend ontwikkelt zij nieuwe verfmetho-
den. Wol wordt op een andere manier
geverfd dan katoen, draion anders dan
perion, enz., maar dat is tegenwoordig
een klein kunstje.
De chemici van de grote verffabriek
zijn er voortdurend mee bezig, alle mo
gelijke kleuren en kleurschakeringen
waar in de praktijk maar naar gevraagd
wordt, te onderzoeken en uit te testen.
Van de zes- tot achtduizend kleursoor-
ten die per jaar worden gevonden en
beproefd, blijven er slechts dertig tot
veertig over om in het verkoopprogram
ma te worden opgenomen.
Computers helpen bij het uitwerken
van .verfrecepten' voor de nieuwste mo-
detinten. Zij verzamelen de technische
gegevens over hoeveelheden en de che
mische formules voor alle kleurstoffen.
Daardoor wordt gegarandeerd, dat de
textielindustrie binnen de kortste tijd
desbetreffende kleuren tot haar beschik
king heeft, wanneer de modekoningen
hun nieuwste geheimen prijsgeven.
Men vermoedde reeds negentig jaar
geleden, dat rood haar ijzer bevatte.
Volgens een wetenschappelijk tijd
schrift is deze is deze veronderstelling
thans bewezen. Voor de roodharigen on
der ons: Trichosiderine, de kleurstof
van rood haar, bevat Vs pet. ijzer.
Stop tijdens warme dagen uw koel
kast niet te vol! De lucht moet kun
nen circuleren, anders wordt de koelen
de werking geringer.
Niet in de koelkast horen alle „dro
ge." voedingsmiddelen, zoals meel, rijst
griesmeel, havermout, suiker, enz. Ver
der geen peulvruchten, olie, brood,
knackebrot, beschuit, cacao, thee, kof
fie, honing, jam, gelei, afgesloten ge
conserveerd fruit, groenten, citrus
vruchten en bananen.
De rijkspolitie te water heeft uit de
Australiëhaven bij de Mobil-raffinade-
rij in Amsterdam het lichaam opge-
dregd van het laatste nog vermiste
slachtoffer van de brand, die op 12 de
cember vorig jaar op de bij de raffina
derij afgemeerde Liberiaanse tanker
Diane woedde die dertien mensenle
vens eiste.
GOES De Zeeuwse kust zit aardig vol met vakantiegangers, maar er is
nog ruimte met name op de campings in Zeeuws-Vlaanderen en op Schouwen-
Duiveland. De camping „Duinhoeve" in Renesse is nog niet helemaal bezet.
Pensions en hotels zijn vrij goed bezet maar ook hier is nog voldoende plaats.
Volgens een schatting van de procin-
ciale WV in Middelburg zijn er nu
120.000 toeristen in Zeeland. Dat is een
derde van de eigen bevolking. Direc
teur J. de Regt is overigens van me
ning, dat de pieken van de afgelopen
weken de slechte maand juni niet meer
goed zullen maken, omdat Zeeland niet
berekend is op overproduktie. Er kan
hier en daar behoorlijk geïmproviseerd
worden, maar daar houdt het mee op.
„Alles moet in vier tot vijf weken ge
beuren", aldus de heer de Regt. „Dat
is te kort. Het zou wel gaan als de ca
paciteit van onze toeristenindustrie
daarop was berekend. Bijna de hele ac
commodatie is nu benut."
Als de provinciale Zeeuwse VVV een
vergelijking maakt met het vorig zo
merseizoen, dan ziet het beeld van
dit jaar er niet veel anders uit. Over
de hele lijn genomen valt geen stijging
in de drukte te constateren. De grootste
drukte heerst in de strook direct langs
de kust vooral op Walcheren. In Zeeuw
Vlaanderen is 't wat minder. In Bres-
kens, Groede en Retranchement trap
pen de vakantiegangers elkaar nog niet
op de tenen. Hoewel de hotels in de
meeste Zeeuwse toeristencentra vrij
druk bezet zijn acht de heer de Regt
het toch niet uitgesloten dat er half
augustus weer een teruggang zal ko
men. Hij verwacht trouwens, dat de da
lende belangstelling, uitgezonderd de
laatste weken, in de komende jaren
over de hele lijn groter zal worden.
