Veenendaals
dagblad
Kuinderbos schietbaan, Oirschotvergroot
Ook weer enig terrein
vrij voor recreatie
Buiten
BREZNJEF OMHELST SVOBODA
Husak buigt volledig
voor Moskou's eisen
Apollo-cabine in Den Haag
MIST
VAN HEDEN AF:
als feuilleton in
ons blad
Gelders-Utrechtse streekcourant voor Rijn- en Gelderse Vallei
Prinsje niet
langer in
couveuse
Woonwagen
doorzeefd
met kogels:
man gedood
Willy Brandt
kanselier
Svoboda laat Dubcek vallen
Omstreden
roman van
Sovjet-auteur
Ondergronds
verkeer
GEEN OVERLEG
Kinderen aangerand
en vastgebonden
EXCELCIOR
Het is met trots dat we op deze plaats het nieuwe, uit het
Russisch vertaalde feuilleton aankondigen waarmee we van
daag op ^pagina twee een begin maken, „Kankerpaviljoen" is
de naam van het boek, Alexander Solzhenitsyn de naam van
de schrijver. En de Nederlandse uitgever, De Boekerij N.V. te
Baarn, heeft met rode letters op het omslagkaft gedrukt: de
auteur voor wie het Kremlin huivert. Daar zijn redenen voor:
Rond dit boek en rond deze schrijver hebben zich binnen
de Sovjet-Unie tal van politieke en ook strafrechte
lijke verwikkelingen voorgedaan. Ter illustratie: Nikita
Chroestsjef schreef als aanbeveling: „Een goed boek, kame
raden!" zijn opvolger Breznjev verbood het!
Dit boek is een roman van wereldformaat en kan tot de
top gerekend worden van wat de zo rijke Russische litera
tuur heeft voortgebracht. Niet voor niets noemde Time
het „een literaire gebeurtenis van de eerste orde." Trou
wens, om een boek van mindere klasse zou men zich in het
Kremlin niet zo druk maken!
Bur. voor redactie en administratie i
Prins Bernhardlaan 28, Veenendaal,
Telef. 08385-10550 (adm.), 10757 en
10955 (red.), Giro 1321600.
Losse nummers 0,25; Abonnement
0,97 p. w.. 4,15 p. m„ 12,35 p. k.
VALLEI
Voortzetting van het nieuwsblad „De Vallei",
opgericht in 1926.
Uitg.: Wegener's Couranten Concern n.v. 9
Advertentietarieven op aanvraag.
DINSDAG 21 OKTOBER I969 43e JAARGANG no. 247
MILITAIR OEFENTERREIN BIJ
HARSKAMP UITGEBREID
DEN HAAG/APELDOORN Wanneer minister Schut (Ruimtelijke Orde
ning) en staatssecretaris Haex (Kon. Landmacht) hun zin krijgen, worden de
regionale militaire oefenterreinen in ons land uitgebreid met in totaal 4300 hec
taren, waarvoor 2500 hectaren bos en woeste grond moeten worden opgeofferd.
Het infanterieschietkamp op de Harskamp wordt verplaatst naar de Noord
oostpolder, waar driekwart van de bomen in het Kuinderbos zullen moeten
worden omgehakt tot veler ongenoegen.
Wat de oefenterreinen op de Harskamp zelf betreft, bestaat het plan het be
staande kamp met ongeveer 770 hectaren in noordwestelijke richting uit te
breiden. Daaraan zou dan de camping De Harskamper Dennen ten offer
moeten vallen. Een terrein van ongeveer 1600 hectaren, grotendeels liggend
langs de weg bij Hoenderloo, zou dan echter voor recreatie vrij kunnen ko
men.
Het huidige oefenterrein bij Oirschot zal worden verdubbeld, ondanks de
hevige protesten uit de Eindhovense agglomeratie, waarvoor deze streek een
belangrijk recreatiegebied is.
In het Lauwerszeegebied zal een oefen- en schietterrein worden gevestigd,
waarna in de noordelijke provincies nog een vierde terrein zal moeten wor
den aangewezen.
Dit alles staat te lezen in een giste
ren verschenen nota van de genoemde
bewindslieden aan de Tweede Kamer.
Op het plan-Kikkert, dat het Eerste Le
gerkorps wil concentreren in de omge
ving van Ter Apel, studeert de rijks
planologische commissie nog.
