Veenendaals
dagblad
Rijksbegroting: tekort
van f 2193 miljoen
Troonrede wijdde aandacht aan
vraag naar meer openheid
maar b.t.w.-tarief stijgt
Meer reëel
inkomen
Spanning
in Belfast
toegenomen
gehakt van
de chef-kok
EEG-TOPOYERLEG OP
17 EN 18 NOVEMBER
Juiste visie,
weinig vaart
Gelders-Utrechtse streekcourant voor Rijn- en Gelderse Vallei
FEESTA VOND MET RELLEN
In Den Haag begin van nieuw Europees elan
Weinig
j verandering
|")e traditie getrouw heeft onze Vorstin vanmiddag de gewone zitting der Staten-Generaal ge-
opend met het uitspreken van de Troonrede en is vervolgens door de minister van financiën,
dr. H. J. Witteveen, de ..nota over de toestand van 's Rijks financiën" aangeboden aan de Tweede
Kamer.
Den Haag had zich voor deze Prinsjesdag 1969 versierd zoals het dat telkenjare pleegt te doen
de regie van de kleurrijke plechtigheid was echter wat anders dan tot dusverre: 't accent was wat
minder gelegd op de hofhouding, waardoor de Ridderzaal wat meer tot een vergaderzaal
van 's lands vertegenwoordigers was geworden. Oolc was het aantal leden van het Koninklijk
Huis, dat bij deze plechtigheid aanwezig pleegt te zijn, geringer dan anders: prinses Beatrix ontbrak
wegens de ophanden zijnde blijde gebeurtenis en prinses Christina vertoeft in Canada.
Deze veranderingen hebben niets afgedaan aan de belangrijkheid van de beide regeringsstukken,
waarbij het meest opvallende was, dat de Troonrede ditmaal niet begon met een buitenlandse
paragraaf, maar met een beschouwing over de vraag naar meer openheid en medeverantwoorde
lijkheid, die vooral door de jeugd wordt geuit.
De regering kondigde aan, dat zij met betrekking tot onderwijs en cultuur een verdergaande
democratisering tot stand wil helpen brengen en dat derhalve op korte termijn een wetsontwerp
te verwachten is ter hervorming van het bestuur van universiteiten en hogescholen.
Vlier I
VERDERE PLANNEN
NIXON AKKOORD MET
PLAN MARS-LANDING
een goed stuk vlees hoort erbij
OVERLEG VAN TIEN
CERNIK NAAR MOSKOU
HET NATIONALE KWALITEITSMERK
VAN WARME BAKKERS
Bur. voor redactie en administratie
Prins Bernhardlaan 28, Veenendaal,
Telef. 08385-10550 (adm.), 10757 en
10955 (red.). Giro 1321600.
Losse nummers 0,25; Abonnement
0,97 p. w., 4,15 p. m„ 12,35 p. k.
VALLEI
Voortzetting van het nieuwsblad „De Vallei"
opgericht in 1926.
Uitg.: Wegener's Couranten Concern n.v.
Advertentietarieven op aanvraag.
DINSDAG 16 SEPTEMBER I969 - 43e JAARGANG no. 2I7
DEMOCRATISERING VAN ONDERWIJS
EN CULTUUR I Inkomstenbelasting gaat omlaag,
Diezelfde wil tot vernieuwing treft
men ook aan in enkele andere passa
ges van de Troonrede. Zo stelt de rege
ring dat uitbreiding van de medezeg
genschap van de werknemers in de on
derneming noodzakelijk is en dat ter
realisering daarvan een ontwerp voor
een nieuwe wet op de ondernemingsra
den zal worden ingediend. In hetzelfde
vlak ligt de wens om met Suriname
en de Antillen te gaan praten over een
eventuele wijziging in de onderlinge
staatkundige verhoudingen. In de Euro-
nese paragraaf wordt de wens uitgespro
ken dat „in de nabije toekomst einde
lijk een begin zal kunnen worden ge
maakt met de reeds lang verwachte uit
breiding van de ^EG" krasse taal in
een zo diplomtiek stuk!
T^e minister tan Financiën, dr. H. J. Witteveen, en
zijn staatssecretaris, dr. F. H. M. G rapper hans.
hebben vandaag bij de Tweede Kamer acht wetsont
werpen ingediend, waarin de volgende maatregelen
worden voorgesteld:
0 Dc tarieven van de loon- en inkomstenbelasting
worden verlaagd om de gevolgen van de inflatie
ongedaan te maken, voor een bedrag van f 600 min. in
1970 en f300 min. in 1971.
