Reclamebureaus bleven met ontwerpen zitten
Fabrikanten
haken met
Kinderen van immigrant
in Australië van
onderwijs verstoken
cadeautjes
niet in op
de maanreis
Geen astronautjes als
worstprikkertjes
Dodencijfer op
Brabantse
wegen zou
20% lager
kunnen zijn
Aangepast huis voor door ongeluk ernstig invalide jongeman
Ter Borchprijs 1969
ditmaal voor
monumentale kunst
Schoolbus nam andere route
Chinees haar in
Y.S. tahoe
j Wespenplaag door de warmte j
UITVOUWKAART
MAA1SKAARTEN
GORDIJNEN
SPEELGOED
VOOR7AENI1SGEIS
Procu» tegen schrijver die
Sovjet-kampen beschreef
Ontwerper C. Roozekrans (links) en zijn
commerciële superieur A. Meyer temidden
van een aantal door hen op de markt gebrachte
toegift-artikelen. Op de voorgrond op de tafel
enkele limonadekoelers met plastic astronautjes
(rechts). Daarnaast een lichtgevende kleuren
plaats van een startende Apollo.
Wij zullen het zónder astronautje als worstprikkertje moeten doen. Het is
droevig, maar het is een teken aan de wand. Nederlandse reclamemakers
hebben vastgesteld, dat wij zo'n prikkertje niet interessant vinden. Het recente
gebeuren op de maan blijkt ons nauwelijks te hebben aangesproken. Daarom
géén plastic astronautje als worstprikkertje, hoewel het ontwerp kant en klaar
op de tekentafels ligt. Daarom ook geen kartonnen astronaut, die met verschil
lende uitrustingstukken van textiel en plastic kan worden aangekleed. De fa
brieken, die ons deze leerzame attributen gratis bij de margarine of waspoeder
zouden moeten geven, willen niet. Zij zien er niets in.
Het zou trouwens te duur worden om
deze dingen te maken, vinden de recla
memannen die de ontwerpen op hun
naam hebben gebracht. Een matrijs
voor het maken van een astronautje
als worstprikkertje, kost zo'n twaalf
duizend gulden.
„Een vleeswarenfabriek zou dus een
fors aantal van die dingen van ons
moeten kopen, om de prijs redelijk te
kunnen houden", zeggen de reclame
mannen. Maar de vleesfabrieken wil
len niet.
Dit alles betekent niet dat het maan-
gebeuren helemaal aan ons voorbij
gaat. Beslist niet. Wat te denken van
een kogelrond limonadekoelertje, waar
van het balletje de maan voorstelt en
waarop een plastic astronautje is ge
monteerd als klemmetje, om het geheel
aan de rand van het glas limonade te
kunnen klemmen? Een voor kinderen
ongetwijfeld instructief apparaatje!
Een in het maken van toegift-artike
len gespecialiseerde fabriek in Etten-
Leur heeft er voor een limonadefabriek
een half miljoen van moeten maken. En
het ziet er naar uit, dat er binnenkort
nog eens een half miljoen zullen moeten
worden gemaakt.
Uitvinder en ontwerper van dit spec
taculaire kleinood is de 36-jarige C.
Roozekrans, ontwerper van toegiftarti
kelen in dienst van de firma Euroscreen.
Hij is ook de teleurgestelde man ach
ter het astronautje als worstprikkertje,
achter het aan te kleden kartonnen as
tronautje en achter een lichtgevende
kleurenplaat van een Apollo-capsule,
die vanaf Cape Kennedy de ruimte
wordt ingeschoten. Ook deze plaat
DEN BOSCH Het aantal verkeers
doden op de Brabantse wegen zal bij
een optimaal ambulancevervoer 20 pet
lager kunnen liggen. Tot deze conclu
sie komt de provinciale raad voor de
volksgezondheid in Noord-Brabant in
haar jaarverslag over 1968. Het hoge
ongevallenpercentage in deze provincie
wijt de raad aan het feit, dat Noord-
Brabant als verkeersplein fungeert tus
sen België, Frankrijk, het Ruhrgebied
en de Randstad.
Het streven van de raad is om over
twee jaar tot een snelle en doelmatige
organisatie van het ambulancevervoer
te komen.
Twee jaar geleden is men in Brabant
begonnen met een drastische reorgani
satie van het ambulanceverkeer. Deze
had dit jaar een feit moeten zijn. En
kele nadelige factoren hebben er toe
geleid, dat die voltooiing nog twee jaar
op zich zal laten wachten: de onzeker
heid over een wettelijke regeling voor
het ambulancevervoer, de afwachtende
houding van sommige gemeenten c.q.
ziekenfondsen in verband met de finan
ciële gevolgen van een reorganisatie,
de houding van sommige artsen tegen
over gecentraliseerde ambulancedien
sten en de soms onredelijke uitkoopbe
dragen, die worden gevraagd door par
ticuliere vervoerders en vervoersorga
nisaties.