De regering schat de kosten van de
uitbreiding en de aanpassing van de
oefenterreinen voorlopig op 125 miljoen
gulden. Daar komen dan de kosten van
militaire voorzieningen, de aanleg van
wegen en de afbraak van gebouwen
nog bij. Met medewerking van het par
lement, kan het karwei in drie jaar ge
klaard zijn.
Minister Schut gaf bij de presentatie
DEN HAAG/UTRECHT Prof. Has
pels, dr. Drukker en mej. dr. Kingma,
kinderarts van de couveuse-afdeling
van het Academisch Ziekenhuis te
Utrecht, deelden vanochtend mee, dat
het herstel van prins Constantijn zo ver
Is gevorderd, dat hij niet meer in een
couveuse wordt verpleegd. De Rijks
voorlichtingsdienst zal donderdag a.s.
het volgende communiqué verstrekken.
ILfoIIen blijven de buitenman be-
zighouden; boer en tuinder,
bloemen- en gazonvriend bestrij
den hen om 't hardst, doch altoos
verschijnen er opvolgers, die de
grasmat door aardhopen ontsieren,
planten in de moestuin opwoeien en
andere wanorde scheppen, met
schd en wrevel. We vergeten al te
vaak, dat de mol door het vervolgen
van aardrupsen, emelten, engerlin
gen e.a. schadelijke insekten zeer
nuttig is, doch veel van dit voordeel
verandert in nadeel door zijn ver
orberen van de regenwormen die
prima helpers zijn voor de platte
lander. Men kan nut en schade nu
eenmaal niet op een goudschaaltje
afwegen. De oude H. W. Heuvel
wist dit in zijn jeugd reeds; Jan,
de knecht van de ,,Blauwhand"
was bezig met ,,woëlenhöope
streijen" en antwoordt de jonge
Hendrik op zijn opmerking, dat
mollen nuttige dieren zijn, uit de
grond van zijn hart op z'n Achter
hoeks: Lastige kreituurs, ik make
ze kapot, zoovolle a'k kan
Een klein, maar lastig probleem
in verband met de wat sombere
,.Momfer de Mol" werd door het
Noordhollands Duinreservaat op
originele wijze opgelost. De gras-
en klinkerwegen worden daar nl.
door talrijke molleritten gekruist.
Het telkens dichtrijden van deze
gangen doet ten slotte holten in het
wegdek ontstaan, de welbekende
molleknippen. De zwarte mijnwer
kers blijven echter generaties lang
op precies dezelfde plaatsen passe
ren. Men kwam in het reservaat
op het idee, buisjes in de gangen
te legeen van plastic, of aarden
drain eerbuisjes met een doorsnede
van 5 cm. Dit slaagde wonderwel.
Onder de wegen liggen daar nu,
zonder dat men er iets van merkt,
reeds vele zg. molletunnels, die uit
nemend voldoen. En het aardige
vind ik, dat ze werden aangebracht
in het belang van beide partijen!
21-10-1969, A. B. WIGMAN
van de nota zelf toe met deze belang
rijke planologische ingreep niet al te
gelukkig te hebben geopereerd. Hij
vond vooral, dat de betrokken'gemeen
te- en provinciale besturen te laat bij
de discussie waren betrokken.
Dat is in Gelderland duidelijk geble
ken: Noch de provincie, noch de be
treffende gemeenten z(jn betrokken ged
weest bij het overleg over de situering
van de militaire oefenterreinen, zoals
de regering die zich voorstelt.
Toen enige tijd geleden daarover ge
ruchten de ronde deden, heeft de heer
Wijnperle, lid van provinciale staten
van de provincie Gelderland, in een
statenzitting gevraagd hoe de zaken
stonden. Hij vroeg of er plannen tot uit
breiding van het oefenterrein „De
Harskamp" bestonden. Daarop werd
door de commissaris der koningin, mr.
H. W. Bloemers, bevestigend geant
woord.
Op de vraag of de provincie daarbij
een zekere inspraak heeft gehad moest
de commissaris der provincie echter
ontkennend antwoorden. Er is daarvoor
namelijk geen vaste procedure, zo
werd in de vergadering van de Staten
gezegd.
