Consumentenond wil een bouwdeskundige aantrekken
„De Nederlandse werknemers
dreigen vast te roesten
Limburg begon
bergen te
verzetten
Frankrijk volgt gespannen
duel tussen B.B. en R.R.
Farao werd
vermoord
Vele ouderen
hebben last
van te véél
beroepstrots
STEENHOOP VAN DE „MVERDWIJNT
Opmerkelijke uitspraak van sociologe:
Beweeglijkheid
Vers bloed
Pensioenen
Onderwijs
Symbolisch
AFWIJKINGEN
GELD KWIJT
JURISPRUDENTIE
PROCESGANG
WEGENAANLEG
ZEVEN JAAR
GEHEIMEN
VELE KLA CHTEN 0 VER NIEUWBOUW
DEN HAAG De Consumentenbond 250.000 leden wil een bouw
deskundige aantrekken. De vele klachten, die kopers van huizen bij de
bond deponeren, waren hiervoor aanleiding.
Deze verrassende vraag om hulp op dit gebied kwam naar boven bij de ac
tie, die de Consumentenbond dit jaar februari begon. Toen is aangekon
digd, dat leden gratis juridische bijstand konden krijgen. Het gevojg is tot
nu toe, dat twaalf processen aanhangig zijn gemaakt en nog vijfentwintig
in behandeling zijn op een totaal van honderd verzoeken om hulp.
De ongelijkheid in de bouw is
groot, zegt Elsemarie Stork (31
jaar), juriste, diplomatiek.
Zij is speciaal aangetrokken voor
deze nieuwe taak van de bond.
„Wij hadden vooral vragen om
rechtskundige steun verwacht bij
miskopen van huishoudelijke artike
len. Het ging eerst ook alleen maar
om typische consumenten. Maar de
positie van de koper van een huis is
zo wankel, dat wij onze dienstverle
ning hebben uitgebreid. Er worden
oontracten opgesteld, waarin de ko
per zich aan alle mogelijke bepalin
gen heeft te houden. Wanneer hij
niet aan zijn verplichtingen voldoet,
krijgt hij het huis niet".
„De bouwer kan vrolijk de opleve
ring van het huis maanden verschui
ven, zonder dat hem dat een boete
oplevert. Het boetebeding is er altijd
voor de koper. Er bestaat wel een
arbitragecommissie in de bouw,
maar die is duur (men begint met
een voorschot van tweeduizend gul
den te betalen) en alleen architec
ten en ingenieurs hebben er zitting
in; de consument ontbreekt".
„Vroeger gaf men een architect
opdracht tot het bouwen van een
huis. De architect zocht een aanne
mer en keek toe op de bouw. Tegen
woordig krijgt een architect van een
maatschappij of vereniging hele
blokken te ontwerpen en is bij de
bouw van het tapijt verdwenen. De
klachten hebben veelal te maken
met afwijkingen in het bestek en
met de aanleg van de centrale ver
warming (lekkende radiatoren, niet
werkende thermostaten)".
De honderd verzoeken, die sinds
februari zijn binnengekomen, vindt
mr. Stork niet te veel, maar net
mooi genoeg. Ze zijn eerst bekeken
door twee juristen, ook toevallig
vrouwen. Dezen keken eerst of er
nog bemiddeld kon worden. De za
ken, die niet in aanmerking kwamen,
zijn teruggestuurd. Wij houden ons
niet op met echtscheidingen, huurza-
ken, onteigeningszaken of lopende
zaken.
„Een man die al twee keer zijn
zaak verloren had, wilde de Consu
mentenbond erbij halen, maar dat is
de bedoeling niet", beslist Elsema-
Mr. Elsemarie Stork (31):
Invloed uitoefenen op de
rie kordaat. „Bedrijven komen even
min in aanmerking, dat zijn geen
consumenten", oordeelt mej. Stork.
„Het gaat om de „underdog", de
man, die voor een paar honderd
gulden een aanschaf heeft gedaan en
zich bedrogen voelt. Gaat hij zijn
recht zoeken dan is hij meer geld
kwijt dan zijn aanwinst heeft ge
kost".
