MODERN GEBOUW AAN
DE DUIZEND ROEDEN
Grote Pekken krijgt
kerkelijk centrum
voor Herv. gemeente
Caecilia-
antiek
Majoor besprak
„het gele gevaar"
Spijkerwacht van burgers
S.D. ers vermoordden
koerier achterin auto
Code bleef
geheim
Geen uitverkocht huis bij „orgel-in"
Jan Hessels Mulder
op orgel Petrakerk
,7,/.:: 10550
11070
Collectegeld
gestolen uit
Herv. Kerk
Rijtuigen in
optocht langs
kastelen
Boutique de
Beauté in
Veenendaal
Prijzen voor
bloemen op
expositie
Voor N.C.V.B.
Lam pe» iet op
22 september
Belt
Koerier
Uit de oude
doos
door
j Rik Valkenburg
Verboor
Lampionoptocht
20 september
Vrouwenbond
vergadert
SmSiM
UIT HET ZAKENLEVEN
DONDERDAG II SEPTEMBER 1969
VEENENDAAL De nieuwe kerk annex wijkcentrum
van de Nederlandse Hervormde Gemeente aan de Grote
Pekken, waarvan de bouw onlangs werd aanbesteed zal
binnen afzienbare tijd gestalte krijgen. Het wordt een ta
melijk strak bouwwerk, naar het ontwerp van architec
tenbureau v.d. Hoef uit Veenendaal. Het krijgt zijn hoofd
ingang aan De Grote Pekken, en een andere aan de Dui
zend Roeden. Het exterieur, met grootste afmetingen van
27 bij 21 meter wordt uitgevoerd in gele steen voorzover
het de hoogbouwbetreft. De lage delen worden rood.
De kerkzaal in het centrum, waar vloerverwarming wordt
geïnstalleerd, biedt plaats aan 450 personen, Het is nog
niet bekend of er banken of stoelen worden geplaatst.
Naast de kerkzaal is nog een kleinere zaal, die door mid
del van een vouwband is afgescheiden. In de kerkzaal
komt een vaste preekstoel.
In het lagere gedeelte van het gebouw is een ruime con
sistorie ondergebracht. Verder vindt men hier de entree,
keuken en garderobe. De kelderverdieping herbergt een
catechisatielokaal, bergruimte en de centrale verwarmings
installatie.
De noordwand van de kerkzaal, aan de Duizend Roeden
wordt voorzien van veel glas, aan die zijde is geen zon
newering nodig. Met het bezoek van mind er-val id en is re
kening gehouden: er komt een helling naar de ingang,
waarlangs invalidewagentjes gemakkelijk binnen kunnen
komen.
M» II
VEENENDAAL ln het kader van
de Caecilia-festiviteiten ter gelegenheid
van het 65-jarig bestaan hadden de
muzikanten van deze vereniging zich
gisteravond getooid met kleren van
vijftig jaar terug. Daarin brachten zij
oude en nieuwe nummers vanuit een
tent die achter de Oude Kerk was op-
gested. Of alle muzikanten wel vol
gens de mode van vijftig jaar terug ge
kleed waren moet worden betwijfeld,
maar de kuitbroek van bovenstaande
muzikant was in ieder geval authen
tiek. De Caecilia-mensen trokken in
ieder geval veel luisteraars en kijkers.
RENSWOUDE Onder leiding van
haar presidente, mevr. Hosang kwam
de NCVB afdeling Renswoude woens
dag avond weer voor het eerst in dit
seizoen bij elkaar. Als spreker voor
deze avond was uitgenodigd majoor Van
der Veer uit Leuvenheim, die kwam
spereken over China. Na een inleidend
woord van de presidente, werd direct
het woord gegeven aan de heer Van
der Veer.
Over China, aldus de heer Van der
Veer, zijn al heel wat woorden geschre
ven. Men kan met dit land alle kanten
uit zoals bijvoorbeeld de religieuze en
aardrijkskundige kant, maar vanavond
willen we China benaderen op het po-
litiek-militaire vlak.
