voor FLORTN moet U b[j Uw slijter zijn! Nixon vraagt Hanoi serieus te spreken Nasser ernstiger ziek dan men vermoed had Ernstige corruptie bij Moskouse Universiteit slaap gezond drink KOFFIE HflBV Jaar Verdierf geld Over de grenzen PRESIDENT VOOR VER. NA TIES „Flipper" eregast op Beiers bierfeest Ted Kennedy weer actief Meteoriet vie'l in Boliemen In Praag 260 man voor gerecht Stuka dook voor liet laatst Huidverzorging - El Aksa-moskee weer open echte koffiebonen- COFFEÏNEVRIJ In Oostenrijk ook N.P.D. Gooi de "slaapremmen" los Rij ksrechercheur zoekt getuigen van executie in Duitsland Meer apartheid in Rhodesië Reactie N.-Vietnam afwijzend Midden-Oosten Opengooien Niels Diplomatenbond onschendbaar zacht-zuiver-gezond PUROL en PUROL-poeder Nederlands in Brussel op de terugtocht Paardrijdsters door golven meegesleurd Astronauten halen Surveyor terug BIJ DE SPAR VRIJDAG 19 SEPTEMBER 1969 ADVERTENTIE NEW YORK President Nixon heeft in een rede tot de algemene vergade ring gepleit voor een internationaal streven om Hanoi te bewegen tot serieuze besprekingen over beëindiging van de oorlog in Vietnam. „Als er eenmaal bij de andere partij een oprechte bereidheid bestaat tot een akkoord te komen, kunnen spoedig praktische regelingen worden getroffen", zo meende het Ame rikaanse staatshoofd. Nixon sprak verder ook over het Midden-Oosten en de kwestie van het beper ken van de bewapening. Wat het Midden-Oosten betreft stelde hij een internationale afspraak voor tot beperking van de wapenleveringen aan de landen in dat gebied. Overigens merkte Nixon op, dat een dergelijk voorstel aan de Russen tot dusver zonder resultaat was gebleven. De president verzekerde dat hij sinds zijn ambtsaanvaarding aan geen enke le kwestie zoveel tijd en energie had be steed als aan het streven naar vrede in Vietnam. „Wij in de VS willen beëindi ging van de oorlog en wij zijn be reid elke redelijke stap te doen om dat te bereiken". Dit zou echter geen af breuk mogen doen aan het recht van de Zuidvietnamezen om over eigen toekomst te beslissen. Nixon herinnerde er aan dat velen destijds hadden gezegd, dat als Ameri ka de bombardementen op Noord-Viet- nam zou staken, de vrede spoedig zou volgen. Inmiddels was er echter al bij na een jaar voorbijgegaan, zonder dat er vrede was. Op 2 september had bij het vredesoverleg in Parijs de Noord- vietnamese onderhandelaar verklaard, dat als de VS zich akkoord zouden ver klaren met het beginsel van een totale terugtrekking van hun strijdkrachten en als zij een aanzienlijk deel er van inderdaad zouden terugtrekken, Hanoi hiermee rekening zou houden. In dit verband noemde de president de vermin dering van de Amerikaanse troepen sterkte met in totaal 60.000 man aan zienlijk. Daarom was het nu tijd dat de tegenpartij hierop reageerde. Over het Midden-Oosten zei Nixon, dat de gevechten van de laatste tijd nog eens de noodzaak hebben aange toond van een vredesakkoord. Kennelijk doelend op ontruiming van de sinds juni 1967 door Israël bezette gebieden, voeg de hij hieraan toe, dat dit niet moge lijk zal zijn op basis van aanzienlijke wijzigingen in het verloop van de gren zen. Anderzijds moesten de Arabische staten in vrede leren leven met Israël. Een andere zeer belangrijke kwestie noemde president het komende overleg met de Russen over een verminderen van de bewapeningswedloop. Amerika zou daarbij serieus en zonder vooroor delen handelen. Over China zei Nixon, dat Washing ton bereid is tot openhartig