De provinciale raad voor de volks
gezondheid streeft in Brabant naar een
eigen ambulancevervoer per stadsge
west. In de agglomeraties Tilburg, Oss,
Waalwijk, Bergen op Zoom, Breda en
Eindhoven werken al centrale ambu
lancediensten. In de andere agglomera
ties werken hoofdzakelijk particuliere
ondernemers.
wordt door een levensmiddelenfabriek
gratis bij haar produkten uitgereikt.
Bovendien heeft ontwerper Rooze
krans nog enkele verbazingwekkende en
leerzame projecten op stapel staan:
Een uitvouwkaart bijvoorbeeld, waar
uit als je hem openvouwt een
Apollocapsule, een LM en een LM met
platform naar buiten springen.
En bovendien: plastic munten met
afbeeldingen van de astronauten Arm
strong, Aldrin en Collins; een vel pa
pier waarop als je er over heen
wrijft het maanlandschap met Al
drin te voorschijn komt: plakplaatjes
met het Nasa-embleem en een korte
tekst naar aanleiding van de eerste
maanwandeling.
„Maar toch" zegt de heer Rooze
krans, „is het mij allemaal erg tegen
gevallen. Het publiek toont nauwelijks
belangstelling. Ik begrijp best hoe dat
komt: die hele maanreis was niet spec
taculair genoeg. De drie astronauten
zijn daar eigenlijk de schuld van. Die
mensen deden onderweg bijna geen
mond open. Zij deden geen enkele moei
te om hun missie bij het grote publiek
te verkopen. Wij, reclamemannen, zit
ten nu met 'de brokken."
Zijn baas, adjunct-directeur A. Meijer
(26) is het met hem eens. Hij zegt: „On
danks de maanwandeling hebben de
mensen op het ogenblik liever een plas
tic dambordje dan eenastronautje bij
hun wekelijkse pakje soep."
„Voor een leek lijkt het alsof wij toch
nog enorme aantallen reclame-attribu
ten met betrekking tot de maan ma
ken. Neem nou die limonadekoelertjes.
Vijfhonderduizend exemplaren lijkt heel
veel, vooral als je weet dat die dingen
een dubbeltje per stuk kosten. Maar
toen die spectaculaire maangebeurtenis
voor de deur stond rekenden wij er op
dat er toch tenminste vijf miljoen van
die dingen gemaakt zouden moeten
worden. Dat is een grote tegenvaller ge
worden."
„Goed, zegt hu, „neem dan die licht
gevende kleurenplaat van de startende
Apollo. Tienduizenden hebben wy ervan
gemaakt. Daarna was er geen belang
stelling meer voor.
Een ander voorbeeld: Wij moeten nu
750.000 van die Nasa-plakplaatjes ma
ken. Lijkt veel, maar als je dit aantal
afweegt tegen het bedrag van een
maanlanding, dan is het niks. Hetzelfde
geldt voor die plastic munten, waarvan
er een half miljoen moeten komen."
Neerlands industrie is teleurgesteld.
Zij had gehoopt, dat er aan het recente
maangebeuren meer te verdienen zou
zijn geweest.
Aan initiatief en tempo heeft het niet
ontbroken. Al op de dag van de lance
ring van de Apollo 11 bracht een grote
oliemaatschappij één miljoen tamelijk
vage ma ank aarten in omloop. Daarvan
zijn nu zevenhonderdduizend exempla
ren via scholen en pompstations uitge
reikt.
Een andere oliemaatschappij kon toen
niet achterblijven en bracht ook drie
honderdduizend maankaarten in om
loop. Een derde oliemaatschappij was
helemaal niet meer te remmen en zocht
het in het originele: Zi liet tankende
automobilisten bij het pompstation een
plastic astronautje aanbieden.
Het Ensohedese bedrijf Texoprint
bracht 24 uur na de maanwandeling
twaalfduizend katoenen affiches op de
markt, waarop de eerste stappen van
Armstrong op de maan stonden afge
beeld. De affiche werd gemaakt aan de
hand van een foto, die in de nacht van
de maanwandeling van het televisie
scherm werd genomen. Alle twaalfdui
zend exemplaren werden aan het waren
huis verkocht.