Spreker ging in de geschiedenis te
rug tot Napoleon, die in zijn tijd als
generaal al huiverig was voor het op
komende China. Hij noemde het een
slapende reus, en wee hem die deze
reus doet ontwaken aldus Napoleon.
Ditzelfde China, aldus de heer Van
der Veer is nu in onze tijd ontwaakt
gezien zijn veelvuldige atoomexplosies
en andere mogelijkheden op dit gebied.
Wij moeten ons afvragen, wat wil China
welke plaats neemt het in. Spreker
vergeleek de gehele situatie als een
wereldschaaktoernooi met als inzet de
gehele wereld. Want wat China wil is
gehele wereldoverheersing.
Van dit naderend gevaar zijn Ame
rika en Rusland zich goed bewust, van
daar hun samenwerking.
Enerzijds is het een streven naar een
algeheel wereldcommunisme ander-
anderzijds is het communisme aan alle
kanten in de communistische landen
aan het afbrokkelen.
Bij alles vinden Amerika en Rusland
elkaar, omdat deze machten niet kun
nen gedogen dat China hen in de wie
len rijdt. Wat Amerika en Rusland
nog van elkaar verwijderd houdt, is
Vietnam.
Alleen door een gecombineerde Ame
rikaans-Russisch samengaan kan Chi
na tegen worden gegaan aldus majoor
Van der Veer.
De majoor zag in de toekomst geen
directe derde wereldoorlog maar wel
verschillende oorlogen in vestzakfor
maat, die elk voor zich veel ellende
brengen.
Na de pauze werd het onderwerp in
bespreking gegeven.
Voor de volgende vergadering op 22
oktober is ds. Jonkers, geref. pred. uit
RENSWOUDE Evenals andere ja
ren zal te Renswoude de lampegieters-
avond weer worden gehouden op maan
dag 22 september.
Voor iedereen die mee wil doen aan
de optocht, is er gelegenheid zich bij
de organisatoren op te geven. Ook nu
zijn er aan de diverse versieringen
weer prijzen verbonden die zullen wor
den vastgesteld door de aangewezen
jury.
genodigd. Hij zal spreken over het
Hooglied.
u dan avan a.u.b.
voor Vaanandaal
's Zatard. v. 16.30-17.30 u.
Voor Rhanan 3328
Nwa Vaanandaalsawag 159
EDERVEEN In dc nacht van zon
dag op maandag zijn een of meer in
brekers via een openstaand tuimel
raam binnengedrongen in de Neder
landse Hervormde Kerk. De inbrekers
hebben uit een kluis een bedrag van
duizend gulden aan collectegelden en
giften gestolen. De dader(s) braken
een kast open, forceerden vervolgens
de kluis die zich in de muur van de
kast bevond en namen een kistje met
geld mee.
Ook in Veenendaal vond op 5
september 1944 een gigantische
door- en uittocht plaats van alles
wat nazi was. Er kwam geen eind
aan de stoet die door de Hoofd
straat trok, op gammele wagens,
karren, fietsen etc. Nog altijd staat
deze datum bekend als de „dolle
dinsdag". Waar al deze mensen
vandaan kwamen en waar zij heen
gingen?.... Niemand die het wist, en
zij zelf blijkbaar ook niet. Door de
burgers werden ze nagejouwd en
hun positie leek weinig benijdens
waardig. Overal in Nederland was
de Deutsche Wehrmacht de kop
kwijt. Vandaar dat er ook geen re
presailles volgden op de geboycotte
paardenvordering te Ede.
Door heel Nederland waarde er
een ongekende Oranje- en Vrij
heidsroesNog enkele dagen, dan
was het gebeurd met de oorlog! Zo
dacht vriend en vijand, ook in Vee
nendaal, erover! Het was een ge
heel unieke situatie, die gewoon
weg niet te omschrijven valt.
In verschillende winkels werden
reeds verborgen gehouden oranje-
artikelen (verboden kleur in die
tijd) verkocht en de toeloop was zo
groot dat de verkoop moest worden
gestaakt.
