Hoe minder men weet
des te meer is men tegen
Angst voor de
COMPUTER zit er bijzonder diep in
Niet enkel technische kwestie
Vooral ook sociaal probleem
OOK STEWART PLEIT
VOOR DE E.E.G.
VEILING SEPTER HEL
Koolstofvezel om
metalen te
vervangen
„Papiergoud"
van I.M.F.
Groei gaat
steeds sneller
Hulpactie NVV
voor Curacaose
vakbeweging
Israëlische spion
gepakt
Duitsland bestelt
Starfighters
DONDERDAG 2 OKTOBER 1969
T^r is in het algemeen sprake van een duidelijke angst voor de invoering van
-*-J een computer, een angst, die soms zeer diep gaat. Er is een geval bekend
van een man, wiens vader zich zo veel zorgen maakte over de komst van een
computer, dat hij een ernstige hartaanval kreeg. Opmerkelijk is, dat deze weer
standen niet alleen geconstateerd kunnen worden bij het .gewone personeel",
maar ook bij chefs en middenkader.
"Mensen, die het minst van de computer weten, moeten tot de felste tegen-
standers worden gerekend. Voorstanders zijn degenen, die weten wat een
computer is en beseffen, hoe deze nodig kan zijn voor de vooruitgang van de
bedrijfsorganisatie en voor de mensen, die in deze organisatie werkzaam zijn
Dit zijn de bevindingen van de heer D. Elizur, een Israëliër, die kortgeleden aan
de Rijksuniversiteit van Utrecht promoveerde en voor zijn proefschrift een on
derzoek instelde naar de „gedragingen in organisaties ten opzichte van de com
puter".
LONDEN Britse deskundigen op
het gebied van de kernenergie hebben
vandaag bekend gemaakt dat zij 'n me
thode hebben ontwikkeld om op goed
kope wijze 'n vezel uit koolstof te ma
ken, die metaal, thans verwerkt in
automobielen, vliegtuigen en andere
produkten, zou kunnen gaan vervangen.
Dc koolstofvezel zou vier maal zo
sterk zijn als metaal maar ook vier
maal zo licht.
Op het ogenblik kost het nieuwe ma
teriaal, gemaakt van de koolstofvezel,
nog tussen de 50 en de 100 pond (120
tot 140 dollar) per pound (ruim 45
gram), maar de prijs zal bij grote pro-
duktie veel lager komen te liggen, en
vermoedelijk minder dan 5 pond (12
dollar) per pound gaan bedragen.
In het researchstation voor de kern
energie te Harwell heeft men reeds ve
zel met een lengte van ruim 300 meter
vervaardigd, in samenwerking met de
koninklijke research-inrichting voor de
luchtvaart in Farnborough.
WASHINGTON De ministers van
Financiën yan de 10 grootste industrie-
Janden van het Westen, verenigd in ,de
„groep van 10", hebben gisteravond
hun instemming betuigd met het plan
van het Internationaal Monetair Fonds
(IMF), „speciale trekkingsrechten", zo
genaamd „papiergoud" in te voeren,
ter uitbreiding van de internationale
liquiditeiten.
De ministers verklaarden na afloop
van hun vergadering dat zij het eens
waren met het schema van IMF-direc-
teur Pierre Paul Schweitzer, om in de
komende drie jaar voor een totaal van
9,5? miljard dollar aan speciale trek
kingsrechten te creëren. De ministers
hadden hier reeds in beginsel overeen
stemming over bereikt op onderhande
lingen die in juli in Parijs zijn gevoerd.
„De groep van 10" heeft ook afgespro
ken regelmatig vergaderingen van ver
tegenwoordigers van de 10 landen te be
leggen over de ontwikkeling en moge
lijke verbetering van het internationaal
monetair stelsel.
BEIROET Een Syriër die voor ue
Israëlische geheime dienst werkte, is
twee weken geleden in Beiroet gear
resteerd. Dit heeft woensdag het Li
banese blad Al Anouar bericht.
