Geld maakt niet gelukkigzegt toiletjuffrouw
die een half miljoen in de Duitse Lotto won
„Laat ze me nu toch
met rust laten
Rovers grijpen
sneller naar
vuurwapens
Von Tbadden morgen naar Nordborn voor verkiezingsbijeen komst
ORIGINELE
UITING VAN
LIEFDE
Enquête over
girodienst
Wat in Hitiers
tijd gebeurde
wil niemand meer
99
ROMANTIEK
„ZEGT ME NIETS99
NIET EERLIJK
DUBBELTJES
SLACHTOFFERS
BEROVINGEN
Maatregelen
Populair
„In SA-uniform"
Verontrust
RIJKDOM BRACHT NACHTMERRIES
eld inaakt niet gelukkig, de zoethouder voor mensen die het niet hebben.
f Mevrouw G. Gerritsen-van Haren (72) uit Arnhem heeft het sinds 15 juni
wel: een half miljoen Duitse marken, de hoofdprijs uit de Duitse Lotto.
En het heeft haar niet gelukkig gemaakt. Honderd bedelbrieven, zeven hu
welijksaanzoeken en nachtmerries van mannen met tassen, die haar geld wil
len roven. Soms denkt ze zelfs hardop: „Had ik het maar nooit gekregen."
Mensen van de publiciteit ruikt ze nu
al op een afstand, ze wil niets meer
zeggen. „Het moet helemaal afgelopen
zijn zegt ze.
Toch maakt ze telefonisch een af
spraak om uit te leggen aan een on
gelovige waarom geld niet gelukkig
maakt. Op het bewuste tijdstip geeft
ze niet thuis. Een vriendin zegt dat ze
naar een zoon is. Het opgegeven adres
blijkt niet te bestaan.
Een andere zoon, chauffeur van een
ambulance-wagen: „Ach meneer, dat
mens is helemaal over haar toeren.
Laat haar toch alsjeblief met rust, als
u ons een plezier wilt doen. Dat mens
is echt helemaal overspannen".
Mevrouw Gerritsen Gerritje voor
erg veel Arnhemmers werkt nog
steeds als wc-dame bij Riche National
in Arnhem. Directeur Hooidonk „me
neer Will" heeft Gerritjes geld ge
bracht bij de Gelderse Spaarbank, naast
Riche.
Hij zegt: „Ja, als ze geld nodig
heeft, dan ga ik altijd even mee. Dat
heeft ze me gevraagd. U kunt zich niet
voorstellen wat een toestand dat hier
geweest is. Wij moeten haar echt een
beetje beschermen."
De romantiek van een toiletjuffrouw,
die een half miljoen won, heeft Gerrit
jes foto zelfs op de voorpagina van Ame
rikaanse bladen gebracht. Belgische zon
dagsbladen onthulden zelfs de kleur van
haar ondergoed. Een foute kleur overi
gens, volgens Gerritje. Die confronta
tie met de wereld heeft haar geschokt:
„Ik wist niet dat het zo erg kon zijn".
Een paar dagen na de dag van de
niet nagekomen afspraak staat ze 's
middags om half vijf weer in Riche, op
het kruispunt tussen de toiletten, de
telefoon, en de sigaretten. Een hand in
de omvangrijke zij, de andere geleund
tegen het sigarettenkastje. Duidelijk
ontspannen: een ruime glimlach rond
de mond. Zo praat ze, zegt intussen
iedereen die langs komt luidruchtig ge
dag, geeft snoepjes aan de huilende
kinderen van meneer Will, wisselt geld
voor een pakje Caballero en frutselt
twee keer aan de telefooncentrale. Een
rijke vrouw aan het werk.
Ze zegt: „Gerritje kennen ze hier al
lemaal, ja ook voor dat ik geld kreeg.
Geld zegt me niets. Een in het jaar
spaarde ik de centjes op om met vakan
tie te gaan. Meer had ik toch niet no
dig.
Ook niet van de Lotto: het invullen
van de kolommetjes was een gewoonte
en dat is het gebleven. Ze regelt de Lot
tozaken ook voor anderen. Twee keer
haalde ze onder haar jas aan de kap
stok uit het sigarenkistje in een netje,
een formulier voor een liefhebber.
Ze zegt: „Toen ik had gewonnen,
dach'. ik in ene: nou kan ik mijn kin
deren en kleinkinderen wat geven. Ik
heb twee lieve zoons en vijf kleinkinde
ren en die heb ik allemaal goed be
dacht. Dat is me een hele hoop waard.
