Veenendaals
dagblad
Britse troepen gereed om orde in
Londonderry te herstellen
Buiten
Franse NAY O-ambtenaar
pleegde spionage
Israël waarschuwt
Libanon ernstig
Gelders-Utrechtse streekcourant voor Rijn- en Gelderse Vallei
NA VELDSLAGMET ZEKER 130 GEWONDEN
Felle brand bij chemische fabriek
Kilo suiker
voor 1 cent
Grote brand
in Meppel
JAMIN
nieuwe speciale
aanbiedingen op
Shell-Stations
W eer arrestaties
in Griekenland
herenflikken
Satelliet doet
vreemd
Achtste moord
in Los Angeles
Bernadette Devlin wil ingrijpen van Wilson
Heldring herleeft I
FRA1S8E1V
BERNADETTE
ELDERS
Jongetje
door na
met trein
Veiligheidsraad bijeen
„OVERTROKKEN"
GEEJS PLANNEN
Zomer blijft
Bur. voor redactie en administratie
Prins Bernhardlaan 28, Veenendaal,
Telef. 08385-10550 (adm.), 10757 en
10955 (red.). Giro 1321600.
Losse nummers 0,25; Abonnement
0,97 p. w., 4,15 p. m., 12,35 p. k.
VALLEI
Voortzetting van het nieuwsblad „De Vallei",
opgericht in 1926.
Uitg.: Wegener's Couranten Concern n.v.
Advertentietarieven op aanvraag.
WOENSDAG 13 AUGUSTUS 1969 - 43e JAARGANG no. I88
LONDONDERRY In de Noordierse stad Londonderry heeft gisteren de
hele avond en vannacht een ware veldslag gewoed, waarbij zeker 130 gewon
den zijn gevallen.
Vanmorgen vroeg zijn „uit voorzorg" drie Britse compagnieën infanterie
(samen ongeveer 300 man) van het regiment van de Prins van Wales naar
een marinebasis aan de rand van de stad overgebracht.
De regering van Noord-Ierland heeft tot dusver echter niet om ingrijpen van
Britse troepen gevraagd.
MEPPEL Do Drentsche Stoom -
wasinrichting Be^er NV te Meppel is
vannacht in een uur tijd vrijwel ge
heel afgebrand. De schade beloopt ten
minste 700.000 tot 800.000 gulden.
Deze raming zou tot over het mil
joen kunnen uitlopen wanneer zou blij
ken dat ook de grote stoomketel, die
de machinerieën in het wasserijbedrijf
van stoom placht te voorzien onherstel
baar beschadigd is. Het bedrijf telde
53 man personeel.
Behalve de wasserij werd ook de en
kele jaren geleden gestichte wasseret
te een prooi van de vlammen. Alle
wasgoed dat in behandeling was, ging
verloren evenals de gehele administra
tie. De brandweer kon slechts met gro
te moeite voorkomen dat het vuur
oversloeg op de aangrenzende panden.
Enk van deze huizen liepen water
schade op. De wasserij is in het cen
trum van Meppel gelegen.
ATHENE De Griekse politie heeft
•en iantal personen gearresteerd die
verdacht worden van de bomaanslag
van tien dagen geleden op het Griek
se ministerie van Voorlichting en van
de bomaanslag van zaterdag op een
kantoor van de Griekse luchtvaart
maatschappij in Athene, zo is van
goed ingelichte zijde vernomen. Omtrent
de identiteit van de gearresteerden is
nieL bekendgemaakt.
De Griekse autoriteiten hebben op het
eiland Rhodos de voormalige minister
en luitenant-generaal b.d. Soft'des
Tsannetis gearresteerd
ADVERTENTIE
morgen
ISO gram van 108 voor 98
niet te geloven voor die prijs!