Om de aftocht van de Duitsers
zo veel mogelijk te remmen en te
vertragen, werden overal in den lan
de met kwistige hand, puntige spij
kers op de wegen gestrooid, die me
nige Duitse wagen deden stranden.
Natuurlijk wist de bezetter, na
zich hersteld te hebben van de
Dolle Dinsdag, daar wel wat op te
vinden. Er werd een verplichte spij
kerwacht afgekondigd. Elke man
nelijke burger, ook in Veenendaal,
van een bepaalde leeftijd, kreeg op
dracht, meestal in groepjes van
twee, de weg 's nachts te bewa
ken, waarbij zij verantwoordelijk
werden gesteld als er tijdens hun
„dienst" spijkers op de weg werden
aangetroffen.
In het begin was er nogal con
trole op en liep men noodgedwon
gen zijn „hondewacht". Later werd
er de draak mee gestoken en de
hand mee gelicht. Een enkeling
liep nog zijn verplichte uren, de
rest geloofde het wel. Het was vaak
een komisch gezicht, tegen 't aan
breken van de dag, diverse wacht-
lopers al keuvelend door de Hoofd
straat en Kerkewijk te zien wande
len, vaak zonder ook maar één blik
op de verkeersweg te werpen.
Echter het spelletje met de spij
kers, door velen gespeeld, gaf hier
en daar in onze omgeving aanlei-
'■■■■■■•■imiimnnnmiiHi"""»"»"""""*
ding tot ongeregeldheden. Zo ook
in Scherpenzeel en Woudenberg.
De 13e compagnie Landstorm te
Veenendaal kreeg order daarheen
een detachement van 12 man te stu
ren. Onder hen was ook de bruut
Severijnse, een Unterscharführer,
die in de Betuwe, in de buurt van
Opheusden, zich had vermaakt
met het neerschieten van burgers
die, om hun eigendommen te be
machtigen zich in het sperge
bied waagden.
Deze kerel legde de hand op een
jongeman, die hem voorbijfietste,
toen hij in Scherpenzeel rondliep.
Hij bracht hem naar het raadhuis
en verhoorde hem, maar er was
niets uit te krijgen. Toen belde Se
verijnse naar Veenendaal. Daarna
kwam de Obersturmführer Schultz
zelf en bracht ook de Polizeimeis-
ter Wimmer mee. Verder een Ne
derlander, de soldaat Höfte, ex-stu
dent in de economie, die als tolk
kon fungeren.
'Dé gevangene had als beroep,
landarbeider, op zijn persoonsbe
wijs staan, maar" hij had zeer goed
verzorgde handen, dus dat klopte
niet. Ook het adres dat hij opgaf
klopte niet, hij was daar onbekend,
na gedaan onderzoek. Nu ja, Wim
mer wist er wel raad op.
Ze hadden op de man brieven
aangetroffen in code, en ze waren
er tuk op, - de ontcijfering daarvan
te weten te komen. Maar de gevan
gene was erg taai en bleef zwijgen,
na al de dreigementen van Wim
mer en Severijnse. In de Scherpen-
z'eelse secretarie zette Wimmer een
stoeltje voor een open kastdeur,
zoals Overste Boeree dat beschrijft
en nam de gasmaskerband van
Severijnse, maakte er een strop van
liet de gevangene op het stoeltje
klimmen, legde hem de strop om
de nek, gooide het einde van de
band over de kastdeur en liet dat
door Severijnse vasthouden. Toen
schopte hij de stoel om. De band
sneed diep in de hals van het
slachtoffer, maar Severijnse kon 't
géwicht niet houden, hij liet de
band los, de man viel op de grond,
zijn gelaat was bloedend verwond.
Met moeite stond hij op, maar
bleef zwijgen. Höfte moest hem in
de cel onder de toren brengen en
de Dienstelle van de S.D. in Arn
hem opbellen.
