ALBER T SPEER ÉN ZIJN MEMOIRES: „Als Hitier een vriend had gehad, dan zou ik dat geweest zijn Top man van „Derde Rijk zat 21 jaar gevangen Wé w m Berlijn had wereldstad Germania moeten worden FIJN KLIEDEREN AAN HET ONTBIJT Niet alleen beest In Parijs PASSEN EN ETEN. Germania Maarten Luther Toekomst Pas veertig Laatste gesprek Oudeband SCHAKEN gj O Al n 81 m A Ai p iP §a A Hf ut "3 fü n i n li in n jf DAMMEN BRIDGE qAfr door G. J. R. FÖRCH KRUISWOORDRAADSEL door H. KRAMER door J. M. BOM K H ij 9 11 n j§ ~j n gi B li '3 n p 3 o H o. jy p Q 3 y o 3 pil O 8 Q P 13 i i OPLOSSING „T& heb het, ik heb het", brulde Adolf Hitler uit, een telegram omhooghou- derid en zo hard met zijn vuist op de dinertafel bonzend, dat de glazen ervan rinkelden. Het stuk papier was een boodschap van Stalin, dat hij toe stemde in het non-agressiepakt van 1939 tussen de Sovjet-Unie en Nazi-Duits- land, dat Hitier de kans bood om de oorlog tot inzet te maken in zijn pokerspel met Polen. Dat was dertig jaar geleden. Nu heeft Albert Speer, lid van de nazipartij op 25-jarige leeftijd, Hitler's architect toen hij 28 was, minister van Bewapening op 37-jarige leeftijd en nu (64) gewezen gevangene van de geallieerden wegens oorlogmisdaden, zijn memoires over Hitier en het „Derde Rijk" in boekvorm laten verschijnen. Het boek, getiteld, Albert Speer-herinneringen"met de zwart-wit-rode kleu ren van het keizerlijke Duitsland op de omslag, geeft een unieke kijk achter de schermen door iemand, die een speciale plaats bij Hitier innam. Speer schrijft„Als Hitier een vriend had gehad, dan zou ik zijn vriend zijn geweest." Speer trok de aandacht van Hitier wegens zijn jong talent en werd belast met de oprichting van de grote stenen monumenten ter verheerlijking van het nazisme. De bouwwerken zouden hon derden jaren mee kunnen en hadden zelfs een door Speer berekende „ruïne factor", zodat zij tegen de tijd dat ze zouden afbrokkelen nog het aanzien waard zouden zijn. De oorlog maakte daar allemaal een einde aan, maar de vroegere rol van Speer als architect bleef belangrijk, toen hij in 1942 de rijksminister van Bewapening werd, omdat hij op een speciale nict-politieke positie kwam, vanwaar hij de situatie, zelfs los van de partij, kon overzien. De memoires van Speer zijn ge schreven met een goed oog voor de ge schiedenis en voor drama en bevatten tevens intieme details. In een gesprek in zijn huis in Heidelberg, dat in het Engels en Duits werd gevoerd, gaf Speer mij onmiddellijk toe, dat het boek even veel over Hitier als over hem zelf gaat. Hij geeft toe, dat hij zich uit opportu nisme bij de nazi-partij had aangeslo- ADOLF HITLER ...kon ook vriendelijk zijn... ten, maar zegt tevens, dat Hitier voor hem tot de dag van vandaag een reali teit van vlees en bloed is gebleven en niet alleen maar een historisch object. Speer zei: „Het is fout om Hitier al leen maar te zien als een beest en een duivel. Hij kon vriendelijk zijn en waardering en begrip tonen voor de mensen om zich heen. En daarin," zegt Speer, „ligt het gevaar voor een nieuwe Hitler, in Duitsland of elders, aangezien de mensen niet verlangen naar een despoot, maar naar een man die zich vertoont als menselijk wezen met een knap uiterlyk". De episode van Hitler's jubelende ontvangst van Stalin's telegram