De provincie is niet officieel van
de plannen van de regering in kennis
gesteld. Reeds op 1 april 1968 heb
ben GS van Gelderland in een schrij
ven aan de betrokken ministeries om
beraad gevraagd. Pas op 2 septem
ber van dat jaar werd de provincie
vertrouwelijk omtrent de plannen in
gelicht. Op 16 oktober 1968 heeft de
provincie bezwaren tegen de plannen
geuit, maar pas op 27 maart 1969 zijn
GS tijdens een onderhoud in Den
Haag nader over deze materie inge
licht. Op 30 mei 1969 werd de ge
meente Ede pas ingelicht over de
plannen met „De Harskamp".
Zie verder elders in dit nummer.
HILVERSUM Bij een schietpartij
op het woonwagenkamp „Egelshoek"
aan de Franse Kampweg in Hilversum
is maandagmiddag omstreeks half vijf
de 43-jarige Piet Baum door vijf kogels
getroffen en dodelijk gewond. De poli
tie heeft twee andere bewoners van het
kamp, de 44-jarige F. J. en zijn 22-jari-
ge zoon R. J. gearresteerd. Een van de
wapens, waarmee is geschoten - een
stengun - is teruggevonden. Voor de
politie staat echter vast, dat zowel de
vader als zfjn zoon een wapen heeft
gebruikt, maar het tweede is nog spoor
loos.
De familie Baum, die sinds ander
half jaar op het woonwagenkamp in
Hilversum staat, doch daar nauwelijks
is geaccepteerd, en de familie J. leef
den al geruime tijd in onmin met el
kaar. Beide families hebben een handel
in oude auto's en sloopmateriaal en dit
leidde tot conflicten. Meermalen
is het tot woordenwisselingen geko
men; zo ook maandagmiddag.
Kort na de ruzie kwamen vader en
zoon J. elk met een wapen en vanuit
verschillende richtingen op de woonwa
gen van de familie Baum af. Ze losten
een groot aantal schoten dwars door de
ramen en de houten wanden. De heer
Baum werd door vijf kogels in zijn
hoofd en borst getroffen. Hij is nog
naar de achterzijde van zijn wagen ge
lopen, maar zakte daar in elkaar. Hij
overleed vrijwel direct.
De echtgenote van het slachtoffer
bleef ongedeerd. Drie kleine kinderen
van de familie Baum speelden op het
moment van de schietpartij toevallig
buiten. Een zoon van het slachtoffer
woont samen met de dochter van de fa
milie J.
A De president van Tsjecho-Slowa-
kije, L. Svoboda, is voor een be
zoek in Moskou gearriveerd. Hij werd
verwelkomd op traditionele wijze door
partijleider Breznjef. Op de achter
grond priemier Kosygin en geheel
links president Podgorny.
P
BONN Willy Brandt is vandaag
door de Bondsdag tot kanselier van de
nog te vormen Westduitse regering ge
kozen.
ADVERTENTIE
DWARSGEBAKKEN NATUURWITBOERENBRUIN
KRENTEN-ROZIJNENBROOO KRENTENBOLLEN
BOERENROG PUNTJES EN BOLLEN
MOSKOU Een sterke Tajcchoslo-
waakse delegatie van 10 man, onder
leiding van premier dr. Gustav Husak,
is in Moskou aangekomen voor een
bezoek van negen dagen aan de Sov
jet-Unie. Met de Russische leiders van
Husak brengt
de Tsjechoslowaakse communistische
partij en regering belangrijke poli
tieke en economische besprekingen voe
ren. Volgens goedingelichte Oosteuro -
pese kringen zullen deze resulteren in
de ondertekening van een document,
waarbij de leiders uit Praag hun goed
keuring zullen geven aan de invasie door
de landen van het Warschau-pact in
augustus vorig jaar.
De Russische leiders zullen meer hulp
toezeggen voor een herstel van de moei
lijke economische toestand van Tsjecho-
Slowakije. Veel waarnemers betwijfe
len of de Praagse leiders erin zullen
slagen, een lening in harde valuta ter
waarde van ruim 1800 miljoen gulden
te krijgen. De regering van Dubcek is
het indertijd ook niet gelukt een derge
lijke lening te sluiten.
