Devaluatie een geneesmiddel Lachen om de overheid Von Hassel deed 'n boekje open over het parlement driehoeksverhoudingen in de wereldpolitiek Gromyko hield een rede en Nixon maakte een reis Optimisme is gerechtvaardigd mits steunend op feitenkennis 0m II <v w*- Enthousiasme en kritiek Cuba en Roemenië Albanië en China Bewapening Hoopgevend Opfru risser Grapje De devaluatie van de Franse franc is zo onverwacht gekomen dat men haast mag spreken van een der best bewaarde geheimen uit de jongste geschiedenis. Nog maar weinige maanden geleden had ledereen er de mond van vol en deden speculanten al hun best er zo rijk moge lijk van te worden - maar men had toen buiten De Gaulle gerekend die een deva luatie beneden de Franse waardigheid achtte en er zijn veto over uitsprak. En daarmee is langzaamaan de speculatie weggeëbd, ook al omdat de „club van tien" rijke landen het besluit van de Franse president respecteerde en mede alle krachten inspande om de franc er weer bovenop te helpen. Het nieuwe, na-Gaullistische bewind is blijkbaar toch tot de conclusie gekomen dat de Franse economie die last niet lan ger kon dragen. Die conclusie hadden an deren al eerder getrokken: het Franse produktie-apparaat is lang niet op alle punten even sterk, soms kan men zelfs van verouderd spreken, en de te lang volgehouden paternalistische structuur van vele bedrijven heeft die achterstand dikwijls nog vergroot. Bovendien heeft men tegenslag: het sterkste produkt van de Franse landbouw, het graan, haalt op het ogenblik als gevolg van de Ameri kaanse dumping en de daarop gevolgde EEG-maatregelen, niet de prijs die men had mogen hopen, de kledingindustrie, tot voor kort ook een niet geringe deviezen- bron, begint haar magische invloed te verliezen en zo is er meer. Dit alles is niet alleen voor Frankrijk maar voor alle landen van de EEG een spijtige ontwikkeling - het heeft geen en kele zin dit te verbloemen en er Is nog minder reden om de devaluatie met een zeker leedvermaak jegens Charles de Gaulle te begroeten. Devaluatie is een geneesmiddel - het wil dus zeggen dat er ziekte is. En een zieke plek schaadt ons aller belangen. Aan de andere kant is er geen enkele reden tot paniek: er is geen reden om te twijfelen aan de uitwerking van het ge neesmiddel. Wat dit betreft staat Frank rijk er veel beter voor dan Engeland, waar men zich gehaast heeft de snel in de wereld gekomen geruchten over een devaluatie De vraag of West-Duitsland We hopen dat het waar is want Engeland heeft andere geneesmiddelen nodig dan de vakantie! De vraag of West-Duitsland nu een revaluatie zal kunnen tegenhou den - eveneens een haast noodzakelijk ge neesmiddel - en wat daarvan de gevolgen zullen zijn voor Nederland, zal in de ko mende week snel beantwoord worden. Het kan een belangrijke week worden die ech ter veel kan bijdragen tot verbetering van de Westeuropese economische structuur. Er is in de afgelopen week wat scham per gepraat over het Overijsselse plan om de provincie-ambtenaren 's middags vrijaf te geven afs om 12 uur de ther mometer meer dan 30 graden Celsius aanwijst. En als volgende week de scho len weer begonnen zijn en ook daar mis schien stel dat het weer zo blijft - eens een extra middagje vrijaf gegeven zal worden, dan zal op dezelfde scham pere manier gepraat worden over „de schoolmeesters". Want het is in Neder land gemeengoed om onderscheid te ma ken tussen ambtenaren, onderwijzers en daarmee te vergelijken functionarissen •n de „echte werkers" uit het vrije be drijfsleven. De eersten lopen de kantjes er af, de laatsten zijn de zwoegers. Het wordt dikwijls wel als een grapje gelan ceerd maar dan toch wel als een echt gemeend grapje! Dit is een nare manier van praten. Natuurlijk zijn er luie ambtenaren en luie onderwijzers, maar er zijn ook luie bouwvakkers en luie kantoorbedienden. Op ambtenaren rust de niet altijd benij denswaardige taak onze steeds ingewik kelder samenleving toch zo soepel mo