Als grootste boosdoener ziet hij de
prijsnotering in de hotels, die door de
invoering van de BTW veel hoger is ge
worden. Behalve de twaalf procent BTW
wordt ook het bedieningsgeld inclusief
berekend.
De Zeeuwse WV-directeur gelooft,
dat de vakantieganger die Zeeland op
zoekt in de komende jaren meer gaat
afstappen van het hotel met zijn uitge
breide service en dat men de voorkeur
De grootste voordelen zijn er te be
halen voor een nieuwe onderneming
die er zich vestigt en zich geheel op de
export overzee werpt. Volgens IJmui
den is de overzeese exportmarkt ech
ter niet de meest lucratieve. De ver
schillende staalproducenten over de
gehele wereld hebben ieder voor zich
een bepaald deel van de wereldmarkt
stevig in handen. IJmuiden prijst zich
gelukkig over een stevige „thuismarkt"
in de EEG te beschikken, waar twee
derde van de produktie wordt afgezet.
De heren Drijver en Justman Jacob
verwachten dan ook niet, dat zich spoe
dig een „nieuwkomer" op de Maasvlak
te zal vestigen.
Een andere mogelijkheid (en daar
blijkt Rotterdam zijn hoop op geves
tigd te hebben) was, dat bestaande
hoogovenbedrijven in het achterland
de voordelen van goedkope aanvoer
van erts naar de Maasvlakte zouden
zoeken en hun halfprodukten naar het
achterland zouden verschepen.
Die mogelijkheid staat of valt met
de werkelijke voordelen, die behaald
kunnen worden met een nieuwe hoog
oven in Rotterdam.
Die bestaan uit een besparing van de
transportkosten van erts en kolen van
Rotterdam naar de bestaande hoog
ovens in het achterland, verminderd
met de transportkosten van het halfpro-
dukt naar het achterland.
Die besparing is voor bedrijven, die
op een gemakkelijk aan de Rijn bereik
bare plaats zijn gelegen, ongeveer 1,5
pet van de waarde van het eindprodukt.
De grootste staalbedrijven in Duitsland,
die hiervoor in aanmerking zouden kun
nen komen, zijn Thyssen, Mannesmann
en Krupp. Voor een kostenbesparing
van anderhalf procent bedenkt men zich
echter wel tweemaal voor men er een
investering van enkele miljarden aan
besteedt, zeggen de heren Drijver en
Justman Jacob.
Bedrijven, die minder gemakkelijk
vanaf de Rijn bereikbaar zijn, kunnen
een besparing halen van ongeveer 2 tot
2,5 pet menen zij. Tot de grootste
van de bedrijve^ die in deze categorie
vallen hoort Hoesch in Dortmund. Maar
zelfs die besparing is weinig aanlokke
lijk om een bestaande hoogoven te slui
ten en een nieuwe aan de kust te bou-
gaat geven aan een zomerwoning of een
appartement. „De mensen worden meer
prijsbewust", zegt hij. „Het zal daar
om nodig zijn om in de toekomst in
Zeeland meer appartementsgebouwen
aan te bieden en meer mogelijkheden
te creëren voor half pension.". Boven
dien zal volgens de heer de Regt een
introductie van hotel arrangementen be
schikbaar moeten zijn.
„De vakantieganger zou een lijst moe
ten worden voorgelegd van een aantal
goed geselecteerde woningen, apparte
menten en caravans, waarvan alles be
kend is. Dan hoeft men achteraf niet te
komen met klachten."