Een man, net terug van de plaats
waar zelfs de keizer te voet gaat, legt
een dubbeltje op het schoteltje. Het
wordt er gauw afgehaald, want dat
lag er al. Mevrouw Gerritsen: „Kijk,
iedereens is vriendelijk tegen me".
Ze vergeet even deplotselinge „aan
hankelijkheid" van een vroegere ken
nis die in de krant over het half mil
joen las, haar opzocht en zei: „Weet
je nog dat je me beloofd hebt, dat als
jij de Lotto zou winnen, ik van jou vijf
honderd gulden zou krijgen. Hij heeft
ze niet gekregen.
Gerritje: „Weet u meneer, in die be
delbrieven vroegen ze zelfs om oude
kleren. Nee hoor, ik heb ze niet alle
maal gelezen, een paar maar. Meneer
"Y^oor alle mannen, die het bloe-
metje voor moeder-de-vrouw
van elke week een sleur gaan vin
den:
In Glasgow is hoog tegen de zij
kant van een kantoorgebouw een
geweldige affiche aangebracht met
alleen de tekst Ralph loves Etty".
Ralph is de 48-jarige zakenman
Ralph del Monte, die wel eens be
kend wil maken, hoe hij de vrouw,
met wie hij al 27 jaar is getrouwd,
vindt.
Mevrouw Etty del Monte bloosde
ervan, toen ze het zag. ,,Ik was
opgetogen"zegt ze. .Ralph be
denkt telkens wat anders. Het is een
prachtvent."
Het had Ralph bovendien geen
cent gekost. Het reclamebureau,
dat het aanplakbiljet maakte, wil
de er geen betaling voor aannemen
Een zakenvrouw in Kessel
(Midden-Limburg) heeft iets heel
anders meegemaakt.
Toen haar wasmachine op volle
toeren aan het draaien was, herin
nerde zij zich plotseling, dat ze
eerder had uitgemaakt dat haar
wasmachine de beste kluis voor
haar spaargeld was. Ze zette de
machine stop om naar de resten
van haar kapitaal te vissen. Eén
briefje moest worden opgegeven.
Al het wasgoed was bedorven.
Haar man heeft geen plannen
voor een affiche...
Will heeft ze voor mij verscheurd".
Op de avond dat ze een half miljoen
won, dacht Gerritje ook nog, dat geld
echt gelukkig maakt: „We hebben een
geweldig feest gehad; de mensen wa
ren allemaal blij dat juist ik het ge
wonnen had.
Maar de volgende morgen om tien
uur zat ik weer hier hoor. Waarom zou
ik er mee ophouden? Ik vind dit werk
prachtig".
Ze ging met vakantie naar Klagen-
furt, niet van het half miljoen, maar
van de centjes die het hele jaar voor
dit reisje opzij gelegd waren. Het geld
is in hoofdzaak voor de kinderen.
„Nou ja", zegt ze, „ik heb m'n huis
er een beetje van opgeknapt. Een mooie
kleuren-tv, mooi wit. Ik keek altijd
drie avonden in de week bij de buren.
Maar nou heb ik gezegd: „Kom maar
bij mij kijken. Als ik nog eens de Lot
to win dan wil wel aan liefdadige in
stellingen geven, maar dit geld is voor
de kinderen.
Toen Gerritje terug kwam van vakan
tie, lagen de bedelbrieven in bossen op
de mat. Een paar weken geleden wa
ren het er al 69, nu zijn het er meer
dan 100.
Ze zegt: „Het moet echt afgelopen
zijn. Dit is niet eerlijk. Ik had het he
lemaal niet verwacht. Ja, ze hadden
me wel gewaarschuwd. Maar wie denkt
daar nou aan. Ik heb er nachtmerries
van gekregen".
„Laat ze gewoon gaan werken, net
als ik. Mijn man is hier 38 jaar als
kok geweest, bij de familie. En ik sta
nu al weer achttien jaar na de dood
van mijn man. En ik zal er voorlopig
ook niet mee ophouden".
Een mevrouw komt twee Lotto-brief
jes brengen. „Dat is zes gulden me
vrouw": „En even veel geluk als jij
had zeker". Gerritje lacht uitbundig.
Ze zegt: „Kijk, dat is nou leuk, hè".
