Over de
grenzen
Schorsing van Griekenland
nu vrijwel zeker
Verdierf
„Schaduw-synode" ook
in Rome bijeen
wajang"
87
LABOUR BELOOFT
WAARBORGEN TE
ZULLEN VRAGEN
Mao laat zich weer eens zien
„Mini-Beria" van Praag
wordt in eer hersteld
Vragen
nu,
cent
Raad van Europa moet beslissen
Stoomboot uit
1843 kiest I
weer zee
Rode top naar
DDR-feest
Grieks prinsje
heet Nicolaas
Gelijk met
Novotny
Gina won proces
van fotograaf
Luchtaanvallen
van Israël
BIJ DE
Peter en Helen Kroger
naar Polen
VERZET
planten mafgarine
Bronchiletten
TOETREDING TOT DE EEG
Waarborg
VRIJDAG 3 OKTOBER 1969
LONDEN. Het 126 jaar oude j
Engelse stoomschip „Great Britain" g
zal volgend jaar opnieuw zee kiezen,
na meer dan 'n eeuw voor anker
te hebben gelegen bij de Falkland-
eilanden.
Richard Gooldaf Adams de voor
zitter van een stichting die zich ten
doel stelt de Great Britain te red
den, heeft bekend gemaakt, dat een
onroerend-goedmagnaat, Jack Hay-
ward het benodigde geld voor het
overbrengen van het schip naar En
geland ter beschikking heeft gesteld.
De sleep van de Falklandeilanden
naar Bristol, waar de „Great Bri
tain" in 1843 te water werd gela
ten, zal vijf maanden duren.
De Great Britain is ontworpen door
Isambard Kingdom Brunei, Enge-
lands grootste scheepsbouwer in de
vorige eeuw. Het was het eerste
stoomschip voor de grote vaart, dat
uitsluitend door schroeven werd
voortbewogen. Het was ook het eer
ste schip met 'n dubbele kiel en wa
terdichte ruimen.
De Great Britain maakte haar
laatste reis in 1866. Bij het ronden
van Kaap Hoorn werd zij beschadigd
waarna zij bij de Falklandeilanden
aan de grond werd gezet. Lange ja
ren diende het schip daar als opslag
plaats voor kolen en wol, maar sinds
1933 lag het leeg.
Scheepsbouwer Ewan Corlett heeft
verklaard dat de conditie van het
schip, gezien de ouderdom, nog op
merkelijk goed is. In Bristol zal het
schip weer in zijn oude staat worden
hersteld.
ADVERTENTIE
LONDEN Het spionnenechtpaar
Morris en Lola Cohen, in Engeland be
kend onder de naam Peter en Helen
Kroger, zullen na hun vrijlating uit de
Britse gevangenis op 24 oktober naar
Polen gaan zo is door de Poolse am-
De Cohens, die door de Amerikaanse
regering als Amerikaanse staatsbur
gers worden beschouwd, zaten een ge
vangenisstraf van 20 jaar wegens spio
nage uit, tot de Britse regering hen be
sloot uit te wisselen voor de lector Ge
rald Brooke en twee andere Britten die
gevangenisstraffen in Rusland uitza
ten.
ADVERTENTIE
STRAATSBURG Als in december de ministers van de Raad van Europa
bijeenkomen, moeten ze besluiten bet Griekse lidmaatschap van deze Euro
pese organisatie te schorsen.
Liberalen en socialisten hebben dit donderdag in Straatsburg in de assemblee
van de Raad van Europa eensgezind betoogd. De raadgevende vergadering
heeft een aanbeveling aangenomen, ontworpen door de Nederlandse socialist
mr. M. van der Stoel, waarin een groot aantal feiten wordt genoemd die aan
tonen dat het Griekse bewind ondemocratisch is, dat het de mensenrechten
met voeten treedt, en dat er geen verbetering in de situatie komt.
De ministers worden aangespoord bij hun beslissing in december over het
Griekse lidmaatschap met die feiten rekening te houden.