„Er is veel vraag naar vakantiewo
ningen. Je merkt dat de mensen steeds
meer gesteld raken op hun persoonlijke
vrijheid. In een hotel of pension ben
je meer gebonden. En als uiteindelijk
de rekening wordt opgemaakt, dan
blijkt vaak dat daar evenveel geld mee
gemoeid is als in een vakantiewoning
zou worden uitgegeven". Met name door
de appartementen langs de kust ziet de
heer de Regt een goede toekomst. Be
staande gebouwen zullen naar zijn me
ning moeten worden aangepast.
Als voorbeeld noemt hij de Belgi
sche kust, waar men al enkele jaren
bezig is met het overgaan van hotel
met volledige verzorging naar verhuur
van appartementen. Het dagbezoek van
toeristen in Zeeland zal naar de me
ning van de heer De Regt in de toe
komst niet minder worden. „Elke dag",
zegt hij „is een ware uittocht in Zee
land, maar de volgende dag komen ze
weer met evenveel of nog meer terug.
De meeste mensen beschikken over
een auto. Men rijdt gemakkelijk op en
neer." De provinciale WV in Zeeland
heeft geconstateerd, dat dit zomersei
zoen minder Duitsers naar Zeeland zijn
gekomen dan vorig jaar. Dit zou een ge
volg zijn van de prijzen, die elk jaar
hoger worden.
worden dan in de Duitse staalindustrie.
Van andere dan de hier genoemde
hoogoven- en staalbedrijven in West-
Duitsland hoeft Rotterdam weinig te
verwachten, menen de heren Drijver en
Justman Jacob. Die zijn of zo klein, dat
zij zich zelfs geen deelneming in een
nieuwe hoogoven aan de kust kunnen
permitteren, of zij zijn voor de over
heid om politieke redenen zo onmisbaar
(Slazgitter aan de rand van het IJzeren
Gordijn) dat die verplaatsing eerder zal
afremmen dan bevorderen.
De bedrijven in Elzas-Lotharingen
gaan zich allengs richten op de Franse
kusten, vooral Marseille. Het is een pu
bliek geheim, dat de Belgische staalbe
drijven in de toekomst op Sidmar in
Gent en mogelijk nog op een nieuw be
drijf in Zeebrugge mikken.
Daarom zal, volgens de leiding van
het bedrijf te IJmuiden zelfs de meest
ideale plaats van vestiging, zoals de
Maasvlakte belooft te zijn, geen storm
loop van gegadigden te verduren krij
gen.
Werkelijke voordelen kunnen er pas
worden behaald wanneer een bedrijf in
het achterland zijn optimale grootte
heeft bereikt en een nieuw complex
moet bouwen. Als dan toch die investe
ring moet worden gedaan, dan kunnen
die paar procenten worden verdiend
door aan de kust te bouwen.
Een nieuwe vestiging vraagt echter
een bepaalde minimum grootte en die
ligt tegenwoordig al bij de twee miljoen
ton. Dat is een hele slok in een keer.
Het kan op zo'n ogenblik aantrekkelijk
zijn samen met een ander zulk een uit
breiding aan de kust tot stand te bren
gen, als een tweede in dezelfde situa
tie verkeert.
Op die basis hebben IJmuiden en
Hoesch elkaar gevonden en besloten zij
samen een nieuwe hoogoven en een eer
ste walserij op de Maasvlakte te vesti
gen.
Volgens de heren Drijver en Justman
Jacob kan de Maasvlakte alleen maar
rekenen op vestigingen, die in feite uit
breidingen zijn van bestaande bedrijven
die hun optimale grootte hebben be
reikt.
Er is één factor die het percentage
besparingen door een hoogoven op de
Maasvlakte te bouwen voor een onder
nemer in het achterland kan doen op
lopen, dat is wanneer nationale rege-
ringe besluiten de subsidies op kolen
e.d. voor deze bedrijven af te schaffen.
Zodra een Duits bedrijf beter Ameri
kaanse kolen kan kopen in plaats van
de thans door subsidies goedkope Duit
se kolen, verandert het kostenbeeld
grondig.
Er is echter niets dat er op wijst, dat
de nationale regeringen deze vorm van
steun aan de bestaande hoogovenbedrij-
ben zullen intrekken.