„Nou als ik een tweede win van
avond dan vul ik mijn formulier weer
in dan blijf ik onbekend. Dat heb
ik nu wel geleerd. Maar ja, weet u,
die eerste keer kwam het ook zo on
verwacht. Ik dacht dat ik er maar drie
goed had. Toen kwam een mevrouw
en die zei: Wel nee, het zijn er vier.
En toen een meneer, die vond er vijf.
Nou, ik naar meneer Will, want vloer
bedekking had ik zo al in mijn han
den. Nou en die avond vind ik de zes
de".
In een kwartier heeft Gerritje vier
kwartjes en zeven dubbeltjes gevangen.
Zij zegt dat het stil is. „Maar geld be
tekent voor mij even veel als dat hier
naast hoor (ze wijst naar de Gelderse
Spaarbank).
Dubbeltjes blijven dubbeltjes. En
daar moet iedereen afblijven. Ik ben
altijd veel te goed geweest. Dat merk
je je pas als je rijk wordt. Nou me
neer, voor mij hoeft het niet meer,
nooit meer".
Gerritje op het kruispunt van
toiletten, sigaretten en de tele
fooncentrale: Niet meer dan één
dubbeltje op het schoteltje
DEN HAAG Het gebruik bij
misdrijven in ons land stijgt onrustba
rend. Dat blijkt uit het onderzoek, dat
politie en justitie daarnaar hebben in
gesteld op verzoek van de vaste com
missie voor justitie uit de Tweede Ka
mer.
Dit onderzoek strekte zich uit over
vijf jaar van 1964 tot en met 1968.
In die tijd, zo blijkt uit het onder
zoek, is het gebruik van vuurwapens
door misdadigers In ons land vervier
voudigd. Vooral het gebruik van pisto
len en flobertbuksen neem hand over
hand toe.
In 1964 werd 55 keer met pistolen en
flobertbuksen geschoten bij het plegen
van misdrijven. In 1965 steeg dit aan
tal tot 73, in 1966 tot 100 in 1967 tot
129. Vorig jaar werd bij 194 gevallen
van misdrijf met een vuurwapen ge
schoten.
In 91 gevallen werden pistolen of re
volvers gebruikt, 22 keer flobertbuksen
en 22 keer hanteerden de misdadigers
jachtgeweren. In vier gevallen werd
een machinepistool gebruikt, voorts 12
gaspistolen en zestien alarmpistolen. In
27 gevallen werd van een vuurwapen
gebruik gemaakt, waarvan de aard
niet kon worden vastgesteld.
Ook het aantal slachtoffers is in de
afgelopen vijf jaar sterk gestegen. In
1964 vielen door schietpartijen b(j mis
drijven zes doden, in 1965 waren dat
er 10. in 1965 negen, in 1967 19 en in
1968 23.
De meeste van deze moorden werden
met hand vuurwapens gepleegd. Ook
vielen er steeds meer gewonden bij
schietpartijen.
In 1964 werden met pistolen en re
volvers aan tien personen ernstige ver
wondingen toegebracht. In 1965 daalde
dit aantal met één, maar in 1966 wer
den weer veertien personen bij schiet
partijen door bandieten gewond. In 1967
waren dat er zeventien, dat was één
meer dan in 1968.
Bij overvallen en berovingen werd
in 1964 zeven maal gebruik gemaakt
van een vuurwapen. In 1965 gebeurde
dat in veertien gevallen, in 1966 22 en
in 1967 21. In 1968 steeg het aantal ge
vallen waarin van flobert geweren en
pistolen gebruik werd gemaakt tot 41
bij de overvallen en berovingen.
Ook werden nog in 93 andere geval
len van misdrijf vuurwapens gebruikt.
Dit aantal steeg van tien in 1966 tot
33 in 1968.
DEN HAAG Vindt u dat de P.T.T.
een lotertf moet beginnen voor rekening
houders van de girodienst om daarmee
het aantal klanten te vergroten? Zou
u een hoofdprijs van een halve ton aan
trekkelijk vinden op een totaal van een
miljoen gulden aan prijzen?
Dat zijn enkele serieuze vragen, die
worden gesteld in een enquête van het
Nederlandse Instituut voor Publieke
Opinie.
De vragen zijn een onderdeel van een
verkennend onderzoek naar de mening
van het Nederlandse publiek over de
girodienst. Uit de antwoorden moet blij
ken welke verbeteringen gewenst zijn en
of er waardevolle suggesties bij zitten.