0 De tijdelijke verhoging van de vermogensbelas
ting, met 6°/oo, blijft ook in 1970 en 1971 van
kracht.
0 Het tarief van de vennootschapsbelasting wordt
gehandhaafd op 46%.
0 De vermindering van de omzetbelasting op inves
teringen van ondernemingen wordt uitgesteld.
0 Het algemene tarief van de omzetbelasting wordt
op 1 juli 1970 van 12 tot 13 en het lagere tarief
van 4 tot 4,3 procent verhoogd. De prijsindex zal dien
tengevolge met 1/4 procent, stijgen.
0 De verhoging van de accijns op benzine, bier en
alcohol per 1 juli jl. die aanvankelijk voor een
half jaar zou gelden, wordt definitief.
0 De motorrijtuigenbelasting woidt met 11% ver
hoogd.
PRIJSSTIJGINGEN EN AANKOPEN
uo
138
136
134
132
130
128
126
124
122
120
118
116
114
112
110
108
- KWARTAALC'JF ERSfvoor seizoen
gecorrigeerd) 1963=100
'oz BTZ/-aani<operi
Prijsindex ge-
zinsconsumpKe
Consumptieprijs
oc-ooooTok»! particu
liere consumptie
JIIIIL
'1965 '66 '67 '68 '60 1970
Het financieel-economische beleid van
de regering blijkt voor het komende
jaar gericht te zijn op „een redelijke
verbetering van het reële besteedbare
inkomen van de werknemer". Voor
naamste instrument hiervoor is de ver-
ADVERTENTIE
f\mtrent mei en juni zijn de vlie-
ren getooid met vlakke tuilen
van wittesterk aromatiserende
bloemen en dat geeft aan deze
struiken ook al staan ze vaak te-
rug geduwd in achteraf-hoeken, bij
vaalten en 't geutgat een koste-
lijke sfeer. Nog altoos weet ik even-
wel niet, of ik die vlieren nóg meer
z moet prijzen in de nazomerwan-
z neer ze omhangen zijn door de kra-
lenpracht van de zwartpaarse bes-
l sen met hun purperrode sap.
i Lijsters, spreeuwen en de laatste
zangers rukken en plukken er dag-
in- dag-uit aan en ze springen zo
I slordig met de beziën om, dat het
onder de heesters violet en bloede-
rig vlekt. De lijsterbessen zijn te-
s gen de tweede helft van september
jj goeddeels verorberd, evenals de
prunussen; de blauwsel-achtige
fooi van de mahonia in onze
z hof hebben de merels al "enige
weken op, maar veel pitjes ont-
kiemen en daar staat de opslag
fris en welig met zijn prïklover.
Straks krijgen de mahonia's prach-
z tige herfstkleuren en ze gorden dan
z gaarne in bloemstukken en kransen
i verwerkt. Onze vlier evenwel dient
de mens op veel meer wijzen. Zo-
wel bloem als bast en vrucht vin-
i den vanouds toepassing in de ge-
neeskunde: het ingedikte scp van
i de bessen o.m. bij aangezichtspijn
i en ichias; de gelei en wijnde com-
póte en de thee werken bloedzuive-
rend en stoppen verkoudheid en er
- bestaan voorts vele medicamenten
voor ziekte en ongemak, die door
vlier geleverd worden, ja men zegt,
dat in de grijze oudheid met het sap
s der vruchten werd geverfd. De vlier
heet wetenschappelijk „Sambucus"
en deze naam vindt zijn oorsprong
wellicht in ,,Sandex" rood sap.
z Denk hierbij ook aan de rode hout-
soort sandelhout. Hoe het zij, ons
onderwerp heeft sinds onheuglijke
tijden in de gunst der mensen ge-
z staan. En van de vogels, zoals
laging van de loon- en inkomstenbelas
ting op 1 januari 1970 en vervolgens
nog eens op I januari 1971.
Bovendien heeft men het advies van
de SER dat enkele maanden geleden
is uitgebracht, vrijwel geheel opgevolgd:
de huren worden pas op 1 juli verhoogd
en de optrekking van de BTW-tarieven
is eveneens uitgesteld tot 1 juli 1970.
Daar staat tegenover dat de onderne
mingen een veer moeten laten
men vindt op deze pagina de ingedien
de belastingvoorstellen afzonderlijk ver
meld.
