Vijftig jaar geleden trad de warenwet in werking met haard ARTS KAN INGRIJPEN BIJ KINDERMISHANDELING DOOR DE OUDERS GOED GEMUTST De blokhak kan wel degelijk sierlijk zijn L Uw haartje in een staartje Uló PINDAKAAS ETIKETTEN JAMS V oorraadschuur van vergiften Zweetvoeten Pijlsnel buffet Vroeg Zoals Romeinse haarstylist 't ziet Emancipatie en hoffelijkheid WAKEN OVER ONS DAAGLIJKS ETEN U. ik en de buurvrouw, wij eten of gebruiken ongetwijfeld allemaal iets dat minder bevorderlijk is voor de gezondheid. Wij weten het alleen (nog) niet. Maar we kunnen op dit moment niet meer vergiftigd worden door arsenicum die in het behang zit Koffiestroop bevat geen twintig procent steenkoolgruis meer, brood meel geen porceleinaarde en haarwater geen rattenkruid en soda, zoals aan het begin van deze eeuw. Wij hebben daarvoor een wet achter ons en die wet viert vandaag over zes dagen haar vijftigste verjaardag: de Waren wet. Toen die wet vijftig jaar geleden in werking trad, was te net zo brood nodig als op dit moment, de tijd met rijn moderne verpakkingsmiddelen, conserveer- en kleurmiddeien, koel cellen, chemische bestrijdingsmiddelen, Vapona-strips en zoetstoffen. ,.Maar vijftig jaar geleden kon je werkelijk spreken van geweldige mis standen overal", zegt in Leidschen- dam drs. P. H. Berben, die daar zijn bureau heeft staan in een flat van het ministerie van Sociale Zaken en Volks gezondheid. De heer Berben, die inspecteur van de volksgezondheid is, vertelt daar ach teraan: „Men trok toen eerst ten strij de tegen de melk, waarin men mest, haren en de meest vreselijke dingen kon aantreffen, tegen het brood dat nauwelijks brood mocht heten. Kort om: men begon met de meest elemen taire levensmiddelen, omdat men er gens moest beginnen". Het wil allemaal niet zeggen, dat er helemaal geen controle was in de tijd waarin er nog geen Warenwet was en waarin bijvoorbeeld lepels en vorken rustig voor negentig procent uit giftig metaallood konden bestaan. In de grootste steden en hun omge ving opereerden er al plaatselijke keu- ringsdiensten-van-waren die elk zo hun eigen minimumeisen hadden voor bepaalde levensmiddelen en waren. Het waren die keuringsdiensten, we hebben er op dit moment zes tien die belast werden met het con troleren van de naleving van de Wa renwet, toen die in 1919 in werking trad. En wat is nu precies de Warenwet? „Op zichzelf maar een heel dun boekwerkje", zegt drs. Berben in Leid- schendam, „maar by die Warenwet zyn in de loop der jaren dikke bundels uit voeringsbesluiten gevoegd. Men zou het bijvoegsels kunnen noemen. Ze hebben als voordeel dat niet steeds de Warenwet zelf gewijzigd hoeft te wor den, wanneer we bijvoorbeeld zoals op dit moment minimum eisen heb ben opgesteld voor kosmetische pro- dukten". De Warenwet is gebaseerd op twee dingen: de volksgezondheid en de eer lijkheid in de handel. „Die eerlijkheid in de handel bete kent bijvoorbeeld dat een pakje mar garine een half pond moet wegen en dat die margarine uit tachtig procent vet moet bestaan, wil het de naam mar garine verdienen", aldus de heer Ber ben. „Maar dit zijn het soort gegevens waar de fabrikanten zich in deze tijd zeer zeker aan houden, al was het al leen al om hun naam ndet in diskrediet te brengen". En intussen wordt het boek Waren wet en bijvoegsels hoe langer hoe dik ker, niet alleen omdat de keuringsdien sten van waren met hun keurmeesters en laboratoria zich steeds meer bezig moeten houden met nieuwe produkten, maar ook wel door „plotselinge ont dekkingen". De Planta-affaire was een van die plotselinge verschijnselen. Zo was er drie jaar geleden de af faire-pindakaas. Men ontdekte kanker bij dieren die pinda's hadden gegeten waarin afiatoxine voorkwam, een gif dat ontstaat door onder meer een schimmel dat