gelijk draaiende te houden en daarvoor moeten heel velen dikwijls heel hard werken. In de wetenschap dat het nau welijks gewaardeerd wordt! En op het onderwijzend personeel rust de al even min benijdenswaardige taak onze kinde ren de kennis en kunde bij te brengen die ze in die ingewikkelde samenleving niet kunnen ontberen. Een taak die ver reweg de meeste ouders op geen stuk ken na aan zouden kunnen. Hoe blij zijn de meeste moeders dat volgende week de school weer begint en ze hun kinde ren tenminste een poosje kwijt zijn! Blijft de vraag of het wel tactisch is op de manier zoals in Overijssel {gebeurt ambtenaren in een uitzonderlijke positie te plaatsen - geeft men dan niet moed willig stof aan dat geklets over ambte naren? Tegenvraag mag zijn waarom 't bedrijfsleven dat voorbeeld niet volgt voor zover dat mogelijk is? Natuurlijk kan dat niet bij een krant en niet bij de Hoogovens om maar eens twee nog al „hete" bedrijfstakken te noemen. Waar continu gewerkt moet worden is een middagje vrijaf nu eenmaal onmo gelijk. Maar in vele andere bedrijven zou het wél kunnen, hier niet minder goed dan in zuidelijker landen. Alleen, wij zijn er niet aan gewend en we mis sen de fantasie en het improvisatiever mogen om ons aarr te passen aan om standigheden waaraan we niet gewend zijn. Waar dan nog bij komt dat we ons zelf „flink" vinden als we net doen of die omstandigheden niet bestaan. Een mis plaatste trots want niet ieders gezond heid is bij die flinkheid gebaat! Conclusie: in plaats van schamper te praten zou het bedrijfsleven er beter aan doen zich af te vragen of het niet wat kan leren van het Overijsselse voor beeld. Improvisatievermogen misschien voor menige onderneming minstens zo belangrijk als voor de overheid „Parlementsleden, wat voeren die nou eigenlijk uit? Praten, praten en nog eens praten en als er eens werkelijk iets belangrijks valt te beslissen dat kun je op de televisie zien dan zijn ze afwezig of ze aitten tijdens het debat de krant te lezen..." Dit citaat is niet afkom stig van een verbitterd staatsburger in Nederland of waar ook ter wereld al zou het ontleend kun nen zijn aan het onderzoek waarbij de burgerij de kwaliteiten van ons parle ment met een zes-plus be loonde maar van de hui dige voorzitter van de Westduitse Bondsdag, de vroegere minister Von Has sel. Hij begint met deze zin een brochure die uitgereikt zal worden aan de bezoe kers van het parlements gebouw in Bonn. Het is in de Duitse Bondsrepubliek namelijk niet beter of slechter dan in Nederland zoals Von Hassel zijn brochure begon nen is zo denken inderdaad vele Duitse belastingbeta lers over hun volksverte genwoordiging. Ze zien daar een college in dat goeddeels dient om de ijdel- heid van diverse redenaars te bevredigen en dat zich zelf daarvoor nog regelma tig salarisverhoging toe kent ook. Ook al een ge dachte die in Nederland niet vreemd is... Parlementsvoorzitter Von Hassel vond het hard no dig om het democratisch inzicht van zo redenerende staatsburgers wat op te frissen. Daarom heeft hij in zijn brochure uiteenge zet hoe het werkelijk met de parlementariërs is ge steld. Men krijgt ^r de tra nen bij in de ogen! De dag van een volks vertegenwoordiger begint om negen uur 's morgens al goed: doornemen van de post, een papierberg, die doorgaans ettelijke kilo's weegt. Na dit politieke ge wichtheffen volgen verga deringen in de fractie, werkgroepen, commissies en nog vele andere gezel schappen meer. Als enige afwisseling op al deze palavers moet de volksvertegenwoordiger spreekuur houden voor het vertegenwoordigde volk. Daarbij moet hij steevast een lange reeks klachten en protesten aanhoren over velerlei misstanden en pro blemen. Meestal wordt het wel een uur of tien des avonds voor het parle mentslid zijn bureau kan opruimen. Haha, denkt de criticus, maar in het weekend néémt meneer 'het er na tuurlijk van. Mis! In het weekeinde is de geachte af gevaardigde er zo mogelijk nog slechter