De Rijksbegroting sluit met een te
kort van f 2193 miljoen wat minder
dan vorig jaar en een bedrag dat de mi
nister van financiën niet al te veel zor
gen baart. Vermoedelijk zal hij hier
voor slechts voor f 850 miljoen een be
roep moeten doen op de open kapitaal
markt.
Nog enkele plannen van de regering
voor het komende parlementaire jaar:
Het kabinet is overtuigd van de nood
zakelijkheid van verdere democratise
ring van de bestuurlijke lichamen. Nog
voor de verkiezingen in 1970 wil de re
gering de opkomstplicht afschaffen. De
voorkeurstemmen zullen grotere waar
de krijgen.
De medezeggenschap in de onderne
mingen moet groter worden. Een nieu
we wetgeving inzake de ondernemings
raden is op komst.
De wetten waarbij de voorwaardelij
ke veroordeling en voorwaardelijke
hechtenis worden geregeld zullen wor
den herzien. De rechtspositie van gede
tineerden zal worden verbeterd.
De ontwikkelingshulp zal verder wor
den uitgebreid.
De leerlingenschaal zal volgend jaar
worden verlaagd.
In 1970 zullen meer kilometers auto
weg worden aangelegd dan sinds de in
stelling van het Rijkswegenfonds het ge-
v$l is geweest, namelijk 175.
Voor uitvoerig», berichtgeving over
de miljoenennota, de hoofdpunten van
het regeringsbeleid, de macro-economi
sche verkenningen en de volledige tekst
van de Troonrede zie men de speciaal
hieraan gewijde pagina's elders in dit
blad.
DELFAST. De spanning in Belfast
is gisteren toegenomen, nadat de
rooms-katholieke bevolking van de stad
weigerde de barricaden op te ruimen.
De katholieke leiders wensen eerst dat
cr besprekingen plaatsvinden over hun
eisen, die er voornamelijk op neerko
men. dat de protestantse hulppolitie de
finitief wordt opgeheven, dat de wet op
de noodtoestand buiten werking wordt
gesteld en dat de beloofde hervormin
gen op het gebied van de burgerrechten
worden doorgevoerd.
Zij eisen bovendien dat alle personen
die aan de verdediging van de katholie
ke woonwijken hebben deelgenomen,
niet worden gestraft.
Daarmee zijn voorlopig de pogingen
van de Noordierse regering getorpe
deerd om de toestand in de hoofdstad
langzaam weer normaal te doen wor
den. Zoals bekend had premier Chi-
chester-Clark de partijen gevraagd de
barricaden zelf op te ruimen,
De protestanten die aan het verzoek
van de premier gevolg gaven hebben
inmiddels verklaard, dat ze nieuwe en
nog grotere barricaden zullen oprichten
als de katholieken hun voorbeeld niet
willen volgen. Ook in Londonderry is de
r.k. woonwijk Bogside nog steeds omge
ven door barricaden. v
VEENENDAAL In het centrum
van Veenendaal kwam het gister
avond tot een botsing tussen politie
en vele honderden jongelui. Het was
een uitvloeisel van de viering van
Lampegieter savond"een oude
Veenendaalse traditie. Na een kinder
optocht door de stad concentreerden
grote groepen jongeren zich in het
winkelcentrum, waar zij de aanvan
kelijk zeer rustige politie provoceer
den. Nadat een agent een steen tegen
zijn hoofd had gekregen, waardoor
hij zich o/ider doktersbehandeling
moest stellen, volgden enkele korte
charges met de lange wapenstok.
Later op de avond ontstond brand in
een schuur achter een der winkels.
Dez werd vermoedelijk aangestoken.
Verscheidene jongelui werden op het
politiebureau ingesloten. Lampegie-
tersavond is in Veenendaal van ouds
her bekend. Vroeger vierde men het
feest wanneer men 's avonds bij het
werk kunstlicht moest gaan gebrui
ken.
WASHINGTON President Nixon
heeft ingestemd met een ruimtevaart-
program op lange termijn, met als
hoofddoel in of na de jaren tachtig een
mens op de planeet Mars te brengen.
Een exacter tijdstip moet nog aan de
hand van studies worden vastgesteld, al
dus een bekendmaking van het Witte
Huis.
ADVERTENTIE
lekker eten tips
we zagen.
16 sept. '69
A. B. WIGMAN.
Braad het gehakt.
Voeg gefruite uitjes,
peterselie, kerrie en
knoflookpoeder toe.
