Opwaarderingbrengt
geen vreugde in harten
van de Duitse burgers
Koers
bijna
één op
één
„PARTIJ OP DE WIP" PROFITEERDE
VAN OMZWAAI NAAR LINKS
Jonge okapi in Biijdorp
Juwelenrover
ruilde: kus
voor buit
Maantaxi van Apollo-12
valt expres op de maan
Walter Scheel van F.D.P. wacht: Buitenlandse Zaken
Nieuwe kunstarm
kan voelen
Nieuw bij diverse
uitgeverijen
De juffrouw van het Duitse grenswisselkantoor werpt
een vlugge blik op de vijftig gulden en schuift zonder
aarzeling 50 mark en zestig pfennig onder het loket
door. Een koers van bijna één op één
Zij wel
Verschil
Visioenen
Wéér groter
Goedkoper
Toerisme
Vijf proefnemingen
NIEUWE PRESIDENT
COMMISSARIS SCHIPHOL
MAANDAG 6 OKTOBER 1969
K3MMH
Dat is voor de Nederlander die naar Duitsland gaat, de praktijk van de zwe
vende mark. En als die mark met een percentage wordt opgewaardeerd zal ons
vaderlands betaalmiddel in de Bondsrepubliek nog minder waard zijn.
De chauffeurs van de vrachtwagens, slordig geparkeerd btf de grens, hebben an
dere zorgen. Revaluatie betekent voor de Nederlandse export nog meer formali
teiten aan de grens, nieuwe heffingen, een nog grotere papierwinkel.
Opwinding en onzekerheid in Neder
land. Ongeïnteresseerdheid bij 't Duit
se publiek. De huisvrouwen die in de
hoofdstraat van een Duitse stad langs
de helverlichte etalages zeulen, worden
er koud noch warm van. Voorop ge
steld zelfs dat zij weten wat revalu
atie van de mark inhoudt.
„Frau Müller", de gemiddelde Duitse
huisvrouw, verwacht er geen enkel
heil van. Maandenlang is er al over de
„Aufwertung" geschreven en gepraat,
en ze gelooft allang niet meer dat daar
door de prijzen van bijvoorbeeld Hol
lands vlees, groenten, fruit en eieren
goedkoper zullen worden. Terecht mis
schien want zowel in Nederland als
in Duitsland denkt het bedrijfsleven er
net zo over. De Duitse regering zal haar
•igen boeren niet in de steek laten,
wordt verondersteld, en de plotselinge
heffing van 5,5 pet. op de invoer van
landbouwprodukten schijnt daar het
bewijs voor te zijn. Geen vreugde dus
in de harten van de Duitse burgers.
Sterker nog, sommigen zijn er hei
lig van overtuigd, dat de revaluatie
helemaal niet doorgaat. Dat de zweven
de mark alleen maar een stuntje is in
het geheel van de verwikkelingen ron
de kabinetsformatie.
DE MARK
WORDT DUUR
ie Voor de vrachtwagenchauffeurs betekenen de manipulaties met de Duitse
Mark nog meer formulieren, andere heffingen, een nog grotere papierwin
kel.
Toch zijn er Duitser die desmanipu
laties van de mark met argusogen in
de gaten houden. Het zijn de winke
liers in de grensstreken, die dapk zij
het prijsverschil het laatste jaar een
omvangrijke Nederlandse klandizie
hebben opgebouwd.
Een behoorlijke revaluatie zou voor
de grote Cash en Carry-bedrijven (be-
taal-en-neem-mee) die bij de grens met
Limburg als paddestoelen uit de grond
schieten een fikse klap betekenen. De
rrom zou eraf zijn. Want levensmidde
len in Duitsland kopen zal de Limbur
ger dan bitter weinig voordeel opleve
ren.
Maar er blijft toch wel het een en
ander over. Bijvoorbeeld radio's, tele
visietoestellen, grammofoons, bandre
corders en schrijfmachines, die in Duits
land stukken goedkoper zijn.
Een schrijfmachine van een bekend
merk, die in Nederland 222 gulden kost,
wordt in Duitsland voor 180 mark ver
kocht, een transistorradio kost resp.