en ernstig overleg met China, als de leiders van PRAAG Woensdag is in Suchy Dul in het oosten van Bohemen een me teoriet van 850 gram op een huis te recht gekomen. Het Tsjechoslowaakse persbureau Ceteka meldde donderdag, dat de bewoonster een geluid als van een vliegtuig of onweer had gehoord voordat het stuk hemelmaterie op het dak sloeg. Zij was juist bezig met het verzamelen van afgevallen fruit en was ooggetuige van het voorval. De meteoriet brak enige tegels, waar bij een deel van de meteoriet afbrak en- in de tuin terecht kwam. De meteoriet is intussen voor onder zoek naar een laboratorium in de West- duitse stad Freiburg gezonden. Dr. Ceplecha van het astronomisch insti tuut van de Tsjechoslowaakse academie van wetenschappen meent dat de me teoriet van een grotere massa is afge broken ep dat in de omgeving van het betrokken huis nog meer stukken moe ten zijn te vinden. dat land hun zelf gekozen isolement willen opgeven. Tenslotte somde Amerikaanse presi dent vijf gebieden op, waarop alle 126 lid-staten van de VN kunnen samen werken het bestrijden van het toene mend aantal gevallen van luchtpirate- rij, het bijeenbrengen van een interna tionaal korps van vrijwilligers, het be vorderen van de economische ontwikke- President Nixon en zijn echtge- y note Pat worden verwelkomd door secretaris-generaal Oe Thant bij hun aankomst aan het gebouw van de Verenigde Natiesde presi- dent heeft de Algemene Vergade- ring van de Volkerenorganisatie r toegesproken. y ling en de geboortenbeperking, het be perken van de vervuiling vaif de woon gebieden en het verkènnen van de rui- te. De wereld, zei Nixon, moet meer „opengegooid" worden, meer mensen moeten de weg vinden tot eikaars hart een geest, nieuwe ideeën moeten gemak kelijker van land tot land kunnen wor den doorgegeven, en de hele wereld moet deelnemen aan 't zoeken naar de waarheid zonder zich bezorgd te hoe ven te maken over alle mogelijke dog ma's en „ismen". Dc Vietcongwoordvoerder Doeong Dinh Thao heeft in een commentaar op de rede van president Nixon voor de algemene vergadering der VN gezegd: „Wij hebben herhaaldelijk verklaard dat de VN niets te maken hebben met de Vietnamese oorlog." Na de 34ste zitting van de Parijse vre desbesprekingen werd Thao gevraagd naar de rede van de president. Hij zei de tekst nog niet gezien te hebben, maar op grond van de citaten daar uit welke journalisten gaven zei hij: „Wij zien Nixon als een drenkeling die zich wanhopig aan een strohalm pro beert vast te klampen am zijn leven te 1 redden." 4 4 OTTAWA Kan een hond di- ploniatieke onschendbaarheid ge- 4 nieten?. 4 Op deze delicate vraag, moe- 4 ten de autoriteiten in de Canade- 4 se hoofdstad Ottawa een ant- woord vinden. y 4 Zonder inbreuk te maken op dc diplomatieke onschendbaarheid 4 willen zij een eind maken aan het optreden van de hond van een 4 Nederlandse ambassadesecreta- y 4 ris. die regelmatig betrapt wordt op het vernielen van bloemper- 4 ken aan Island Park Drive in de stad. De stadsautoriteitcn zouden 4 het liefst de hond laten oppak- 4 ken, maar vrezen een diploma- 4 tiek „incident". y De vrouw van de secretaris 4 voert aan, dat, aangezien het ge- zin diplomatieke onschendbaar- 4 heid geniet, het niet vervolgd kan 4 worden voor eventuele schade, veroorzaakt door het loslopende y 4 huisdier. Juridisch adviseur, Donald Ham- 4 bling. van de openbare diensten 4 van Ottawa, is het met haar le- 4 zing eens en heeft een briefje ge- y 4 schreven aan de Canadese chef- protocol, die hoopt, dat de kwes- y 4 tie in der minne kan worden ge- schikt door een gesprek met enige 4 hoge functionarissen van de Ne- derlandse ambassade. 