Slechts enkele afgevaardigden heb
ben donderdag een ander geluid laten
horen. Zo was er de Fransman
De Montesquieu, lid van de Franse cen
trumpartij PDM, die pleitte voor „een
realistische houding tegenover Grieken
land". Hij trok een vergelijking met
de onderdrukking van de mensen
rechten in Ierland, maar werd daar
voor onmiddelijk afgestraft door de
Britse conservatief Kirk, die zei dat de
Britse troepen daar zijn om de mensen
rechten te herstellen, terwijl in Athene
de Griekse militairen ze onderdrukken.
„De ongelukkigste speech, die ik hier
ooit gehoord heb", zo kwalificeerde de
Brit, de uitlatingen van de Fransman.
De Duitse Christen-Democraat Blu-
menfeld, wilde wachten op het deze
maand komende rapport van de Euro
pese Commissie voor de mensenrechten
waartegen binnen drie maanden nog
tegenwerpingen bij het Europese Hof
gemaakt kunnen worden.
De Britse labourafgevaardigden Edel
man en Sikkin hebben betoogd dat men
het bij een schorsing van Griekenland
als lid niet mag laten. Schorsing ver
andert niets aan de positie van het
Griekse volk en van de duizenden die
opgesloten zitten in gevangenissen of
die uit hun beroep gestoten zijn. Zij be
pleitten een sterke druk vanuit Europa
op de regering van de Verenigde Sta
ten om pressie uit te oefenen op het
huidige Griekseregime.
Edelman complimenteerde de Neder
landse rapporteur mr. Van der Stoel,
„een man die dat is geen staatsge
heim niet erg geliefd is bij de Griek
se regering, maar die door zijn objec
tiviteit zich grote achting heeft ver
worven, hier in de assemblee en bij de
vrije volkeren van Europa."
In zijn verdediging van de aanbeve
ling heeft mr. Van der Stoel nog eens
gewezen op het toenemende verzet dat
zich in Griekenland zelf tegen de kolo
nels manifesteert. De brede, alle vleu
gels van de politiek omvattende opposi
tie, die de politieke tegenstellingen
heeft begraven, opent de weg naar een
alternatief.
Dat is het vormen van een over
gangsbewind in Griekenland.
MOSKOU Op 7 oktober zal in Oost-
Duitsland de dag worden gevierd dat
in dat land 20 jaar geleden het commu
nistisch bewind aan de macht kwam.
De partijleider van de Sovjet-Unie,
Leonid Breznjef, gaat er heen maar
het is nog niet bekend met wie.
Te Moskou is aangekomen de Mon
goolse leider" Joemzagin Tsedenbal. Ook
deze gaat de herdenking in Oost-Duits-
land meemaken.
Het persbureau ADN heeft bekendge
maakt, dat de plechtigheden ter gele
genheid van het 20-jarig bestaan van de
DDR ook zullen worden bijgewoond
door de Poolse partijleider, Wladimir
Gomoelka, de Hongaarde partijleider
Janos Kadar en de Bulgaarse partijlei
der Todor Zhivkof.
De premiers van Polen en Hongarije,
Jozef Cyrankiewicz en Jenö Fock, van
Nood-Vietnam Pham Van Dong, de
Roemeense vice-premier Jon Patan, de
Cubaanse minister van Binnenlandse
Zaken, Sergio de Valle en de premier
van Soedan, Babiker A wad alia komen
ook naar Oost-Berlijn.
Joego-Slavië heeft de vice-president
van de federale kamer, Pozderac afge
vaardigd, aldus ADN.
VATICAANSTAD Zaterdag 11 ok
tober begint de tweede wereldsynode
van bisschoppen, een dag nadat tien
tallen radicale priesters uit Italië, Bel
gië, Spanje, Frankrijk, Nederland en
Duitsland begonnen zijn aan hun „scha-
duw-synode".
De agenda voor de synode der bis
schoppen is opgesteld door mgr. Ladis-
laus Rubin, de secretaris-generaal van
de synode. Het centrale thema is de
eenheid van de kerk door beter onder
ling contact tussen de bisschoppen. Hoe
wel de agenda ruimte laat voor plaat
selijke gebruiken, dringt zij aan op het
herstel van de unitaire leer en discipli
ne in de R.-K. kerk.