178 gulden en 158 mark, een bandre
corder (van een bekende gloeilampenfa
briek in het zuiden des lands) 279 gul
den en 227 mark)
Zelfs wanneer de Duitse mark ex
treem hoog zou revalueren en bijvoor
beeld tien procent meer waard zou wor
den, blijven dit voor een Nederlander
aantrekkelijke prijzen. Zeker omdat er
in ons land voor 270 gulden per per
soon vrij ingevoerd mag worden.
Intussen hebben Nederlandse winke
liers. die destijds schatten aan de Duit
se kopers verdienden, weer gouden
visioenen gekregen.
Bij de officiële instanties, zoals de
Kamers van Koophandel kijkt en er
nu wat nuchterder tegenaan. Het prijs
verschil zal te gering zijn, zo wordt
daar geredeneerd. Jn bovendien zijn
de Duitsers sterker aan invoerbepalin-
gen gebonden dan de Nederlanders.
Neen, de hoorn des overvloeds van
„Kaffe- und Butterfahrten" zal niet
eer rijkelijk in de grensstreken gaan
vloeien. Ook de Nederlandse exportbe
drijven van vlees, groente, fruit en
eieren zien hun weg naar de Bondsre
publiek niet geplaveid met rozen.
De voordelen zullen wel gecompen
seerd worden door heffingen, waardoor
het aantal formaliteiten weer groter
wordt. Er zal door een revaluatie dus
weinig veranderen, zo is de algemene
overtuiging. Overigens is dat toch al
mooi, want voor dit jaar wordt een ex
portwaarde van tien miljard gulden
naar West-Duitsland verwacht. Dat is
twee miljard meer dan vorig jaar.
Maar geen ongebreidelde export naar
Duitsland, omdat de mark ten opzich
te van de gulden nu al een hogere
waarde heeft. De extra heffing (5,5 pro
cent) van de Duitses heeft daar een
domper op gezet en bovendien...het zijnfoort. De realiteit is alleen dan Pon zelf
onzekere tijden. Dat is met name te
merken bij de eierenexport. „De Duit
se importeur moet in Nederlands geld
betalen en dan moet hij het risico van
de valuta dragen", vertelde de heer
J. M. Breukes, directeur van de Coöpe
ratieve verkoopcentrale voor eieren in
Roermond. „Er wordt na twee of drie
weken afgerekend en wie weet hoe de
koers dan is? Daar zit hét risico. En
daarom is de afzet in West-Duitsland
erg moeilijk".
Zijn bedrijf is voor zestig tot zeven
tig procent gericht op onze oosterbu
ren. Het binnenland en andere Europe
se landen hebben dit nu voor een
groot deel overgenomen. Een van de
weinige merkbare efefeten in osn land:
de eieren zijn een paar cent goedko
per geworden. Voor de rest gaat de
export gewoon door. De verschillen die
nog kunnen ontstaan door het wankele
karakter van de Duitse valuta worden
door Nederlandse exporteurs en Duitse
importeurs onderling verrekend.
Een bange vraag voor autorijdend
Nederland: als de mark meer waard
wordt, worden Duitse auto's dan duur
der? „We weten het niet", zeggen ze
bij Volkswagenimporteur Pon in Amer-
nu in feite meer moet betalen voor
V.W.'s. Maar in de kringen van Duit
se industriëlen gaan stemmen op om
een „echte" revaluatie goed te maken
door de vier procent exportbelasting
te laten vervallen. Er staat weer tegen
over dat een handelsonderneming in
Rotterdam, die schakelaars voor auto's
van Duitse makelijk verkoopt, ver
wacht dat de prijzen zullen stijgen.
Onzekerheid en verwarring dus. Ook
in 't toeristische kamp. Daar heerst de
hoop dat de Duitsers, die onze Noord
zeekust de laatste jaren wegens de
hoge prijzen versmaadden, nu terug ko
men. Maar daar staat tegenover dat de
Zuideuropese zonnelanden, de grootste
concurrenten, ten opzichte van Duits
land nog goedkoper worden. Een dinig
staat vast!: zoals 't was, zal 't niet meer
worden. Toch is er een groep, die di
rect profijt trekt van een revaluatie van
de mark. De Nederlanders die in Duits
land werken en in Nederland wonen.