De consumentenbond betaalt nu
zijn proceskosten en die van de te
genpartij bij verlies.
Mr. Stork wil onder „underdog"
beslist niet de minder gesitueerden
verstaan. „Dat is de moeilijkheid,
de meeste leden zijn beter-gesitu-
eerden. Hoe bereik je anderen?"
„Voor de bond moet de zaak ook
aantrekkelijk zijn, dat wil zeggen
materiaal opleveren, uitspraken, die
over een bepaalde zaak in de recht
spraak nog niet bestaan. Als Jantje
en Pietje met op het oog dezelfde
vraagstukken bij ons aankloppen,
maar van de een bestaat juris-pru-
dentie en van de ander niet, dan
gaat de man zonder jurisprudentie
voor".
Elsemarie bekent dat dit wel
strubbelingen oplevert, maar zij
wijst erop dat met het opbouwen
van een kast vol gegevens later
meer consumenten kunnen worden
geholpen. „Misschien kunnen, wij ook
invloed uitoefenen op de procesgang
in ons land. Die moet worden aange
past aan de huidige situatie. Een
proces kan minder duur worden ge
voerd en vlugger en de uitslag van
de uitspraak zou sneller moeten",
aldus mej. Stork.
„In ander landen wordt gewerkt
met geschillencommissies, zoals wij
die hier kennen in de wasserij- en
stomerijwereld. Misschien gaan wij
daar naar toe", besluit Elsemarie
Stork.
T\e Egyptische farao Toetanchamon
is ongeveer drieduizend jaar gele
den door moord om het leven gekomen.
Dat wordt althans verondersteld door
de Britse anatoom professor Ronald
Harrison van de universiteit van Liver
pool.
Harrison, die deze mededeling on
langs in een televisie-uitzending deed,
heeft met hulp van x-stralen de mum
mie van de jonge farao onderzocht.
Hij kwam tot de conclusie, dat Toetan
chamon is overleden aan een hersen
bloeding, die waarschijnlijk is veroor
zaakt door een slag tegen zijn achter
hoofd. De Britse anatoom leidde vorig
jaar december een expeditie in het Dal
der Koningen en kreeg toestemming
de sarcofaag van Toetanchamon te
openen.
Toetanchamon, die op 18-jarige leef
tijd overleed, werd pas bekend toen
de Britse Egyptelogen Howard Carter
en Lord Carnarvon in 1923 zijn onge
schonden graf ontdekten. Volgens Har
rison heeft zijn onderzoek aangetoond,
dat de farao niet aan tuberculose is
overleden zoals werd verondersteld.
De Britse hoogleraar heeft ook een
onderzoek ingesteld naar de familiebe
trekkingen tussen Toetanchamon en
zijn voorganger, farao Smekhkare. Zij
bleken dezelfde bloedgroep te hebben
en zijn waarschijnlijk broers geweest
UTRECHT De Utrechtse socio
loge mevrouw dr. H. Verwey-Jonker
(61), echtgenote van prof. dr. E. J. W.
Verwey (curator van de Utrechtse uni
versiteit) is verbaasd, omdat zif zoveel
reacties heeft gekregen op opmerkin
gen, die zij vorige week in het open
baar heeft gemaakt. Als (socialistisch)
Kroonlid van de ^Sociaal Economische
Raad trok zij tijdens een vergadering
van bij het Nederlands Katholiek Vak
verbond aangesloten hoger personeel
ten strijde tegen de „honkvastheid"
van veel Nederlandse werknemers.
Haar opmerkingen gingen ver. Veel
van haar toehoorders zaten geschokt te
luisteren. De laatste dagen is zij ge
beld door mensen, die er niets meer
van snapten. „Het is niet erg", zegt
zij. „De mensen worden nu tenminste
aan het denken gezet."
Zij legt uit: „Het is de bedoeling, dat
onze industrieën wat meer over het
hele land worden verspreid. Waarom
gaat dat zo moeizaam? Omdat het ka
derpersoneel nog steeds uit het Westen
naar Groningen of Limburg moet ver
huizen. Maar die mensen blijven liever
hier. Hun probleem is, dat zij pas een
huis hebben gekocht of niet van pen
sioenfonds willen veranderen."