4 CHICAGO Een in het museum voor wetenschappen en industrie in Chicago tentoongestelde Duitse duikbommen werper Sturzkampf-Flugzeug) van het type Junkers Ju-87 is woensdag van het plafond, waaraan het opgehangen was, omlaag gekomen. Het toestel maakte een val van 30 meter. Drie mannen liepen ernstige verwon dingen op. De „Stuka" hing sinds 1944 aan het plafond naast een Britse „Spitfire" en gold naast een buitgemaakte Duitse on derzeeboot van het type 505 als een bijzondere bezienswaardigheid. PRAAG iVïeer dan 260 personen te Praag komen in aanmerking terecht te staan wegens het deelnemen aan de wanordelijkheden in Praag op de eerste verjaardag van de invasie van de Sov jet-Unie op 1 augustus jongstleden. Gevangenisstraf zal vermoedelijk voornamelijk worden geëist tegen de genen die zich aggresief hebben gedra- ge, tegen leden van de gewapende macht, en tegen personen die al eerder gestraft ware.n wegens het organiseren van betogingen. In deze mededeling, die werd gedaan door lt-ko!. Jaroslaf Sturma, chef van de afdeling inlichtingen van de politie werd niets gezegd over hetgeen de laatste tijd in de communistische bla den of in radio-uitzendingen had ge staan of was gezegd, namelijk dat de politieke agitatie gecoördineerd waren door de „spionagecentra" van Wester se landen. Toen men Sturma vroeg of er be wijzen waren dat de betogingen georga niseerd waren geweest, zei de politie man dat enkele symptonen hierop wel wezen. Ook was duidelijk dat uit de verhoren was gebleken dat de buitenlandse pers n radio debet waren geweest aan de betogingen. In totaal waren er destijds 1500 personen gearresteerd, zi Sturma, alhoewel er eerder reds van officiële zijde was gesproken over 3000 arresta ties. Sturma zei nog dat „de meeste op 1 augustus gearresteerde buitenlanders" in het bezit waren geweest van radio- xendmateriaal en/of foto-apparatuur. BEIROET Uit de tc Cairo ver strekte mededeling dat de president overste Gam al Abd'al Nasser al twee weken lijdend is aan dc griep menen sommigen te kunnen afleiden, dat er zich wellicht complicaties hebben voor gedaan. Het bericht over de gezondheid was verschenen in het blad Al Achram, dat redactioneel geleid wordt door Moham mad Hassanein Heikal, een persoonlij ke vriend van de president. In het be richt had gestaan dat Abd'al Nas ser de eerste drie dagen van deze maand verkouden was geweest en zich daaruit een acute griep had ontwik keld. De 51-jarige president zou thans volkomen rust moeten houden, drie dok toren zorgen voor zijn lichamelijk wel zijn. De laatste maal dat de president in het openbaar verscheen was op 4 sep tember toen hij een onderhoud had met de president van Algerije, <Hoeari Boumedienne. Verleden jaar was Abd'al Nasser in de Sovjet-Unie geweest voor de behan deling met radio-actief mineraal water van een ontstoken been. Volgens ge ruchten die de laatste jaren circuleer den, maar die nooit zijn bevestigd, zou hij ook lijden aan suikerziekte. Eerder was bekend geworden, dat oud-premier Aly Sabry, misschien de enige man die nog steeds Nasser de leiding kan betwisten, huis-arrest heeft. Hij wordt beschouwd als de vertegen woordiger van Moskou in de Egypti sche hiërarchie. Deze zomer hepft hij een bezoek van drie weken aan Moskou gebracht. En volgens berichten is hem een