Sinds mei jl. zijn Husak en zijn colle
ga's herhaalde malen in Moskou ge
weest. Maar het betroffen steeds parti
culiere gesprekken of het was voor het
bijwonen van internationale communis
tische bijeenkomsten. Het bezoek dat
De volgende
plaats die na
de Amsterdamse
RAI,
de ruimtevaart
tentoonstelling
mag huisvesten,
is het
Nederlands
Congresgebouw
in Den Haag.
De blikvanger
van deze
tentoonstelling,
de Apolo 8 cabine
zal hier op
een dakterras
van het
Congresgebouw
ten toon
worden gesteld.
Op de foto wordt
de capsule
omhoog getakeld.
gisteren is begonnen is het eerste met
een officieel karakter sinds Husak het
bewind van Dubcek heeft overgenomen.
Het feit dat dit bezoek nu plaatsheeft
na enige malen te zijn uitgesteld wordt
door waarnemers gezien als een goed
keuring door Moskou van de politieke
en economische beleid van Husak.
De Tsjechoslowaakse president Lud-
vik Svoboda heeft duidelijk gemaakt,
dat hij volledig partijleider Gustav, Hu
sak steunt en dat hij gebroken heeft
met het liberale beleid onder Alexan
der Dubcek.
In een tafelrede op een diner dat de
Sovjet President Podgorny in Moskou
voor de Tsjechoslowaakse delegatie gaf
zei Svoboda dat het afzetten van Dub
cek als partijleider „een beslissende
wijziging" was geweest.
Hij beloofde dat er voortaan geen te
genspraak meer zal zijn tussen de woor
den en daden van onze partij en de re
gering.
Het was voor het eerst dat de 74 jaar,
gepensioneerde generaal die tezamen
niet Dubcek, Josef Smrkofsky en Ol-
drich Cernik de grote vier van de Tsje
choslowaakse liberalisatie periode vor
men er gewag van maakte dat onder
Dubcek er een dubbelzinnig be
leid is gevoerd. Husak en andere nieu
we kopstukken hadden dit reeds eer
der betoogd.
Toen Svoboda enige dagen geleden niet
de vergadering van de Tsjechoslowaak
se assemblee bijwoonde, werd er ge
rept van de mogelijkheid dat hij niet
was komen opdagen omdat hij het
niet eens was met het afzetten van de
liberale leiders en met het harde hui
dige beleid.
ENSCHEDE De politie van En
schede zoekt naar een ongeveer vijf
tienjarige jongen, die gistermiddag
drie meisjes in de leeftijd van vijf tot
acht jaar heeft aangerand en twee an
dere kinderen aan schrikdraad heeft
vastgebonden.
De kinderen zochten eikels even bui
ten de oostelijke rand van de stad.
De jongen zou een vuur hebben ont
stoken en gedreigd hebben de kinde
ren daarin te gooien.
Vriendjes waarschuwden de moeder
van één van de kinderen, die met
buurtgenoten naar de aangegeven
plaats ging. Daar werden alleen nog de
angstig huilende kinderen gevonden.
ADVERTENTIE
0LGA
gt9ekJdemax^hart|
Weersverwachting van het KNMI van
dinsdagavond tot woensdagavond:
Overwegend droog weer met op vele
plaatsen mist. Morgen slechts enkele
verspreid voorkomende opklaringen.
Weinig wind en dezelfde temperaturen
als vandaag of iets lagere.
Alexander Solzhenitsyn is op het
ogenblik leraar natuurkunde aan een
middelbare school ergens in een
Russisch provinciestadje. Volgens
zeggen probeert hij er een rustig le
ven te leiden nadat hij acht jaar in
gevangenissen en werkkampen had
doorgebracht omdat hij in 1945 in
brieven aan een vriend bedekte kri
tiek had geuit op Stalin. Op 5 maart
1953, precies op de dag van Stalin's
dood, werd hij vrijgelaten. In de
werkkampen waren de ideeën voor
zijn boeken gerijpt en toen hij in
1962 zijn eerste novelle publiceerde:
„een dag uit het leven van Iwan
Denisowitsj" was hij op slag beroemd
in binnen- en buitenland. Het werd
een best-seller die ook in de Sovjet-
Unie ongekende oplagen bereikte.