Een van de vragen is of rekeninghou
ders van de girodienst een rentevergoe
ding moeten krijgen zoals dit ook ge
beurt bij rekeninghouders die hun geld
bij een bank hebben ondergebracht.
De vragen zijn samengesteld door het
NIPO, die ze daarna heeft voorgelegd
aan de PTT. Bij deze instantie bestond
geen bezwaar tegen deze vragen. Men
is benieuwd naar de inhoud van een
rapport dat zal worden samengesteld
als alle enquêteformulieren zijn binnen
gekomen.
VREEDZAME ACTIE TEGEN N.P.D."
NORDHORN Er staan twee „soorten lantaarnpalen" in het Westduitse
textielstadje Nordhorn, even over de grens bij Denekanip. Eén soort
met plakkatèn van de National-democratische Partei Deutschlands, de NPD
met de slagzin „Veiligheid door recht en orde" en een andere soort met plak
katen van de Aktion Demokratischer Fortschritt, de ADF, met tegenslagzin
nen. „Veiligheid door ontwapening en medebeslissingsrecht", staat er op en
ook „Die daarboven kunnen niet maar doen wat ze willen!"
Het is duidelijk dat rechts en links
in het 43.000 inwoners tellende Nord
horn heel verschillend denken over de
manier waarop de veiligheid van de
burger kan worden gewaarborgd.
NPD-leider Adolf von Thadden komt
morgen op zijn verkiezingstournee door
Duitsland naar Nordhorn. In de gemeen
telijke congres- en theaterzaal kunnen
745 personen plaatsnemen; die groep
belangstellenden is dus vooraf nauw
keurig bekend. De andere groep, die
van politieke tegenstanders buiten voor
de zaaldeuren, is niet te schatten.
De politie van Nordhorn treft maat
regelen om onder alle omstandigheden
de orde te kunnen bewaren. De NPD
zelf zorgt voor 30 ordebewaarders in
de zaal en de gemeentelijke autoritei
ten zullen een route voor de verwachte
demonstratieve mars van NPD-tegen-
standers zo uitstippelen dat het niet
tot een confrontatie voor de congres
zaal kan komen. En verder wacht men
maar af.
Von Thadden sprak nog nooit zo dicht
aan de grens van zijn land, en dat was
voor de ADF aanleiding om de linkse
partijen in Nederland (en Frankrijk)
te alarmeren. Frits Truntz, lid van de
Deutsche Friedensunion, een van de
vele linkse splinterpartijtjes waaruit de
ADF in november 1968 is geformeerd,
zegt daarover: „Wij hebben een brief
gestuurd aan de besturen van de
PvdA en PSP in Nederland, maar wij
hebben niet om Nederlandse demon
stratieve hulp gevraagd, tegen de NPD-
bijeenkomst hier in Nordhorn".
„Wij hebben hulp gevraagd in die
zin, dat wij er bij de partijbesturen
op aan hebben gedrongen waakzaam te
zijn en druk uit te oefenen op de eigen
regering, zodat die op haar beurt druk
kan uitoefenen op de Duitse regering,
opdat de NPD, zijnde een neo-
nazistische of neo-fascistische partij,
wordt verboden".
Truntz (40) donker van uiterlijk,
textielarbeider, spreekt met de routi
ne van een politicus. Hij is Bonds
dagkandidaat voor de ADF voor het
graafschap Bentheim, waar Nordhorn
onder valt. „Een plaatselijke krant
landers die gingen protesteren tegen
wat zich in Duitsland afspeelde.
„Wij willen morgen niets meer dan
een vreedzame demonstratie. We zul
len pamfletten uitreiken aan mensen
voor de congreszaal en we zullen ons
opstellen met borden en spandoeken.
Maar we gaan beslist niet op de vuist
met de NPD. We zijn een minderheid
en we zijn niet van plan ons te laten
afslachten".
De ADF is geformeerd als een poli
tiek alternatief, naast alle andere par
tijen, die volgens deze oppositiegroep
stuk voor stuk meer of minder rechts
zijn.
NPD-voorzitter in de „Kreis Bent
heim" is Johann Grosse Somberg. Hij
is er niet zo van overtuigd, dat het
morgen bij een vreedzame demonstra
tie zal blijven. „Wij zijn ook een de
mocratische partij en dus hebben wij
niets tegen een rustige demonstratie,
al dan niet met Nederlanders erbij.
Maar als ze met rotte eieren en toma
ten gaan gooien zullen wij ook optre
den".