maand na zijn terugkeer op 15 juli huisarrest opgelegd. Volgens het blad Al Jarida te Bei roet, zou Sabry £e leiding hebben moe ten hebben van een door Moskou ge steunde staatsgreep tegen Nasser. Er zijn berichten over zuiveringen on der ambtenaren en militairen in Egyp te. Het wordt mogelijk geacht, dat in verband met de zuiveringen Nasser, zijn reis naar Rusland heeft afgelast, welke vastgesteld was voor 23 septem ber. De nieuwe opperbevelhebber is gene- ADVERTENTIE raal-majoor Mohammed Ahmed Sadek, die sinds 1966 hoofd van de militaire inlichtingendienst was. De nieuwe staf chef is kolonel Mahmoed Fahmo Ab- doel Rahman, de vroegere comman dant van de Egyptische zeestrijdkrach ten. Hij volgt luitenant-generaal Ah med Ismail op, die in februari tot chef staf werd benoemd, nadat zijn voorgan ger luitenant-generaal Abdoel Monaeim Riad bij een Israëlisch bombardement in de zone van het Suez Kanaal om het leven was gekomen. Waarnemers achten de benoeming van een zee-officier als de nieuwe staf chef van de strijdkrachten van specia le betekenis gezien de voortdurende bot singen langs het Suez Kanaal en in de Golf van Suez waarbij onlangs marine eenheden waren betrokken. BRUSSEL De „verfransing" van Nederlandslaligen is in dc Belgische hoofdstad nog steeds een factor van betekenis, zo blijkt uit een enquête van het sociologisch instituut van de vrije universiteit van Brussel. Sedert 1947 zijn 172.000 Nederlandsta lige inwoners van de 19 Brusselse ge meenten overgegaan op het Frans en in de Franstalige gemeenschap opge gaan, terwijl in die periode slechts 30.000 nieuwe Nederlandstaligen zich in Brussel hebben gevestigd. De Brussel se gemeenten tellen nu met elkaar 190.000 Nederlandstaligen (17,7 pet) te gen 886.000 Franstaligen (82.3 pet). Deze cijfers wekken enige verbazing, aangezien algemeen werd aangenomen dat het aandeel van de Nederlandsta ligen in Brussel zeker 25 pet., was, al dus een overzicht van de enquête dat door het Brusselse blad „Het laatste nieuws" werd gepubliceerd. Het percentage „arbeiders" blijkt voorts onder de Nederlandstaligen in Brussel tweemaal zo groot te zijn als bij de Franstaligen, 43.3 pet. tegen 21.3 pet. In andere categorieën is de verhou ding: lagere bedienden 20.1 pet. bij de Nederlandstaligen en 38 pet. bij de Franstaligen, hogere bedienden 10.7 pet. en 15.1 pet, zelfstandigen 22.6 pet. en 23.3 pet. en vrije beroepen 3.3 pet. en 2.3 pet. LONDEN Op het strand bij Clee- thorpes in het Engelse graafschap Lin colnshire, heeft men donderdagmorgen de lijken gevonden van een 44-jarige rij-instructeur en drie meisjes, van acht tot elf jaar oud. De instructrice was woensdagmiddag met vier leerlingen een tochtje te paard gaan maken op het strand van Cleethor- pes. Toen het groepje bij het vallen van de avond nog niet terug was, is men op onderzoek uitgegaan.Het schijnt dat de paardrijdsters, misleid door een plotse ling opgekomen dichte mist, in de rich ting van de zee zijn gereden en door de golven zijn meegesleurd. Van het vierde meisje ontbreekt nog elk spoor. Men heeft ook drie paarden gevonden. Twee ervan waren dood en de derde was zwaar gewond. MüNCHEN Zaterdag zal jn München het grootste bierfestijn van Duitsland beginnen het Miinchener „Oktobcr- fest". In de Beierse hoofdstad ligt bijna zes miljoen liter extra-zwaar „Wies'ner bier" op dorstige kelen te wachten, een voorraad die weinig hinder zal ondervinden van een eventuele sta king, waarmee het brouwerijpersoneel