KLEINE MEERDERHEID VAN MENING:
„Premier niet rechtstreeks
kiezen" zegt commissie
Getuigen pro opper
De Jong vrezen
represailles
IIHm
m
Stuk uit de vijftiende eeuw op tv
5 jaar Con&Verdonck in Arnhem.
Is dat geen mooi moment om een
Pers te kopen?
Con&Verdonck
tveeks nieuwe i Toch vinden negen van de zeventien leden, dat een uitspraak van de kiezers
grondrechten
voor burger
voorgesteld
Tegen Godett
2 jaar geëist
gashaarden
die u moet zien!
ffllJnHRRDTS
Luns brengt twijfel over
inzake verkiezing W.-Irian
Voor doden kind
vier jaar
Verpleegtehuis
staat leeggeen
vergunning
Bij sport liever
geen vlag dan
moeilijkheden
Slachtoffers
verkeersongeval
REGERING WIL
BERAAD OVER
GRONDWET
AFRONDEN
Spanje voor
vakantie bij
Nederlanders
het meest
in trek
Tienjarenplan
in Nijmegen met
dure objecten
PvdA wil contact
met PSP en PPR
in Rotterdam
In Algemene Vergadering V.N.
Alarmcentrale
A.N.W.B. had
druk seizoen
Maagdenhuis nu
beveiligd tegen
bezetting
Incasseerder
verloor f4000,-
Drie Heerlense
jongelui zoek
BIJ KAMERVERKIEZING KAN TEGELIJKERTIJD OVER
AANWIJZEN FORMATEUR WORDEN GESTEMD
(Antilliaan*
Statenlid)
Kiesrecht
LIJSTVERBINDINGEN
LEEFTIJD
Censuurverbod
Processies
in mijn huis staan meu
belen om in te leven.
Mooie, eerlijke meube
len - van
(bij uw dealer)
HOOFDPIJN poiders
werken verrassend
Overwerk voor studie
van z'n kinderen
ONDER EDE
MILITAIR
UITGESLOTEN
DNC-vertegenwoordiger
uit KVP-commissie
Con Verdonck Arnhem is jarig. En trakteert.
Op een geweldige expositie van de mooiste
Perzen uit de complete Con Verdonck-collectie.
Die moest u maar snel komen bekijken.
Vooral omdat er een speciale serie bij zit,
die we van verjaardagsprijzen hebben voorzien.
U kimt ze herkennen aan het rode prijskaartje.
En ze zijn er maar tot 10 oktober. Welkom.
Arnhem Gele Rijdersplein 41
DONDERDAG 2 OKTOBER 1969
99
DEN HAAG De Staatscommissie Cals-Donner wijst in grote meerderheid
-p) S de rechtstreekse verkiezing van een minister-president af.
over de persoon van de optredende premier ook verenigbaar kan zijn met de
a a grondslagen van ons parlementaire stelsel.
DEN HAAG De staatscommis
sie Grondwet-Kieswet (de sttatscom-
missie Cals-Donner) stelt in haar
tweede rapport nieuwe grondrech
ten voor: het recht om het eigen
CURACAO De vrees voor onlus
ten nam gisteren op Curagao snel toe,
nadat in de rechtszaak tegen het Sta
tenlid Wilson (papa) Godett een forse
eis was gevallen. De officier van jus
titie vroeg twee jaar gevangenisstraf
met aftrek wegens verstoring van de
openbare orde en opruiing tot
brandstichting.
Godett, eerstgekozene voor het Be
vrijdingsfront in de Antiliaanse Sta
ten, had begin deze week bij zijn be
ëdiging nog gezegd dat hij verwachtte
snel vrij te komen. Het verzoek tot on
middellijke invrijheidstelling van zijn
raadsman werd gisteren afgewezen-
MAASTRICHT Er heerst een groot onbehagen bij verscheidene leden van
de Rijkspolitie in het district Roermond, die op 24 september voor het ambte
narengerecht in Roermond een gunstige getuigenis voor opper De Jong uk
Herten hebben afgelegd. Zij^vrezen dat zij zich hiermee het ongenoegen op de
hals hebben gehaald van hun superieuren die alle vertrouwen in opper De
Jong hadden opgezegd.