Voor hen betekent een hogere waarde
van de mark in feite salarisverhoging.
Ze krijgen weliswaar niet meer in hun
loonzakje, maar ze kunnen er in ons
land meer mee doen.
Ruim een jaar geleden aanvaard
de een eenzaam weduwnaai
uit Dusseldorp de ondankbaarste
post in de Westduitse politiek: Wal
ter Scheel werd voorzitter van de
kleine liberale partij, de F.D.P„ die
op sterven na dood leek.
Als de voortekenen niet bedrie
gen. wordt diezelfde F.D.P, binnen
kort regeringspartij, en verschijnt
Walter Scheel (49) op het politieke
parket als minister van buitenland
se zaken, met aan zijn zijde een
attractieve echtgenote, de röntgeno-
loge Mildred Wirtz (37).
Deze spectaculaire wending is niet zo
onbegrijpelijk: de liberale partij heeft
weer eens geprofiteerd van haar posi
tie als „wijzertje van de weegschaal",
en voor de weduwnaar Scheel werd een
nierontsteking de aanloop tot een ro
mance.
Voor de FDP opent zich opnieuw een
toekomst, want in de Bondsrepubliek
gaat het niet alleen om een tijdelijke
aflossing van de wacht. Kernvraag
van de Westduitse politiek is nu, of de
van oudsher oppermachtige Ch risten -
Democratische Unie wellicht op haar
retour is.
W/alter Scheel heeft bijna alles wat no-
dig is voor 'n diplomaat: hij is ern-
diet, een kenner van literatuur en beel
dende kunst, een geestig causeur, en
een elegante verschijning met grijzend
krulhaar en bedachtzame gebaren.
Misschien is hij echter iets té bemin
nelijk, té „gentlemanlike" voor de kei
harde wereld van de politiek. Deze man
is welhaast, symbolisch voor de ver
rassende wending in het lot van de li
berale partij.
Bij de stichting van de Bondsre
publiek, in 1949, hadden de liberalen,
met één stem meerderheid Konrad Aden
auer aan het kanselierschap geholpen.
De FDP was in wezen een gematigd
conservatieve partij die vooral steunde
op ondernemers, middenstanders en
boeren. Socialisten noemden haar spot
tend de „blinde darm", het „vlucht-
heuveltje" van de CDU.
Bijna twintig jaar lang kon de kleine
partij, die in het parlement „juist op
de wip", zat, in Bonn meeregeren mei
de christen-democraten. Alleen in 1958
en in 1962 („de Spiegel-affaire") tra
den de liberalen enige tijd uit de rege
ring. Hun polititeke bijdrage aan do
opbouw van het naoorlogse Duitsland
was niet gering, en de verkiezing van
de liberaal Heuss tot eerste Bondspre
sident verleende de partij extra presti
ge.
Toen drie jaar geleden de val van de
regering-Erhard zich aftekende, verlie
ten de liberalen ijlings het zinkende
schip. Maar de rekening ging niet op:
de beide grote partijen pact eerden, en
heit kleine liberale groepje stond plot-
De leider van de Duitse liberale partij, Walter Scheel *(49), met zijn
echtgenote Mildred (37).
ten spel. Omvorming van het kies
stelsel door de twee grote partijen tot
één tweepartijenstelsel dreigde de FDP
voorgoed uit te schakelen. In het libera
le kamp heerste radeloosheid: wat nu?
In de innerlijk verdeelde partij volgde
Walter Scheel de ex-vicekanselier Men
de, op als voorzitter. Scheel, die om
zijn vaardigheid in het overleven - van
partijcrises wel de „Mikojan van de
-liberalen" werd genoemd, gold als een
gematigde figuur die de tegenstellingen
binnen de partij weer moest overbrug
gen. Weldra boog hij evenwel om in
meer linkse richting.