tijdens een diner in Obersalzberg in de Beierse Alpen, is maar een van de voorbeel den van de historische „ik was er bij" gl*ms, waarmee Speer zijn mate riaal verlevendigt. Een ander voorbeeld is een verslag van hoe Hitier de veroveraar na mid dernacht in een boerderij in het Franse dorp Bruly-le-peche bij Sedan zit te wachten op een trompetter, die de tra ditionele fanfare zal blazen om het ein de van de vijandelijkheden aan te kon digen. Hij geeft bevel dat de lichten uit moeten en de ramen open. De trom petter blaast en Hitier zegt: „Wat een verantwoordelijkheid is de mijne... en draai nu de lichten weer aan". Drie dagen later vergezelt Speer Hitier op zijn eerste en laatste bezoek aan Parijs, met oponthoud bfj de Opéra het graf van een andere veroveraar Napoleon en een architectonisch in teressante kerk waar de kerkgangers Geroosterde sprinkhanen en rupsen behoren, met tijger- en olifanten vlees uit blik, tot de opmerkelijkste in zendingen op de voedings- en genot middelententoonstelling in Keulen. Maar een Nederlandse inzender doet daar zeker niet voor onder. Hij laat er panklare, drie-minuten-schnitzels van het borstvlees van kippen zien en diep gevroren braadworstjes van kippe- vlees. Een Franse collega heeft weer iets anders bedacht: gerookte haantjes. De Duitsers komen met nieuwe va- riëten op de twee-eenheid „Wurst und Schnapps". Er is aquavit, dat ge maakt is op basis van zeewater en een vleeswarenfabriek heeft een praktische noviteit: normworst, schijven worst die dezelfde vorm hebben als boterham men zodat het beleggen weer wat ge makkelijker wordt. 'n Kwestie van passen en eten. Hitler herkennen, maar hem negeren. Hitier zei: „Het was de droom van mijn leven Parijs te zien; ik kan niet zeggen hoe gelukkig ik ben". Terug in het dorp, loopt Hitier heen en weer met veldmaarschalk Keitel en voor de eerste keer hoort Speer hem praten over oorlog met Rusland. „Nu hebben we laten zien waartoe wij in staat zijn. Geloof me, Keitel, een cam pagne tegen Rusland wordt een zand bakspelletje". Dat was in de zomer van 1940, toen Hitier op het toppunt stond van zijn spel en Speer orders gaf om Berlijn zelfs nog mooier te maken dan Parijs. De glorie, die Speer moest vangen in massief steen moest een Duits rijk voorstellen, dat zich uitstrekte van Noor wegen tot Noord-Italië. In de fantasie van Hitier zou Frankrijk een tweede- rangsmogendheid worden met Duitse marinebases langs zijn kust. De mooi ste kunstwerken uit het Louvre zouden onderdeel uitmaken van de voorwaar den voor een definitieve regeling met Frankrijk. Nederland en België zouden in het rijk geïntegreerd worden. Er zou een Duitse stad komen in Noorwe gen, andere in Rusland en Polen, en Rusland zou zijn nationale indentiteit verliezen. Tweemaal Albert Speer. Links in zijn glorietijd, ten tijde van Hitler's „Derde Rijk", en rechts op 1 oktober 1966, de dag van zijn vrijlating uit de Berlijnse Spandau-gevangenis, nadat hij zijn straf als oorlogsmis dadiger had uitgezeten. yy Speer's architectuur moest „Germa nia" bewieroken, de herdoopte hoofd stad Berlijn waar na 1940 alle toekom stige Olympische Spelen gehouden zou den worden in hetzelfde stadion, waar ze in 1936 plaats hadden. Hitier, zegt Speer, heeft nooit ten vol le beseft, dat hij een wereldoorlog bin