Tot zover geen reden tot klagen. Min
der vlot echter gaat het met de tien
kilometer gordijnstof, bedrukt met fo
to's van een op de maan afsuizende
Apollo. Dit produkt wordt op het ogen
blik wél naar Amerika geëxporteerd,
maar wij Nederlanders blijken nog aan
dit soort gordijnen te moeten wennen.
In de warenhuizen trekt men de com
merciële waarde van de maanlanding
ook al in twijfel. Goed, er werden wat
maanglobes verkocht en er zijn wat ra
ket-spaarpotjes in het assortiment op
genomen, evenals een zilverkleurige
voetbal met de foto's van de drie astro
nauten erop. Maar van forse verkoop
cijfers is geen sprake. Ook hier gaat
de maanlanding voorbij aan de neuzen
van de verkopers.
Zij hebben nu alle hoop gericht op de
lancering van de Apollo-12 in november
Om op alles voorbereid te zijn is men
nu al bezig met het inkopen van vol
doende ruimtespeelgoed.
Waarom zou er dan wél verkocht
worden?
„Ach", voorspelt ons de directie van
één van de warenhuizen, „ongeacht de
maanlandingen komt het ruimtespeel
goed er steeds meer in. Dat was vorig
jaar al zo, toen er nog geen maanwan
deling was geweest.
Wij richten ons nu op het najaar,
omdat in de buurt van de feestdagen
altijd erg veel speelgoed wordt ver
kocht. Wij denken dat het ruimtespeel
goed tegen die tijd er in zal gaan als
koek."
In Japan, waar de vervaardiging van
pruiken voor mannen en vrouwen een
geweldige vlucht neemt, maken de pro
ducenten zich bij een dagelijks toene
mende vraag kopzorgen. De reden is
het tekort aan menselijk haar. Het aan
bod in Japan zelf is onvoldoende en ook
aankopen in India en Indonesië zijn on
toereikend gebleken. Peking-China is nu
de belangrijkste leverancier, maar
krachtens een regeringsverbod is voor
de Amerikanen, de grootste afnemers,
Chinees haar taboe.
MELBOURNE De zes kinderen van het Nederlandse immigrantengezin Jon
kers moeten midden in de Australische wildernis, op enkele honderden kilo
meters afstand van Melbourne, volledig van onderwijs verstoken blijven. De ge
troffen kinderen Ronald (16), Eric (14), Dianne (12), Michael (12), Elizabeth
(8) en David (4) zyn van het echtpaar Hendrik en Hendrika Jonkers dat veer
tien jaar geleden uit Veldhoven naar Australië trok, op zoek naar een betere toe
komst.
De 43-jarige heer Jonkers zegt: „Al
toen wij trouwden droomden wij ervan
naar Australië te emigreren". Daarom
kreeg hun eerste kind, dat twee jaar
voor het vertrek werd geboren, al de
Engelse naam Ronald.
De heer Jonkers werkte eerst als
houthakker, daarna als boer/pionier te
Upper Bete, waar de Jonkers een lap
grond midden in de rimboe hebben.
De vijf jongste kinderen hebben sinds
7 februari van dit jaar geen onderwijs
meer genoten. Op die dag besloot het
departement van Onderwijs van de
staat Victoria de schoolbus, die van het
gehucht Buchan naar de rooms-katho
lieke school in Orbost reed, een andere
route te geven, van Buchan naar
Baimsdale, waardoor de kinderen niet
meer van de boerderij weg konden.
De lap grond van de Jonkers, groot
140 hectare, grenst aan de legendari
sche Snowdy-river.
„Voordat ik deze grond kocht, heb ik
mij ervan vergewist, dat de kinderen
altijd een busverbinding naar school
zouden hebben", aldus de heer Jonkers.
„Drie dagen nadat het schooljaar was
begonnen, vertelde de buschauffeur de
kinderen zonder waarschuwing, dat hij
hen niet meer zou ophalen. De kinde
ren worden zo van hun onderwijs be
roofd".
Noch de heer Jonkers noch zijn vrouw
kan de kinderen zelf met de auto
naar school brengen. Evenmin kunnen
de kinderen profiteren van de corre-
spondentiecursusen voor kinderen in af
gelegen gebieden, omdat deze in het En
gels worden gevoerd, een taal die de
ouders Jonkers niet beheersen.
Volgens de heer Jonkers heeft minis
ter Lindsay Thompson van Victoria be
loofd volgend jaar de route van de
schoolbus te herzien. „Maar", zo zegt
hij bitter, „dan hebben zij een heel jaar
school gemist".
