Kamer toont bezorgdheid
over financiën van de
Nederlandse gemeenten
Half jaar geëist
tegen man die zich
en drie kinderen
wilde verbranden
Demonstratie
tegen
Euratom
't Is ook op
Wereldspaardag
goed sparen
bij de NMB
Regering gevraagd Nijmegen tot
stimuleringsgebied te verklaren
„STOP WERVING VAN
BUITENLANDERS
Gorkum draait normaal
HART
ZIEKTEN
ERNSTIGE
EPIDEMIE
Burgemeester noemt ontslagen
bij Nijma ramp voor de stad
P.v.d.A. verlaat
raad Hoo«jeveen
de bank waar ook ij zich thuis voelt
Prof. Yerrijn
overleden
Oud-
burgemeester
Kolfschoten
gaat
mr. Klaasesz
helpen bij
onderzoek
Trekking
staatsloterij
mag op t.v.
Acht leden
tijdelijk terug
WOENSDAG 29 OKTOBER 1969
MEERJARENPLAN
UITSTEL
GEVOLGEN
TOEZICHT
Ambtenaren
zijn teleurgesteld
DAGELIJKS VIJFTIG
STERFGEVALLEN
VOEDING
Een waar spaarfestijn dat de NMB een week
lang viert: een mooie gelegenheid om met
sparen te beginnen. Vooral omdat bij uw
eerste inleg van minimaal 10 gulden
een premie van 5,- wordt bijgeschreven.
Zo maar extra. Kom snel langs. Juist nu,
met gunstige rentevergoedingen van
4y2% tot 7%! Zelfs 8% behoort tot de
mogelijkheden als u spaarbrieven
van de Nederlandsche
Middenstands Spaarbank koopt
NEDERLANDSCHE
MIDDENSTANDSBANK
VODJES PAPIER
RAMP
VANDAAG NOG
VRAGEN IN DE KAMER
S taatssecretaris
Grapperhaus
9
De Tweede Kamer behandelde
gisteren hoofd VI (Justitie) van de
Rijksbegroting voor het dienstjaar
1970 - afdeling politie. Op de foto zien
we ministers Polak (voorgr.) en
Beernink tijdens een schriftelijke ge
dachten wisseling.
Van onze parlementaire redactie
DEN HAAG Het debat over de
gemeentefinanciën in de Tweede Ka
mer heeft gisteren twee socialistische
moties opgeleverd. Ze werden inge
diend door drs. H. M. Franssen.
De eerste vraagt om een volledige af
keuring van het beleid op dit gebied. In
de tweede wordt voorgesteld om het in
vesteringsniveau voor de gemeenten
In 1969 op 6.110 miljoen gulden te stel
len en voor 1970 op 6.460 miljoen gul
den. Als minister Beernink (Binnen
landse Zaken) zegt dat de ene ge
meente inderdaad wat krap zit, maar
dat een tweede het wel wat ruimer
heeft, dan zeggen wij in Drente: „Die
man kletst uit zijn nek", aldus de
heer Franssen.
Niet alleen de oppositie heeft zorg
over de financiële nood van de ge
meenten. Ook de heer E. J. M. Kolf
schoten (KVP) ziet een donker ver
schiet. Een sanering van het Gemeen
tefonds, waaraan wordt gewerkt, bete
kent volgens hem nog niet een sane
ring van de gemeentelijke financiën.
Hij wil voor het Gemeentefonds een
meerjarenplanning, zodat ook de ge
meenten weten waafaan ze op langere
termijn toe zijn.
De KVP overweegt een voorstel om
de stemming over de begroting van het
Gemeentefonds uit te stellen totdat het
wetsontwerp voor een verhoging van
de uitkeringen aan de drie grote ge
meenten is bestudeerd, en totdat de
door het Rijk aan de gemeenten ver
schuldigde bedragen voor het basison
derwijs over 1963-1968 inderdaad zijn
betaald.