Vaticaanse waarnemers geloven, dat
Paus Paulus hoopt, dat de synode zijn
pauselijke gezag zal versterken en
steun zal geven aan zijn omstreden ver
bod van de kunstmatige geboortenbe-
perking, waaraan miljoenen katholie
ken zich niet storen.
Op een persconferentie in september
heeft mgr. Rubin het uitgesloten ver
klaard dat op de synode de geboorten-
beperking besproken zal worden. Hij
gaf toe dat een aantal bisschoppen het
wel nuttig zou vinden dat over alle be
langrijke problemen van de kerk van
gedachten gewisseld zou worden, het
geen er op wijst dat niet alle van de
146 deelnemende kardinalen en bis
schoppen gelukkig zijn met de agenda
en haar beperkingen.
Evenals de synode in 1967, heeft de
ze slechts een adviserende taak. Er
kunnen geen nieuwe kerkelijke wetten
worden opgesteld of oude afgeschaft. De
Paus zal echter zeker aandachtig luis
teren naar de voorstellen welke door
de meerderheid worden aangenomen.
Hij zal waarschijnlijk ook de meeste
van deze voorstellen in toepassing bren
gen. Toen hij het vorig jaar in een re
de voor Kerstmis, de synode aankon
digde, heeft de Paus gezegd, dat het
doel was betere samenwerking en con
tact tussen het Vaticaan en de bis
schoppen en tussen de bisschoppen on
derling. Ook al staat het brandende
probleem van het celibaat niet op de
agenda, toch kan verwacht worden dat
een aantal progressieve prelaten van
deze synode gebruik zullen maken om
de Paus te wijzen op de noodzaak hier
snel verandering in te brengen gezien
de snelle stijging van het aantal pries
ters dat overal in de wereld het ambt
neerlegt.
De „schaduw-synode" zal zeer zeker
proberen de bisschoppen en kardinalen
in een meer progressieve richting te
dringen. Naar in kerkelijke kringen
hier verluidt, willen de radicale pries
ters als zij dit nuttig achten, openbare
protestbijeenkomsten houden tegen het
getalm bij de hervorming van de kerk.
De „schaduw-synode" van radicale
Europese priesters, zal vergaderen in
een protestants theologisch college in
Rome, aldus is in Rome donderdag be-
kendgeworden.
ADVERTENTIE
2
Mr. Van der Stoel vond het een ge
lukkige omstandigheid, dat de Griekse
oud-minister-president Karaman's ,,'n
in zijn land algemeen geacht man",
daarvoor dinsdag in een verklaring in
Parijs zijn diensten heeft aangeboden.
De raad van ministers van de raad
van Europa heeft nog niet officieel ge
reageerd op het rapport-Van der Stoel
en de houding van de assemblee, maar
de woordvoeder van de ministers in de
assemblee, de Italiaanse staatssecreta
ris Mario Fedind, gaf toe, dat de toe
stand in Griekenland „zich nauwelijks
in die zin heeft ontwikkeld waarop wij
gehoopt hadden".
Griekenland boycot de huidige zitting
van het Europese parlement.
ADVERTENTIE
Hoestdrank in tabletvorm. f 1.""
ROME Het gisteren geboren der
de kind van het Griekse koninklijk
paar is Nicolaas gedoopt.
Nicolaas en zijn moeder, koningin
Anne-Marie vertoeven nog in de Ro
meinse kliniek, maar zullen deze spoe
dig kunnen verlaten.
Anne-Marie wordt onder meer gezel
schap gehouden door haar zuster, prin
ses Benedicte, en haar moeder, koning
in Ingrid van Denemarken.
BRIGHTON De Britse Labour-
partij heeft gevraagd dat bij onder
handelingen over de toetreding van
Engeland tot de E.E.G., van Britse
zijde gepaste waarborgen worden ge
steld.
De daartoe op het jaarlijks congres
in Brighton opgestelde resolutie werd
met vrijwel algemene stemmen aan
vaard.