E \Tooral op de Veluwe en in de z
Betuwe leeft de naam van do-
minee O. G. Heldring voort, dank
j zij het zegenrijk werk, dat hij er j
naliet. Hij behoorde tot de kring E
van het Réveil en leefde van 1804— E
E 1876. Omtrent de dertiger jaren E
E schreef de jonge predikant te-
i zamen met zijn collega Graadt
Jonckers het boekje ,,D e Velu-
zwe, eene wandeling" dat
Ao 1841 verscheen. Het is heel zeld-
5 zaam geworden en als ge van deze E
originele editie een exemplaar be- E
I zitmoet ge er zuinig op wezen, j
Ik zou het mijne niet graag willen E
E missen, ook al kwam er thans bij z
E Gijsbers en Van Loon te Arnhem
E een gezellig fascimile herdruk van z
E de pers, want uiteraard mist deze z
de patine van de eerste uitgave.
E Met de jaren zal die wel verschij-
nen. In dit werkje ontpopt Heldring
zich als een aartswandelaar, die E
E oog heeft voor vele zaken langs zijn E
pad. Later zou de Rotterdamse E
E predikant Craandijk (18341912) E
E hetzelfde doen, maar hij doorwan- 5
j delde heel Nederland, terwijl Hel-
dring veel dichter bij huis bleef.
Zijn relaas heb ik vele keren ge-
lezen en herlezenvooral wat hij
l schreef over Hoenderloo en het
Beekberger Woud had mijn grote E
E belangstelling, doch ook op Keijen- E
berg en Quadenoord, Hoekelum, E
E Ede, de Valk, Voorthuizen, Gar- 5
E deren, Uddelermeer, Soeren en
noemt u maar op, keek de schrij- z
ver terdege uit zijn ogen en zijn
ouderwetse taal en schrijftrant z
boeien nog onveranderd, Nu de
kans er weer is, zal menigeen zich
E haasten dit gezellig rustige Veluwe-
E wandelboekje aan te schaffen en E
E te lezen over de veel-verscheiden
z indrukken, die een intellectueel 5
auteur in dit gewest onderging. Ge E
zijt er voor 259 biz. a 14,50 niet
aan bekocht.
13 aug. 1969 A. B. WIGMAN
ItllMMMIIMMtl
IIMMMIHIIMMIHaMM
De onlusten begonnen tijdens een mars
van duizenden jonge protestanten
door deze overwegend katholieke stad
bij de jaarlijkse herdenking van de
nederlaag van de katholieke koning
Jacobus II tijdens het beleg van Der-
ry, nu 280 jaar geleden. Toen de
stoet de door barricaden afgesloten
wijk Bogside naderde, werden de
marcherende protestanten en de po
litie op stenen en benzinebommen
onthaald. Daarna braken straatge
vechten uit.
Op het hoogtepunt van de strijd, om
streeks middernacht, werden ver
scheidene gebouwen in brand gesto
ken, waarna de politie met speciale
toestemming van de minister van Bin
nenlandse Zaken Robert Porter voor
het eerst sinds vele jaren tot het ge
bruik van traangas overging. De ka
tholieken trokken zich daarop voor
het merendeel terug in het centrum
van Bogside, maar de hele nacht
kwamen er nog gevechten voor.
Onder de gewonden zijn bijna honderd
politiemannen.
De straten waren vanmorgen bezaaid
met stenen, glas en de verkoolde res
ten van barricaden. Twee fabrieken
en een benzinestation waren door
brand ernstig beschadigd. Pogingen
om het gerechtsgebouw in brand te
steken zijn verijdeld. „Voor zover
bekend zijn zes arrestaties verricht",
aldus een woordvoerder van de poli
tie.
Volgens de politie moet het oproer ge
organiseerd zijn geweest. „Dit was
geen spontane uitbarsting. Er zijn
honderden benzinebommen gebruikt
en die moeten tevoren zijn klaarge
maakt", aldus een woordvoerder. De
politie meldde ook dat katholieke be
togers uit een garage een grote hoe
veelheid benzine hadden gestolen,
dat ze over een „onbeperkte voor
raad benzine" beschikten en dat men
slechts kon hopen dat ze door de fles
sen zouden heenraken, die voor de
Molotof-cocktails werden gebruikt.
Van drie politiemannen raakte door
benzinebommen de kleding in brand.