heeft gedreigd om zijn eisen voor een 10 pet-loonsverhoging en kortere werk uren kracht bij te zetten. Reeds in maart is men begonnen het bier te brouwen voor de Duitsers en de bui tenlandse toeristen. Het „Oktoberfest" werd het eerst ge houden in 1810, als deel van de feeste lijkheden ter gelegenheid van het hu welijk van prins Lodewijk van Beie ren en prinses Thérèse van Saksen en sedertdien traditie geworden. Het is altijd gehouden op hetzelfde terrein bij het hoofdstation van München, slechts 23 keer onderbroken door oor logen en tweemaal door een cholera- epidemie. Het „Oktoberfest" begint zaterdagmid dag om twaalf uur precies met een serie van 12 saluutschoten, waarna do plaatsvervangend burgemeester, Albert Bayerle, het eerste vat zal aanslaan. Daarna kan de serieuze aangelegenheid die de Duitsers van bierdrinken maken beginnen in zeven grote tenten, waarin op elk ogenblik 5.000 drinkers onderdak kunnen vin den. In elke tent zorgt een fanfareor kest voor de traditionele Beierse drinkliederen, terwijl het schuimende bier wordt rondgedeeld in stenen pul len. Tijdens het drinken vergeten de Beieren echter niet, dat er ook nog ge- geten moet wordén en grote voorraden kippen en meters worst zorgen voor versterking van de inwendige mens. In een tent worden zelfs hele ossen aan het spit gebraden. Ook aan degenen, wie het allemaal te veel wordt, is zelfs gedacht: zij wor- AMSTERDAM. De astronauten, die half november de tweede reis naar de maan gaan ondernemen, zullen trach ten onderdelen mee terug te nemen naar de aarde van dc Surveyor die in dertijd graafwerk op de maan heeft verricht. Dit deelde dr. Charles Berry, hoofd van de medische dienst van NASA's centrum voor bemande ruimteschepen, gisteren mee op de laatste dag van het achttiende internationale congres Voor luchtvaart- en ruimtevaartgenees- kunde in het RAI-gebouw. Gewichtloosheid levert problemen op, wanneer astronauten hun hoofd te snel bewegen. Dan kan ruimteziekte optreden. Astronauten worden daarom zo getraind dat zij hun hoofden zo traag mogelijk bewegen wanneer zij tochten door de ruimte ondernemen. Dr. Berry vertelde dat de gehele reis naar de maan en ook alle activi teiten op de maan in de weken voor het vertrek van de Apollo 11 on der water waren gerepeteerd in een reusachtig bassin. Zelfs het planten van de Amerikaanse vlag op de maan was daarbij niet vergeten. Dr. Berry ver toonde een kleurenfilm die deze repeti tie onder water in beeld bracht. Dr. Berry's toehoorders vernamen rijk gedetailleerde gegevens over de wijzi gingen in de voedselvoorziening van astronauten. Die wijzigingen waren, gewenst om dat: 1) Het voorheen gebruikte ingedroog de voedsel een te geringe voedings waarde had; 2) Het klaarmaken van het voedsel te veel tijd vergde in de wereldruimte; 3) Het voor dat doel beschikbare water ongeschikt was. TEL AVIV De El-Aksa-moskee in Jeruzalem, die na de brandstichting van 21 augustus was gesloten, zal heden weer voor de gelovige mohammedanen worden geopend. Dit is meegedeeld door de Israëlische radio. De mohammedanen die hun gebeden willen zeggen, zullen echter alleen toe gang hebben tot het ceffitrale deel van de moskee. De beschadigde vleugel blijft door een muur afgesloten. ADVERTENTIE den in een soort kruiwagens naar een grote tent gereden, waar zij hun roes kunnen uitslapen. Men kan op het „Oktoberfest" niet wegens dronken schap gearresteerd worden, tenzij men gewelddadig wordt. Een speciale gast dit jaar is