aan toe. In plaats van thuis te verzin ken in een luie stoel moet de ongelukkige zich nu gaan vertonen in het kiesdistrict dat hem heeft afgevaar digd. Daar draaft hij van vergadering naar vergade ring, houdt redevoeringen, geeft interviews, zit achter forumtafels en fungeert als vraagbaak voor lokale grootheden, die willen we ten wat „hun man in Bonn" nu eigenlijk heeft gepresteerd. Komt de rampzalige ten slotte thuis, dan zijn vrouw en kinderen al lang naar bed en hijzelf schuift mis moedig achter zijn schrijf tafel met een stapel pape rassen die hij beslist nog moet doorwerken. De weinige ogenblikken, die de parlementariër in dit martel aarsbesta an nog overblijven, brengt hij door in treincoupé's, vliegtuig- stoelen of achter het stuur van zijn auto want de afstand van Bonn naar zijn kiesdistrict is vaak een paar honderd kilometer. Alles goed en wel, gromt de achterdochtige belas tingbetaler, maar daar wordt-ie dan ook dubbel en dwars voor betaald. Vergeet dit maar! Aldus de strekking van Von Has- sels boekje. De parle mentsvoorzitter rekent zijn lezers voor dat 't ge middeld Bondsdaglid per maand krap 5000 mark ontvangt. Dat lijkt een stevig bedrag maar het omvat de vergoeding van alle onkosten, ook van gederfde inkomsten elders. Van dit bedrag moet 't Bondsdaglid onder meer zijn hotel of flatje in Bonn betalen, zijn kantoortje met typiste, zijn auto, ge peperde bijdrage aan frac tie en kiesdistrict, en ten slotte is de zwaar getrof fene ook nog verplicht voor allerlei goede doelen nog eens royaal in de beurs te tasten. Uiteinde lijk, zo rekent de brochure voor, houdt 't parlements lid voor al zijn moeite per maand ongeveer 1300 mark over. Het Westduitse parle ment is daarmee een van de goedkoopste ter wereld. Het kost de individuele be lastingbetaler maar 1.46 mark per jaar, terwijl de Fransman voor zijn parle ment 3.38 mark en de Amerikaan voor het zijne 5.58 mark moet neertel len. Voor de beschouwer van het wereldpolitieke toneel zijn het dikwijls raadsels. Op het moment dat de Russisch-Chinese grensincidenten worden opgeblazen als gold het hier het begin van een oorlog terwijl er in het verleden toch al tien tallen van zulke incidenten zijn geweestverklaart de Sovjet-minister van Buitenlandse Zaken, Andrej Gromyko, dat de grondslag van de Russische poli tiek met betrekking tot China de lijn van de vriendschap is. En even nadat pre sident Nixon op zijn wereldreis de doctrine heeft ontwikkeld die weliswaar de Aziaten aanspoort hun eigen zaken te regelen maar wél bescherming belooft te gen eventuele Chinese agressie, praat diezelfde president Nixon met het Roe meense staatshoofd, Ceausescu, over betere betrekkingen tussen zijn land en de Chinese volksrepubliek en verklaart van zijn kant de Chinese minister-presi dent, Tsjoe En-lai, dat hij goede relaties met Amerika op hoge prijs stelt. Alle maal woorden die de beschouwer verbaasd doen vragen welk politiek spel er nu eigenlijk gespeeld wordt tussen die drie grootmachten der wereld Amerika, de Sovjet-Unie en de Chinese volksrepubliek! Het is niet zo dat in onderstaand artikel die vragen worden beantwoord. Wel is hier een deskundige aan het woord die zijn naspeuringen niet beperkt heeft tot wat Westerse kranten en Westerse persbureaus aan feiten en beschouwingen te berde brengen en evenmin alleen maar afgaat op wat Westerse deskundigen in allerlei vaktijdschriften publiceren, maar die bovendien een respectabel aantal Russische en Tsjecho-Slowaakse kranten en tijdschriften plus nog een handjevol uit Albanië, Joegoslavië, Roemenië, Polen en Oost-Duitsland tot zijn dagelijks» lectuur rekent. HU is bq «qn bschouwing uitgegaan van de redevoering die Gromyko vorige maand in Moskou heeft gehouden en waarin deze de buiten landse politiek voor de komende vier jaar heeft uitgestippeld maar dan wél van de werkeiyke tekst en niet van het uittreksel dat de Russen naar het buiten land hebben gestuurd en dat vooral in Amerika