„Maar kijk om je heen. De techni
sche ontwikkeling gaat snel. Denk aan
de automatisering. Bedrijfssluitingen
zijn aan de orde van de dag. Wij zijn
in een tijd gekomen, dat de mensen
meer dan één beroep moeten kennen",
Vooral oudere werknemers hebben
volgens mevrouw Verwey-Jonker
(voorzitster van de SER-commissie
Oudere werknemers van de raad van
advies voor het arbeidsmarktbeleid)
last van honkvastheid. „Jonge mensen
hebben wat meer gevoel voor beweeg
lijkheid. Ik ben ere voor jonge men
sen. Wat zij losmaken is geweldig. Zij
hebben ook hun nadelen. Zij hebben
weinig beroepstrots en zijn in hun werk
vaak te onverschillig".
„Maar", zegt zij, „veel oudere werk
nemers hebben te véél beroepstrots.
Daar komt hun honkvastheid ook ge
deeltelijk uit voort. Zij moeten weten,
dat trouw aan één bedrijf vandaag niet
meer reëel is".
Zij geeft toe, dat het veel van baan
veranderen een grotere onzekerheid
geeft voor de gezinnen van de werkne
mers, „maar", zeot zij, „wij dreigen
vast te roesten. Sommige mensen heb
ben te véél zekerheid. Zij moeten daar
van worden afgeholpen. Door meer van
baan te veranderen doe je ervaring op
en je leert aspecten kennen, waardoor
je later zonodig gemakkelijker een an
der vak kunt kiezen".
„De bedrijven in ons land zouden dit
allemaal moeten begrijpen", vindt zij.
„Zij zouden kunnen beginnen met hun
werknemers zo nu en dan binnen het
bedrijf ander werk te geven. Boven
dien zouden die bedrijven blij moeten
zijn, wanneer zij vers bloed binnen de
muren krijgen. Er is niets zo inspire
rend dan een andere omgeving of an
der werk".
„Weet u, waarom veel bedrijven de
honkvastheid van hun personeel niet
tegen gaan?" Omdat vooral de afde
lingschefs zich ertegen verzetten steeds
met andere mensen te moeten wer
ken".
Het zou volgens haar al veel beter
rijn, wanneer ons land één landelijk
pensioenfonds zou kennen, waardoor
werknemers gemakkelijker van baan
■ouden kunnen veranderen.
„Kijk nae* Zweden. Daar hebben se
zoiets. Voor ieder jaar dat je werkt
krijg je daar een aantal punten. Wan
neer je vindt, dat je voldoende punten
hebt verzameld, kun je met pensioen
gaan. Ik zeg niet dat dit de ideale op
lossing voor Nederland zou zijn. Het is
slechts een voorbeeld".
Volgens mevrouw Verwey-Jonker be
ginnen de moeilijkheden bij het onder
wijs. „Het is idioot, dat een kind al
voor zijn twaalfde jaar moet beslissen
over een toekomst als hoofd- of als
handarbeider",
„Een kind zou zich langer moeten
kunnen oriënteren. Een negenjarige al
gemeen vormende opleiding met daar
op aansluitend een niet-gespecialiseer-
Dr. E. J. W. Verwey-Jonker:
is tegen honkvastheid
de beroepsscholing zou ideaal zijn",
„Maar", zegt zij, „wij leven in een
regentenmaatschappij waar nog wei
nig inspraak mogelijk is. De burgerij,
de mensen in het algemeen, zouden
meer over het onderwijs te zeggen
moeten hebben".
„Kijk naar de universiteiten. Daar
gebeurt dat toch ook nog nauwelijks.
De meeste curatoren horen tot de ge
vestigde orde. Ik weet wel: Ook mijn
man is curator. Ik weet dat hij een he
kel heeft aan het regentendom. Hij
vecht voor inspraak. Maar hij is tegen
wanorde, zoals zoveel studenten helaas
willen. Het is een kwestie van respect
voor elkaar blijven hebben".