De liberaal mr. H. E. Koning vroeg
zich af of de verhouding tussen de
voor het Rijk en voor de lagere orga
nen uitgetrokken gelden de juiste is.
Een verschuiving in de richting van
de gemeenten betekent echter een be
zuiniging voor het Rijk.
De liberaal, die ook ernstige zorgen
heeft over de gemeentelijke financiën,
vroeg zich wel af of de gemeentebestu
ren voldoende zijn doordrongen van
de geweldige gevolgen die hun inves
teringen hebben voor onze economie
en dus voor onze werkgelegenheid.
„Als ik de uitlatingen van socialisti
sche bestuurders hoor, geloof ik dat
dit niet het geval is".
Is het toezicht op de gemeentefinan
ciën doeltreffend, vroeg mr. Koning
aan de ministers Beernink en Witte-
ADVERTENTIE
Het personeel van het Euratom-
centrum te Petten houdt sinds
gisteren het gebouw bezet. Een actie
comité wijst het personeel op de
risico's van het eventueel achterwege
blijven van een nieuw vijfjarenplan.
Op de foto: v.l.n.r. Kurt Husman
(Ned.), M. Brasola (Italië), P. Hirn
(Frankrijk)W. Olthoff (Ned.),
K. Löning (Duitsland) en J. Lepoitte-
vin (Frankrijk).
veen (Financiën). De heer M. W. Scha
kel (ARP) meent dat er in 1970 meer
geld voor de gemeenten kan worden
uitgetrokken. „Mijn fractievoorzitter
heeft immers tijdens de algemene po
litieke beschouwingen gezegd, dat hij
het eens is met het uitgavenbeleid
voor het volgend jaar". Voor 1971
moeten de gemeenten echter een hoge
re prioriteit krijgen bij de verdeling
van de gelden, aldus de heer Schakel.
De beide ministers antwoorden van
daag.
HOOGEVEEN De fractie-voorzit
ter van Party v. d. Arbeid in Hoo-
geveen, de heer H. J. Diephuis, wil be
danken als raadslid.
Hij meent dat raadsleden in de hui
dige financiële verhoudingen tussen het
Rijk en de gemeenten geen verant
woordelijkheid kunnen nemen voor het
bestuurlijke beleid. Hij hoopte dat zijn
daad een golf van bedankjes van
raadsleden tot gevolg zal hebben.
Van onze redactie economie
LUXEMBURG Een kleine dui
zend Europese ambtenaren hebben
gisteren gedemonstreerd voor veilig
stelling en verbetering van hun positie.
Achter omfloerste vlaggen en ge
wapend met spandoeken trokken zij
langs het zwaar bewaakte Europees
Centrum op de Kirschberg in Luxem
burg.
De klemtoon lag op het behoud van
de Europese atoomgemeenschap, waar
over de ministers op dat moment aan
het vergaderen waren. Dit gesprek ein
digde overigens onbeslist.
De spandoeken van de delegaties uit
de met inkrimping bedreigde onder
zoekcentra in Petten, Geel (België),
Ispra (Italië) en Karlsruhe (Duitsland)
spraken duidelijke taal:
„Euratom gaat dood, Europa ook."
„Geef- een slachtpremie voor de on
derzoekers net als voor koeien", zo
luidde een twijfelachtig advies aan de
Europese ministers.
Over het compromisvoorstel van onze
minister De Block: „De Block blok
keert ons."
Aan minister De Block werd een ver
langlijst van de demonstranten aange
boden.
In een advertentie in de Europese
editie van Herald Tribune heeft het
merendeel gespecialiseerde personeel
van Euratom zich inmiddels „ter over
neming" 'aangeboden. Werkgevers wordt
gevraagd zich in verbinding te stellen
met het bemiddelingsbureau van de
F.uronese instellingen in Luxemburg.