Opdienen met stukjes ham
en uitgebakken rookspek
bij capucijnersof
bruine bonen.
Hit»»» IK I •«•lit Ut» M HHHIIMM inlIIIIIHIIIH
BRUSSEL De ministers van Buitenlandse Zaken van de zes landen der
Europese Gemeenschap zijn het gisteren in Brussel eens geworden over
een topconferentie op 17 en 18 november in Den Haag. Op deze conferentie
zal zowel over verdieping en voltooiing van de E.E.G., als over uitbreiding
van de gemeenschap met andere landen, zoals Groot-Brittannië, worden ge
sproken.
Het besluit, dat de afgelopen weken
is voorbereid tijdens veelvuldige bezoe
ken over en weer van de EEG-minis-
ters van Buitenlandse Zaken, viel gis
teren aan een lunch, die minister Luns,
de huidige voorzitter van de Europese
ministerraad, aan zijn collega's aan
bood in een Brussels restaurant. De
partners van Frankrijk hebben tijdens
die lunch aangedrongen op het stellen
van een datum voor het openen van on
derhandelingen met Groot-Britannië,
doch de Franse minister^ Schumann
wilde zover \niet gaan. Hi] stelde dat
de Franse regering zich in het alge
meen positief heeft uitgesproken over
een uitbreiding van de gemeenschap en
dat men daarop moest vertrouwen.
Uit verklaringen die na de lunch
werden afgelegd, kan men opmaken
dat de „vijf' hopen, dat de Haagse
topconferentie van de Zes spoedig ge
volgd zal worden door een topconferen
tie van de tien, d.w.z. de Zes plus de
kandidaatlanden: Groot-Brittannië, Ier
land, Noorwegen erv Denemarken.
De ministers van de Zes waren het
er ook over eens, dat de Europese Com
missie op de topconferentie aanwezig
moet zijn als onderwerpen worden be
handeld, die onder haar competentie
vallen, d.w.z. technische problemen
van de integratie.
Jean Rey, de voorzitter van de Eu
ropese Commissie, heeft overigens
gisterochtend in de Europese minis
terraad, voor de lunch, toegezegd dat.
begin oktober de commissie een
nieuw rapport over de problemen
van de Britse toetreding gereed zal
hebben. Verwacht wordt dat op een
volgende EEG-ministerraad,medio
oktober in Luxemburg, dit rapport
zal worden besproken. Minister Luns
meende voorts, dat er voor de Haagse
topconferentie in november nog wel
een voorbereidende conferentie van
de ministers van Buitenlandse Zaken
zal worden gehouden.
Uit de eerste commentaar van minis
ter Luns blijkt ook, dat de ministers
van de „Vijf" op een wat duidelijker
Franse toezegging inzake het openen
van onderhandelingen met Groot-Brit
tannië hadden gehoopt. Ontevreden is
men echter niet; mogelijk zal men bij
nader vooroverleg in oktober in Luxem
burg nog iets meer uit de Franse dele
gatie kunnen krijgen. De Franse minis
ter Schumann heeft wel reeds de ver
wachting uitgesproken, dat de topcon
ferentie resultaten zal afwerpen, die tot
een nieuw Europees elan zullen leiden,
den.
Zie ook elders in dit blad
PRAAG De Tsjechoslowaakse pre
mier Oldrich Cernik is naar Moskou
vertrokken voor besprekingen met de
Russische leiders. Dit is vanmorgen
door Radio-Praag meegedeeld. Er zou
worden gesproken over economische
problemen en over de „wederzijdse be
trekkingen".
Wil men het beleid van het kabinet-De
Joiig, zoals dat in de twee belangrijk
ste stukken van deze Prinsjesdag Is
vastgelegd voor het komende jaar.
karakteriseren dan zijn er geen betere
Woorden te bedenken dan de zin die
onze Koningin in het begin van de
Troonrede uitsprak: „Ook van die
nieuwe wereld en die nieuwe wijze
van leven moeten de weder verwor
ven waarden van vrijheid, verdraag
zaamheid en democratie Af grondslag
vormen."