De spion, de 25-jarige Khayed Al
Hazouri, was in Beiroet opgeleid door 'n
jonge Joodse vrouw* Via Cyprus ging
hij naar Israël, waar hij zich ging
specialiseren in luchtvaartzaken, voor
al wat betreft de Mirage, de Skyhawk
en de Mig-21. Hij volgde daar ook ta
lencursussen en kreeg les in judo en
het maken van microfilms.
Meestal en geheel ten onrechte wordt de invoering van de computer als een in
hoofdzaak technische kwestie beschouwd, zo is de conclusie van de heer Elizur, die
in Jeruzalem een functie vervult, vergelijkbaar met hoofd van de rqkspsychologi-
sche dienst in Nederland.
De groei van het aantal com
puters zal vermoedelijk steeds
sneller gaan. De heer Elizur heeft
becijferd, dat in 1975 West-Duits-
land er 8200 zal hebben, Enge
land 6400, Nederland 1150, Dene
marken 600, Oostenrijk 550, Grie
kenland, Ierland en Portugal ie
der 350. De cijfers voor deze lan
den waren in 1965 resp. 1880,
1400, 260, 130, 125 en ieder 75.
In 1955 beschikten in West-Euro
pa alleen West-Duitsland en En
geland over computers (resp. 5
en 15).
AMSTERDAM Op het vanochtend
In Amaterdam geopende driejaarlijk
se congres van het NVV heeft NVV-
voorzitter A. K. Kloos een hulpactie
aangekondigd ter ondersteuning van de
verdere uitbouw van de Curacaose vak
beweging. De actie „Spring bij" is een
geldinzameling onder de leden.
De heer Kloos zei dat de jonge ent
housiaste vakbeweging op Curagao het
moeilijk heeft. Zij mist de nodige erva
ring en ook de mankracht om de tal
rijke problemen tegelijk aan te pakken.
Het scholingscentrum, waaraan ook het
NW een steentje heeft bijgrdragen,
noemde de NVV-voorzitter een winst
punt. De Nederlandse regering en met
name minister Bakker gaf hij een pluim
voor de wijze waarop financiële pro
blemen konden worden opgelost.
MüNCHEN. Het Westduitse minis
terie van Defensie heeft de firma
Messerschmidt-Bölkow-Blohm Voss
in München een order verstrekt voor
de bouw van 50 Starfighters voor de
Westduitse luchtmacht en marine.
Naar de firma meedeelt, beloopt de
waarde van de order 161 miljoen mark.
Begin 1970 zullen de eerste Starfigh
ters gereed zijn en daarna zullen per
maand drie toestellen worden afgele
verd.
Hij is van mening, dat aan de soci
ale aspecten bij overschakeling op com
putergebruik minstens zoveel aandacht
besteed moet worden als aan de tech
nische kwesties. Dat zou kunnen door
teams samen te stellen van technische
experts en sociaal deskundigen, die ge
zamenlijk het personeel geleidelijk naar
het gebruik van de computer kunnen
doen toegroeien.
/Het onderzoek van de promovendus
richtte zich op de voorwaarden waar
onder positieve dan wel negatieve re
acties zijn te verwachten bij de invoe
ring van computers. Hierbij werden 450
personeelsleden en staffunctionarissen
van een achttal ministeries, een bank
en van de PTT ondervraagd.
Bijna alle geënquêteerden, die al met
een computer te maken hebben, zeiden
dat hun werk was veranderd n ade in
voering. Meer dan de helft van hen
kreeg een andere functie. Verscheide-
nen erkenden bezorgd te zijn geweest,
dat zij het plezier in hun werk door de
computer zouden verliezen, dat zij moei
lijkheden zouden ondervinden, zouden
worden overgeplaatst en misschien wel
ontslagen. De vrees voor de computer
zo wordt in het proefschrift gesteld, is
groter geweest dan menigeen heeft
verteld.
Het overgrote deel van' de geënquê
teerden meent dat na de komst van de
computer meer van hen wordt ver
wacht. Men moet nauwkeuriger zijn,
meer weten en meer verantwoordelijk
heid combineren met een grotere werk
lust. Het merendeel klaagde daar niet
over, maar was evenmin enthousiast
over de wijzigingen. Dé ondervraagden
bleken bijzonder geïnteresseerd in de
wezenlijke veranderingen van hun werk.