zoveel optimisme veroorzaakt» Aan die redevoering heeft hij een aantal andere uitlatingen van 's werelds groten vastgekoppeld en zo is er iets meer samenhang gekomen in het soms zo verwar rend ïykende spel der drie wereldgrootmachten. Ook het aanzien van 'n parlementslid, zo zeggen ingewijden, is tegenwoor dig lang niet meer wat 't vroeger was. Nu in de parlementszaal binnenkort een elektronische stemma- chine zal worden geïnstal leerd, circuleert het grap je, dat binnenkort de be langrijkste man in de Westduitse politiek de „elektricien" zal zijn, die dit apparaat controleert... Bij het lezen van de brochure zouden de staats burgers bijna tranen van dankbaarheid over de par lementariërs in de ogen moeten springen. Helaas, het leerzame boekje ver scheen juist op 't tijdstip, dat de Bondsdag voor twee maanden met zomer vakantie ging en dus had de bozige burger al weer 'n nieuwe reden tot brom men AMERIKA - RUSLAND - CHINA RICHARD NIXON tegen Chinese agressie TSJOE EN-LAI vriendschap met Amerika JOHN F. KENNEDY Cuba en Turkije FIDEL CASTRO een vriend dichtbzij CEAUSESCU tussen drie machten De Russische minister van Buiten landse Zaken, Andrej A. Gromyko, hield afgelopen maand in het Krem lin een redevoering. Aanwezig wa ren de Opperste Sovjet, de gedele geerden uit het gehele land en ge nodigden. Zij moesten veel geduld hebben, want de rede duurde onge veer vier uur. Wel mocht in die pe riode acht maal geapplaudisseerd worden, iets dat dient om bepaalde gedeelten in een toespraak te onder strepen. Maar heel menselijk ge sproken misschien ook wel om de slaperigen onder het gehoor erbij te houden De rede werd zo belangrijk geacht, dat de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, William Ro gers, met spoed contact moest zoe ken met Moskou en er twee dagen later al present was. Gromyko na melijk heeft in deze rede de toe komstige Sovjet-politiek voor de eerstkomende vier jaren uiteenge zet. Alle punten die de wereld be roeren worden erin genoemd en ook de meeste landen, ook Nederland in het totaal worden zeventien verschillende onderwerpen aange sneden. Dit zei Gromyko van (onder ande re) Nederland: „Naar onze mening kan de reikwijdte der wederzijdse goede betrekkingen met België, De nemarken, Nederland, IJsland en an dere landen van Europa nog worden vergroot". Zoals men ziet wordt in deze rij die landen van West-Europa genoemd wier bijdrage in de Navo relatief gering is (IJsland en Dene marken) of waarvan men hoopt dat deze geringer kan worden (België en Nederland). Zo komen er meer van dergelijke paradigmata in voor, maar het zou te ver voeren ze hier stuk voor stuk te analyseren. Beper ken we ons tot de hoofdlijnen dan kunnen we in deze schets van de Russische buitenlandse politiek drie onderdelen onderscheiden: De vaststelling van de invloeds sfeer van de Sovjet-Unie in de wereld De wensen van de Sovjet-Unie en de voorstellen om tot deze gewenste toestand te geraken; De goede 'betrekkingen die men met alle staten en met de UNO wil onderhouden als tenminste aan die wensen tegemoet gekomen wordt. De eerste, vooral Amerikaanse re acties, waren enthousiast. Men zag in deze redevoering pogingen tot toenadering, vooral ook in het licht van de door de Sovjet-Unie geduren de het afgelopen jaar zo naar voren geschoven grensconflicten met ook vóór die tijd waren er immers grens conflicten bij tientallen! Die eerste blijdschap ontstond vooral doordat de Amerikaanse pers zich oriënteerde op een door de Russen uitgereikt uittreksel in het Engels. Er waren zelfs persbu reaus toen die meldden dat in de rede niets over Vietnam gezegd werd. Zou men echter in Moskou de Pravda of een ander dagblad gele zen hebben, dan zou men hebben gezien, dat aan Vietnam een dege lijk brok slecht verteerbare kost was gewijd met de bekende termen als „uitzichtloze en agressieve ver overingsoorlog". Nu de eerste vreugde wat is be koeld, blijft een meer objectieve be nadering over. Die