Er gingen tijdens de strijd vannacht
geruchten, dat zich onder de „oproer
lingen van Bogside" jonge Franse
revolutionairen bevonden. Anderzijds
werd van welingelichte zijde verno
men, dat de politie documenten had
gevonden die aanwijzingen van Fran
se revolutionairen voor het voeren
van straatgevechten bevatten.
Bernadette Devlin (22). die als afge
vaardigde van de Noordierse katho
lieken zitting heeft in het Britse La
gerhuis. heeft vannacht samen met
een andere leider van de beweging
voor gelijke burgerrechten, Eamon
McCann, de Britse regering verzocht
in Noord-Ierland tussenbeide te ko
men en de grondwet op te schorten.
Er moest onmiddellijk een constitu
tionele conferentie worden belegd,
met deelname van vertegenwoordi
gers van Engeland, Noord-Ierland en
de Ierse republiek. Het land was on
der de bestaande grondwet onbestuur
baar, zo zeiden ze in een verklaring.
De bevolking van Bogside zag zich ge
plaatst tegenover „een gecombineer
de macht van politie en aanhangers
van Paisley". De politiemannen han
delden in strijd met de orders van
hun superieuren en konden niet meer
als vertegenwoordigers van wet en or
de worden beschouwd. Het land be
vindt zich in een chaos, aldus Berna
dette Devlin en Eamon McCann, pre
mier Wilson en zijn regering op hun
verantwoordelijkheid wijzend. „Wij
vinden dat het leven van het Ierse
volk belangi ijker is dan de carrière
van Harold Wilson".
Bernadette Devlin had eerder op een
van de barricaden vergeefs gepro
beerd haar jonge landgenoten van
verdere gewelddaden te weerhouden.
Ook in andere Noordierse steden zijn
gisteravond en vannacht ongeregeld
heden voorgekomen. In de hoofdstad
Belfast werden vanmorgen vroeg ben
zinebommen geworpen naar een poli
tieauto en de woning van een recher
cheur, die in 1966 als getuige was op
getreden in een proces waarbij drie
personen tot levenslang werden ver
oordeeld voor het doodschieten van
een katholieke cafébediende. Er vie
len geen slachtoffers.
In de 20 km van Londonderry gelegen
stad Strabane bekogelde een menig
te een politiebureau met stenen en
werd een auto in brand gestoken. Ex
plosies van benzinebommen zijn ver
der gemeld uit Coalisland, Newry en
Dungannon.
De Noordierse premier Chichester-
Clark heeft met het oog op de ge
spannen situatie besloten, zijn voor
komende maand vastgestelde bezoek
aan Amerika uit te stellen.
De regering van Noord-Ierland heeft
alle betogingen in de openlucht verbo
den.
Het besluit werd genomen door mi-
Een in Londonderry bij de onlusten
gewonde politieman wordt door zijn
collega's weggedragen. In deze Noord
ierse stad was het gisteren en van
nacht zeer onrustig.
PARIJS De Franse contraspionagedienst ondervraagt op het ogenblik een
Franse NAVO-functionaris, enkele dagen geleden gearresteerd wegens „ernstige
vergrijpen tegen de veiligheid". Dit is in Parijs meegedeeld door een woord
voerder van het ministerie van Binnenlandse Zaken. De naam en functie van de
functionaris zijn niet onthuld. Hij zal voor het Franse hof voor de veiligheid van
de staat moeten verschijnen.
BERNADETTE DEVLIN
Ierland gaat voor Wilson
nister van Binnenlandse Zaken Robert
Porter, met instemming van het gehe
le kabinet. Het verbod treft onder an
dere een aantal godsdienstige betogin
gen die voor de volgende week op het
programma stonden. Zaterdag a.s. zou
de extremistische dominee Ian Paisley
een betoging leiden in Newry.
Eruige uren voor afkondiging van het
verbod waren bij hevige straatgevech
ten in Londonderry, na afloop van een
protestantse optocht meer dan 300 bur
gers en politieagenten gewond geraakt
en zeer grote vernielingen aangericht.