De Jonkers zijn echter niet van plan
Australië te verlaten. „Zelfs als iemand
mij morgen 10.000 dollar zou geven, dan
nog zou ik niet terug g^an naar Neder
land". De moeder van mevrouw Jon
kers, mevrouw Tops, woont nog steeds'
in Veldhoven, evenals de broer van de
heer Jonkers.
a_..
m
DORP HIELP BOUWVAKKER OP DE (KUNSTBEEN
SJAAN VAN HOOF staat weer: Vijf maanden nadat hij bij
een ongeluk zijn beide benen en zijn linkerarm verloor.
Mevrouw J. van de Weijngaert-Aarden in het
Brabantse Fijnaart wrijft zich in de handen. Het
kan dus allemaal wèl in dit land en zo'n zaak rond
de oud-voetballer Willy Dullens staat niet alleen.
Op 26 maart maakte ze een stencil en bracht dat
rond bij al haar dorpsgenoten. Nu staat er ruim
veertig mille op de bank om Sjaan van Hoof aan
een huis te helpen.
„Ik kende Sjaan van Hoof niet eens zo goed,
terwijl we hier toch maar een klein dorp hebben"
zegt mevrouw Van de Weijngaert. „Maar dan
hoor je van zo'n ongeluk en dan denk je: mens, je
moet toch iets voor die jongen kunnen doen"
Wat er met Sjaan van Hoof (24 jaar) gebeurde, is
snel verteld. Hjj was bouwvakker en werkte in
Bergen op Zoom.
Op 6 maart van dit jaar viel een blok beton van
2500 kilo naar beneden en Sjaan was op slag twee
benen en zyn linkerarm kwtft, plus nog een vinger
van zyn rechterhand.
Het klinkt byna ongelooflijk, maar gisteren
stond Sjaan van Hoof tegenover me en hy liep!
..Zelfs in het revalidatiecentrum in Leersum staan
ze versteld", vertelt mevrouw Van de Weijngaert.
„Sjaan is bikkelhard voor zichzelf. Hij heeft gezegd:
we nemen het zoals het is en we proberen er weer
iets van te maken. Het is geweldig wat hij presteer
de".
Dat vinden dan ook een heleboel mensen van me
vrouw Van de Weijngaert. Dat stencil van haar, ge
bracht bij de twaalfhonderd gezinnen van Fijnaart,
leverde drie dagen later twaalf en een half duizend
gulden op.
„Dat geld is nodig voor een huis .v°°r Sjaan", zegt
mevrouw Van de Weijngaert. „Hij is verloofd met
Tonny Masseurs (22) en ze zouden in april getrouwd
zijn. De burgemeester had hem een woningwetwo
ning toegezegd, maar ja, daar heeft hij niets meer
aan. Sjaan moet kunnen wonen in een huis, dat spe
ciale voorzieningen heeft. En daar wilden we geld
voor hebben".
Nou, dat geld kwam. Uit een paar omliggende dor
pen arriveerde nóg duizend gulden. Een firma in
Rijsbergen liet weten: wij zetten voor niks centrale
verwarming in dat huis. Een andere firma bood aan:
de vloerbedekking is voor onze rekening. En archi
tect J. A. van Schendel uit Made zei: „Ik lever het
ontwerp".
„Er moeten in dat huis natuurlyk bredere deu
ren dan normaal komen, want Van Hoof moet
er in zyn rolstoel gemakkeiyk doorheen kunnen. Er
moeten ook speciale voorzieningen komen by toilet
en douche. Geen dorpels In het huis, lichtknoppen
laag en een gemakkeiyk te openen garage, want ik
houd er rekening mee dat hy te zijner tyd in een
aangepaste auto rydt".
Architect Van Schendel is al druk aan het ontwer
pen en hij voert besprekingen met de gemeente
Fijnaart over de plek waar het huis voor Sjaan van
Hoof moet komen.
„De administratieve zaken even bui
ten beschouwing gelaten zeg ik: we
hebben vier maanden nodig om het huis
neer te zetten".
Hoe de sneeuwbal gerold is, is ie ge
rold, maar uit heel het land kwam geld
voor het huis van Sjaan van Hoof. „U
gelooft het niet, tot uit de kleinste uit
hoeken van het land", zegt mevrouw
Van de Weijngaert. „En nog steeds.
Want we hebben ruim .vijftigduizend
gulden nodig heeft de architect bere
kend en daarom is er een tijd geleden
een rekening geopend bij de Amro
Bank in Fijnaart onder het motto: Actie
Sjaan van Hoof."
Ze bladert even in een boekje en
zegt dan: „Het gironummer van de
bank is 11.79.404 en er staat nu precies
40.550 gulden op die rekening.