de Ameri kaanse televisie-artist Flipper, de dol fijn, die speciaal is overgevlogen naar München uit zijn dolfinarium in Flo rida. ADVERTENTIE MOSKOU Een geval van omkoping aan een instituut voor hoger onderwijs te Moskou, heeft dezer dagen iets aan het licht gebracht van de problemen, verbonden met de hevige competitie om een plaats aan de universiteit in de Sov jet-Unie. Tientallen ouders en vijf leden van de staf zijn betrokken bij dit omkopings schandaal. Een leraar en een lerares zijn veroor deeld tot de hoogst mogelijke straf: 15 jaar gevangenis. Een andere leraar kreeg tien jaar cel, terwijl twee leden van de toelatingscommissie respectieve lijk acht jaar gevangenis en tien jaar „corrigerende arbeid" tegen zich hoor den uitspreken. Het regeringsblad Izvestia heeft grote aandacht aan het schandaal be steed. Aan het licht is gekomen dat bij dit geval in totaal meer dan 7.000 roe bel (ongeveer 25.500 gulden) aan steek penningen is betaald, door ouders die BOSTON Edward Kennedy heeft geëist dat Amerika zich geheel uit Vietnam terugtrekt als Saigon blijft weigeren een compromis voor de oor log te zoeken. Senator Kennedy, die op een diner in Boston voor het eerst in het openbaar verscheen sinds zijn ver klaring voor de televisie over het onge luk waarbij Mary Jo Kopechne om het leven kwam, zei onder meer: „het wordt tijd dat wij tegen de.regering in Saigon zeggen: als jullie geen rede lijk compromis wilt aanvaarden zelfs als het jullie eigen macht in gevaar brengt dan is het jullie oorlog en dan moet je hem zelf maar vechten". Over de terugtrekking van de Ame rikaanse troepen zei Kennedy: „de kern van de zaak is dat ondanks de verkie zingen van '68, ondanks de nieuwe pre sident ondanks vele mooie woorden, er nog steeds geen wijziging in de oorlog in Vietnam is gekomen. WENEN De extreem-rechtse Oos tenrijkse nationale democratische Par tij (NDP) zal, onder leiding van de voorzitter, dr. Norbert Burger, bijeen komen voor een „federale vergadering" Andere bijeenkomsten, in Beneden-Oos tenrijk en in Stiermarken, zijn evenwel door de autoriteiten verboden. De bijeenkomst van heden, zal, naar door het Oostenrijkse ministerie van Binnen landse Zaken is meegedeeld, worden gehouden in het hotel Alpenhof bij Spi- tal am Semmering. De partij heeft toestemming gevraagd om deze bijeenkomst te mogen houden en die toestemming is gegeven. De andere vergaderingen, namelijk die in de prefectuur Neunkirchn in Beneden-Oostenrijk en Hartberg in Stiermarken, zijn verboden onder para graaf 6 van de Oostenrijkse wet op het vergaderen. ervoor wilden zorgen dat hun kind zijn examen zou halen. De tot vijftien jaar cel veroordeelde lerares verklaarde per examen 1100 roebel (f 365) te hebben ontvangen. Voor vier keer slagen inde zij 400 roebel plus 100 roebel „adminis tratiekosten". De oorzaak ligt volgens Izvestia in de ongezonde sfeer die in de examentijd deren, klaagt Izvestia, dat niet alle ou ders schuldig acht, maar vaststelt dat niemand zich heeft uitgesproken tegen deze corruptie. Het feit, dat het rgeringsorgaan zo veel openbaarheid heeft gegeven aan deze zaak, is op te vatten als een waar schuwing aan andere instellingen van hoger onderwijs. Aan het feit dat het systeem schuldig zou zijn aan dergelij- k misstanden, wordt voorbijgegaan, het instituut beheerst. Het blad haalt gevallen aan van vriendjespolitiek bij het toelaten van studenten. Veel ouders willen hun kind tot elke prijs laten stu- ADVERTENTIE Last met