nenmarcheerde, toen hij Polen overviel en na de val van Frankrijk kenden zijn plannen geen grenzen, grotendeels om dat hij veel verder was gekomen dan hij zelf voor mogelijk had gehouden. In zijn beschrijving van de man, die hij gedurende twaalf jaar van het dui zendjarige Derde Rijk diende, vertelt Speer enige van zijn waarnemingen, die verhelderend zijn. In tegenstelling tot zijn openbare verschijning in uniform, gaf Hitler in particuliere omgeving de voorkeur aan burgerkleren. Hitler heeft er nooit aan gedacht, zo als in sommige kringen werdge hoopt, de Duitse monarchie te herstellen. Hij zei: „Mijn macht met iemand delen? Neen, daar ga ik nooit op in". Bij zijn bezoeken aan het platteland waar hij voor de oorlog als een held werd toegejuicht, vergeleek Hitier zich zelf graag met Maarten Luther „Slechts één Duitser voor mij werd ge vierd zoals ik nu, dat was Luther". Als hij door het land reisde dromden de mensen samen om hem te zien, zoals ze nu doen om mij te zien". Over de Duitse mythe, die Heinrich Himmler, de leider van SS, trachtte te creëren, zei Hitier spottend: „Wat een onzin! Eindelijk komen we nu in een tijd, dat we het mystieke achter ons laten, en hij begint het allemaal op nieuw. Wat dacht hij, dat ik op zekere dag een SS-heilige zou worden? Ik zou me in mijn graf omdraaien". Speer onthult Himmler als iemand, die zelfs tegen het einde van de oorlog de realiteit niet wilde zien. Bij een ont moeting in Noord-Duitsland zei hij tot Speer: „Europa kan het niet zonder mij stellen. Het heeft me nodig als mi nister van Politie om de orde te bewa ren. Een uur met Eisenhower, en hij zal dezelfde mening hebben..." Himmler vertelde Speer ook, dat hij de concentratiekampen, die onder de SS stonden, aan het Rode Kruis zou overdragen en een van zijn artsen had zich zelfs vermomd als generaal van het Rode Kruis. Speer zegt te hopen, dat zijn boek een stap zal zyn om de toekomst het hoofd te bieden, vooral voor jonge Duit sers, en niet hoofdzakelijk gezien moet worden als een herinnering aan het verleden. In deze pogingen geeft Speer zich soms met grote openhartigheid bloot. Hij geeft niet alleen toe, dat opportu nisme en zucht naar roem hem tot Hit- Ier hebben gebracht, maar dat lafheid hem had belet om ook maar te infor meren naar wat er in de dodenkam pen van de SS gebeurde. Verder zegt hij, dat hij er nooit eerder aan gedacht had om Hitier uit de weg te ruimen, totdat de Führer zich met zijn, Speer's zaken, begon te bemoeien. Dat was in 1945 en toen luidden de doodsklokken reeds. Tegelijk verkleint Speer voorzichtig de rol, die hij speelde om Hitler's plannen te verhinderen om niet alleen de Duitse, maar de gehele Westeuro- pese industrie met zijn politiek van de verschroeide aarde te vernietigen. Albert Speer was pas veertig jaar toen de oorlog eindigde en 41 toen hij door het oorlogstribunaal van Neuren berg tot twintig jaar werd veroordeeld. Nu, 23 jaar later, is hij nog zeer ener giek, rijdt „heel snel" in een nieuw model wagen met turbinemotor en gaat af en toe naar Italië of Spanje om de architectuur daar te bestuderen. In zijn eigenlijke beroep is hij alleen ac tief als adviseur, „waar ik alleen her senwerk doe. Slechts weinig architec ten hebben de praktische organisatori sche ervaring, die ik in de oorlog