op vochtig geworden pin danoten voorkomt. Dat de zaak ook voor mensen zeer schadelijk kon zijn, kon niet worden aangetoond, maar in Nederland nam men het zekere voor het onzekere en deed een uitvoeringsbesluit bij de Wa renwet, waarin werd bepaald dat in alle voor menselijk gebru'k bestemde pindakaas afiatoxine niet aantoonbaar aanwezig mag zijn. Nog zo'n plotselinge ontdekking was de affaire haringworm en zo was er ook een onderzoek inzake „zoetjes" voor in de koffie. „Toen de zoetstoffen onlangs in op spraak raakten was er een bepaalde stroming in de richting: de zoetjes, de cyclamaten, verbieden", zegt de heer Berben. „Wel, in de laboratoria heeft men geen aanwijzing gekregen dat die zoet jes schadelijk kunnen zijn voor men sen. In zo'n situatie gaan wij uiteraard niet de zoetjes verbieden, dat zou zeer onjuist zijn". De Keuringsdiensten van waren be moeien zich op dit moment uiteraard met meer met alles, zou men kun nen zeggen en zelfs met meer dan er op dit moment is. Zo pleit drs. Berben, de man die hand in hand gaat met deWarenwet, voor meer aanduidingen op etiketten. „Weet u bijvoorbeeld het verschil tussen huishoudjam en extra jam?", vraagt hij. „Het een is duurder en mis schien ook elkkerder, zult u denken, maar dat verschil hangt voornamelijk op het vruchtbestanddeel in die jams. Wel, als dat vruchtbestanddeel nu eens op het etiket werd vermeld, zou dat een mooi stuk voorlichting zijn. Idem met bijvoorbeeld gemengde vlees- middelen. Weet u hoeveel worst er pre cies zit in een blik kant-en-klaar-huts- pot? U gaat af op het plaatje op het etiket en moet maar afwachten of het stukje worst groot of klein is. Zet het tr op, dan heeft iedere koper meteen zekerheid". En dat allemaal omdat wij, de da mes en heren klant, in deze tijd veel vuldig zaken kopen waarvan we nau welijks weten wat erin zit. Nauwelijks kunnen weten ook, al vindt drs. Ber ben dat we best iets oplettender mogen worden. AMSTERDAM De arts xal bij eerste vermoeden voor hem per soonlijk wellicht zekerheid van een nog geringe mishandeling van een kind door zijn ouders zich van aangifte daarvan bij de justitie moeten onthou den. Het behoort echter wel tot de taak van de arts, hierop kan niet ge noeg de nadruk worden gelegd, in dit eerste stadium te trachten langs andere wegen een oplossing te berei ken, welke dan tevens in vele ge vallen door het inschakelen van me dische en/of sociaal medische instan ties ten opzichte van de zo belangrij ke gezinspathologie nuttig effect kan hebben. Dit schrijft het hoofdbestuur van de Koninklijke Nederlandsche Maat schappij tot Bevordering der Genees kunst aan de staatssecretaris van So ciale Zaken en Volksgezondheid dr. R. J. H. Kruisinga, in antwoord op een brief van deze met betrekking tot kin dermishandeling. Beide brieven zijn gepubliceerd in MedischContact. De staatssecretaris verzoekt het hoofd bestuur zijn standpunt over deze pro- Kleuters steken alles in de mond, waar ze de hand op kunnen leggen. Oudere kinderen kunnen hun nieuwsgie righeid vaak niet bedwingen en „proe ven" dus ook van alles. Het gevolg van de enorme uitbreiding van allerlei middeltjes is een steeds toenemend aan tal gevallen van vergiftiging onder de jeugd. In de Duitse Bondsrepubliek nu al meer dan 25.000 per jaar, waarvan er tegen de honderd het experiment niet overleven. Dat zijn dus 25.000 rede nen voor de huisvrouw om te zorgen, dat haar lieverdjes met hun vingers uit de buurt van gevaarlijke stoffen blij ven. Een grote moeilijkheid is daarbij, dat tal van zaken, die in kleine hoeveelheid geen nadelige gevolgen hebben, bij ge bruik in grote hoeveelheden wel en soms zéér schadelijk zijn. De uitbreiding van het aantal patent geneesmiddelen speelt daarbij een gro te rol. Maar zorg in ieder geval, dat