GELEEN De twee grootste graafmachines van Nederland
hebben hun stalen kaken in de steenberg van de gesloten staats
mijn Maurits in Geleen gezet. Elke hap levert vijf en een halve
ton mijnsteen op.
Over zeven jaar zal van de 110 meter hoge, asgrauw? heuvel
rug niets zijn overgebleven en zal het vijftig hectare grote ter
rein weer even glad zijn als in 1926, toen de Maurits in bedrijf
kwam. Met het verdwijnen van de sombere steenberg, één van
de grootste van West-Europa, zal ook het klimaat in Geleen
en Lindenheuvel verbeteren.
De berg bestaat voor het grootste
gedeelte uit leisteen: grote brokken die
vrijkomen als een gang dwars door
de steenlagen werd gegraven, en klei
ne stenen, die uit de kolen werden ge
sorteerd.
Na 42 jaar mgnarbeid, 25 miljoen
ton steen op een totale produktie van
bijna 100 miljoen ton steenkool.
Zeer waarschijnlijk zullen de gra
vers ook op rode sintels stuiten, die
ontstonden in de korte periode dat de
berg smeulde. Deze sintels zijn bijzon
der geschikt voor het aanleggen van
wandelpaden en tennisbanen.
De sintels worden nog altijd gepro
duceerd door de particuliere mijn Wil
lem Sophia in Kerkrade, waarvan de
steenberg, tot groot ongenoegen van de
buurtbewoners, al jaren in brand staat.
De steenberg van de Maurits wordt
afgegraven, maar wat gebeurt er met
de steenbergen van de mijnen Wilhel-
mina, de Laura en Vereniging, de Do-
maniale, de Willem Sophia, met de
drie steenbergen van de Oranje Nas-
saumijnen en het gezamenlijk mijn-
plateau van de Emma en de Hendrik?
De mijnsteen is een zeer gewaar
deerd afvalprodukt dat al vaak ge
bruikt is bij wegenaanleg, waterstaats
werken, (het Deltaproject) en als
grondstof voor bouwmaterialen.
Eén deel van de steenberg van de
Oranje Nassaumijn II zal worden af
gegraven om een nabijgelegen Indus
trieterrein op te hogen, het plateau
van de mijnen Emma en Hendrik zal
gedeeltelijk verdwijnen omdat Staats
mijnen de onder de berg gelegen klei
als toeslagstof voor lichte beton wil
len gebruiken en ook de steenberg van
de Willem Sophia zou geleidelijk wor
den geëgaliseerd.
Zo blijven er in de wijde omgeving
van Heerlen en Kerkrade nog zes fikse
steenbergen, waarvan de toekomst on
zeker is.
Er zijn originelse lieden geweest die
plannen hebben gelanceerd om van de
steenbergen kunstskibanen te maken
met stoeltjesliften en een chalet met
uitzichttoren op het hoogste punt.
voorgesteld om langs de flanken een
toeristisch bergdorpje te bouwen.
Natuurliefhebbers zouden niets liever
Twee Duitse architecten hebben zien dan dat de steenbergen nog ver-
HHumiNiHitniiiimif
nwvmfwmmffimtimmiitimm
PARIJS Met meer dan gewone aandacht volgt Frankrijk op het ogen
blik het duel tussen R.R. en BB. De Franse importeur van Rolls
Royce had onlangs de uit 1958 daterende auto, die Brigitte Bardot in 1965
tweedehands gekocht had, weer rijvaardig gemaakt. Hij had daarvoor bij
de actrice een rekening ingediend van 6687 francs (f 4350).
Brigitte Bardot was daarop ge
weldig boos geworden. Zij beweerde
dat zij slechts een kleine revisie
had aangevraagd en in ongezouten
termen beklaagde zij zich er zich
over, dat de garage er kennelijk op
uit was haar meer te laten beta
len, omdat zij nu eenmaal B.B. was.