is dan toch nog ruimschoots interessant, niet alleen omdat hier, voor het forum van het Sovjet-Unie, dus een van de drie wereldmachten, een visie gegeven wordt op de toestand in de wereld, maar vooral als in die visie wordt gesproken over een gemeenschappe lijk veiligheidssysteem voor West en Oost-Europa te zamen en over een identiek veiligheidssysteem in Azië. Wil men de mening van Peking weten dan moet men in Europa het oor te luisteren leggen in Alba nië, het land waar zich al sedert jaren de eerste Chinese militaire specialisten bevinden. Vorig jaar ok tober werd het militaire bondge nootschap tussen die beide landen vernieuwd Op de receptie die de Albanese ambassade in Peking op 10 juli gaf, werd erover gesproken dat „het Chinese en Albanese leger zijn verbonden in de strijd tegen het Sovjet-revisionisme". Het dagblad van de Albanese com munistische partij, Zeri i Popullit (Stem van het Volk) publiceerde op 17 juli een scherp artikel tegen wat genoemd werd „de gemeenschappe lijke politiek van de VS-imperialis- ten en de Sovjet-revisionisten met de bedoeling Azië te mobiliseren te gen China. „Het gaf uitdrukking aan het Chinese wantrouwen tegen de cyclus van bezoeken van eerst hoge Sovjet-functionarissen aan Azië en nu van de meest vooraanstaande Amerikanen, als president Nixon en de minister van buitenlandse za- leidsels te krijgen is wel zeker. Pe king liet Zeri i Popullit aldus het ad vies doorgeven in de richting van een volledig bondgenootschap met China: „Al onze sympathie is op principiële gronden met het Roe meense volk. Doch hij die een wer kelijk revolutionair is, moet zowel de imperialisten als de revisionisten bestrijden." Voorlopig heeft het bezoek van Nixon Roemenië zowel extra Ameri kaanse als Russische economische betrekkingen opgeleverd èn de posi tie van zijn leider, Ceausescu, bij het volk versterkt. Ook Nixon's po pulariteit is hiermee in Oost-Europa en in het eigen land enorm gestegen. Militair bezien blijft Roemenië, hoe- ken Rogers. Op een banket met Pakistaanse militaire autoriteiten zei vorige maand Tsjoe En-lai, de minister president van de Chinese Staatsraad, dat beide grootmachten proberen bondgenootschappen tegen China te organiseren. Niet duidelijk en voor een objectieve beschouwing zou het noodzakelijk zijn dit te weten is of China inderdaad „meer weet" van dergelijke pogingen of dat het alleen maar een kwestie is van wan trouwen en propaganda. Dat „meer weten" hoeft niet onwaarschijnlijk te zijn, want ook China heeft een inlichtingendienst? Hoe dit ook zij, 'n dergelijke overeenkomst zou voor China, zeker in Azië dat het histo risch als zijn eigen invloedssfeer op eist, een gevoelig verlies aan invloed en prestige betekenen. Zeri i Popullit richtte zich ook te gen de Strategic Arms Limitation Talks (SALT) tussen de Verenigde Staten en de USSR. Het blad voor zag een Amerikaans-Russische top conferentie op korte termijn. Het begin van Gromyko's rede werd gevormd door een soort optel som van de Russische macht, het Warschau-Pact, de KOMEKON, de Oosteuropese landen en last but not least Cuba. Zekere groeperin gen in de Ver. Staten achten sinds lang dit eiland, dat maar 200 kilo meter verwijderd ligt, een grote be dreiging. President John F. Kenne dy dwong Cuba om de aldaar door de Russen geïnstalleerde raketbases grotendeels te verwijderen overi gens toen in ruil voor de zijne in Turkije. Voordien waren er, vooral in de militaire pers, al talrijke ar tikelen verschenen over „de rode raketten op 200 km van Amerika's weke onderlijf", hiermee doelend op de weinig perfecte afscherming van Amenka's zuidflank. Cuba en Turkije - weinig fantasie is er nodig om een analogie te zien in Cuba en Roemenië. Onmiddellijk na deze inleiding noemde Andrej Gromyko Cuba als een „ver maar juist in deze tijd nabij land". Het bleek inderdaad Letterlijk zo nabij dat op dezelfde tijd dat bekend werd dat president Nixon een officieel be zoek zou brengen aan