Ccheel zag in dat de FDP, om te
overleven, ook aanvaardbaar moest
worden als coalitiepartner voor de so
ciaal-democraten. In het liberale par
tijprogram werd in het bijzonder geko
zen voor een zeer soepele politiek van
toenadering ten opzichte van commu
nistisch Oost-Europa. De liberale steun
bij de verkiezing van de sociaal-demo
craat Heinemann tot Bondspresident,
op 5 maart van dit jaar, bezegelde de
ze zwenking naar links.
T~)e verkiezingszondag, nu een week
geleden, bracht een harde neder
laag voor de liberalen. Met 5,8 pet. van
de stemmen bleven zij maar net boven
het minimum van vijf procent, dat ver
eist is om voor parlementszetel s in
aanmerking te komen.
Het lot hielp de liberalen. De sociaal
democraten hunkeren om voor het eerst
in Bonn het roer in handen te krijgen.
De liberalen moesten, koste wat 't kost
een hernieuwde „grote coalitie" met
't dodelijk gevaar van kiesrechthervor
ming voorkomen. Zij hadden te kie
zen: coalitie met rechts of coalitie met
links.
Walter Scheel had al gekozen, voor
een verbond met de sociaal-democra
ten, en hij wist de meerderheid van
zijn politieke vrienden achter zich te
krijgen.
/"Ongetwijfeld is het weinig elegant,
dat juist de kleinste partij, die
vrijwel knock out ging bij de verkie
zingen, nu triomfantelijk haar intocht
doet in de regering. Pessimisten vragen
zich af of de FDP uiteen zal vallen,
of zal verwateren en goeddeels zal op
gaan in de SPD. Walter Scheed gokte,
maar hij had ook anuwelijks keus,. Zijn
conservatieve kiezers heeft hij al ver
speeld door de zwenking naar links;
met een hernieuwde wending naar
rechts zou hij ook zijn resterende aan
hang riskeren. Het snelle pact met de
sociaal-democraten geschiedt tegen de
achtergrond van twijfel, die rijst aan
de perspectieven van de CDU.
"TOe traditioneel-oppermachtige partij
van Konrad Adenauer heeft dit
maal stemmen verloren, niet veel wel
iswaar, maar bedenkelijke sectoren.
Hoe zal het gaan met deze aloude
„staatspartij" wanneer zij straks mét
de regeringsmacht haar aureool ver
liest? Het lijkt er op alsof het maat
schappelijk getij zich langzamerhand
keert tegen de christen-democraten, de
logge partij die vele heterogene belan
gen tezamen bracht onder een chris
telijke noemer.
Na de stijve, christen-democraat
Schröder, na de trouwhartige sociaal
democraat Brandt, nu de liberaal
Scheel, als minister van buitenlandse
zaken. Talent heeft hij genoeg. Walter
Scheel, zoon van een wagenmaker uit
Soiingen, was op zijn 41ste al minis
ter. Hij werd opgeleid voor het bank
wezen, was in de oorlog een nachtja-
seling, als een machteloze 'oppositie, bui-
gerpiloot. En hij bereidde zichzelf in
Düsseldorf een weibelegde boterham
als directeur van twee maatschappijen
voor bed rij f s-ec onomische adviezen.
Vijf jaar lang (1961 tot 1966) was hij
een succesrijk minister van antwikke-
lijgshulp. Drie jaar geleden stierf zirjn
echtgenote. Bij een ziekenhuisbehande
ling werd de weduwnaar Scheel doorge
licht door een charmante vrouwelijke
arts. Midden in de afgelopen verkie
zingsstrijd trouwde Scheel met de rönt-
genologe, die haar dochtertje Camelia
(6) meebracht in het nieuwe gezin.
\fet vrouw en pleegdochter brengt
Scheel zijn korte vakanties door in
zijn chaletje in het Oostenrijkse Hkiter-
tal. Daar loopt hij graag ontspannen
rond in leren broek en met een groen
Tiroler jagershoedje. Het echtpaar
ontvangt bij voorkeur kunstenaars en
wetenschapsmensen voor een geestrijk
gesprek bij een goed glas wijn. Voor
Walter Scheel, stijlvol levensgenieter,
begint nu een harde politieke examen
tijd.