het medicijnkastje buiten bereik van de kleintjes is en liefst op slot! Doodgevaarlijk zijn de meeste reini gingsmiddelen uit het assortiment, waarmee wij tegenwoordig overstroomd worden: alle insecticiden, wasmiddelen in èen woord, het hele complex van mo derne keukenmaterialen is zéér scha delijk. Uw huis is tegenwoordig een voor raadschuur van vergiften! De Duitse statistiek toont aan, dat meer dan de helft van de slachtoffertjes tussen de achttien en dertig maanden oud is. Een tweede „gevaarlijke" leeftijdsgroep is van tien tot dertien jaar. Het grootste deel van de patiëntjes die met vergiftigingsverschijnselen in de Duitse ziekenhuizen worden opgenomen zijn jongens. Meisjes zijn blijkbaar kies keuriger! Transpireren is in het algemeen ge- ■proken nuttig. Soms echter niet alleen hinderlijk, maar ook gevaarlijk. Zweetvoeten bijvoorbeeld vormen een narigheid die zich vrij gemakkelijk kan ontwikkelen tot onaangename kwaaltjes. De natuurlijke bescherming van de huid wordt door de transpiratie aan de geschoeide voet beschadigd, zodat het voor schimmels en eczemen gemakke lijk wordt binnen te dringen. Wie last heeft van zweetvoeten probere eeps een maand lang elke dag een afstrek- sel van salie te drinken en elke avond een voetbad te nemen. Daarna de voe ten verder verzorgen met behulp van een huidversterkend middel dat bij de apotheek of de drogist verkrijgbaar is. Teneinde de bediening van zijn gas ten te verbeteren heeft Hotel Arany- bika in Debrecen, Hongarije, in zijn grill-room zandlopertjes op de tafels gezet. De gast draait de tien-minuten- loper om zodra hij is gaan zitten. Als zijn bestelling niet is aangenomen voor het zand is doorgelopen krijgt hij xijn maaltijd gratis. blematiek zo spoedig mogelijk mee te delen. Ofschoon exacte cijfers ontbre ken, aldus dr. Kruisinga in zijn brief, wordt door sommige deskundigen het aantal gevallen van mishandeling van kinderen door ouders of opvoeders per jaar geschat op 1200, waarvan 120 een dodelijke afloop zouden hebben. Be halve buren en familieleden die een mishandeling kunnen vermoeden, zijn het in de regel artsen die een dergelij ke mishandeling met een enigszins be trouwbare mate van zekerheid kunnen vaststellen. In de praktijk blijken zij evenwel steeds van hun kennis ten behoeve van het kind geen gebruik te maken. Ge volg van een en ander is, dat kinderen die duidelijk sporen van mishande ling dragen na een medische behande ling in de regel naar het ouderlijk mi lieu terugkeren. In ongeveer de helft van het aantal gevallen herhalen de ouders/op voe ders de mishandeling van hun kind. Naar de mening van dr. Kruisinga moeten wegen gevonden worden, om door samenwerking met alle betrokken instanties te geraken tot een aanpak van dit probleem, waarbij een ver mindering van het aantal mishande- lingsgevallen en een beperking van de herhaling als doel voorop moeten staan. Essentieel voor het vinden van een oplossing acht de staatssecretaris even wel dat degenen die by uitstek in de gelegenheid zyn veelal in een vroeg stadium een wellicht dan nog gerin ge mishandeling te signaleren, bereid worden gevonden hiervan te bevoeg- der plaatse mededeling te doen. Dr. Kruisinga stelt zich voor in overleg met zijn ambtgenoten zich te bezinnen op een procedure tot inschakeling van instanties door artsen, welke zich by voordoende gevallen, worden gevolgd. Het hoofdbestuur van de Mij tot Be vordering der Geneeskunst is van me ning, dat wanneer blijkt dat langs de door hen genoemde wegen, pogingen om verdere mishandeling van het kind door de ouders te voorkomen, zon der resultaat blijven. De behandelende arts zal zich dan moeten afvragen, of handhaving van geheimhouding van zijn bevindingen niet schadelijker voor het kind zal zijn, dan mogelijke