In een ingezonden stuk in een plaatselijk blad merken enkele rijkspolitiemannen
op, dat tijdens de zitting van het ambtenarengerecht de commandant van de rijks
politie in het district Roermond, majoor W. Hulsmans, een hoogst vreemde indruk
heeft gemaakt en medeschuld draagt aan de scheve verhoudingen.
Nieuw Is het door de commissie
voorgestelde artikel vier, waarin het
passief en actief kiesrecht als een
grondrecht worden beschreven. In
Dat zou kunnen als tegelijk met de
Tweede-Kamerverkiezingen in één ron
de over de aanwijzing van een for
mateur wordt gestemd. Krijgt geen en
kele kandidaat de absolute meerder
heid dan moet de kabinetsformatie op
dc oude voet gebeuren.
Een minderheid van acht leden (me
vrouw Fortanier-De Wit en de heren
Jeukens, Kan, De Pous, Scholten, Si
mons, Prins en Verbrugh) wijst dat
voorstel af op grond van o.m. deze be
zwaren: aantasting van het parlemen-
land te verlaten, het recht om In- taire stelsel, de gekozen premier zou
lichtingen te garen, het recht geen meerderheid van de hem steu-
van betogen en telefoon- en tele- nende partijen in het parlement kun-
gramgcheim. nen hebben, de dwang op langere ter-
De commissie vindt ook dat de mijn tot een tweepartijenstelsel, het
rechter voor de burger in de bres bemoeilijken van de positie van de
moet kunnen springen door wetten Kroon bij de formatie,
te toetsen aan de grondwet. Een min- In het eerste rapport van de staats-
derheid van zes leden (de commissie S commissie sprak een meerderheid zich
telt 17 leden) wijst de rechterlijke S uit tegen de verdeling van het land in
toetsing af. twaalf afzonderlijke kiesgebieden. In
S het tweede rapport is dat niet meer
zo.
Twaalf leden pleiten voor twaalf
kiesgebieden, waarbinnen de lijsten van
verschillende partijen kunnen worden
j verbonden. Die lijstverbindingen moe
de voorstellen van de staatscommis- ten dan wel een landelijk karakter
sie is de bepaling die gaat over vrij- hebben!
heid van meningsuiting ruimer op- Vijf 'leden (mevrouw Fortanier-De
gezet dan het drukpersartikel in de Wlt en de heren Jeukens, Kan, Si-
huidige grondwet. Toespitsing op m0ns en Verbrugh) handhaven hun
het gedrukte woord is niet meer in - bezwaren. zij vinden het „een
overeenstemming met de werkelijk- - gevaarlijk experiment om de ontevre-
heid van nu, meent de commissie. denheid die over het huidige partijwe-
Naast drukpers zijn met name ra- zen bestaat uitsluitend op het kiesstel-
dio^ en televisie naar voren geko- af te reageren".
De staatscommissie wijst een twee-
rondenstelsel voor de kamerverkiezin
gen af.
Over de wenselijkheid en omvang
van een verlaging van de leeftijden
voor het actief en het passief kies
recht wordt in de commissie verschil
lend geoordeeld. Toch is overeenstem
ming bereikt over een voorstel. Dat
houdt in: deze leeftijden worden ge
lijkgesteld. Zij zijn gelijk aan de bij
de wet geregelde leeftijd voor de al
gemene meerderjarigheid, maar zij mo-
men.
In het voorgestelde artikel is een
verbod van censuur vooraf opgeno
men voor meningsuiting door ge
schrift, radio en televisie. Ook wil
de commissie vastgelegd „dat het
verlenen van zendvergunningen voor
radio en televisie bij de wet wordt
geregeld met inachtneming van het
belang van een geschakeerde om
roep."
Niet los daarvan ziet de commis- -- - -
sie de vrijheid van nieuwsgaring. gen lager dan achttien jaar zijn.
Ook dit recht is in het voorgestelde
artikel ondergebracht. Een minder-
heid van acht leden zou het censuur- S
verbod willen uitbreiden tot film en
toneel. Vijf leden aarzelden op dat
punt.