Een resolutie die zich kantte tegen
de Britse toetreding werd op verzoek
van oud-minister van Buitenlandse Za
ken George Brown ingetrokken. De
resolutie was ingediend door Jack Jo
nes, de leider van de grootste vakbond
in Engeland, die van de transportar
beiders. Brown toonde zich een en
thousiast voorstander van de Britse
toetreding, doch hij legde er wel de
nadruk op dat alle mogelijkheden
open blijven totdat de onderhandelin
gen zijn afgesloten.
WENEN De „ouderwetse" Stali
nistische communisten in Tsjecho-Slo-
wakije hebben weer een succes geboekt,
want er zullen geen disciplinaire maat
regelen worden getroffen tegen Miro-
slaf Mamoela, die onder Novotny be
last was met de veiligheidsdienst in 't
land. Men noemde deze machtige en
gevaarlijke mm destijds de „mini-Re-
ria". Beria was tijdens Stalin de
„Himmler" van de Sovjet-Unie.
Toen in 1968 Novotny werd afgezet
in Tsjecho-Slowakije ontdeden de libe
ralen zich ook van Mamoela, maar hij
werd goed behandeld en te werk ge
steld in een fabriek.
Mamoela raakt thans, in ere hersteld
door het nieuwe bewind van Husak en
de zijnen, weer boven jan. Hij zal nu
spoedig een taak krijgen „in ovcre: n-
stemming met zijn „politieke en ge
specialiseerde kwaliteiten".
Tegen generaal Vaclaf Prchlik, die
de vorige week uit het centrale comité
en de communistische partij werd ge
stoten, zal een proces aanhangig ge
maakt worden. Dit is mogelijk gewor
den, nadat het Tsjecho-Slowaakse par
lement gisteren zijn parlementaire on
schendbaarheid had opgeheven. Prch
lik werd reeds onder Dubcek verwij
derd uit de politieke leiding van het le
ger, nadat hij gepleit had voor meer
onafhankelijkheid van Tsjecho-Slowa
kije binnen het kader van het Pact van
Warschau.
In de zomer van 1968 is Prchlik afge
zet als hoofd van de veiligheidsdienst
van het leger. De vorige week heeft de
Tsjechische nationale raad ook de on
schendbaarheid van het lid Rudolf
Battek opgeheven, nadat het openbaar
ministerie verzocht had hem te mogen
vervolgen wegens het verspreiden van
illegale vlugschriften. Vernomen wordt
dat hij intussen in hechtenis is geno-
hien.
De Tsjecho-Slowaakse minister van
Defensie, generaal Martin Dzur, is te
Moskou aangekomen, zulks op uitnodi
ging van zijn Sovjet-ambtgenoot, maar
schalk Andrei Gretsjko.
Het secretariaat van het centrale co
mité van de Tsjecho-Slowaakse com
munistische partij heeft Jiri Pelikan
uit de partij gestoten, de vroegere al
gemeen din ur van de Tsjecho-So-
waakse televisie. In een verklaring
wordt gezegd dat Pelikan, die half sep
tember uit Italië in zijn land had moe
ten terugkeren „zeer actief is geweest
in rechtse opportunistische groepen"
en dat hij „de Tsjechoslowaakse tele
visie heeft misbruikt om de partij en
de socialistische orde in het land te on
dermijnen."
Gezond en vrolijk kwam de Chi
nese partijvoorzitter Mao Tse-
toeng na een afwezigheid van maan
den weer in de publiciteit bij zijn ver
schijning op een feestelijke bijeen
komst in Peking, woensdag. Achter
hem loopt de vice-voorzitter van de
partij, Lin Pimo.
Eerder op de dag verscheen onver
wacht Helmut Schmidt, fractieleider
van de sociaal-democraten in de West-
duitse Bondsdag, op het congres en
voorspelde optimistisch, dat partijlei
der Willy Brandt een coalitieregering
met de vrije democraten zou vormen,
en dat dan „de grootste voorrang" zou
worden verleend aan het Britse ver
zoek om het EEG-lidmaatschap.
Ex-minister Brown hield het congres
voor ogen dat de NAVO nooit een echt
bondgenootschap kan zijn, zolang het
bestaat uit „een grote en 12 of 13 heel
kleine deelgenoten. Ik geloof dat er al
leen van een bondgenootschap sprake
kan zijn, als er van een Europese ziens
wijze gesproken kan worden, die met
de Amerikaanse mening meegaat of er
tegen in gaat".