Een ander punt in het nadeel van
een bedrijf aan de kust is, dat de lo
nen hier inmiddels veel hoger zijn ge-
A- Drs. D. J. Da
Silva zeer
wezenlijk is een
andere instelling
van de
medicus
Beroepskeuring moet
beoordeling en geen
veroordeling zijn
AMSTERDAM De bedrijfsarts G. R. van Urk in Oegstgeest heeft zich
heftig gekant tegen de medische keuringen voor beroepen. In Medisch con
tact heeft hij die keuringen een groot bedrog genoemd. Zijn de bezwaren die
hij aanvoert gefundeerd?
„Hü zegt het wel wat cru, maar er zit een grond van waarheid in. Vanuit mjjn
praktijk kan ik zijn bezwaren beamen, omdat de medische keuring er over het
algemeen niet op gericht is, uit te vinden waar iemand geschikt voor is, maar of
hij wel of niet past in een bepaald beroep. En juist tot die geschiktheid zou de
keuring zich moeten bepalen."
Drs. D. J. da Silva, voorzitter van het
Algemeen bestuur van het Raadgevend
bureau ir. B. W. Berenschot N.V. in
Amsterdam legt met deze woorden de
vinger op een wonde plek in de medi
sche beroepskeuring.
Door de vele adviezen die het bureau
Berenschot aan het bedrijfsleven ver
strekt en de talrijke onderzoekingen die
het verricht, heeft drs. Da Silva een
goede kijk op wat er in de bedrijven
omgaat bij personeelsaangelegenhe
den.
„Uiteraard kan ik de medische be
zwaren die de heer Van Urk tegen de
keuringen aanvoert de artsen weten
er niets van zei de bedrijfsarts niet
beoordelen. Er speelt rond die keuring
echter een probleem van beroepsethiek
waar veel beoefenaren van de weten
schap mee worden geconfronteerd",
zegt hij.
Vele wetenschapsmensen vragen zich
af: Waarvoor wordt onze kennis ge
bruikt? Een hoogleraar in de psycholo
gie heeft volgens drs. Da Silva eens ge
zegd, te menen dat vele artsen op dat
punt schuldgevoelens hebben.
„En wat is de doelstelling van de
medische bedrijfskeuring? Gaat het er
om het bedrijf te vrijwaren voor finan
ciële risico's. Is dat beroepsetisch en
maatschappelijk aanvaardbaar?"
De heer Da Silva onderstreept daar
bij dat de gevolgen van zo'n keuring
niet alleen zwaar kunnen wegen voor
het moment, maar ook voor later. Af
gekeurd zijn voor de militaire dienst
maakt al lichtelijk verdacht.
„Of moet het gaan om het bepalen
van de medische geschiktheid voor een
bepaalde functie? Ook dan kan het rap
port voor het bedrijf een beschermend
karakter hebben. Er zal dan immers
in staan dat iemand voor een bepaal
de baan niet geschikt is, maar dat hij
heel goed zal passen in ander werk",
Steeds weer zijn vrouwelijke patiënten hevig verbouwereerd, wanneer de dok
ter constateert: „U heeft managerziekte". Meestal antwoordt men, helemaal in
verwarring gebracht: „Maar ik ben toch een huisvrouw". Managerziekte komt
echter bij huisvrouwen evenveel voor, als bij zakenlieden. Want niet degene, die
het hardst werkt, wordt „managerziek", maar degene die onder te sterke druk
van de tijd staat. Inspannende lichamelijke arbeid als bijvoorbeeld houthakken
in het bos zal normaal nooit managerziekte tot gevolg hebben. Deze ziekte krijgen
slechts zij, die tegelijkertijd aan verschillende dingen moeten denken en verschil
lende dingen moeten doen. Het standaard-voorbeeld is de directeur die gelijktij
dig drie telefoongesprekken voert. Het kan echter evengoed de huisvrouw zijn,
die tegelijk het middageten voor haar man klaarmaakt, de kinderen verzorgt,
het huishouden doet en zich misschien nog om een moeder of schoonmama moet
bekommeren. Vooral de vrouw die naast haar gezin ook nog een beroep heeft,
wordt natuurlijk bedreigd. Zij klaagt dan over depressies die tot niets anders terug
zijn te voeren dan het gevoel steeds meer te moeten doen en het misschien niet
fneer te kunnen bolwerken. Daarnaast kunnen nog klachten als hartkloppingen,
duizeligheid en zenuwaanvallen voorkomen. De enige juiste behandeling in der
gelijke gevallen is een verandering van leefklimaat. Er bestaat geen medicijn
dat de betrokkene over deze symptonen heen helpt. Wanneer men tegen het
advies van de dokter in op dezelfde manier verder leeft, kan men na verloop
van tijd zelfs beschadiging van de organen verwachten.