DEN HAAG Minister Veringa van
Onderwijs en Wetenschapven heeft de
colleges van curatoren van de Rijks
universiteit in Leiden en Utrecht en
van de Universiteit van Amsterdam in
een brief meegedeeld dat met de
nieuwbouw voor de Academische Zie
kenhuizen bij deze universiteiten be
gonnen zal worden in de volgorde: Am
sterdam 1970-71, Leiden 1972-1973 en
Ut-e«ht 1974-75.
LONDEN Deskundigen van de uni
versiteit van Edingburgh hebben, on
der leiding van prof. David Simpson,
na twee jaar van experimenteren een
kunstarm ontworpen, die het verschil
tussen zacht en hard materiaal kan
„voelen" en alle bewegingen maken
van een echt lichaamsdeel.
De arm wordt volgens de Times, die
het bericht brengt, bewogen door
kleine kleppen die zich openen en slui
ten door middel van luchtdruk. Deze
luchtdruk wordt geleverd door kleine
motoren. Het „lawaai" dat deze
krachtbronnen maken is minimaal.
Met een dergelijke nieuwe kunstarm
kan een invalide vrijwel alle bewe
gingen maken als men met een ge
wone arm kan maken, zoals zich op
de rug krabben. Iemand die ook nog
blind is, kan weten wat de arm uit
voert. Als de vingertoppen een voor
werp of oppervlakte aanraken dan ge
ven de daar ingebouwde vibrators
de trillingen door, en dit bepaalde ge
luid bereikt dan via een gehoorappa
raat de drager van de arm.
LONDEN „Je bent een liefje", zei
de dief tegen een rijke weduwe die hij
net had beroofd van een dikke 860.000
gulden aan juwelen. Hij bukte zich voor
over en gaf haar een kus.
Dit speelde zich af in 't deftige May-
fair in Londen in het huis van de Ame
rikaanse mevrouw Kitty Miller die ruim
zeventig jaar is.
De dief belde met twee maats aan,
sloeg de butler die open deed tegen de
grond en drong door in de slaapkamer
van mevrouw. Zij zat juist in bed te
ontbijten toen het drietal met pistolen
in de hand zonder kloppen binnenkwam.
Het Franse 'kamermeisje van mevrouw
Miller had wat moeite om de bandie
ten te begrijpen die het kind vroegen
waar de juwelen lagen van mevrouw.
Toen moest zij met haar gezichtje
voorover op de grond gaan liggen en
zo blijven tot de rovers weg waren.
Terwijl de bejaarde dame gekust werd
door één der drie boeven drukte ze otf
een verborgen alarmbel. Hierdoor was
de politie er al voordat de drie dieven
het huis uit waren. Er volgde een ver
warrende achtervolging in en bij het
huis, maar het drietal ontsnapte. Een
pakje sieraden lieten ze onderweg val
len.
„Hij was lang, donker en nogal knap",
zei mevrouw Miller van haar galante
berover.
HiHiiiiiiiMUMiiuuiiiiviviftffattaMa*
a
KAAP KENNEDY Nadat ztf de volgende maand de maan
hebben bezocht, z(jn de astronauten van de Apollo-12 van
plan om hun onbemand landingsschip, van een hoogte van
104 km op de maan te laten neerstorten, teneinde een enor
me seismische schok te veroorzaken. De door een seisme-
meter te registreren inslag kan veel onthullen over de in
wendige structuur van de maanmassa.
De Apollo-12 zal volgens het program 14 november wor
den gelanceerd. Charles Conrad en Alan L. Bean gaan op
de maan landen, terwijl Richard F. Gordon jr. er om heen
blijft vliegen.
Bean vertelde op een persconferentie dat de opzettelijke
„verongelukking" van de maanmoduul (LM) zal plaats heb
ben, nadat de twee ontdekkingsreizigers van de maan zijn
opgestegen en zich op 104 km boven het maanoppervlak bij
Gordon in het commandoschip hebben gevoegd. Gordon
gaat de LM naar de goede hoogte manoeuvreren voor de
ontsteking.