KAAP KENNEDY Een experimen
tele ruimtesatelliet die in een baan
om de aarde is gebracht, de ATS-5, is
op een verkeerde plaats boven de aar
de geland en draait bovendien alsmaar
om en om.
De satelliet, zogenoemd omdat het
de vijfde. Applications Technology Sa
tellite" is heeft 12 miljoen dollar
gekost. De technici te Kaap Kennedy
hebben evenwel de hoop niet verloren,
dat de ATS-5 weer tot de orde zal
kunnen worden geroepen en terecht
zal komen om de bedoelde plaats bo
ven de Grote Oceaan, ruim 900 km
ten westen van Zuid-Amerika.
De ATS-5 werd gelanceerd met be
hulp van een Atlas-Centaurraket. Het
voornaamste doel van de raket is ge
gevens te verzamelen en terug te zen
den die van nut zouden kunnen zijn
voor toekomstige ruimteschepen of sta
tions.
Van de satellieten van het type ATS
zijn er tot nu toe vijf de ruimte in
gestuurd en er zijn, met inbegrip van
de laatste, reeds drie op een verkeer
de plaats terechtgekomen.
UTRECHT Een onbekend jongetje
heeft gistermiddag paniek veroorzaakt
bij de machinist van de trein Weert-
Eindhoven. De machinist zag dat hij
het jochie, dat een niet beveiligde over
weg even buiten Weert op fietste aan
reed. Hij remde uit alle macht en
sprong uit zijn cabine, maar van het
kind was geen spoor te bekennen, ook
niet onder de trein.
Voor alle zekerheid reed de machi
nist terug naar Weert, waar de trein
aan een grondig onderzoek werd onder
worpen. Men vond één krasje, plus een
reiziger die vertelde, dat hij het jonge
tje na de aanrijding doodkalm weg had
zien fietsen...
De trein vertrok met een vertraging
van twintig minuten, voor de tweede
keer uit Weert. De politie in Weert pro
beert nu uit te vinden, welk kind zoveel
paniek heeft veroorzaakt.
Blijkens een verklaring van de
NAVO-woordvoerder in Brussel, is de
Fransman door de Belgische autoritei
ten aangehouden. Nadere gegevens
werden niet verstrekt.
Gisteravond laat is er door Franse
autoriteiten verklaard dat de gearres
teerde NAVO-functionaris een vrij be
langrijke alhoewel niet hoge positie
had bekleed, en dat hij inlichtingen
had doorgegeven aan het Sovjetblok.
Deze inlichtingen waren „kwantitatief
belangrijker geweest dan kwalitatief".
Toen de man enkele dagen geleden
in Brussel was gearresteerd, had hij
een vrij groot aantal documenten in
zijn bezit.
Over de identiteit van de gearres
teerde is verder niets bekend gemaakt
Toen in oktober 1968 een Turkse amb
tenaar bij de NAVO, Nahit Imren, werd
gearresteerd in het bezit van 1500 zeer
geheime documenten op een micro
film, werd slechts gesproken van „ern
stige fouten tegen de veiligheidsregels".
In plaats van „fouten" spreekt men nu
van „inbreuk".
TEL AVIV Volgens Israël zijn vannacht weer twee Israëlische grensdorpen
vanaf Libanees gebied beschoten. Vermoed wordt dat dit is gebeurd met Katocs-
ja-raketten van Russische makelij. Het vuur werd beantwoord. Aan Israëlische
kant waren geen slachtoffers gevallen en er was ook geen schade aangericht.
Twee dagen geleden deed de Israëlische luchtmacht een aanval op gucrrillabases
in Zuid-Libanon. Vandaag komt de veiligheidsraad van de Verenigde Naties
over de kwestie bijeen. Libanon verzocht dinsdag om een spoedbijeenkomst van
de raad, waarna Israël eenzelfde verzoek indiende.
In de afgelopen drie nachten zijn een
aantal Egyptische verkenningspatrouil
les de bestandslijn langs het Suez-ka-
naal overgestoken en hebben verschei
dene vijandelijke tanks en gevechtswa
gens vernietigd, zo heeft een militaire
zegsman dinsdagavond te Cairo ver
klaard. Volgens hem keerden alle pa
trouilles veilig op hun basis terug.