Nauwelijks een half uur later
verschenen twee S.D. mannen met
een auto, het waren waarschijnlijk
Ahlbrecht en Kühnert. Zij tracht
ten de gevangene te verhoren, maar
hij bleef zwijgen. Toen ranselden
/.ij hem af, zij sloegen hem op 't
hoofd, waardoor de wonden weer
begonnen te bloeden. Tenslotte na
men zij hem mee in de auto en
zeiden dat hij in Arnhem verder
verhoord zou worden. Buiten Scher
penzeel gekomen maakten zij hem
af met zes pistoolschoten in het
hoofd en onderlijf. Zij wierpen de
dode aan de kant van de weg en
reden naar huis.
De politie van Ederveen, gewaar
schuwd, vond het lijk, maar kon
het niet identificeren. Later bleek
het te zijn Hans Blankenberg. Hij
was student in Delft en behoorde
tot de eerste koeriers van de Alge
mene Nederlandse koeriersdienst.
Hij werkte voor de verzetsbeweging
op het traject Ermelo-Maarsbergen.
Zijn berichten waren bestemd ge
weest voor Capt. King. Capt. King
was een zekere G. S. Kirschen, een
Brusselaar, die gedropt was en on
dergebracht bij Van Ee aan de
En zo lukte het de Duitsers, noch
de in Veenendaal gelegen Land
storm, om de code te ontcijferen,
van deze belangrijke en waardevol
le berichten van de A.N.K., die
uiteraard wel wist aan wie zij dit
koerierswerk toevertrouwde.
Niettemin was het voor ieder te
ontcijferen „spijkerschrift", zo kwis
tig in deze omgeving gestrooid, de
dappere vaderlander Blankenberg,
indirect, noodlottig geworden...
VEENENDAAL Ter gelegenheid
van de jeugdweek, waarmee traditio
neel de winteractiviteiten van de gere
formeerde jeugd wordt begonnen, vond
dinsdagavond op intiatief van de Jeugd
raad, een orgelbespeling plaats in de
Petra-kerk. Jan Hessels Mulder, sinds
kort vaste organist an de gerefor
meerde kerk te Veenendaal, was bereid
gevonden niet alleen het orgel te bespe
len, maar ook toelichting te geven op
de door hem te spelen stukken, op het
orgel als muziekinstrument in het alge
meen en op het Verschueren-orgel in dc
Petra-kerk in het bijzonder. Ook samen
zang was in het programma opgeno
men. Dit gevarieerde programma was
aangekondigd onder de titel „orgel-in".
AMERONGEN Meer dan veertig
rijtuigen met aangespannen paarden
ryden zondag 14 september mee in de
Kastelentocht 1969 van de vereniging
„de Stichtse aanspanning" te Doorn.
De tocht voert de stoet langs een aan
tal kastelen in de omgeving.
Om tien uur 's morgens is de start
op Huis Doorn. Men rijdt dan via de
Langbroekerdijk naar kasteel Sanden-
burg. Vandaar gaat het langs de Rui-
terberg naar kasteel Maarsbergen, waar
om elf uur een korte rust word gehou
den.
Over de nog bloeiende heide op het
Leersumse veld gaat de stoet naar
Leersum, via Scherpenzeelseweg en
Rijkswaterstaat naar 't Berghuis te
Amerongen. De paarden worden daar
uitgespannen en krijgen hun verdiende
haver. De deelnemers zetten zich aan
de lunch.
Om kwart over twee vertrekt men
weer, nu op weg naar Landgoed Zuyle-
stein. Via Leersum trekt men vervol
gens langs de kastelen Broekhuizen en
Darthuizen. Om vier uur is de stoet
terug in Doorn.
Een jury van deskundigen beoordeelt
onderweg de aanspanningen op stijl, de
gangen van de paarden, en de staat
van onderhoud en originaliteit van de
rijtuigen. De gemeente besturen van
Doorn, Leersum en Amerongen hebben
prijzen beschikbaar gesteld, evenals de
VVV van Doorn.
Welke betekenis ook achter de titel
gezocht moge worden, zeker niet deze
dat, modern gezegd, het orgel in is.
Dit bleek wel uit het helaas teleurstel
lend aantal bezoekers. Het titelgeheim
scheen te worden opgelost toen de
heer HesselS Mulder tijdens zijn gezel
lige en niet te technische uiteenzetting
over de werking van het orgel, voor een
beter begrip van de door hem bespro
ken zaken, adviseerde: het orgel in.