nade len, die van zijn aangifte van zij vner- moeden bij de justitie, het gevolg zou den kunnen zijn. Dit kan met zich mee brengen dat hij zich na bezinning op deze gewetensvraag, van zijn be roepsgeheim ontslagen acht en tot aan gifte overgaat. Het hoofdbestuur acht het echter van bijzonder belang, dat een mogelijk heid tot inschakelen van andere in stanties wordt geboden, waarbij zoveel mogelijk de consequenties door de arts overzien kunnen worden. Twee kapsels van de Romein se haarstylist Sergio Valente, ge toond tijdens de laatste Italiaanse haute couturecollecties. (foto boven) Zw*aar, steil, recht afgeknipt, daardoor doet deze haar dracht, die voor de couturier Ca- pucci ontworpen is, een beetje Egyptisch aan. Niet te sportief, niet te sjiek, is dit wel een kapsel dat voor vele gelegenheden ge schikt is, zoals Valente het ook be doeld heeft. (foto hiernaast) Een geestige va riatie op het korte paardestaartje in-de-nek dat op het moment zo ,,in" is: een wrong met aan weers zijden een recht afgeknipt staartje. Hoe meer man en vrouw worden ge lijkgesteld, hoe meer mannen die ge lijkstelling letterlijk gaan nemen. Is het u soms ook opgevallen dat man nen u geen stoel meer bieden, zelfs wanneer er in een vertrek ie weinig zijn* mannen geen vuurtje meer ge ven, u niet meer het eerst in een auto laten stappen, maar het portier aan uw zijde van binnenuit openen, niet zo vaak meer uw jas aangeven, enzovoort? Hoe jammer, dat die mannen dan niet hebben geleerd dat hoffelijkheid niets met emancipatie heeft te ma ken. En nu de hand in eigen boezem ge stoken ziet u ook zoveel mannen met een colbert dat in de kreuk zit en broeken die nog maar zeer vaagjes een plooi vertonen? Wanneer u dat óók een vervelend en onverzorgd gezicht vindt, dan mag u dat die mannen zelf niet hele maal kwalijk nemen. Het is een kwestie van mevrouw die de strijk bout moet gebruiken. Die mannen zien die kreuken wel en hebben dol graag een goede vouw in de broek), maar ze zijn óf te nonchalant om zich er iets van aan te trekken óf ze hebben thuis al afgeleerd steeds op die kreuken te moeten wijzen en op het strijkijzer, dat meneer-zelf waar schijnlijk financierde. De zomer weet van geen ophouden met luwe temperaturen.Ml laaiende kleuren in de tuinen. Overdag i» dat een heel aardige attentie van moeder natuur. Maar wij laten ons niet in de maling nemen: 's avonds gaan de gordijnen alweer vroeg dicht en zijn wij dankbaar voor een bescheiden rijtje vlammetjes in de haard. De haard daar zitten wij meteen pal voor een stuk technische vooruitgang waarbij wij eigenlijk wel even met de ogen moesten knipperen. Want de tijd van de potkacheltjes, zuinig gestookt met stukken hout en denneappels en papierbriketten, ligt nog niet zo heel ver in het verleden. Toen waren wij al blij met een zielig beetje onberekenbare warmte, nauwelijks genoeg om voor een paar uur de ergste kilte te verdrijven. En nu Je houdt even een lucifer bij en Een lucifer? Kom nou, dat primitieve tijdperk zijn we ook alweer voorbij. Je draait maar even aan een knop en de volautomatische warmtemachine zet zich gedienstig in beweging. Ontsteekt zichzelf, gloeit aan tot behaaglijke kamertemperatuur en houdt die zorgvuldig constant door met elk vleugje koude luchi mee te veren. Er komt geen kolenkit, geen pook en geen aslade meer aan te pas. Wat zeg ik? over een jaar of wat wordt ons gehele zwarte werelddeel onder de grond definitief gesloten. En kunnen wij met onze achterlijke kolenkachel plus kit en schop hoogstens nog in het Roergebied terecht. Geen wonder dat onze brievenbus verstopt raakt van de fraaie folders over de voorlopig nieuwste warmtebron: de gashaard. En ik kan u verzekeren dat zo'n uurtje avondcursus in het gaswezen geen verloren tijd is. Integendeel: je steekt er wat van op en je neemt er wat van mee en dat gratis. En ten slotte moet zoveel moeite te onzen bate ook gewaardeerd worden. Complete brochures met fraaie kleurenfoto's en bijpassend romantisch proza bedoeld om regelrecht op ons licht bewogen gemoed te werken dat leg je zo niet naast je neer. Het is alles weelde wat het klokje thuis slaat, met die warmkleurige vloerkleden en die bizarre stoelen, die hanglampen als eendekorven of klokkenspelen. Maar vooral die fraai getinte, sierlijk gemodelleerde, gul uitstralende gashaarden. Hoe hebben die voortvarende fabrikanten van voorheen oma's vulkachel in zo korte tijd kans gezien die gezegende gasbel uit te buiten als een rijke bron van inspiratie en negotie. Haarden hebben nu ook eigen namen, zijn in zekere zin individuen geworden. Vroeger bestelden wij een nummer van een saaie catalogus. Nu koesteren wij ons bij een planeet, een schilder, een olympische godheid of een opera-componist. Waarom ook niet Het klinkt wel zo imponerend om tegen het bezoek te zeggen: Mag ik je onze nieuwe Venus voorstellen? Ja, we hebben de oude Rossini maar weggedaan de kleur van zijn mantel paste niet bij het zitmeubel. Wat dat betreft lijkt mij zo'n haardenprospectus een heerlijke bron van inspiratie voor een cabaretier. En voor een jeugdig socioloog die ploetert op zijn proefschrift. Want die kleurenfoto's met onderschriften in uitgekiend proza, onthullen niet alleen de voortreffelijkheid der gashaarden, maar ook de levensgewoonten van de moderne mens. Wie zo'n boekje doorbladert ontmoet daar een logerende modieuze oma die haar jongste kleinzoon een nachtzoentje geeft. Een kantoorman die doodop thuiskomt en alleen nog maar een kop koffie en de krant aankan. Een jonge gastvrouw die temidden van glazen heffende gasten een cadeautje uitpakt. Als over honderd jaar, wanneer al deze fraaie gietijzeren creaties allang op de schroothoop vergaan zijn, en iedereen zich in zijn plastic-wooneenheid behaaglijk koestert bij de uitstraling van een wandpaneel met kernenergie Als in dit computer-tijdperk een tv-commentator een programma „Vit de oude doos" verzorgt aan de hand van zo'n verschoten catalogus uit het archief Dan zal hij zijn verbaasd kijkerspubliek haarfijn kunnen vertellen hoe een jong echtpaar in het gastijdperk de winteravond doorbracht. Hij onderuitgezakt m zijn stoel, dommelend met de poes op schoot. Zij zittend op de grond temidden van uitgeschopte schoenen, bierflesjes, een platenspeler, kranten, een asbak vol sigarettepeuken, platenhoezen en een schaal vol brokjes kaas aan een prikker, van welke laatste zij er telkens een in haar gretig mondje stak, want zij had blijkbaar trek in iets hartigs door haar zeer zichtbare zwangerschap. ,.Een mens zijn zin is een mens zijn leven" dadelijk toegegeven. En misschien is het wel aartsconservatief om zwaarwichtige conclusies uit zo'n luchtige reclame-folder te trekken. Maar in al die fraaie interieurs vol super-de-luxe wooncomfort heb ik maar twee jongedames bezig gezien met bladeren in een illustratie. Twee kinderen die aan tafel een spelletje deden en een grijsharige mevrouw die naar de radio zat te luisteren. De rest deed nagenoeg niets. i-Lf\jnj-u-uTj-ij-uar<i''Li-»-i.rLri.i-ii^ni-i-ii^i-ii-i—<-1-1-1-1-1-1- - - - - Huisvrouw eigenlijk modern manager üet woord huisvrouw vind ik net zo vervelend als de uitdrukking moeder-de-vrouw. Zouden we in plaats van over „huisvrouwen van Nederland", nu niet gewoon kun nen praten over „vrouwen van Ne derland", ongeacht of die vrouwen alleen maar een mixer? Wat vindt u nu van dat woord huis vrouw, heb ik gevraagd aan de heer J. Hoffman, directeur van de vakbeurs Femina in Rotterdam. Eigenlijk een naar woord: huis- vrouw. Ik moet, als ik dat woord hoor, altijd