Inslapen? Last van onrustig slapen Volgende morgen nog vermoeid 't Kan van de koffie komen Drink dan in het vervolg Koffie Hag, waaruit de „slaapremmen" zijn verwij derd. De beste koffiebonen, maar dan vrij van coffeïne en andere schadelijke stoffen. Spaart hart, zenuwen, bloedsom loop en maag, lever en gal. Opwekkende, lekkere, geurige Koffie Hag. De beste koffiebonen... maar dan coffeïnevrij. AMSTERDAM De rijksrecherche te Amsterdam zoekt op verzoek van het stadsbestuur van de Duitse Lemgo in Lippe Nederlandse getuigen van een execiitie van de burgemeester van Lem go op 5 april 1945. Op die datum zou een twintigtal Ne derlanders, onder wie een priester, een leraar en enkele zakenlieden, getuigen zijn geweest van deze executie die plaats had in het stadje Bodenwerder a/d Weser, vlak naast de ingang van een aan de markt staande kerk. De groep Nederlanders zou enige dagen later, toen zij met hun bagage op het Marktplein van Lemgo stonden over deze excutie mededelingen heb ben gedaan aan inwoners van Lemgo. De rijksrecherche is bereikbaar onder: 020-231282, Paleis van Justitie, Prinsen gracht 434. SALISBURY De Rhodesi^che poli tie heeft de leider van een kleine ne gerstam verwijderd van een stuk grond waar hij met zijn 360 leden tellende stam vele jaren heeft gewoond. Hoewel de stam heeft gesteld dat hij erfelijke rechten op de grond kan laten gelden, heeft de regering in Salisbury bij de creet vastgesteld dat 't om blank grond bezit gaat. Het bewuste land ligt bij Oemtali, op ongeveer 250 km ten zuidoosten van Sa lisbury. Het hoofd van de Tangena- stam, Rekaji Tangwena, werd door de politie naar een 20 km verder gelegen negerreservaat overgebracht. Y/"oorzichtig als een koortdanser die een fatale misstap moet vermijden vordert premier Marcella Caetano op zijn weg om de nieuwe sterke man van Portugal te worden. t Een jaar nadat hij dr. Antonio Sala- zar is opgevolgd, de dictator, die het land bijna veertig jaar met ijzeren hand bestuurde, kan Caetano terug zien op een goede staat van dienst voor een land dat lange tijd in de schaduw werd gelaten van de poli tieke en economische ontwikkelingen, die Europa beroerden. Toen hij de zware mantel van verant woordelijkheden omsloeg, die de 80- jarige Salazar had achtergelaten, na dat hij op 26 september 1968 na een zware hersenbloeding van de macht was ontheven, stond Caetano voor de taak om door de ingewikkeldheden van de Portugese politiek heen te manoeuvreren, een taak die koele bekwaamheid vereiste. Als eerste punt in zijn agenda op zijn bureau in het grote in koloniale stjjl gebouwde presidentspaleis, Sao Ben- to, in het hartje van Lissabon gele gen, stond de „wanhopige nodige op gave". zoals een zyner assistenten het onlangs uitdrukte om de geest van Salazar kwijt te raken en voor zichzelf een imago op te bouwen. Om hierin te slagen bleek Caetano's per soonlijkheid, welke in scherp con trast staat tot het vale ascetische kluizenaarstype van zijn voorganger, zijn belangrijkste plus te zijn. In zijn dagen vermeed Salazar, een vrij gezel die zelden glimlachte, openlijk contact met dc buitenwereld en koes terde zelfs een grote gereserveerd heid voor de dagelijkse gebeurtenis sen in de hoofdstad zelf. Zyn enige optreden in het buitenland was een korte ontmoeting met generaal Fran cisco Franco bij de Spaans-Portuge- se grens. Daartegenover plaatste Caetano's er varing als rector-magnificus van de universiteit van Lissabon en voor al les als een internationale