In een duidelijke toespeling op het
Amerikaanse-besluit, op veperkte schaal
een anti-raketstelstel op te bouwen,
waarover weinig overleg met de Euro
pese NAVO-partners is gepleegd, zei
Brown: „Ik geloof niet dat wij dan ge
confronteerd zouden zijn met een een
zijdige Amerikaanse beslissing een van
de fundamentele onderdelen van hun
verdedigingsstelsel te veranderen, wat
grote gevaren voor ons en het Euro
pese vasteland inhoudt, negen dagen
voordat een bijeenkomst van de bevoeg
de ministers zou plaatshebben."
Op aandrang van het partijbestuur
werden twee resoluties aangenomen,
die echter nauwelijks dezelfde intentie
hadden. Van vakbondsleider Jack Jo
nes van de bond van transportarbei
ders, (een tegenstander van Brits EEG-
lidmaatschap) werd in een resolutie
bij de regering aangedrongen in onder
handelingen met de zes vast te houden
aan „bescherming van de betalingsba
lans, de kosten van levensonderhoud,
de nationale gezondheidsdienst en het
stelsel van sociale verzekeringen en
„handhaving van de kracht van onaf
hankelijke beslissingen in de economi
sche planning en het buitenlands be
leid."
Van het Labour-partijbestuur werd
een verklaring goedgekeurd waarin be
loofd wordt dat de partij volledig over
alle facetten van de onderhandelingen
met de EEG zal worden ingelicht en
dat geen uiteindelijk besluit zal wor
den genomen over toetreding, alvorens
het Britse volk en het parlement ge
raadpleegd zijn. Ook wordt vastgelegd,
dat samen met de kwestie van toetre
ding ook het partijbeleid in deze zaak
zich moet ontwikkelen.
MILAAN - De fllmactrice Gina Lollo-
brigida heeft een proces wegens laster
gewonnen dat ze had aangespannen te
gen de Italiaanse fotograaf Angelo
Bruscolotti.
Bruscolotti had vorig jaar oktober
aan een weekblad een vals geboortebe
wijs verschaft van een kind dat Gina
Lollobrigida' op 26 juni 1945 in Dussel-
dorp ter wereld zou hebben gebracht.
De vader van het kind zou een nazi-offi
cier zijn geweest.
De fotograaf werd veroordeeld tot tien
maanden gevangenisstraf, een boete
van ruim twee miljoen gulden, betaling
van de proceskosten en van een nog na
der vast te stellen schadevergoeding
aan de filmster.
ADVERTENTIE
Goeie vangst... zo'n rasecht Schledammertje uit de grote
distilleerderij van Dirkzwager.
Er is zonnige vieux en zuivere jonge van Floryn. Extra
zorgvuldig gedistilleerd en mild van smaak.
Ijn om puur te drinken. Pittig In longdrinks,
f u hem kort drinkt of lang, u houdt met Floryn een
heel goed glas in de hand. Dat proeft u wel.
FLORYN
UIT DE GROTE DISTILLEERDERIJ VAN M. DIRKZWAGER-SCHIEDAM
/"hp 22 augustus 1968 gaf niemand
nog één cent voor de politieke toe
komst van Alexander Dubcek. De be
scheiden politicus, de held tegen wil
en dank, die zijn volk een commu
nisme met een menselijk gezicht had
willen geven, was na de Russische in
vasie op het politieke vlak uitgeran
geerd.
Toen men bovendien vernam onder
welke omstandigheden de leider van
„een broederpartij" naar Moskou was
gebracht met de handboeien aan
leek ook de staf over het leven van
Dubcek gebroken en doemde het sil
houet van de galg, waaraan Imre
Nagy kwam te hangen, voor ieders
geest op.
l^n toen gebeurde er een wonder.
De „rechtse opportunist" Dub
cek keerde terug naar Praag. Keer
de terug en kreeg nog voor 8 maan
den het lot van de Tsjechoslowaak
se communistische partij en van Tsje-
choslowakije in handen.
Het werd zijn doel om de naar vrijheid
dorstende bevolking van het land met
de illusie te laven, dat er ondanks
de bezetting nog veel van het oor
spronkelijk ideaal te redden was.