Naast godsdienstvrijheid wordt ook
de vrijheid van levensovertuiging
gewaarborgd (artikel zes). In dat
artikel is de principiële vrijheid tot
het houden van openbare godsdienst-
J oefeningen buiten gebouwen en be-
sloten plaatsen vastgelegd. Daarmee
zal het zogeheten processieverbod
jj uit de grondwet verdwijnen. De com-
missie Cals-Donner is het eens met
5 belastingvrijdom voor het Konink-
lijk Huis.
AMSTERDAM De Amsterdamse
rechtbank heeft gisteren de 25-jarige
Robin de J. uit de hoofdstad veroor
deeld tot vier jaar gevangenisstraf met
aftrek wegens zware mishandeling en
doodslag van een vierjarig kind.
De J. had het jongetje, een „voor
kind" van zijn vrouw, in april van dit
jaar in zijn bedje willen gooien. Toen
het kind op de grond viel, schopte De
J, het tegen lichaam en hoofd.
RILLAND-BATH De tachtig bed
den in de nieuwe vleugel van het ver
pleegtehuis Huize de Werfkampen in
het Zeeuwse dorp Rilland-Bath staan
al sedert half juli, toen de nieuw
bouw gereed was, leeg. Het verpleeg
tehuis werd uitgebreid, omdat er ge
brek was aan ruimte voor de verple
ging van demente bejaarden.
Nog steeds heeft de minister van So
ciale Zaken en Volksgezondheid de di
rectie van het verpleegtehuis geen er
kenning verleend vólgens artikel 70
van de Krankzinnigenwet. Zolang deze
erkenning er niet is, mag het gebouw
niet worden gebruikt.
Een groot aantal demente bejaarden
in Zeeland wordt nog in zieken- of
bejaardentehuizen verpleegd bij ge
brek aan ruimte. Er zouden noodge
dwongen ook dementen in verpleegte
huizen buiten Zeeland verblijven.
DEN HAAG De regering meent
nog steeds, dat bij internationale sport
manifestaties beter geen vólksliederen
kunnen worden gespeeld, als daardoor
de schelding tussen sport en politiek
gevaar zou kunnen lopen. De regering
vindt die scheiding noodzakelijk.
Premier De Jong antwoordt dit na
mens zijn ambtgenoot Luns van Bui
tenlandse Zaken op schriftelijke vra
gen van het Tweede-Kamerlid J. J.
Voogd (PvdA).
De Nederlandse regering heeft geen
bezwaar tegen het hijsen van de vlag
of het spelen van het volkslied van
Oost-Duitsland bij internationale sport
manifestaties. De landen van de NAVO
zijn kort geleden overeengekomen daar
tegen geen bezwaar te zullen maken.
ADVERTENTIE
KORTE LIJNBAAN 21 TEL 010/112955 ROTTERDAM
GROTE MARKTSTR. 5 TEL 070/116162 DEN HAAG
MARIAPLAATS2 TEL 030/18900 UTRECHT
BRINK 93 TEL 05700/12411 DEVENTER
UTRECHT Van het ernstige ver
keersongeluk op de Rijksweg Arnhem-
Utrecht, waarvan wij reeds gisteren
melding maakten, zijn de namen van
de beide slachtoffers bekend. Het zijn
de ')8-jarige dr. S. J. Hamming en de
43-jarige mr. J. de Jonge beiden uit
Arnhem en advocaat-procureur van be
roep. Zij werden bij de aanrijding op
slag gedood.
ADVERTENTIE
DEN HAAG De regering zal het al
begonnen beraad over de voorstellen
van de staatscommissie Cals-Donner
over wijziging van Grond- en Kies
wet afronden nu ook het tweede
rapport binnen is.
Daarna brengt zij de Tweede Kamer op
de hoogte van een voorlopig stand
punt over de hoofdlijnen van het
beleid.
Nog dit jaar zal met de bijzondere
commissie uit de Tweede Kamer
overleg worden gepleegd. Tegen het
einde van dit parlementaire jaar kun
nen wetsontwerpen over een gedeel
telijke herziening van de Grondwet
worden verwacht.