kenner van het vennootschapsrecht hem in krin gen die voor de vorige premier volko men onbekend waren. Vervolgens verrichtte hij een zorgvul dige chirurgische ingreep in de bu reaucratie om zich van regerings ambtenaren die door Salazar waren benoemd te ontdoen en hen te vervan gen door jongere en meer energieke technocraten. Dit geschiedde zonder veel opschudding en vrijwel onopgemerkt voor het pu bliek. '"Penslotte werd Caetano een gouden kans geboden om in algemene verkiezingen voor zijn persoon een krachtige steun vai\ het land' te krij gen. In de 26 oktober te houden par lementsverkiezingen wordt de na tionale vergadering van 130 leden vernieuwd. Tot nu toe was dat parlc ment een symbolisch orgaan, dat al leen maar tot wet verhief wat Sala zar voorschreef. De verkiezingen van de volgende maand zullen defini tief de proef op de som moeten leve ren, of de grote hoop die gevestigd is op de door Caetano geuite wens om het land te liberaliseren bewaar heid zal worden, of eenvoudig een stuk papier blijft. Tot nu toe wijst alles er op, dat de pre mier en zijn nieuwe aanhangers, dc „Marcelistas" in dc goede richting gaan. „Evolutie zonder revolutie". Is het grote patroon zoals dat door Cae- rano zelf is geproclameerd, met het doel Portugal in de pas te brengen met het modernisme van de 20ste eeuw en het land te wekken uit zyn politieke slaperigheid en de kritiek en de hoon van het buitenland van zich af te schudden. Om dit ambitieuze doel te bereiken heeft Caetano hoe klein en van weinig betekenis het ook mag zijn voor alles een of ander alternatief nodig voor de overheersing door een enkele party, de Uniao Naeional, die in het tijdperk van Salazar het land bestuurde. TAe oppositie, bestaande uit links- en rechts-socialisten, republikeinen uit de oude tijd, progressieve katholie ken, monarchisten en Crypto-commu- nisten, is sterk beperkt in haar ac tiviteiten. Ze mag niet vergaderen, geen redevoeringen houden of met een openbare verklaring komen, zon der dat dit tevoren is goedgekeurd door het ministerie van Binnenlandse Zaken. Kortom, ze mag geen enkele tegen de regering gerichte uitspraak doen of daad verrichten, die onder dc omschrijvingen valt van „subversieve acties". Op overtreding volgt onmid- dclyke arrestatie. Maar nu zal de oppositie voor dc eerste keer inzage krygen van de lysten met ingeschreven stemgerechtigden in staat worden gesteld behulpzaam te zyn in de kritieke fase van het eigenlijke stemmen. In het verleden trokken de kandidaten van de opposi tie zich vlak voor het openen van de stemloketten terug uil protest tegen, naar zy beweerden, het vervalsen van dc verkiezingsuitslagen door dc re gering. De leiders van de oppositie erkennen, dat zij een gunstige indruk van Cae tano hebben, maar zy beklagen zich erover dat hy de strenge censuurwet niet heeft opgeheven. Na de verkiezingen wacht Caetano het netelige koloniale probleem. Bijna de helft van de nationale begroting wordt weggezogen om de strijd te financie ren van een leger van 120.000 man. dat in de overzeese gebieden ver wikkeld is in gevaarlijke guerrilla oorlogen. De grote vraag blijft: zal Caetano dc huidige trend voortzetten of zal h(j in het reine moeten komen met de ul tra-conservatieven, die een tc dyna mische vernieuwing vrezen. Zoals de situatie nu is, lijkt hij hieruit als overwinnaar te voorschijn te zul len komen. ADVERTENTIE

Digitale periodieken - Gemeentearchief Veenendaal

De Vallei | 1969 | | pagina 11