ARNHEM „Mijn kindertjes gaan
graag met pappa de vlammen in. Ze
zijn stapel op me. Als je niet doet wat
ik zeg steek ik de zaak aan". Zo terro
riseerde bijna een uur lang de 35-jari-
ge bankwerker Frans van W. de Nij
meegse Steijn Buijsstraat, in juli van
dit jaar. Bevend van angst om de drie
kleintjes zagen de buurtbewoners hoe
de politiebelegering van het huis 10a
kleiner en kleiner werd naarmate de
dreigementen van Frans van W., de lu
cifers in zijn hand om zijn met uiterst
brandbare tinner overgoten beddegoed
aan te steken, erger werden. „Ituik
maar door de brievenbus", had hij ge
roepen regen rechercheur Wim Keizer,
de man die hem uiteindelijk naar be
neden praatte. „Zo gaat het met de
boeddhistische monniken ook".
„Kort voor die tijd heeft de politie in
Frankrijk dagenlang het huis belegerd
van een man die zich met zijn kinde
ren had verschanst", zei gisteren de
president van de Arnhemse rechtbank,
mr. B. W. van Houten. „Was dat uw
voorbeeld?" Van W. ontkende.
Toch, zo hadden de psychiaters ge
zegd, houdt hij wel van zo'n vertoning.
Maar uit de psychiatrische rapporten
bleek ook iets anders: zulke uitbarstin
gen van razernij had hij alleen door
zijn vrouw. Verder is Frans van W. de
goedheid zelve.
Die dag was er weer ruzie geweest.
Een paar maanden eerder nog had
Frans bij de officier van Justitie moe
ten komen omdat er een mes aan te
pas was gekomen. Ditmaal sloeg hij
een vork dubbel op zijn vrouw. Terwijl
ze de deur uitging om zich in het zieken
huis te laten verbinden zei ze het hem:
„ik waarschuw de politie". Bijna een
uur lang had de rechercheur („Het le
ken wel drie dagen") nodig om Van W.
naar beneden te praten. Daar wist hij
de buiten z'n zinnen geraakte Nijmege-
naar te overmeesteren. „Ik had een
moeilijk leven", zei Frans van W.
„Echt hoor". Hij is nu gescheiden,
straks gaat hij ver weg van Nijmegen.
„En nou moeten we verder maar gelo
ven dat er niets aan de hand is ge
weest", schamperde de officier van
Justitie mr. J. Boekraad. „Maar dit
was geen theater. Het was een brand
stichtingspoging. De kinderen hadden
er het leven bij kunnen laten". Hij eis
te zes maanden gevangenisstraf waar
van twee voorwaardelijk. „Hij is het
slachtoffer van zijn vrouw", zei raads
man mr. J. Terheggen.
Over veertien dagen doet de recht
bank uitspraak.
AMSTERDAM „Gemiddeld
sterven nu ruim vijftig Nederlan
ders per dag aan ziekten van de
kransslagaders. Deze sterfgeval
len ten gevolge van hartziekten
vormen de ernstigste en meest
langdurige epidemie welke ons
land ooit heeft geteisterd".
Aldus de Leidse hoogleraar
prof. dr. J. Groen gistermiddag
in Amsterdam. Hij hield een
voordracht ter gelegenheid van
de uitreiking van de jaarprijs
voor de beste publikatie op het
gebied van de voeding aan de
journalist Willem v. Stuyvenberg
De Leidse hoogleraar stelde
dat het merkwaardig is dat Ne
derland deze toestand zo gelaten
aanvaard. „Dit is alleen te ver
klaren door afstomping van on
ze gevoelens en door aanpassing
aan wat als „onvermijdelijk"
wordt beschouwd. Het is even
zeer duidelijk dat de tegenwoor
dige behandeling gezien de ho
ge sterfte en het ziektecijfer
hoogst onbevredigend is".