Elke vergroting van variëteit in het
werk, van onafhankelijkheid en de
kans om anderen dienstbaarheid te
verlenen werd hoog gewaardeerd. Ver
scheidene ondervraagden hebben een
toeneming van de intrinsieke waarden
van hun werk geconstateerd, velen von
den dat er niets was veranderd en er
was toch nog een grote groep, die zich
negatief uitliet.
De veranderingen in de arbeids
vreugde hangen niet alleen af van
de computer, zo meent de heer Eli
zur in zijn proefschrift maar veel
meer nog van de manier waarop
nieuwe functies zijn ontworpen.
In de planning voor een technologisch
verandering zouden de organisaties
volgens de heer Elizur ruimte moeten
scheppen voor een intensief technisch
trainingsprogramma opdat de leiding
gevende staf zijn kennis verrijkt en on
bevangen d2 nieuwe ontwikkeling tege
moet treedt.
Dit moet in een vroegtijdig stadium ge
beuren zodat de leidinggevenden ac
tief kunnen zijn bij de invoering van
het nieuwe systeem, opdat zij hun on
dergeschikten tijdig én juist kunnen
informeren en trainen in de nieuwe
werkwijzen en in staat zijn de proble
men van anderen met betrekking tot
de computer te kunnen opvangen. Een
actieve staf, vriendelijk en bemoedi
gend, kan bijdragen tot de mogelijk
heid van de organisatie om zichzelf te
veranderen.
De heer Elizur constateert in zijn
proefschrift dat nu de tijd is gekomen
waarin diepte-studies moeten worden
gemaakt naar de menselijke aspecten
rohd de invoering van computers in or
ganisaties. Waarom wordt de ene com
puter sneller en gemakkelijker geac
cepteerd dan de andere? De eerste stu
dies, aldus de promovendus, waren si
tuatieschetsen in de breedte, het gaat
nu om een beter inzicht in oe beweeg
redenen van gedragingen in organisa
ties waar de computer voor de deur
staat. In zijn dissertatie waarschuwt de
heer Elizur voor technici, die wellicht
onbewust, denken vanuit een wereld
waarin de mens in feite slechts een
verlengstuk is van de machine, een
soort aanvullende handle. Deze vorm
van denken betekent een groot gevaar
bij de invoering van de computer. Het
geeft de employé het gevoel te worden
ontwaard.
BRIGHTON De Britse minister van
Buitenlandse Zaken, Michael Stewart,
heeft op het jaarlijkse congres van de
Britse partij van de Arbeid te Brigh
ton gezegd, dat het land zich bij de
EEG moet aansluiten, of anders meer
en meer economisch in het nadeel
komt te verkeren.
„De Euromarkt beschikt, en Groot-
Brittannië doet dit niet, over een vast
en groot afzetgebied", zei Stewart.
In de jaren 1958 tot 1968 is de Britse
produktie per man-uur met 45 procent
Veilbericht van de Tielse veiling Scpter van woensdag 1 oktober 1969
Opgave na klasse mm maat
70/75
75/opw
65/70 60/65 50/60
1
30—64
2
10—30
10—15
16—24
33—39
28—42
14—18
20—31
15—27
\ppelen
Bloemee
x Cox Orange k.l 33—41 24—38 18—31 16—24 13—17
x Cox Orange k.2 29—37 20—35 17—28 12—23 10—15
Ingrid Marie k.2 27—31 25—33 21—24 13—20
James Grieve k.l2730 2833
James Grieve k.2 2629 2532 1821
x Notarisappel
Goudreinet k.l 2129 2022
Goudreinet k2 1826 1623 1519
Sterappel k.l 3335
Sterappel k72 37—39 22—37 11—29
Jasappel
Dijkmanszoet
Ellison Orange k.l 1418 1621
Ellison Orange k.2 1216 1115
Glorie van Holland k.2 1820 1719 1417
Fabrieksfruit blank per 100 kg 6,00.