heb verkregen. Overigens ben ik uit de tijd". Vader van zes kinderen, gehuwd met de liefde uit zijn schooljaren, goed on derricht, goed opgevoed in een gezin dat in goede doen was, was Speer een dergenen, die naar zijn eigen beschrij ving behoorde tot een speciale selectie van Hitier uit hen, die hun talenten ge toond hadden in het vroegere en para doxaal genoeg democratische Duits land. Zonder hen, meent Speer, zouden de nazi's noch hun regering noch hun oorlog hebben kunnen organiseren. Maar voor Speer zelf was Hitler's greep zo krachtig, dat hij terugvloog naar een ineenstortend Berlijn om Hit- Ier voor een laatste keer te ontmoeten. Het was op zijn 56ste verjaardag, in april 1945, dat de zieke, fysiek bevende Führer zijn architect vertelde, dat hij van plan was zichzelf te doden, zijn vriendin Eva Braun en zijn hond Blon- di en bevel zou geven om de lijken te verbranden, zodat zij niet in handen van de Russen zouden vallen. Terwijl de granaten insloegen boven de ondergrondse bunker, zat Hitier in eengekrompen met etensvlekken op zijn eens zo onberispelijk uniform, maar een paar minuten later stond hij weer overeind met zijn militaire staf op de kaart kijkend, pratend over de overwinning en niet-bestaande divi sies en vliegtuigen, die niet konden vliegen, verplaatsend. De kaart was niet de kaart van de wereld, of zelfs maar van Europa of van het West- of Oostfront. Het was een stadskaart van Berlijn, met het aangrenzende Pots dam.... Speer vraagt zich af hoe lang Hitier de mensen om zich heen en zelfs zich zelf voor de gek heeft gehouden, hoe lang hij heeft geweten, dat hij niet zou winnen? yy Hitier en Speer namen afscheid van elkaar. Hitier zei: „U vertrekt. Goed, Auf Wiedersehen". Zij schudden elkaar de hand en Speer schrijft: „Zijn hand was oud". Speer nam ook afscheid van Eva Braun, die hem vroeg: „Waarom moe ten er zovele mensen sterven? Het is allemaal zo zinloos". Als men dit boek leest, vraagt men zich hetzelfde af en krijgt men de in druk, dat Speer nu over dezelfde vraag peinst. Speer schrijft dat hij gelijk Faust zijn Mefistofeles in Hitier heeft gevonden. Op de vraag of hij de tijd van Hitier en zijn verbondenheid met hem be treurt, zegt de grijzende Speer, met zijn handen op zijn borst gevouwen: „Ja, dat kan u wel zeggen". De opmars van de spuitbus is niet te stuiten: een Duitse firma brengt op het ogenblik ook al keuken kruiden in spuitbussen op de markt en het allernieuwste snufje is de spuitbus met chocoladepasta voor op de ont bijttafel. Wel even uit de graaiende grijpvingertjes van de jongste disgenoten houden natuurlijk... De hieronder besproken partij is om drie redenen interessant: om het pionoffer dat de zwartspeler in de opening brengt; omdat de partij weer eens laat zien hoe gemakkelijk het is een tegenaanval te beginnen als de aanval van de tegenstander heeft ge faald, en om het fraaie slot. Wit: Plachetka (Tsjechoslowakije). Zwart: Boudy (Cuba). Konings-ln- dische verdediging. (Dresden 1969). 1. Pgl-O, Pg8-f6 2. c2—c4, g7—g6 3. d2—d4, Lf8—g7 4. g2-g3, 0-0 5. Lfl—g2, c7—c5 6. 0-0, c5xd4 7. Pf3xd4, Pb8-c6 (Deze stelling kan ook uit de Engelse opening ontstaan: 1. c4, c5 2. Pf3, Pf6 3. g3, Pc6 4. Lg2, g6 5. 0-0, Lg7 6. d4, cxd4 7. Pxd4, 0-0). 8. Pbl—c3, d7—d6!? (Een onderne mend pionoffer). 