Helemaal geen overbodige zin: de fo
to op deze pag. v. de traditionele iam-
pegietersavond in Veenendaal waar
aan de politie handenvol werk hatl, be
wijst dat de „nieuwe wijze van leven"
door de jeugd dikwijls anders opge
vat wordt dan in een vrije en ver
draagzame democratie kan worden
getolereerd! Als straks minister Verin
ga zijn nieuwe universitaire hervor
mingswet heeft ingediend zal trouwens
ook nog wel eens een beroep op deze
woorden gedaan moeten worden
Men kan zich afvragen of deze rustig,
en nogal bezinnende koersbepaling nog
wel aanspreekt in deze zo tumultueuze
wereld. Het kabinet-De Jong draagt
duideljjk het stempel van zijn leider:
een man die weloverwogen en doelbe
wust de weg uitstippelt, helemaal niet
spectaculair en helemaal niet schok
kend, ook niet altijd even duidelijk
aansprekend, omdat het lijkt of de
dynamiek erin ontbreekt. Vergelijkt
men hem met bijvoorbeeld premier
Cals dan is er een hemelsbreed ver
schil.
Wat ons betreft zijn we juist nu niet dü
kabinet-De Jong gelukkig. Er bestóAt
in dit kabinet begrip voor de nieuwe
tijd en de nieuwe manier van leven
er zyn talloze wetsontwerpen of aan
gekondigde wetsontwerpen die daarop
wijzen. Maar er bestaat gelukkig ook
begrip voor de waarden van het tot op
heden verworvene. Men kan nu een
maal niet onder al het oude een radi
cale streep zetten en weer heieman
opnieuw beginnen op die manier
brengt men immers de vrijheid en d»-
democratie in gevaar, levenswaarden
die men niet van de ene dag op de an
dere met nieuwe ideologieën, kan vul
len.
Als we al bezwaren tegen dit kabinet
hebben dan is het dat het allemaal feu
wat erg gezapige indruk maakt. We
geven het toe herziening van de on
derwijsstructuur, van de onderne
mingsstructuur. van het gewijzigd
maatschappijbeeld waarin vooral de-
bejaarden wel eens tussen wal en
schip dreigen te raken het zijn geen
zaken die men van de ene dag de
andere kan veranderen. Daar is stiidir-
voor nodig en daar Is geleidelijkheid
voor nodig. We zijn ervan overtuigd
dat dit kabinet een visie op dit alle-*
heeft maar die visie wordt dikwijls
zo slecht naar buiten getoond. Dan
lijkt het alsof de versnelling van het
leven dit kabinet niet of nauwelijks
raakt.
Nog één vol parlementair jaar scheidt
ons van do verkiezingen voor een nieu
we volksvertegenwoordiging. In dit
jaar ligt er voor dit kabinet heel veel,
te doen vooral de Troonrede b<-
wjjst dat. We hopen dat men er vaar!
achter zal zetten want nogmaals dit
kabinet stuurt de goede koers. De
koers van vrijheid en democratie. Met
verdraagzaamheid. Vooral dat laatste
mag door velen wat dieper doordacht
worden.
ADVERTENTIE
Minister Luns ioas gisteren tijdens de bijeenkomst van de Europese
ministerraad, waarop de belangrijke beslissing van het EEG topberaad
m Den Haag werd genomen, goed gemutst (op de foto rechts).
p'en front, dat gisteren over ons
land lag en dat de scheiding
vormde tussen vrij warme lucht in 5
i het noorden en minder warme lucht
in het zuiden van ons land, per-
g plaatste zich nauwelijks. Daar de
jlucht boven ons land vrij vochtig
was en er bovendien vrijwel geen j
5 wind was, ontstond op uitgebreide
schaal mist. f
In de dagelijkse gang van de tem-
t peratuur was er een belangrijk ver- g
schil tussen het noorden en zuiden
van ons land. De maximum tem-
i peratuur, die gisteren in Zuid-Lim-
burg werd gemeten, bedroeg 17
*0 graden. Vannacht daalde de tempe-
jratuur daar tot 15 graden. In het i
noordoosten van ons land, waar de
5 maximum-temp ar atuur gisteren J
25 graden was, werd een laagste
temperatuur van 14 graden ge-
*0 meten.
Het komende etmaal verandert er i
g niet veel in de drukverdeling boven
SWest-Europa. Afgezien van het
noordelijke deel van Scandinavië,
waar zich een hogedrukgebied op-
'0 bouwt, blijven de luchtdrukwaar- 5
den verder laag. Er zal dan ook
J vrij veel bewolking zijn, waarbij J
*0 zich in de nacht en ochtend op- i
nieuw plaatselijk mist zal vormen.
5 De temperaturen veranderen t
t slechts weinig.
i Morgen: Zon op: 06.17 onder: 18.51
Maan op: 13.35 onder: 20.34
(mwunumtuunuv
t-