denken aan goeiige, lieve moedertjes. Met een schortje voor, en pieken haar over het voorhoofd, 'n Beetje tob- berige, bezorgde mensjes. Die diep in de put zitten als de aard appeltjes slecht afkoken. Die al tijd een beetje naar spruitjes rui- De Italiaanse schoenen hebben nog steeds ronde neuzen en blokhakken, maar dat wil niet zeggen, dat ze plomp zijn als enige seizoenen terug, integendeelde ronde neuzen zijn inmiddels afgeplat en de blokhakken zijn niet meer de anonieme klossen, die maar lukraak onder elk type schoen werden gezet. Iedere schoen heeft nu zijn eigen blokhak, die in stijl en lijn steeds is aangepast aan het geheel. Een betrekkelijk nieuw materiaal is corfameen soort kunstleer, dat steeds meer gebruikt wordt voor schoenen en tassen. Voor de komende winter is corfam met reptieleffecten waarschijnlijk de veelgeprezen ver vanger van het weer heel moderne, maar bepaald niet goedkope slange- en krokodilleleer. (Foto rechts) Een gemakkelijke schoen met opgeknipt voorblad en zilveren gesp van de Italiaanse ontwerper Mario Valentino. Het model is uitgevoerd in grijze corfam met cobra-effect. (Foto links) Laag uitgesneden schoen van Silvia di Fiorentina in zwart cor fam met krokodil-effect. De vrij lage hak heeft een ovaalvorm. ken. En voor wie groene zeep d« belangrijkste cosmetica is. Dat woord „huisvrouw" is sterk ver ouderd. We moeten er maar gauw een nieuw woord voor verzinnen. Als directeur van Femina ben ik elk jaar gastheer van tienduizen den huisvrouwen en ik ben dan altijd geneigd ze „huisdames" te noemen. Oók een verkeerd woord, dat geef ik direct toe, maar het komt er dichter bij. De moderne huisvrouw is een soort manager die als alle managers een aantal functies tegelijk bekleedt. Ze moet verstand hebben van tech niek. Ze moet pedagoge zijn. Ze moet haar weetje weten van me dicijnen. En van vitamines, kool hydraten, vetten want ze is ook al diëtiste. En ze is adviseuse voor seksuele zaken omdat tegen woordig zelfs kleuters dat verhaal tje van de ooievaar of de rode kool niet meer slikken. rJe is econome: prijs- en kwali- teitsbewust. Ze kent het belang van recreatie. "Ze is geïnteres seerd in politiek. Ze neemt daad werkelijk deel aan het sociale le- van. Haar damesblad is een vak blad geworden (zoals de „dames- beurs" Femina van heel vroeger een vakbeurs is geworden). De huisvrouw van vroeger bestaat niet meer. Ze zou zich niet thuis- voelen in deze wereld. Omdat ze niet kan autorijden (zelfs niet méérijden). Omdat ze zou blozen bij negen van de tien televisie programma's. Omdat ze zich le lijk zou bezeren aan de meeste van de moderne huishoudelijke apparaten. Omdat (diepvries) spruitjes tegenwoordig niet eens meer naar spruitjes ruiken. Om dat ze dag-in dag-uit het slacht offer van. handige „harde verko pers" zou worden. Omdat ze de helft van wat in de krant staat niet zou begrijpen. Omdat ze niet met haar kinderen zou kunnen praten. Fn haar plaats is een nieuw soort 1 huisvrouw gekomen die dat herhaal ik nog even eigenlijk een andere betiteling zou moeten krijgen. Misschien is die nieuwe huisvrouw wel iets minder lief dan de oude, iets harder, iets za kelijker, iets móóier ook in de be tekenis vanbeter gekleed, be ter verzorgd. Maar welke huisvrouw mij nu liever is, de „oude" of de „nieuwe"? Wel, vraagt u me dat u in mijn kwaliteit van Femina-directeur of van Món?l De Haagse mode-ontwer per Gerard Brussé toon de zijn wintercollectie hoe den. Op de foto een hoed in twee kleuren groen, in wollen georgette met bijpassende japon. Een hoed van Gerard Brussé. Deze is uitge voerd in bedrukt jersey ei} draagt de schone naam Is<i dora, geïnspireerd op de da% seres Isadora Duncan. w«

Digitale periodieken - Gemeentearchief Veenendaal

De Vallei | 1969 | | pagina 14