Roemenië, Cuba Russisch vlootbezoek kreeg, waarbij in ieder geval van de zeven schepen twee kruisers waren uitge rust met kernraketten. „De Sovjet- Unie doet alles om de republiek Cu ba te helpen!" zei Gromyko nog. Zeri i Popullit schreef dat men er het nut niet van inzag dat Roeme nië Nixon ontving, nog wel een week voor het begin van de tiende Confe rentie van de Roemeense commu nistische partij. En dat deze „bijna sensationele stap" niet de weg was om het land te beschermen tegen een Sovjet-aanval. „Integendeel", zo schreef het Albanese dagblad, „het is balanceren op het slappe koord." Wat bedoelt Albanië met dit „slappe koort"? Wilde het Roeme nië waarschuwen tegen Russische plannen? Of wees het erop dat deze ontvangst China, dat door verschei dene verdragen Roemenie's onaf hankelijkheid van Rusland vergroot, onwelgevallig is? Want dat de Sov jet-Unie binnen het jaar zal trachten zijn ontrouwe satelliet weer in de wel het lid is van het Warschau pact, een eigen koers varen, Dit jaar deed het wel mee aan de door Moskou gedirigeerde oefencyclus in de Oekraïne en de stafoefeningen in Bulgarije, maar het zal zich niet storten in het avontuur van de deel neming aan de komende versterkte Warschau-pact-bezetting van Tsje- cho-Slowakije rond 21 augustus. Daarom een avontuur omdat men nooit weet of bij de herdenking van een jaar bezetting de vonk niet in het kruitvat der Tsjechoslo waakse jeugd zal slaan! Maar blijven we bij Boekarest, de stad waar honderdduizenden Nixon toejuichten bij zijn bezoek. Boekarest werd (toeval en samen loop van omstandigheden?) ook ge noemd in Gromyko's marathon-rede. Dit is wat hij zei: „De Sovjet-Unie is bereid ieder voorstel van andere landen, in dien dat gericht is op de ontspan ning in Europa en de versterking van de Europese vrede, in be schouwing te nemen. De lidstaten van het Warschau-pact gaven de bekende verklaring van Boekarest uit, die een uitgebreid programma van maatregelen inhield voor het verzekeren van de veiligheid in Europa. De deelnemers aan de Verklaring van Boekarest spraken er zich voor uit, dat de vraagstuk ken van de Europese veiligheid collectief zouden worden bespro ken door alle Europese landen." Andere punten die de Russische minister van buitenlandse zaken in zijn rede noemde, waren het Nabije Oosten en Israël, het Middellandse Zeegebied en ook de kernwapens die zich in dat gebied bevinden. Doelde hij daarbij ook op de vijf jaar ge leden door de Chinezen aangebrach te raketinstallaties in rotshellingen van Albanië? Die volgens een oog getuige het landschap, zoals bij Dur- rës, het uiterlijk geven van een ga tenkaas? De Chinese ambassadeur in Egyp te, Choeang Choea, gaf openlijk als zijn mening te kennen dat „de Ver. Staten en Rusland reeds een over eenkomst hebben Uitgewerkt betref fende het Midden-Oosten en bezig zijn overeenkomsten uit te werken om ook andere gebieden tussen hen te verdelen". Deze vertegenwoordiger verklaarde ook, dat een van de on derwerpen van gesprek van de Ame rikaanse president met Ceausescu zou zijn het verzoek om via Peking te bemiddelen in de Vietnamese oor log. Choeang Choea is een der be langrijkste Chinese ambassadeurs. Hij is de enige die tijdens de grote zui veringen de grote proletarische cul turele revolutie niet naar het moe derland werd teruggeroepen voor on derzoek. Het ligt voor de hand dat in Gro myko's redevoering grote aandacht werd besteed aan de Russisch-Chi nese verhoudingen en de conflicten die er zijn. Toch zei A. A. Gromyko: „De grondslag van onze politiek in de betrekkingen met China was en blijft de lijn tot het vestigen en de verdere ontwikkeling van de vriend schap tussen de USSR en de Chine se Volksrepubliek." De verhoudingen tussen de Ver Staten en China worden eveneens weer wat beter, zo blijkt uit het feit dat de Ver. Staten vorige maand d» beperkingen op de handel met en het reizen naar China verlichtten. En uit de redevoering van Tsjoe En- lai waarin deze