FRITS TRUNTZ
hier, de Grafschafter Nachrichten,
heeft ervan gemaakt dat w(j Nederlan
ders hebben gevraagd met ons mee
te demonstreren. Dat bericht is be
wust verminkt om stemming tegen
ons te maken. De situatie in Duitsland
is alweer net zo als in 1933".
Ook toen waren er groepen Neder-
De 60-jarige Somberg is in Nordhorn
een groot makelaar en hij was er een
kleine nazi. Hij geniet er 'n populariteit,
die naar eigen zeggen berust op 't ver
trouwen dat hij als koopman geniet,
en niet op zijn verleden.
Een dikke, gemoedelijke man, die nog
over een versleten soort Drents dialect
beschikt, want hij is in de buurt van
Hoogeveen geboren. Hij is evenals
Eberhard Rennwanz die de zakelijke
belangen van de NPD in Bentheim be
hartigt, vol vertrouwen in de toekomst
van zijn partij, die vorig jaar bij de
gemeentelijke raadsverkiezingen in dit
district 6,24 procent van de stemmen
behaalde. In Nordhorn betekent dit
dat de NPD twee zetels in de raad
bezit (CDU 15, SPD 12, „Gemeente
belangen" 2).
„Bij de volgende gemeenteraads
verkiezingen verwachten we vier of
vijf zetels in Nordhorn", zegt Som
berg. „De NPD zit goed, de persoon
lijkheid van Von Thadden trekt, en
de hetze die tegen ons wordt ge
voerd heeft niet kunnen verhinderen
dat het kiezerspubliek niet meer zo
afwijzend tegenover ons staat".
En op de beschuldiging van neo-
nazistische trekken in de NPD zegt hy:
„Wat in de Hitlertijd is gebeurd, wil
toch geen mens meer. Het kan ook
niet meer. Hitier benoemde zijn Gau
leiter, die benoemde de Kreisleiter,
en die de Ortsleiter. Nu worden deze
mensen niet meer van bovenaf aan
gesteld, maar door de kiezers geko
zen.
De NPD wil ook geen geweld. We
hebben de politie in Nordhorn gevraagd
te zorgen voor een kordon tussen ons
en de demonstranten. We laten ons
niet provoceren door lieden, die voor
het grootste deel niet eens uit Nord
horn zelf komen".
„Somberg een kleine nazi?" zegt
Truntz schamper. „Die man heeft in
SA-uniform persoonlijk mensen uit hun
huizen gehaald. Hopelijk zullen veel
Nordhobners zich dat nog herinneren.
De Hitlertijd niet meer mogelijk? De
regering heeft de Notstandgesetze er
door gekregen, dat betekent dat Duits
land van de ene minuut op de andere
langs de legale weg een tweede Grie
kenland kan worden".
„Op het ogenblik denkt men erover
de mogelijkheid tot inhechtenisneming
van mensen uit te breiden. Dat kan
alleen maar slaan op de wens om po
litieke extremisten te kunnen pakken.
De grote politieke partijen doen niets
tegen de NPD, hoewel gedocumenteerd
is aangetoond, dat het een neo-nazis-
tische partij is, die volgens de grond
wet kan worden verboden".
„En nogmaals", zegt Truntz bij het
afscheid „we hebben de Nederlanders
niet gevraagd om te komen, wat niet
wegneemt dat ze welkom zijn als ze
het toch doen. Zowel rechts als links
moet het erover eens zijn dat er nooit
meer zoiets als nazisme mag ontstaan".
Nordhorn wacht op de dingen die ko
men gaan. Op het raadhuis heeft men
zich alvast verdiept in een lijvig boek
werk, dat „Demonstratie- en vergader
vrijheid" heet.
De Nederlandse grens loopt een paar
honderd meter verder westwaarts. En
kele tientallen Twentenaren onder wie
Tweede-Kamerleden, bestuurders van
politieke partijen, hoogleraren aan de
technische hogeschool en geestelijken,
hebben inmiddels hun handtekening ge
zet onder een verklaring die aan de
NPD is gestuurd.
Ze zijn verontrust en verontwaardigd
over de NPD-bijeenkomst pal over de
grens, omdat, aldus de verklaring „het
optreden van de NPD gepaard gaat
met geweld tegen andersdenkenden".
Maar meer dan verontrust en ver
ontwaardigd kunnen ze niet zijn. De
rest moet worden overgelaten aan het
Duitse kiezersvolk, omdat buitenlanders
zich in Duitsland niet met de politiek
mogen bemoeien".