ADVERTENTIE
Hiertoe
gerechtigd
I
DEN HAAG Bij twintig procent
van de Nederlanders die hun vakan
tie in het buitenland doorbrengen,
is Spanje favoriet. Het is nu meer
in trek dan welk ander land ook.
Deze conclusie komt naar voren uit
een onderzoek dat het bureau Ogilvie
(Amsterdam) in opdracht van de
ANWB heeft ingesteld. De enquête
heeft betrekking op de Vakantieplan
nen van de Nederlandse Gezinnen
voor de periode met 1969mei 1970.
Er werden 1100 mensen ondervraagd.
Tweede op de ranglijst staat West-
Duitsland (18 pet.) dat van de eerste
plaats zou zijn verdrongen en drie is
Oostenrijk: 13 pet. De kust van Ita
lië staat vierde (8 pet.), België en
Luxemburg nemen de vijfde plaats in
(7 pet.), de overige delen vgn Italië
en Zwitserland delen de zesde plaats
met elk zeven procent.
Uit het onderzoek bleek verder dat in
mei van dit jaar 72 procent van de
Nederlandse gezinnen van plan was
om met vakantie te gaan. Vastge
steld werd dat 81 procent van de on
dervraagden één keer per jaar met
vakantie gaat, zeventien procent
twee keer en twee procent meer dan
twee keer.
Nog een conclusie: 53 procent van de
Nederlanders houdt vakantie in eigen
land, 47 procent zoekt het verder
weg.
NIJMEGEN De gemeente Nijme
gen heeft een investeringsplan voor de
komende tien jaren opgesteld voor een
totaalbedrag van 467 miljoen.
Enkele onderdelen uit het plan zijn:
een tweede kunstijsbaan (400 meter
wedstrijdbaan), een ski-oefenhelling,
een museum voor beeldende kunst, het
project-benedenstad, zwembaden, een
verbouwing van het stadhuis, televisie-
verkeersregelaar, sport- en recreatie
mogelijkheden en jeugdwerk.
Het benodigde geld zal hoofdzakelijk
door middel van leningen en gemeente
lijke belasting verkregen moeten
worden. Burgemeester mr. Th. de
Graaf, sprak van een onhaalbare kaart
onder de huidige omstandigheden, daar
men van overheidswege toestemming
verwacht tot het aangaan van leningen
tot twintig miljoen gulden per jaar. In
dit geval zullen verschillende plannen
uitgesteld moeten worden.
In januari 1970 komt het plan in dis
cussie. De burgerij zal hierbij ook een
woordje meespreken.
ROTTERDAM Partij van de Ar
beid, PSP en PPR voeren in Rotter
dam besprekingen over een samengaan
tijdens de eerstvolgende verkiezingen.
PvdA-voorzitter C. Roozemond zei gis
teren dat als tot zulk een samenwer
king wordt besloten, dit niet per se be
hoeft in te sluiten dat de drie partijen
met één verkiezingsprogramma komen.
NEW YORK De Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken, mr. J. M.
A. H. Luns, heeft in de algemene vergadering van de Verenigde Naties gezegd,
dat het Nederlandse volk twijfelt aan het stelsel dat de Indonesische regering
heeft gekozen voor de raadpleging van de Papoea's en aan de.wjjze waarop
het ten uitvoer werd gebracht. Hij zei mededeling hiervan in de assemblee als
zijn plicht te beschouwen hoewel officiële rapporten van de „daad van vrije
keuze" in West-Irian nog niet beschikbaar zijn.
Voor de toekomst hoopt de Nederlandse regering echter oprecht „dat de Indo
nesische regering in nauwe samenwerking met haar vrienden en wij reke
nen ons daarbij het gebied tot ontwikkeling zal brengen, terwijl zij daarbij
rekening houdt met de eigen aard van de bevolking.
De minister merkte ep dat in de ko
mende weken de algemene vergadering
geroepen zal worden dit punt, dat van
onmiddellijk belang is voor Nederland,
in behandeling te nemen. Thans was
het niet zijn bedoeling er lang bij stil
te staan.
Minister Luns deelde mee dat de Ne
derlandse regering heeft besloten te
verzoeken om het kapen van verkeers
vliegtuigen als een dringende zaak op
de agenda te plaatsen. De Nederlandse
regering heeft daarvoor twee motieven.