zei dat communis tisch China goede betrekkingen met Amerika op prijs stelt. Als voorwaar de stelde hij echter dat de Ameri kaanse vlooteenheden uit dat gebied worden teruggetrokken en de hulp aan Formosa wordt gestaakt. Ove rigens, Amerika onderhield reeds ge durende vijftien jaar contacten met de Chinese Volksrepubliek door mid del van besprekingen in Genève en later in Warschau. Helemaal te ver trouwen schenen de Russen dit toch niet, want in de Krasnaja Zweeda (Rode -Ster), het dagblad voor de strijdkrachten, van 27 juli 1968 vroe gen zij zich af wat er achter deze besprekingen school. Het blad schreef: „De deur altijd open houden is de kern van de nieuwe Amerikaanse politiek. Enige maanden geleden zond de Amerikaanse regering een memo randum rond aan haar buitenlandse vertegenwoordigers, waarin zij hen verplichtte overal waar mogelijk d» ondermijnende activiteiten van de Mao-groep tegen de communistische partij van de Sovjet-Unie en tegen andere communistische partijen te ondersteunen. Voor de Ver. Staten is het wenselijk - zo staat in dit document - dat de groep van Mao aan het bewind blijft aangezien haar voornaamste krachten gericht ziin tegen de "JSSR, hetgeen dientenge volge de Sovjet-activiteiten tegen de Ver. Staten weer verzwakt." Andere door Gromyko genoemd» onderwerpen waren de na-oorlogse situatie in Europa, de beide Duits- landen en West-Berlijn. Zijn ge zichtspunten inzake dit stadsdeel lij ken veel op het al tien jaar oud» Oostduitse en Russische standpunt. De Navo noemde hij in zijn redevoe ring onmiddellijk na het onderwerp der bewapeningswedloop. „Omdat zo zei hij de bewapeningswed loop reeds lang geleden zinloos is geworden, moeten de gedachten van regeerders en geleerden zich onver wijld richten op de ontwapening". Overigens is reeds twee maanden voor deze redevoering door de per manente Navo-raad in Brussel een document opgesteld dat richtlijnen en een schema geeft voor de verde re besprekingen over de ontspan ning tussen Oost en West. Men is in Brussel voorzichtig genoeg om de consequenties door te denken van d» neutralisering van Europa. Immers, de afstand van de Sovjet-Unie tot de Noordzee, 1400 kilometer, kan bij een ontwapend Europa via de voor- bèreide Russische Blitzkriegmetho- de (men denke aan Tsjecho-Slowa- Irije) gemakkelijk binnen enige we ken worden overbrugd. Na de Navo werd de Mongools» Volksrepubliek besproken, het stra tegisch gelegen land tussen China en de Sovjet-Unie in. Onmiddellijk hierop kwam het voorstel voor het collectieve veiligheidssysteem voor Azië aan bod. In het laatste deel van de redevoe ring werden de verhoudingen met d» met-communistische landen gerele veerd. In de volgorde van het be lang dat er in deze periode aan toe gekend wordt, noemde hij als eerste vijf: de Verenigde Staten, Frank rijk, Engeland, Italië en India. En tot slot werd dan de Uno besproken. Hoe dit alles te beoordelen? Voor op staat dat men de specifieke Sov jettaai waarin ook deze rede is ver vat, moet kunnen doorgronden. Er is een stroming die overigens weinig aanhangers vindt onder de westelijke Sovjetologen die stelt dat de Sovjet-Unie dit soort termino logie van de bekende onvriendelijke woorden wel moet gebruiken, omdat de lagere communisten geen toena deringspogingen tot het Westen zou den wensen. Hun leiders zouden wel verplicht zijn deze pogingen te ver pakken in de gebruikelijke termino logie van scheldwoorden over impe rialisme en agressie. Deze theorie lijkt ons onwaarschijnlijk. Gezien de vele voorbeelden is te constate ren dat ae bevolkingen van de meeste communistische landen wel degelijk toenadering tot het Westen wensen en zoeken. Gaat men daar van uit dan bevat de nieuwe Russische buitenlandse politiek stellig interessante voorstel len die hoop geven op ontspanning vooropgesteld dat men in dit opzicht de nodige voorzichtigheid betracht.

Digitale periodieken - Gemeentearchief Veenendaal

De Vallei | 1969 | | pagina 12