Maar dat alles gebeurde toen zijn
beschermer, Nikita Chroestsjef, het
nog voor 't zeggen had. Zijn volgen
de boeken: „Kankerpaviljoen" en
„In de eerste cirkel" werden na veel
wikken en wegen in Rusland ver
boden en hem werd verweten dat hij
zich „aan de kapitalisten had ver
kocht", want in het buitenland haal
den zijn boeken enorme oplagen en
dus liggen er enorme royalties op
hem te wachten! Maar ook in Rus
land worden zijn boeken nog gele
zen, zij het in het geheim. Men kent
daar het systeem van de samizdat,
de zelf uitgever ij met tikt eenvou
dig het hele manuscrip t over en
laat dat aan vertrouwde vrienden le
zen, die het op hun beurt weer over
tikken Zo circuleren er naar
schatting 5000 illegaal-getypte
exemplaren van Kankerpaviljoen
door de Sovjet-Unie. Wie gepakt
is moet terecht staan, zoals onlangs
is gebeurd.
Solzhenitsyn is er de man niet
naar om in deze gang van zaken te
berusten. In mei 1967 richtte hij een
een open brief aan het Schrijvers
congres dat toen in Moskou bijeen
was. Daarin éiste hij:
a. Een discussie over „de ondraag
lijke onderdrukking door de cen
suur waaraan onze letterkunde
sinds tientallen jaren blootstaat",
en:
SOLZHENITSYN
meester-verteller
CHROESTSJEF
een goed boek
b. Dat de schrijversbond hem zou
verdedigen tegen laster en vervol
ging door de politie.
Ongelukkigerwijs is de eerste Se
cretaris van deze Schrijversbond,
Konstantin Fedin, de meest onver
zoenlijke vijand van Solzhenitsyn
(„Zijn brief is voor .ons, de kunste-
naars-intelligentsia, een klap in het
gezicht...") en is Alexei Surkow, ja
renlang de opperste leider van de
Sovjet-censuur deze mening toege
daan: „Als Kankerpaviljoen in het
buitenland wordt gepubliceerd zou
het ons in opspraak kunnen brengen
en zou het gevaarlijker zijn dan de
memoires van Swetlana, Stalins doch
ter." Maar hij geeft toe: „Het is
niet zo eenvoudig want Solzhenitsyn
is een man met een levendige en mi
litante geest!"
Breznjew noch Surkow noch Fe
din heeft kunnen verhinderen dat
Kankerpaviljoen in het buitenland
een enorme opgang heeft gemaakt.
Daarom bood men hem vorig jaar
september een vergelijk aan: men
vroeg hem in het openbaar een ver
klaring af te leggen' dat de manier
waarop zijn zaak in het Westen
wordt uitgebuit, openlijke afkeuring
verdient. Solzhenitsyn weigerde...
Het lezen van dit feuilleton zal dui
delijk maken dat hij dit terecht wei
gerde. Zijn boek is namelijk helemaal
geen „politieke aanval" het is
een roman en 'n buitengewoon boei
ende roman over mensen. Mensen in
een ziekenhuis, een kankerpaviljoen
ergens in de provincie. Véle mensen:
mannelijke en vrouwelijke artsen,
patiënten, werksters, bezoekers
ze worden beschreven zoals alleen
een Russische meester-verteller dat
kan.
Langzamerhand komt in het cen
trum van de belangstelling de strijd
tussen Pavel Nikolayevich, een la
gere maar zich hoog achtende Sov
jet-ambtenaar, Oleg Kostoglotov,
een ruw gebolsterde boer met een in
drukwekkende persoonlijkheid. Maar
ook dat is een strijd van mensen
wie de bitterheid die de schrij
ver onmiskenbaar heeft vervuld,
als „politiek" wil beschouwen, moet
een slecht geweten hebben. Want
Alexander Spolzhenitsyn beschrijft,
ongewoon indringend het oordelen
laat hij aan de lezer over!
Dit wordt een langlopend feuille
ton. Vandaag beginnen we met het
eerste deel dat in boekvorm 388 pa
gina's omvat. In dit najaar zal bij
De Boekerij het tweede deel ver
schijnen, dat wij eveneens als feuil
leton aansluitend zullen afdrukken.
Naar onze smaak echter is dit een
7.o ongemeend boeiende roman dat de
lange duur eerder een voordeel dan
een nadeel zal zijn. We laten met
graagte het oordeel aan u, lezers,
over!