In de eerste plaats moeten volgens haar
de Verenigde Naties maatregelen aan
bevelen voor de veiligheid van het
luchtverkeer en de levens van luchtrei
zigers. En in de tweede plaats dienen
er stappen te worden genomen dat de
daders van die daden niet langer vrij
uit gaan. Hij kondigde aandat het de
bedoeling van de Nederlandse delega
tie is meer in bijzonderheden te tre
den in de algemene commissie van de
assemblee'.
Het kapen van vliegtuigen is een toe
nemende bedreiging van het luchtver
keer geworden. Minister Luns citeerde
cijfers volgens welke tot 1966 slechts 'n
paar gevallen werden gemeld. In 1967
waren er vijf gevallen, in 1968 27 en in
1969 tot half september al vijftig.
Minister Luns zei over een Europese
veiligheidsconferentie, zoals is voorge
steld door de Finse regering, dat de
Nederlandse regering zo'n conferentie
daadwerkelijk wil bevorderen en wil
deelnemen aan de beraadslagingen, zo
dra er aanwijzingen zijn dat een zekere
mate van succes verzekerd is. Sprekend
over Tsjecho-Slowakije in dit verband
zei min. Luns dat de Sovjet-Unie met
woord en daad duidelijk heeft gemaakt
dat zij zich niet gebonden acht aan
een van de fundamentele beginselen
van het internationale recht, namelijk
het beginsel van niet-inmenging in bin
nenlandse aangelegenheden en eerbied
voor de soevereiniteit van andr lan
den.
DEN HAAG In de periode tot en
met september van dit jaar hebben
personeel en voertuigen van de ANWB
2.500.000 kilometers moeten afleggen
om 1974 beschadigde voertuigen naar
ons land terug te brengen, een cijfer
dat in de overeenkomstige periode van
1968 1417 bedroeg.
Van de door de ANWB verstrekte
kredietcoupons werden in dezelfde pe
riode 10.060 gebruikt (in 1968 in hetzelf
de tijdvak 9337;, sleep- en monteurs-
kosten werden in 3231 gevallen vergoed
tegen 2881 maal in 1968. Er gingen 1217
radio-oproepen de ether in (in 1968:
1470) en in 289 gevallen reikte de
ANWB de helpende hand om patiënten
en stoffelijke overschotten te repatrië
ren.
DOORNENBURO Moment tijdens
de opnamen, voor de jeugdserie
,,Floris", een verhaal in twaalf af
leveringen, dat zich afspeelt rond
1500, waarvan de NOS-televisie op
zondag 5 oktober de eerste aflevering
op het scherm zal brengen.
(£j.e ook pagina 2)
AMSTERDAM Het bestuur van de
Universiteit van Amsterdam heeft zich
gewapend tegen eventuele nieuwe po
gingen om het Maagdenhuis, het ad
ministratieve centrum van de univer
siteit, te bezetten.
Het heeft enige tienduizenden gul
dens gekost om de maatregelen te
treffen; bovendien lopen in het ge
bouw permanent dag- en nachtwakers.
In het laatste nummer van Folia Civi-
tatis, het weekblad van de universitaire
gemeenschap, kan men erover lezen.
ROTTERDAM Magazijnmeester C.
Heins (46) heeft ruim vierduizend gul
den verloren. Het geld had hij in de
avonduren bijverdiend met incasso-
werk dat hij doet om zijn kinderen te
laten studeren.
Maandagavond moest de heer Heins
het geld 4025 gulden afdragen bij
de Hollandse Assurantie en Finaneie-
rings Onderneming in Maassluis.
„Waarschijnlijk heb ik het geld niet
in de binnenzak van mijn colbertjasje
gestoken, maar ernaast. Toen ik van
mijn huis (in de Heemraadstraat) ging
om mijn bromfiets op de Hooidrift op
te halen, moet het tussen mijn kleren
uit op straat zijn gevallen", zegt de
heer Heins.
Hij doet zijn verhaal met zachte
stem, en is nog steeds overstuur. Hij
weet niet hoe het verloren bedrag terug
te betalen. Wel weet hij dat de studie
van zijn kinderen zijn dochter stu
deert medicijnen, zijn zoon is toekom
stig boekhouder niet onder dit onge
luk mogen lijden.