9. Pd4xc6. b7xc6 10. Lg2xc6, Lc8—h3 (Tot dusver werd hier 10 Tb8 gespeeld, maar na 11. Lg2, Da5 12. Pb5! benevens Ld2 heeft wit de beste kansen). U. Lc6-g2 (Na 11. Lxa8. Dxa8 12. f3, Lxtl 13. Kxfl, Tc8 heeft zwart voldoende compensatie voor de geofferde pion). 11Lh3xg2 12. Kglxg2, 'Ta8-c8? (Juist was 12Dc7! 13. Dd3, Tfc8). 13. Ddl—d3, Dd8—c7 14. Lcl-e3! (Kleine oorzaak, grote gevolgen. Door deze tegenaanval op a7 wint wit een zeer belangrijk tempo). 14Pf6-g4 15. b2—b3, Pg4-e5 16. Dd3-d2, Dc7—c6f 17. Kg2-gl, Dc6-d7 18. Le3-d4, Dd7-h3 19. Ld4xe5 (Er dreigde 19Pg4). 19Lg7xe5 20. Tal-dl, Tc8—c5!. (Een kritiek ogenblik. Er dreigt 21. Lxc3 22. Dxc3, Th5 en wint, terwijl op 21. Pe4 het verras sende 21Lc3ü 22. Pg5, Dxflf volgt). 21. f2—f4! (Slaat niet alleen de aanval af maar zet meteen ook de tegenaanval in). 21Le5-g7 22. Pc3-e4, Tc5-h5 23. e2—e3, h7-h6 24. Dd2-g2, Dh3-e6 25. g3-g4, Th5-a5 26. Tdl-d5! (Nu mag zwart wegens Pf6f niet tweemaal op d5 slaan;. 26Ta5-a3 27. f4-f5,. De6-c8 28. g4—g5, h6-^h5 29. f5-f6, e7xf6 30. g5xf6, Lg7—h6 31. Td5xh5, Ta3xa2 32. Dg2-g3, Lh6xe3f 33, Kgl-hl (Niet 33. Dxe3? wegens 33. Dg4t). 33. Ta2—e2. De opgave vair de week: wii speelt en wint. De oplossing komt in de volgende rubriek. BOUDY - f g h PLACHETKA OPLOSSING Wit (Sterzkowski): Kcl, Dh5, Tgl en h3, Lb3 en d4, pionnen a2, b2, c2, 12, g5 en h2. Zwart (Grulka): Kg8, Dd8, Ta8 en. f8, Le7 en e4, Pd7, pionnen a6, d6, e6, f7, g7, h7. Er volgde: 18. g5—g6ü, h7—h6 (Of: 18Lxg6 19. Dxh7t'-!, Lxh7 20. Txg7f, Kh8 21. T3xh7 mat.) 19. g6xf7|, Tf8xf7 20. Dh5-h6 en zwart gaf het'op. n Het jubilerende D.O.Si uit Delft,, dat zijnvijftigste veijaardag vierde, liet zijn eerste tiental aantreden tegen een "kampioenentiental", waarvan een gedeelte behoorde tot de gardé der "veteranen", en dat werd aange vuld met jeugdige talenten. Duidelijk bleek de strategische, zowel als com- binatoire overmacht van het "sterren team", Hieronder een partij uit deze wedstrijd. Wit? J. Kerkhoven; Zwart: F. Ivens. 1. 32-28 16-21; 2. 31-26 11-17; 3. 37-32 7-11; 4. 36-31 19—23; 5. 28x19 14x23: 6. 31-27 Kent blijk baar het bestaan'van de "Dukel-Va- riant" in deze opening niet: 33—28! (9-14) 28x19 (14x23) 31-27 (10-14) 38-33! <23-28) 32x23! (18x38) 43x32 waarover de theoretici het nog niet met elkaar eens zijn. In de praktijk geven de meeste partijen na deze opening voordeel voor wit te zien. Na wits zesde zet verovert zwart direct enig stellingsvoordeel door: 6. 23-28; 7. 33x22 beste 17x37; 8. 42x31 21x32; 9.-38x27 11-17; 10. 47-42 1-7; 11. 42-38 10-14; 12. 41—36 7—11; 13. 34-30 20-25; 14. 38-32 25x34; 15. 39x30 14-19; 16. 43-38 5-10; 17, 49-43 10-14; 18. 44-39 15—20; 19. 30-25 20-24; 20. 39—33 19—23- Wat automatischge speeld; zwart verliest hierdoor sterk: aan beweeglijkheid. O.i. beter was (18—23), waarna wit in het defensief blijft. Op b.v. 50—44 kan dan (17—21) 26x17 (12x21)belet 31—26 wegens (23—29) gevolgd door (24—30) dam. Er dreigt bovendien (21—26), terwijl 46—41 verboden is door (23—28) 33x22 (14-20) 25x23 (13-18) dam. Daar ook 43—39 verboden is wegens (24-29) 33x24 (19x30) steeds gevolgd door (17—21) en 46—41 beantwoord wordt door (23-28) met winst, moet wit wel 27-21 (16x27) 32x21 en zwart heeft strategisch alle troeven in handen. 21. 50-44 14-19; 22. 44-39 9-14; 23. 