Hiervoor was echter het aantal bezoe
kers te groot.
Sprekend over de toeneming van het
aantal registers gedurende net tijdvak
van Barok tot Romantiek, waardoor
het orgel in toenemende mate in staat
was het Symfonie-orkest te imiteren,
noemde Jan Hessels Mulder het ook
ELST Evenals in voorgaande ja
ren organiseert de Contactgroep van
Winkeliers dit jaar weer een lampion-
optocht, die zal plaatsvinden op zater
dagavond 20 september. Alle Elsterse
kinderen tot 14 jaar kunnen hieraan
deelnemen, zowel in groepsverband als
individueel.
Er zijn weer vele aantrekkelijke prij
zen beschikbaar. Een deskundige jury
zal de deelnemertjes beoordelen. Ieder
kind, dat in de optocht meeloopt, krijgt
een consumptie.
De opstelling is om 7 uur bij de mu
ziektent; men vertrekt om half acht.
De route is als volgt: Beatrixstraat,
Woudweg, Rijksstraatweg, Veenendaal-
sestraat, Franseweg, Schoolweg. mu
ziektent, waar na afloop de prijzen
worden uitgereikt.
De kinderen, die verkleed deelnemen,
dienen een nummer te halen bij de
heer D. Slok» Rijksstraatweg.
De Contactgroep rekent erop, dat alle
kinderen van Eist zullen deelnemen en
verzoekt daarom de ouders mee te
werken om deze avond tot een succes
te maken.
als koning der instrumenten bekend
staande instrument de koningin der
muziekinstrumenten. Hiermede schijnt
het geheim dan toch te zijn opgelost:
de Petra-Kerk is een orgelin rijk.
Wie achter orgel-in niet anders ge
zocht heeft dan een gezellig orgelcon
cert, is niet bedrogen uitgekomen. De,
meest jonge, toehoorders luisterden
omgekeerd in de bank, dus met het ge
zicht naar de gespeelde werken. De
wat ongewone houding stelde de luis
teraar in staat een fout in het program
ma op te merken. Het aangekondigde
„Preludium en Fuga in d" van Pa-
chelbel bleek te zijn een „Preludium
in d en een fuga in d.
Overigens waren deze stukken zeer
het beluisteren waard. Tevoren had de
organist enkele registers laten horen,
wat voor de luisteraar zeer instructief
was. Het programma was afwisselend,
na Pachelbel een zeer ingetogen koraal-
voorspel van J. S. Bach, gevolgd door
een uitbundig orgelconcert van G. F.
Handel.
Alle werken werden met grote techni
sche vaardigheid en een juist gevoel
voor sfeer ten gehore gebracht.
Na een korte pauze vervolgde Jan
Hessels Mulder het concert met „Fan
fare" van Lemmens, een fris en onge
compliceerd werk uit de (late) Roman
tiek en kreeg de luisteraar gelegenheid
het (niet geringe) improvisatietalent
van de organist te bewonderen, zowel
in de orgelsolo over het thema: „Ruwe
stormen mogen woeden", als ook in de
voor- en tussenspelen van de op het
programma gedrukte liederen.
Nadat een lied, .bij uitstek voor de
jeugd, met enthousiasme door de aan
wezigen was meegezongen, was deze
orègel-in uit.
Zonder twijfel is een woord van lof
op zijn plaats, zowel voor de organist
die deze avond op zo'n voortreffelijke
wijze heeft verzorgd, als voor de
Jeugdraad voor zijn intiatief. Dat er
meer van zulke avonden gehouden zul
len worden!
J. van de Putte.
RHENEN Na en lange vakantie
gaat de afdeling Rhenen van de Ned.
Chr. Vrouwenbond haar maandelijkse
vergadering hervatten. Op dinsdag 16
september zal de eerste vergadering
plaatsvinden in gebouw Irene.
Als spreekster zal optreden mevrouw
Kuyvenhoven uit Wageningen die zeer
bekend is om haar prachtige en artis-
stieke bloemstukjes. Zij komt hierover
vertellen en vooral laten zien wat men
met bloemen kan doen. Ook niet-leden
van de afdeling zijn dinsdagavond wel
kom.