voert drs. Da Silva aan.
Volgens hem zijn ook de bedrijfspsy
chologen die kant uitgegaan. Een ver
maard Zwitsers bedrijfspsycholoog
prof. Silberer heeft eens gewezen op
het Duitse woord voor een psycholo
gisch rapport: Ein Gutachten. Zo moet
het ook zijn, vindt drs. Da Silva. Komt
uit het onderzoek de ongeschiktheid
van iemand naar voren voor een be
paald beroep, dan moet er ook bij wor
den vermeld waar hij dan wel geschikt
voor is.
„Maar een dergelijke keuring, in ie
der geval ook gericht op een positief
resultaat, vraagt van de artsen een
goed inzicht in de medische eisen die
voor een functie worden gesteld. Om
daar kijk op te krijgen moet de arts
samenwerken met de psycholoog en
de arbeidstechnicus".
„Dit kan, zoals uit een onderzoek van
ons bedrijf is gebleken, leiden tot een
soort „flora". Een systematisch over
zicht van de medische eisen en de nor
men van toelaatbaarheid per beroep",
zet drs. Da Silva zeer gestipuleerd uit
een. Het gaat hem er om dat mensen
die gekeurd worden, niet veroordeeld
worden, compleet afgewezen voor een
beroep, maar dat er over hen geoor
deeld wordt. Dus: Heeft iemand me
dische tekortkomingen voor een beroep,
wat kan hij dan gaan doen.
„Zeer wezenlijk is een andere instel
ling van de medicus", zegt de heer Da
De kritiek die de bedrijfsarts
G. R. van Urk eind vorige week
in Medisch Contact spuide op de
medische beroepskeuring heeft
van verschillende kanten reacties
opgeroepen. Vooral van medische
zijde is er nogal wat ingebracht
tegen de argumenten van de be
drijfsarts die uitmonden in de
conclusie dat het bij de aanstel
lingskeuringen om 'n bedrog van
enorme omvang gaat.
De Koninklijke maatschappij
ter bevordering der geneeskunst
heeft zich ook met de bedrijfsge
neeskunde bezig gehouden en zal
daarover binnenkort twee rap
porten publiceren. In bijgaand
interview geeft een deskundige
inzake problemen van het be
drijfsleven zijn mening over de
kritiek van de heer Van Urk.
Silva nadrukkelijk. „Hij moet bereid
zijn controle te aanvaarden op zijn
„prognoses". Hij moet er ook voor voe
len af te dalen van zijn ivoren toren en
in het bedrijf te gaan".
„Die „terugkoppeling" is er over het
algemeen maar weinig. Maar het is be
slist noodzakelijk dat de bedrijfsarts
het bedrijf ingaat en op die manier
leert, wat een bepaalde baan precies
inhoudt". De bedrijfsarts Van Urk heeft
het cru gezegd. Maar uit de reactie
van drs. Da Silva valt af te leiden, dat
er nog heel wat moet gebeuren om tot
een waardevolle medische beroepskeu
ring te komen.
LONDEN Het Londense huis Hartnell heeft de collectie voor de komende
herfst en winter getoond. Hier een van de creaties, een combinatie bestaande
uit een wollen jas met zeer grote ruiten en een zwarte pantalon.