Premier Golda Meir heeft Libanon
gewaarschuwd dat het niet ontkomen
kan aan de verantwoordelijkheid dat
Arabische guerrillastrijders vanaf Liba
nees gebied opereren. Mevrouw Meir le
verde commentaar op een Israëlische
luchtaanval op kampen van Arabische
guerrillastrijders in Zuidoost-Libanon
van maandag, waarin 8 mensen gedood
en 21 gewond zouden zijn, aldus een on
officieel cijfer in Beiroet.
Terzelfdertijd zei mevrouw Meir in
een rede. die uitgezonden werd door de
radio, dat de Israëlische luchtaanval
gericht was tegen saboteurs en niet te
gen Libanon.
In haar waarschuwing aan Libanon
zei mevrouw Meir: „Als de Libanese
autoriteiten niet met hen afrekenen zul
len wij het doen. Onze politiek tegen
over Libanon, is dat wij vrede willen.
Wij zijn bereid ons nauwkeurig te hou
den aan het bestand, maar dat moet
wederzijds gedaan worden. De recente
agressie vanaf Libanees grondgebied,
de beschietingen en het leggen van mij
nen door saboteurs moeten werkelijk
op de rekening van dat land geschre
ven worden".
Vier Iraakse verzetscommando's zijn
onlangs om het leven gekomen als ge
volg van hevige botsingen tussen twee
Palestijnse verzetsorganisaties, die in
Arkoeb in Zuid-Libanon zijn gelegerd.
Dit is door de Libanese pers gemeld.
Het zou hier gaan om het „Arabische
bevrijdingsfront" „Fal", dat is opge
richt door de in Irak aan de macht
zijnde Baath-partij, en „El Saika", die
steun ontvangt van de Baath-partij in
Syrië. Tussen beide organisaties zijn
reeds meer geschillen ontstaan na het
besluist van Damascus om alle oefen
kampen van de „Fal" in Syrië te slui
ten.
Het officiële Iraakse persbureau heeft
reeds twee weken geleden Syrië ervan
beschuldigt alle „FaP'-commando's te
hebben gearresteerd en ontwapend al
vorens ze over de Jordaanse grens te
zetten.
BERKEL en RODENRIJS Van
ochtend is de 51-jarige monteur T. van
Middelkoop uit Berkel en Rodenrijs op
zijn bromfiets te Berkel en Roderijs
door een achteropkomende vrachtwagen
bestuurd door S. uit Driebergen, ge
raakt en op slag gedood.
ADVERTENTIE
zie pagina 10
AMMAN In Amman heeft het
hoofd van het kabinet van koning Hoes
sein, Al-Talhoeni, een nieuwe regering
gevormd. Al-Rifai, de leider van het
vorige kabinet, is vice-premier en mi
nister, van Buitenlandse Zaken. Van de
18 ministers is de helft afkomstig uit
het door Israël bezette deel van het
land. In totaal zijn zeven leden van het
oude kabinet in de nieuwe regering op
genomen.
ROTTERDAM „Co-op Nederland"
gaat met ingang van morgen in al
haar winkels Nederlandse suiker verko
pen voor één cent per kilo, naar zij
meedeelt, met het doel het belachelijke
van prijsstuntacties aan te tonen en zo
spoedig mogelijk een einde te maken
aan de suikeroorlog. Voorlopig zal hel
aanbod een einde te maken aan de sui
keroorlog. Voorlopig zal het aanbod
voor een week gelden en wie zich in die
tijd een kilo suiker voor een cent wil
verwerven zal er voor minimaal drie
gulden (fris)drank bij moeten kopen.
Het stunten met prijzen van eerste
levensbehoeften, legt Co-op uit, ver
stoort een moeizaam verworven even
wicht van de prijzen van produktie,
groothandel en distributie, een even
wicht dat wordt bepaald in nauw over
leg tussen regering, fabrikanten, en bo
nafide handel. Gezien de concurrentie
verhoudingen in het Nederlandse le-
vensmiddelenbedrij!' kan de consument
er van op aan, dat de prijzen voor hem
zo laag mogelijk zijn.