40-34 2-7; 24. 34-30 Acüever is 34-29 enz. 24. 17-22; 25. 32-28 23x21; 26. 26x28 16-21! (zie dia gram) 27. 46—41 Aan onze lezers hier de opgave van de week: Waarom liet wit hier zowel 31—26 als 39—34 achterwege? 2721-26; 28. 41-37 18-23; 29. 38-32 13-18; 30. 43-38 8-13; 31. 39-34 12-17; 32. 48-42 7-12; 33. 34-29 23x34; 34. 30x39 3-8; 35. 45-40 18-23; 36. 40-34 11-16; 37. 34-30 17-21; 38. 39-34 12-18; 39: 28-22? Betekent een direct einde. Alhoe wel wit moeilijk spel heeft, was aan gewezen 31—27 (8—12) 34—29 "M m. 'Q]"" (23x34) 30x39 (18-23) 28—22! en 'dé winst is; zoal. aanwezig, ver te zoe ken. Nu volgde: 3918x27; 40. 31x22 26-31! 41. 37x17 23-29; 42. 34x23 19x48; 43. 30x10 4x15; en wit gaf op. Wit (Simonelli) 10, 38, 40, 43, 50 (5 st.) Zwart (Casemier) 3, 6, 22, 24, 28,41. Tot remise voert direct: 38—32! (28x37) 10-4 (22-28) 4-15 (24-30) 15—47! (41—46) 43-38! en de remise .op allerlei manieren is niet te keren. Het probleem van vorige week zag er als volgt uit: U krijgt als zuid dit spel: H B 6 5 7 8 7 3 o A H B 8 A 9 en het volgende biedvertöop ontwikkelt zich noord oost zuid 1 3 o 1 2 o 4 pas pas west pas pas De vraag was nu in de eerste plaats of u zich een voorstelling van partners spel kunt maken en verder welk bod u in de ze situatie zoudt willen doen? Om u op redelijke grond een voorstel ling te vormen van uw partners spel moet u natuurlijk altijd het biedverloop zo goed mogelijk analyseren. Partners laatste bod duidt er op, dat hij geweldige schoppensteun heeft, maar nu dringt de vraag zich op: "waarom heeft hij dan niet meteen 4 Sch of anders 3 Sch gebo den in plaats van het bieden van een la ge kleur die zeer duri is, aangezien hij ze ker A H B mist en dus aan topkaarten ten hoogste de vrouw en de tien heeft?" Een goede partner heeft echter overal zijn redenen vpor, daar moet u tenmin ste van uitgaan als u met plez; r bridge wilt spelen. Het staat dus wel vast dat noord naast zijn zeer goede schoppen- steun een zeer lange ruitenkaart heeft en dan blijft er weinig over voor de andere kleuren. Maar dat houdt in, dat er slem kansen moeten zijn, dit tenminste als partner een singleton of renonce harten heeft en bovendien in het bezit is van Sch A. Dat laatste lijkt zeer waar schijnlijk gezien zijn 4 Sch bod en de singleton of renonce harten lijkt een goede mogelijkheid in het licht van het gehele bieden. Uw volgende bod is 5 KI. Dit is een zgn. cuebid. U geeft hiermee aan dat u wel belangstelling hebt voor een slem- contract en dat u KI A hebt. Het is im mers waanzin om nog eens een echte klaverkleur te gaan bieden, als al geble ken is dat u samen een goede schoppen- kaart en een goede ruitenkaart hebt. Als u aan partner hebt aangegeven dat «r wat u betreft slem in zou kunnen zit ten en dat het eventuele knelpunt niet in klaver zal zitten, dan kan hij zijn spel goed beoordelen. Hij zal nu een single- ton of renonce harten op juiste waarde weten te schatten en zijn beslissing juist van dit.punt laten afhangen en dat is net wat u graag wilt. Noord had toen dit spel voorkwam: A V 8 3 2 o 5 o V 10 9 7 5 2 4 Na het 5 KI bod van zuid dacht de noordspeler lange tijd na. Voor hem was de leegheid van de ruitenkleur een ang stige zaak, hij weet wel dat zijn partner steun in die kleur heeft, maar of deze steun afdoende