Toen kort daarop de importeur haar
tot betaling aanmaande, sprong zij
helemaal uit haar vel en schreef naar
de directie van R.R. in Londen om
zich te beklagen over de houding
van de Importeur.
zaak voor de rechter. Hij eiste niet
alleen betaling van de rekening,
maar ook van één franc als een sym
bolische vergoeding voor de geleden
morele schade. „En wat de reke
ning betreft", zo pleitte hij voor de
rechter, „het is niet mijn schuld, dat
de reserveonderdelen van de Rolls
Royce zo duur zijn. Eén klep kost
al honderd gulden".
De rechter heeft twee weken be
denktijd gevraagd.
iuHUUHHUtlH!
Brigitte Bardot is ziedend van
woede op de Franse Rolls
Roy ce-importeur.
procesgang
De importeur bracht daarop
der worden beplant zodat de typische
leisteen-flora zich kan uitbreiden en
er een prachtig recreatiegebied ont
staat.
Het heeft er echter all eschijn van dat
de lelijke steenbergen zullen worden op
geslokt door de economie. „Maar", zegt
ir. G. Horsman, lid van Gedeputeerde
Staten an Limburg, „we hebben er
geen bezwaar tegen als ergens een klei-
he berg als een soort museumstukje
blijft staan".
De berg van de Maurits veroorzaakte
valwinden die de chemische bedrijven
van Staatsmijnen hebben genoodzaakt
175 meter hoge schoorstenen te bou
wen.
Prins Claus heeft woensdag de eer
ste mijnsteen uit de flank van de berg
gegraven. Dat was het begin van een gi
gantische operatie, waarbij 25 miljoen
ton mijnsteen van Geleen per spoor en
per schip naar de grintgaten in Mid
den Limburg zullen worden vervoerd.
Men neemt aan dat met de hele steen
berg tweehonderd hectaren grintga
ten kunnen worden gedempt.
Het aannemersbedrijf Oosterwijk NV
uit Rotterdam was al één jaar bezig
met de voorbereiding van dit unieke
karwei, dat vijftig miljoen gulden gaat
kosten en zeven jaar lang tweehonderd
man aan het werk zal houden.
Op de steenberg zelf kan voor het
transport gebruik worden gemaakt van
het nog bestaande mijnspoor, maar
van het terrein van de Maurits moest
een drie en een halve kilometer lange
spoorweg naar het Julianakanal bij
Urmond worden aangelegd. De eigen
treintjes van de NV Oosterwijk nullen
de vrachten mijnsteen naar Urmond
rijden waar speciaal een nieuwe over
slaghaven is gemaakt.
Voor het vervoer over het Juliana-
kanaal en de Maas zijn acht contai
nerschepen van tweeduizend ton in
aanbouw. De vaartuigen krijgen voor
èn achter een schroef, waardoor ze
zeer wendbaar zijn en zelfs dwars weg
kunnen varen.
Door hun grote diepgang zullen se
slechts 1.500 ton mijnsteen per keer
kunnen laden.
In de grintgaten komt dan een zwa
re drijvende kraan met een vermogen
van 200 ton in actie. Hij takelt de con
tainers uit de schepen en kiept de
mijnsteen in het water. Gemiddeld
70.00 per week, 3% miljoen ton per
jaar. Niet meer en niet minder, omdat
de afgravingvan de steenberg wordt
afgestemd op het tempo van de grint-
winning in Midden-Limburg.
Zal de gedrochtelijke bult btf de
Maurits nog geheimen prijsgeven? „Wat
we er ook in zullen vinden, het is alle
maal eigendom van onze opdrachtgever
de Provinciale Waterstaat van Lim
burg", zegt de directie van Oosterwijk
NV.
Tijdens het graafwerk zal men ln le
der geval stuiten op de gangenstelsels
van de zogenaamde leermijn. Die heeft
niets te maken met leer, maar wel met
de opleiding van zestien tot achttien
jarige jongens tot mijnwerker. De leer
mijn was een natuurgetrouwe naboot
sing van de echte' mijn. Op dezelfde
manier gestut en voorzien van dezelf
de transportmiddelen*.