„Co-op Nederland" vindt dat de acti
viteit van prijsboksers, die niet de ver
antwoording hebben voor een groot,
modern en goed geoutilleerd winkel ap
paraat nu lang genoeg heeft geduurd,
omdat het stunten de marktverhoudin
gen aantast en op den duur wellicht het
in stand houden van eigentijdse, opti
maal georganiserde supermarkten on
mogelijk maakt.
„Co-op Nederland" deelt verder mee,
de vele tienduizenden guldens die de ac
tie gaat kosten er graag voor over te
hebben om zo snel mogelijk een eind te
maken aan de suikeroorlog en om de
Nederlandse consument duidelijk te
maken dat het tegen lage prijzen ver
kopen van een artikel uit het levens
middelenassortiment geen kunst is. De
kunst is veeleer het verkopen tegen zo
laag mogelijke prijs van het totale le
vensmiddelenpakket van de best denk
bare kwaliteit.
Albert Heijn zal het voorbeeld van de
Co-op niet volgen. „Het is een wat over
trokken zaak. Wij zijn niet zo zenuw
achtig als de Co-op van de suikerslag
en hebben er ook niet zoveel verlies
voor over". Op een pak suiker moet de
Co-op naar schatting ruim een gulden
den toeleggen.
De Gruyter beperkte het commentaar
tot: „Deze prijs wijkt af van de rede
lijkheid". De aanbieding van een kilo
suiker voor 88 cent bij een pond koffie
blijft gehandhaafd.
Ook Simon de Wit, die als eerste
grootwinkelbedrijf aan de suikeroorlog
begon, had gisteravond nog geen plan
nen tot een tegenactie.
Volgens de Co-op wordt er op de
drank lang niet zoveel winst gemaakt
dat het verlies op de suiker wordt ge
dekt. „De winstmarge is net als in de
hele levensmiddelenbranche zo scherp
mogelijk. Bij de suiker wordt onze goed
koopste kwaliteit verkocht".
LOS ANGELES Dinsdag is in Los
Angeles opnieuw een moord gepleegd,
de achtste sinds zaterdag. Het slacht
offer is de 51-jarige William Lennon.
vader van de „Lennon Sisters", een
vocaal ensemble.
De moord werd gepleegd op een golf
terrein en is volgens de eerste berich
ten gevolgd op een vechtpartij tussen
Lennon en een andere man, die een go-
weer bij zich had. Lennon wist zich aan
vankelijk los te rukken, waarna zijn
aanvaller drie keer op hem schoot.
ENSCHEDE Bij een buitenopslag van de chemische fabriek Fischer en Perton brak gistermiddag brand uit
De brand ging gepaard met daverende explosies van vaten wasbenzine, terpentine en zwavel. De giftige zwavel
dampen hinderden het blussing atv erk erg. Oorzaak en omvang van de schade zijn nog niet vastgesteld.
(Van onze weerkundige
medewerker)
De verfrissende bui, die er giste-
ren en vannacht gevallen is (Am- j
sterdam 18 mm) kondigde niet het i
einde van het zomerweer aan. In de j
tweede helft van deze week zal het
Azoren-hogedrukgebied voor eeri i
herstel van de temperatuur zorgen j
en zijn in Gelderland opnieuw mid-
dagwaarden van op z'n minst 24 a
25 graden C. te verwachten.
Aanvankelijk kan er nog een
plaatselijke bui vallen, maar don
derdag en vrijdag is overwegend
vriendelijk en zomers weer te ver
wachten.
Ook het omvangrijke maximum
boven Scandinavië, de Oostzee en
Rusland houdt stad.
Tot nu toe heeft augustus in onze
I omgeving negen zomerse dagen ge-
bracht tegen zes normaal in de hele
maand. De zomerzon is circa 45 uur
j voor op het schema.
Ook in de warme zomers van 1947
en '59 was het weersverloop in
augustus zoals we nu meemaken:
warme perioden, onderbroken door
enkele buienstoringen.