„Ik zól weer lopen", heeft Sjaan van
Hoof een paar dagen na het ongeluk ge
zegd. Hij laat me nu zien dat hij woord
hield, binnen vijf maanden!
In zijn ouderlijk huis in de gemeente
Fijnaart; tref ik hem. Hij is er een
weekje met vakantie en gaat dan tot
eind september weer terug naar het re
validatiecentrum in Leersum.
Hij zit in> zijn rolstoel als ik binnen
kom en zijn verloofde en zijn vader zijn
bij hem.
„Zal ik gaan staan", vraagt hij als
hij de fotocamera op zich gericht ziet.
Zijn verloofde gespt een loopkruk aan
zijn linker kunstarm en Sjaan zwaait
zijn twee kunstbenen op de grond en
staat.
Op zo'n moment heb ik meer respect
voor Sjaan van Hoof dan voor wie dan
ook. Hij loopt voorzichtig door de ka
mer en gaat na een tijdje weer zitten.
Hij heeft het warm van de inspanning,
veegt zijn voorhoofd af en neemt zijn
tabaksdoos. Met de haken aan zijn
kunstarm wipt hij een vloeitje uit het
pakje en even later steekt hij zijn siga
ret op. „Dat is het eerste dat ik leerde,
een sigaretje rollen", lacht hij.
Ja, trouwen, wanneer? Dat weten
Sjaan en Tonny nog niet. Hangt ook van
het huis af. Voorlopig komt hij bij zijn
ouders, als hij in september weer terug
komt naar Leersum. Ook bij zijn va
der, die zijn zoon nog nooit heeft ge
zien, want de heer Van Hoof senior is
al vijfendertig jaar blind.
Mevrouw J. van de Weijngaert-Aarden: „Je moest gewoon iets doen en
in die stencil heb ik maar geschreven wat me te binnen schoot. Maar de
mensen hebben onvoorstelbaar gereageerd."
Door de aanhoudende warmte
begint zich in verschillende de-
len van ons land een wespenplaag l
voor te doen. Op de foto een groot
aantal van deze diertjes aan de
maaltijd.
ZWOLLE De Geraert ter Borch
prijs een tweejaarlijkse aanmoedi
gingsprijs door het provinciaal bestuur
van Overijssel ingesteld ter stimulering
van jonge, nauw met genoemde pro
vincie verbonden kunstenaars en ter
openbare erkenning van de waarde van
hun werk voor de provinciale gemeen
schap zal dit jaar worden toegekend
voor „monumentale kunst". Hieronder
wordt begrepen: Sgrafitto, glas in lood,
glas in beton, glasmozaïek, glas appli
que, verre muraille en reliëfs van bak
steen gemetseld, gegoten in beton, van
metaal, respectievelijk mengvormen
van deze technieken.
De Geraert ter Borchprijs, ingesteld
bij besluit van Provinciale Staten van
13 januari 1954, is genoemd naar deze
schilder, die in 1617 te Zwolle werd ge
boren. Na in Amsterdam en Haarlem
in de leer te zijn geweest, maakte Ge
raert ter Borch reizen naar Londen,
Rome, Madrid en Duitsland. Van 1654
tot zijn dood in 1681 woonde hij in De
venter. Geraert ter Borch onderging
invloeden van Rembrandt, Titiaan en
Velasquez en wist zich te ontwikkelen
tot één van de grote meesters van de
zeventiende eeuw. Roem verwierf hij
door zijn interieurs, waarvan hij een
eigen genre schiep, dat door velen is
nagevolgd en waarin hij op ongedwon
gen wijze het dagelijkse leven der ge
goede burgers weergaf. Hij kwam tot
groot aanzien en werd in 1666 opgeno
men in de Vroedschap van Deventer.
In het stadhuis aldaar bevindt zich nog
zijn enig regentenstuk. Na Vermeer is
hij wellicht de grootste genreschilder
van de Hollandse school.
PARIJS Anatoly Martsjenko, van
wie in Londen onlangs een verslag van
de toestanden in Russische arbeids
kampen is gepubliceerd, moet volgens
emigrantenkringen in Parijs op 20
augustus terechtstaan, wegens „het be
lasteren van het regime."
Martsjenko, een 32-jarige ingenieur,
noemde in zijn naar het westen ge
smokkelde verhaal, de kampen even
erg als in de tijd van Stalin.
Volgens genoemde kringen is hij
aangeklaagd naar aanleiding van ge
sprekken in een arbeidskamp, waarheen
hij een jaar geleden is verbannen, om
dat hij zich niet hield aan het verbod
zich binnen een straal van honderd ki
lometer van Moskou op te houden.
Martsjenko heeft al zes jaar in kampen
doorgebracht.