VEENENDAAL -- Aan de Bergweg
7 werd Veenendaal gisteren verrijkt
met een nieuwe schoonheidssalon, die
als „Boutique de Beauté" werd geïntro
duceerd door de dames T. van den
Born-Vonk en M. de Haas.
De salon bevat twee volledig geoutil
leerde behandelkamers en een entree
ontvangstruimte, waar tevens de
(merk-)schoonheidsartikelen worden
verkocht. De Boutique kan haar cliën-
tèle de meest uitgebreide schoonheids
behandelingen geven, waartoe ook de
lichaamsmassage moet worden gere
kend. Daarnaast kan de vrouw er te
recht voor elk denkbaar afzonderlijk
facet van de totale schoonheidsverzor
ging. Er wordt uitsluitend op afspraak
gewerkt. De Boutique de Beauté is be
halve op weekdagen ook op zaterdag
ochtend open, evenals op twee avonden
per week.
De dames Van den Born en De Haas
ondervonden gisteren veel belangstel
ling bij de opening. Onder de bezoe
kers waren burgemeester P. Bode en
zijn echtgenote. Een schat aan bloe
men sierde de salon, waar nog tot in
de avond de opening werd gevierd.
RESTEREN In het Dorpshuis
van Resteren zijn gisteravond de prij
zen uitgereikt die verbonden waren
aan de bloemententoonstelling van de
Kon. Maatschappij voor Tuinbouw en
Plantkunde die dinsdag werd ge
opend. De prijswinnaars werden door
de heer Scheepers bekend gemaakt.
Voordat hij hiertoe overging merkte
de heer Scheepers op dat de accom
modatie in het Dorpshuis voor een
dergelijke tentoonstelling een grote
vooruitgang betekent in vergelijking
met de vorige beschikbare ruimte: de
veilinghal. Als gevolg van de daar
doorgaans heersende lage temperatuur
verloren de bloemen al vrij snel hun
„geur en fleur".
De heer Scheepers legde voorts de
nadruk op het nut van de tentoon
stelling, waaraan vooral scholieren
meewerken, die op deze wijze al vroeg
met de plantenwereld in aanraking
komen. Tenslotte merkte de heer
Scheepers op dat dit jaar aanzienlijk
minder planten te bezichtigen zijn ge
weest dan in voorgaande jaren. De
prijzen werden als volgt verdeeld:
Scholen: le prijs Hervormde School
Opheusden; 2e Openbare Lag. School
Kesteren; 3e Chr. Lag. School Reste
ren; 4e Chr. Lag. School Lienden; 5e
Ger. School Opheusden.
Prijs voor de mooiste plant van
alle scholen: Ina Schaap, Opheusden
(Ger. School).
Vrije inzendingen van de leden van
de Maatschappij:
Mevr. Van Beest-Timmer, Lienden;
mevr. Dekker-Van Kleef, Kesteren;
mevr. Den Hartog-Zadelhof, Opheus
den; mevr. Van Héttum-Maarsen,
Kesteren; de heer Van Lutterveld,
Ochten; mevr. Schalk, Opheusden; me
vrouw Schepers-De Jonge, Kesteren;
mevr. Welvaart-Schuilenburg, Keste
ren.
2e prijs:
Mevr. Geurts, Dodewaard; mevr.
Van Hattum-Maarsen, Kesteren, 2
keer; mej. Munneke, Kesteren; mevr.
Verwer, Kesteren; mevr. Welvaart-
Schuilenburg.
3e prijs:
Mevr. De Haas, Kesteren; mevr.
Den Hartog-Zadelhof, Opheusden; mej.
Munneke, Kesteren; de heer Rijswijk
de Leeuw, Kesteren; mevr. Schepers-
De Jonge, Kesteren.
Eervolle vermeldingen:
Cactussen van de heer Verwer; bak
met geraniums van mevr. Welvaart-
Schuilenburg; druivenboom van de fa.
Van Ingen.