„Wij vragen ons af nu opper Dt
Jong hiervoor heeft moeten hangen,
wat de algemeen inspecteur van het
korps Rijkspolitie met deze (onbetrouw
baar gebleken) districts-commandant
gaat doen. „Voor zeer veel leden van
het district Roermond is dit thans een
beklemmende vraag", zo staat in
het Ingezonden stuk.
Een van de betrokken collega's van
opper De Jong merkte gisteren op: „De
zeven politiemannen die voor opper De
Jong op de bres sprongen zijn meest
oudere mensen die niets meer te ver
liezen hebben.
„Ik heb tijdens de zitting onder ede
de waarheid vertelt. Het kan zijn dat
dit nare gevolgen voor mijn carrière
zal hebben, al geloof ik niet dat da
korpsleiding zo kinderachtig zal zijn om
represaillemaatregelen te nemen. Toch
verwachten de mensen dat er iets zal
gebeuren. Ik heb voor de zitting van
het ambtenarengerecht contact gehad
met collega's die de zitting gewoon niet
durfden bij te wonen. Dat is toch te
gek om los te lopen, we leven toch niet
in Rusland".
Een andere getuige, die evenmin zijn
naam gepubliceerd wilde zien, vertel
de: „Er heerst momenteel een zekeT
onbehagen in dit district".
„Als je in een dergelijke zaak moet
getuigen, denk je aan je gezin, aan je
bevorderingen en aan de mooie stand
plaats die je eens hoopt te krijgen. Het
korps is immers nog altijd op militai
re leest geschoeid. Maar je bent ge
dwongen de waarheid te vertellen ook
al is die niet zo prettig voor je supe
rieuren".
„Ik ben bezig een huis te bouwen.
Mijn vrouw zei: „Als ze je maar niet
overplaatsen zodra het huis klaar is".
En mijn collega's zeggen: „Als je met
een officier iets te doen krijgt, dan zit
je ook bij zijn opvolger scheef."
Mr. A. Messchaert, officier van justi
tie en het hoofd van het parket Roer
mond, acht het uitgesloten dat de korps
leiding maatregelen in de zin heeft te
gen de rijkspolitiemannen die ten gun
ste van opper De Jong hebben gespro
ken.
„Ze hebben naar eer en geweten vol
daan aan een wettelijke verplichting.
Niemand kan het hun kwalijk nemen
als zij onder ede op concrete vragen
een concreet antwoord geven. De open
hartige getuigenverklaring is een van
de belangrijkste steunpilaren van de
Nederlandse rechtspraak", aldus mr.
Messchaert.
HEERLEN. Sinds zondag 4 sep
tember worden vermist de 15-jarige
Francisca Helena Wilkens en 17-jari-
ge Paulus Leonard H. Nacinovic, bei
den uit Heerlen, en het 15-jarige meisje
Janny Molag uit Schaesberg.
Francisca Wilkens is 1.65 meter
lang, heeft donkerblond tot op de
schouders los hangend haar, zij draagt
vermoedelijk een donkerblauwe lakjas.
Het meisje Molag is ongeveer 1.50 me
ter groot en heeft lang tot op de schou
ders hangend kastanjebruin haar. Zij
heeft vermoedelijk een rood jack aan
en is een Indisch type. De jongen Naci
novic is ongeveer lang 1.70 meter, heeft
een smal postuur en glad middelblond
haar, dat in een scheiding is gekamd.
Hij is vermoedelijk gekleed in een don-
derbruin leren jasje. Uit naspeuring1/»
van de politie te Heerlen is gebleken
dat de jongelui in eikaars gezelschap
verbleven en dat zich nog een andere
niet bekende jongeman In hun gezel
schap bevindt.
DEN HAAG De vertegenwoordi
ger van het Democratisch Centrum
Nederland is uit de commissie getreden
die tot taak heeft het programma van
de Katholieke Volkspartij uit te diepen,
aldus hebben de kernleden van het
DCN meegedeeld.
ADVERTENTIE
vm--