zou zijn stond nog te be zien. Uiteindelijk liet hij het moedige be standdeel van zijn natuur zegevieren en bood 6 Sch in de gerechtvaardigde hoop dat de sleminteresse van zuid mede ge baseerd zou zijn op zeer forse ruiten- steun. Het juiste contract was bereikt. Zaterdag 27 september is de bonds- viertallencompetitie begonnen met een aantal wedstrijden in de overgangsklas se. Ik wil niet nalaten u meteen een spel dat hierbij voorkwam voor te leggen.: Zuid was gever, N-Z waren kwetsbaar en de oostspeler had in handen: V 6 4 A 6 2. 8 7 4 2 B 9 5 Hij hoorde het volgende biedverloop: noord oost zuid west 1 9 1 pas 2 Pa* 2 o pas 4 ry pa* pas pas. West kwam uit met Ru H ert op tafel verscheen: H B 10 9 5 o V 5 4 O B 5 3 V 10 Onder Ru H kwam uit de leidérshand de 10; west vervolgde met Ru A en do leider legde de vrouw. De westspeler be sloot nogmaals ruiten te spelen. Deze slag werd gewonnen door de Ru B van tafel, waarop zuid KI 4-weggooide. Nu werd Ha 4 van tafel gespeeld. Oost leg de de 2, zuid speelde Ha B en west legde Ha 8. In de vijfde slag speelde de leider Ha 10 uit de hand, waarop west-een rui- tentje bijgooide, in de blinde werd Ha 5 gelegd en oost nam het aas. De vraag die ik u nu zou willen stellen is: Wat moet oost naspelen? HORIZONTAAL: 1. plaats in Brabant, 4. plaats in Zuid-Holland, 9. plaats in Gelderland, 12. jongensnaam, 14. drank, IS. voormalig water in Zeeland, 16. deel van het jaar, 18. klap, 20. zoogdier, 21. bloedver wanten, 23. verticale doorsnede, 26. voertuig, 28. ookjesfiguren, 30. voorzetsel, 31. deel van Azie, 33. Europeaan, 34. soort onderwijs, 35. plas, 36. maat, 38. afgemat, 39. lichaamsdeel, 41. pak ken, 42. bewijsstuk, 43. meisjesnaam, 44. neven stroom, 45. muziekinstrument, 46. titel, 47. af gunst, 48. titel, 50. godheid, 51. baat, 53. wat niet ontbreken mag, 55. oud, 57. veronderstellen* 59. doende, 60. vreemde munt, 62. gebladerte, 64. go din, 66. stel, 68. Bijbelse figuur, 69. zijrivier van. de Donau, 70. bouwvallige huizen, 71. bovenste deel. VERTICAAL 1. familielid, 2. deel van een boom, 3. houten paal, 5. voorzetsel, 6. rivier in Nederland, 7. strook, 8. noot, 9. plaats in Duitsland, 10. schiet schijf, 11. hulde, 13. werktuigen of instrumenten, 15. zoogdier, 17. met bepaalde stof insmeren, 19. voorzetsel, 20. geschenk dat moeite kost, 22. wol pluisje, 24. smereu, 25. voedsel, 27. vertrek, 29. datum van de veiling, 32. riviermond, 34. familie lid, 35. smeer, 37. sein, 38. wapen, 40. rivier in Nederland, 41. kwaad, 42. speelhuizen, 44. van de hoofdbaan afslaande weg, 45. plaats in Brabant, 47. jongensnaam, 49. plakmiddel, 51. familie-een heid, 52. plaats in Friesland, 54. ad rem, 55. Euro pese hoofdstad, 56. dierenverblijf plaats, 58. tiran, 59. titel, 61. keurig, 63. snel, 65. voertuig, 67. voorzetsel. OPLOSSING HORIZONTAAL: 1. mestvork, 4. boskat, 8. laatsten, 9. ideaal, 10. evenaren, 11. proper, 13. rondtoeren, 17. exami neren, 21. immens, 22.. stellage, 23. uitwas, 25. trappers, 26. rieken, 27. snee, 28. sen VERTICAAL: 1. mollen, 2. staven, 3. roekelozen, 5. onderrok, 6. klappers, 7. tolerant, 12. adverteren, 14. pedi cuur, 15. Dalmatic, 16. tien, 18. slipje, 19. lagers, 20. wqnseq, 24,. are.

Digitale periodieken - Gemeentearchief Veenendaal

De Vallei | 1969 | | pagina 17