Uit een overzicht van de coro
naire hartziekten bij de verschil
lende volkeren concludeerde de
hartspecialist dat bevolkingsgroe
pen welke frequent aan de ziek
te lijken, een voedingspatroon
hebben dat zich onderscheidt
door een hoger gehalte aan cho
lesterol, verzadigde vetzuren en
suiker. In termen van voedings
middelen is het vooral het hoge
gebruik van eieren, room, boter,
roomijs, vet vlees en snoeperij
dat bij de ziekte de voornaamste
rol speelt.
Ook het tekort aan lichaams
beweging van de welvarende
westerling is volgens de Leidse
professor een belangrijke oorzaak
van het ontstaan van hartziekten.
Hij benadrukte dat de schadelijke
effecten van roken van sigaretten
vooral bij mannen van jeugdige
en middelbare leeftijd overtui
gend bewezen is.
ADVERTENTIE
VwwidMl: Merkt ft. Ede: Breelaan 1. TM: Hoogeïnde ft.
Van onze verslaggever
DEN HAAG Is de regering bereid om Nijmegen tijdelijk tot stimulerings
gebied te maken en de investeringspremieregeling op deze gemeente toe te
passen? Dit is de eerste van enkele vragen, die de socialist drs. G. M. Neder-
horst morgen mondeling zal stellen aan minister De Block (economische za
ken). Hij doet dit naar aanleiding van de ontslagen bij Nyma.
Drs. Nederhorst wil ook weten of het
de minister bekend is dat 54 procent
van de ontslagen werknemers ouder is
dan vijftig jaar. Voor hen is er weinig
kans op nieuw werk, zolang de onder
nemers liever jongere arbeidskrachten
uit het buitenland aantrekken, aldus
het Kamerlid.
Vandaar de suggestie van de socia
list om voorlopig geen werkvergunning
voor buitenlanders in Nijmegen te ge
ven.
Minister Roolvink (sociale zaken)
wordt gevraagd welke sociale maatre
gelen zullen worden genomen naar aan
leiding van de ontslagen bij Nyma.
De stemming onder de werknemers
van de Nyma kunstzijdespinnerij in
Nijmegen is triest, nadat het ontslag
van 750 man bekend werd.
„We worden als vodjes papier weg
geblazen" aldus een geëmotioneerde
werknemer.
Velen kunnen het ook moeilijk ver
werken dat de werkelijke achterstand
met de loonsverhogingen ongeveer 10
procent bedraagt.
De meesten zit het erg hoog, dat zij
gezien hun leeftijd moeilijk weer aan
de slag zullen komen. Een ander hard
feit is, dat de werkloosheid, door de
ontslagen in Nijmegen rond 3 procent
gaat bedragen. Het hoogste percentage
in Gelderland.
Burgemeester mr. De Graaf van Nij
megen sprak van een ramp voor de
stad. Hij was gisteren in Den Haag om
met enkele Kamerleden over de werk
gelegenheid in Nijmegen te praten.
Hij heeft meermalen te kennen
gegeven dat de gemeente Nijmegen
alles in het werk wil stellen om tot een
verbetering van de werkgelegenheid te
komen. Enkele dagen geleden nog
stuurde B. en W. een brief naar Den
DEN HAAG Zaterdag 'JL is op 76-
jarige leeftijd overleden prof. dr G. M.
Verrijn Stuart, van 1958 tot 1964 voor
zitter van de sociaal-economische raad.
Zijn stoffelijk overschot is vandaag ge
cremeerd.
Haag waarin gewag werd gemaakt van
de kritieke toestand.
Struikelblok is volgens de Nijmeeg
se burgemeester, dat Nijmegen niet tot
regionaal stimuleringsgebied is ver
klaard. Intussen zijn gisteren volgens
een lid van de ondernemingsraad, de
heer Bouwman, al werknemers van
Nyma aan het solliciteren geslagen.
„Eigenlijk hebben we het allemaal wel
zien aankomen. Daarom is de sfeer
misschien ook meer gelaten dan emo
tioneel".