Het commandoschip verwijdert zich dan van de LM en ont
steekt de motoren, om de LM buiten zijn baan te brengen.
Gehoopt wordt dat dé LM vervolgens op een afstand van
ongeveer een km van de seismometer op de maan neer
stort.
De gegevens over de schokgolf die zal resulteren zouden
bijv. kunnen vertellen of de maan zoals de aarde uit lagen
bestaat of compacter is.
De seismometer, hoofdzakelijk bestemd om maanbevingen
en inslag van meteorieten te registreren is een van de vijf
wetenschappelijke proefnemingen die Conrad en Bean tij
dens hun verblijf van zeven uur op de maan gaan verrich
ten. Dit is meer dan drie keer zo lang als de tijd die de as
tronauten van Apollo-11 in juli buiten hun moduul ver
toefden.
De andere vier experimenten betreffen het meten van de
zonnewind, magnetische velden en de druk van de atmos
feer.
ROTTERDAM In diergaarde
Biijdorp te Rotterdam is een okapi
geboren, een zeldzame gebeurtenis
bij okapi's in gevangenschap.
Op de foto: de okapi-baby krijgt de
eerste voeding van haar moeder.
Uet Boekencentrum N.V." (van de Ne-
derlandse Hervormde Kerk) te Den
Haag heeft z(jn reeks Praktische Theo
logische Handboekjes uitgebreid met
een studie over het geestelijk leven
vroeger en nu, door ds. C. Aalders en
onder de titel „Spiritualiteit". De prys
van deze paperback is f 11.50. Van de
zelfde zijde bereikte ons het voorlich
tingsboekje „Geloven, hoe doet men
dat?" door Theo Sorg, een handleiding
voor ouders en opvoeders om kinderen
leiding te geven in deze moderne we
reld en te helpen tot levend geloof ie
komen. Een waardevol boekje voor
f 3.50.
Handvaardige en kunstnijvere lieden,
die weer eens iets anders willen, kun
nen hun hart ophalen aan een nieuwe
uitgave in de Topserie van Zomer en
Keuning te Wageningen. Het is 't boek
je „Knoop en kleur" door Anne Mai-
le, waarin afbind- en knooptechnieken
als decoratieve werkvorm voor het ver
ven van stoffen worden uiteengezet.
Voor f 9.25 kan men aan de hand
van vele werkschetsen en foto's leren
hoe men ook op een andere manier dan
het vanouds bekende batikken zelf een
lap textiel van een kleurig patroon kan
voorzien.
Zomer en Keuning stuurde ons ook
„Wie speelt er mee?" door J. M. Kamp»
en A. C. W. Tjoelker, een uitgebreide
verzameling leuke spelletjes om kin
deren van alle leeftijden binnens- en
buitenshuis bezig te houden, (f 10.90).
Ook Van Holkema en Warendorf te
Bussum heeft aan de jongere lezers ge
dacht. Wij ontvingen „Saskia en Jeroen
de tweeling" door Jaap ter Haar (f 4,25)
en Pi eter Straat de scheepsjongen
van d'Halve Maen" door Anthony van
Kampen (f 7,90). Tevens de delen 1 en
2 van „De Serafijnen" (f 5,90), koste
lijk, rijk geïllustreerde vertelsels van
Franse oorsprong over een knotsgek
fantasiewereldje, waarvan de uitgever
zelf zegt: „Een verhaal voor ouders,
waarvan de kinderen zullen genieten".
Ze moeten dan wel minstens een jaar of
tien zijn, dachten wij.
SCHIPHOL De algemene verga
dering van aandeelhouders der nv
Luchthaven Schiphol heeft, ter voor
ziening in de vacature ontstaan door
't overlijden van prof. dr. Van Muiswin
kel, benoemd tot president commisaris
van genoemde vennootschap de heer
drs. G. J. H. de Graaff. De heer De
Graaff is oud-president van de Herstel-
bank en oud-directeur van de Algeme
ne Bank Nederland.