Peren
Clapp's Favorite k.2
Doyenne de Cornice k.2 7779
Bonne Louise k.l
x Conference k.l
x Conference k.2
x Legiponts k.l
x Legiponts k.2 3136
x St. Remy 4758 3149
IJsbouten 4355 2546
Giezewildeman 6375 2258
Winterjannen 4449
Brederode 5669 4854
Maagdeperen k.2 1315 711 913
Beurre Alex Lucas k.2 31—33 30—32 28—30 26—31
Triomphe de Vienne 4650 3035
Perenkroet per 100 kg ƒ3,10.
Druiven Black Allicante 160170.
Bramen per doosje van 250 gram 5053.
Aardbeien per doosje van 250 gram 97116.
Groenten
Andijvie 5077; x Prinsessenbonen 79115 28—85; x Snijbonen 55125 3660;
Sla per 100 krop ƒ12,0024,00; Savooiekool 30—36; Prei 26—33 11—16; Rode
Kool 1720; Komkommers groene per stuk 2125; Spinazie 5162; Spruiten
50—65; Wortelen 5—18; x Tomaten per bakje export a 410486, export b 350450,
x export c 270389.
x hoofdaanvoer. Alles in centen per kg tenzij anders vermeld.
25—28
68—75
57—60
54—58
48—51
35—42
33—38
31—41
30—36
28—32
33—38
28—34
32—37
30—35
17—33
gestegen, maar met 64 procent in
Frankrijk en met 212 in Italië. „Ik
vraag me af, hoeveel leden van onze
partij door hebben dat de meeste Duit
se, Franse en Belgische arbeiders niet
alleen even goed af zijn als de Britse,
maar dat hun vooruitzichten beter
zijn".
Het zich aansluiten bij de EEG heeft
drie voordelen:
De zes landen van de EEG vormen
al het grootste enkele afzetgebied
van Groot-Brittannië en als het er
zich dus bij aansluit kan er nog veel
meer worden geëxporteerd.
Britse zakenlieden zouden worden
aangemoedigd om in Europa te gaan
beleggen en hun verkooporganisaties
aldaar te verbeteren.
Er zou een grotere gelegenheid ont
staan voor samenwerking op tech
nisch gebied, waardoor de Europese
welvaart zou groeien en men minder
afhankelijk zou gaan worden van de
Verenigde Staten.
In antwoord op de veelgehoorde kri
tiek dat de voedselprijzen in Groot-
Brittannië sterk zullen stijgen als het
land zich bij de Euromarkt aansluit,
zei de minister, dat zij omhoog zullen
gaan, maar dat dit ook zal gebeuren
als men afzijdig blijft.
De kosten van levensonderhoud zul
len in de eerste overgangsperiode on
geveer 3.5 procent stijgen, zei hij. De
landen van de EEG vinden hun prij
zen ook te hoog en er wordt op het
ogenblik veel en hard nagedacht over
de landbouwpolitiek van de gemeen
schap.
De Britse minister van Financiën,
Roy Jenkins (juist »erug van de Wash-
ingtonse conferentie van het Inter
nationale Monetaire Fonds) heeft op de
jaarvergadering gezegd dat sinds deze
lente het overschot op de Britse be
talingsbalans, berekend op een jaarge
middelde. ongeveer 500 miljon pond
(1200 miljoen dollar) bedraagt.
Het land moet het overschot in de
eerste plaats gebruiken om de interna
tionale schulden af te lossen en in de
tweede plaats om er de export nog meer
mee te versterken.
George Brown, plaatsvervangend lei
der van de Britse Labourpartij, heeft
woensdag op het partijcongres in
Brighton verklaard, dat de prijzen- en
inkomenspolitiek van de regering een
noodzakelijk middel is om te komen tot
een eerlijke verdeling van de stijgende
welvaart als gevolg van de technolo
gische revolutie. Brown zei zich be
wust te zijn van de emoties en argwaan,
opgeroepen door de loonstop. Niet ver
der zoeken naar aanvaardbare beper
kingen zou echter nog gevaarlijker zijn.