ALEXANDER DUBCEK
vragen te over
Maar de acht maanden, waarin de be
volking minder vat kreeg op de idee-
en van de „nieuwe" Dubcek, waren
voor Moskou genoeg om hem zonder
veel politiek risico te lopen te laten
vervangen door Husak.
HPoch bljjft het verwonderlijk, dat
het ook na de wisseling aan de
top nog vijf maanden kon duren,
vooraleer Dubcek zijn hoge ambt in
de partij en in de staat moest losla
ten en hij tot de klassieke „onper
soon" werd.
Waar heeft Dubcek fouten gemaakt?
Hoe moet men hem beoordelen? Waar
aan is Dubcek's hervormingsplan in
eerste instantie te gronde gegaan?
]V/Ten kan niet aan de indruk ontko-
men, dat Dubcek de Kussen en
hun politiek verkeerd heeft beoor
deeld. En dat doet des te merkwaar
diger aan als men weet, dat Dub
cek een derde deel van zijn leven in
de Sovjet-Unie heeft doorgebracht en
nooit aan enig westers land ge-
halve Finland een bezoek heeft ge
bracht.
Alexander Dubcek was vier jaar, toen
het gezin van zijn vader naar Rus
land vertrok. In 1938 keerde de familie
in Slowakije terug. Een jaar later
sloot Alexander zich bij de illegale
communistische partij aan. In 1955
trok hij voor drie jaar naar Moskou
om daar aan de hogeschool van de
partij te studeren.
Tot het moment van zijn verkiezing
tot opvolger van Novotny in januari
1968 was Dubcek een onopvallende fi
guur in de partij geweest. Nadien
werd zijn kortstondig bestuur zo op
vallend, dat daarover niet veel meer
behoeft te worden verteld.
/"Onduidelijk blijft hoe Dubcek, die
toch in Moskou was toen de Hon
gaarse opstand door de Russen werd
gesmoord, zich zover op het „hellen
de pad" heeft gewaagd door in zijn
land in zekere zin eenzelfde si
tuatie te scheppen. Kende Dubcek de
Russen dan zo slecht, dat hij niet in
zag dat zij nooit de ideologisering in
hun machtsgebied zouden toelaten?
Of was hij zo naf te denken, dat
zijn vorm van communisme ook voor
Moskou aanvaardbaar zou zijn?
TVooit, waarschijnlijk zal Alexander
Dubcek vragen in deze richting be
antwoorden. De man, die als een ko
meet omhoogschoot, maar die ook
snel als een komeet uitdoofde, is
monddood van het politieke toneel af
gevoerd.
Zijn afgang geeft ons de zekerheid, dat
aan een politieke ontspanning in dat
deel van de wereld niet valt te den
ken.
TEL AVIV De Israëlische lucht
macht heeft gisteren drie aanvallen op
militaire doelen in Egypte en Jordanië
uitgevoerd, nadat radio-Cairo had be
weerd dat Egyptische commandotroe
pen en kikvorsmannen met succes Is
raëlische stellingen op de oostelijke oe
ver van het Suez-Kanaal hadden aan
gevallen.
Buiten de vrij hevige militaire acti
viteiten op het land en in de lucht
pleegden Arabische saboteurs drie aan
slagen op pijpleidingen en een spoor
weg in Israël.
Aan het front met Egypte zouden de
Israëli's twee luchtaanvallen hebben
uitgevoerd, omdat de Egyptenaren
langs het Suez-Kanaal met het schie
ten met mortieren en lichte wapens
zouden zijn begonnen, aldus een woord
voerder. „Zij moeten leren dat als zij
op ons schieten, onze vliegtuigen op
hen gaan schieten", zo zei hij.
De toestellen die aan deze acties deel
namen, evenals die van een aanval op
een militaire basis in Jordanië, waren
volgens hem alle veilig teruggekeerd.
De aanval op de basis in Jordanië was
een vergelding van een nachtelijke be
schieting van de kibboets Asjdot Jaa-
cof ten zuiden van het Meer van Gall-
lea. Er werd daar geen schade geleden.