V an onze parlementaire redactie
DEN HAAG De Gorkumse gemeentezaken lopen weer normaal. De drie
afgetreden wethouders werken gewoon samen met de waarnemend burgemees
ter H. Scheffer, die burgemeester is van Arkel en Redichem. Dit is van hun
opvolgers en van de raadsleden die hun functie neerlegden, ook te verwachten.
Burgemeester Ridder van Rappard
is voor een operatie in het academisch
ziekenhuis-in Utrecht opgenomen. In-
DEN HAAG Staatssecretaris Grap
perhaus van financiën is bereid alle
medewerking te verlenen, nodig voor
het uitzenden door de televisie van de
trekkingen van de staatsloterij. Hij
heeft dit de Tweede Kamer meegedeeld
in antwoord op schriftelijke vragen
van het CH-Kamerlid mr. W. Scholten.
De staatssecretaris wijst er ln zijn
antwoord op, dat de trekkingen van de
staatsloterij steeds openbaar zijn. „Dit
houdt in dit geval in", zo zegt hij, „dat
deze ook door de televisie kunnen wor
den uitgezonden".
tussen zal een breed en diepgaand on
derzoek naar de situatie in Gorkum
worden ingesteld, aldus heeft mr. H.
K. J. Beernink (binnenlandse zaken)
gisteren in de Tweede Kamer meege
deeld.
De Gorkumse burgemeesterscrisis
noemde hij „uitzonderlijk". Van Ridder
van Rappard zei hij dat deze bekend
stond als iemand „met een scherp oog
voor wat hij als misstanden beschouw
de, en gewend om recht op de man af
ongezouten zijn mening te geven, dit
vaak in irriterende bewoordingen.
Daardoor ontstaan conflicts-situaties
zoals nu het geval is", zei de minister.
De uitbarsting in de raadszitting van
13 oktober stond niet op zichzelf, maar
was de druppel die de emmer deed
overlopen.
Het onderzoek waarmee mr. Klaasesz,
de commissaris van de Koningin van
Zuid-Holland, al begonnen is, zal vol
gens mr. Beernink enige maanden ver
gen. Mr. H. A. M. T. Kolfschoten, oud-
burgemeester van Den Haag, zal daarbij
als adviseur fungeren.
Vanmiddag zal de Tweede Kamer be
slissen of zij over deze zaak nog een
debat zal houden. Voorlopig zijn de
mededelingen van minister Beernink
voor kennisgeving aangenomen.
(Van een onzer verslaggevers).
GORKUM „Ik bemoei mÜ niet
met de moeilijkheden. Ik ben slechte
waarnemers voor burgemeester v. Rap
pard, die in het ziekenhuis ligt. Ik
vraag de raadsleden om hun tijdelijke
vertrouwen."
Dit zei gisteravond burgemeester H.
Scheffer van Arkel en Kedlchem bij
het begin van de raadsvergadering in
Gorkum.
Acht van de twaalf enkele Weken
geleden afgetreden raadsleden en
wethouders waren gisteravond naar de
raadzaal gekomen.
Namens de twaalf raadsleden die hun
ontslag hadden ingediend, zei de socia
listische fractieleider M. Romijn, dat de
raadsleden voor de komende vergade
ring voor een meerderheid zullen zor
gen.
Hij garandeerde de medewerking van
de oppositie bij het bestuurbaar hou
den van de gemeente, totdat voor de elf
uitgetredenen opvolgers ln de gemeen
teraad zijn gevonden. Ook hij hoopte,
dat dat in goede samenwerking moge
lijk zou zijn met burgemeester Schef
fer.
Inmiddels hebben drie Gorkumse so
cialisten, die hun zetels in de raad nie
beschikbaar hadden gesteld, hun lid
maatschap van de plaatselijke afdeling
van de PvdA opgezegd. Dit gebeurde
nadat de ledenvergadering dit drieta
geen vertrouwen meer wilde geven.
