Zij haalden de maan
naar de aarde
IN ASA door successen vol
vertrouwen in Apollo-13
Amerikaanse luitenant
voor de krijgsraad
PONTIAC
A-verdrag
geratificeerd
TEKORT AAN ENERGIE
DREIGT DOOR GEBREJ
AAN GELDMIDDELEN
GROTE WAPENSMOKKEI
NAAR N.-IERLAND
SCHWEITZERS ZIEKENHUIS DOOR
GELDGEBREK BEDREIGD
Rechter
Wat zijn
Pandbrieven?
Over de
grenzen
PONTIAC TIJD JUISTE TUD
Pandbrieven
Blije gezichten, fijne horloges
zemen
zonder
zorqen
*i j de enige zeem.
1/11 p fl Q d'e uitgekookt kan worden en
V11 U U bestand is tegen wasmiddelen
GOUDPRIJS
DALEND
Mary Quant had
miskraam
Balsem voor harten
van Amerikanen
Bus met missen
was mis
Massamoord in Vietnam
ONGELUK
Roemeense ministers
in Londen
Vreemde humor
in vliegtuig
Sara Dewi wil
scheiden
PUBLIEK
GEREEDSCHAP
I.R.A.
Hypotheekbanken financieren
woningbouw. De miljoenen die daarvoo;
nodig zijn, moet een hypotheekbank
lenen. Met kleine bedragen.
Van mensen die geld willen uitlenen
tegen rente.
Die "uitleners" krijgen van de
Hypotheekbank een schuldbewijs.
Zo'n rentepapier heet Pandbrief.
Elke hypotheekbank geeft ze uit.
En uw bank of commissionair
verkoopt ze.
L»
WASHINGTON Het Amerikaanse leger cal de eerste luitenant William Calley
voor de krijgsraad brengen op beschuldiging van moord op 109 Zuidvietnamese
burgers.
Calley is een van de twee Amerikaanse militairen, die worden beschuldigd van
een massamoord in het dorp Son My, in maart vorig jaar. Het vooronderzoek
tegen de tweede verdachte, sergeant David Mitchell, wordt voortgezet.
Wanneer de 26-jarige Calley voor de
krijgsraad komt is nog niet bekend.
Het besluit om hem te berechten werd
genomen door generaal-maioor Orwin
C. Talbott, de commandant van fort
Benning, waar Calley verblijft.
Luitenant Calley kan, als hij schul
dig wordt bevonden, worden veroor
deeld tot levenslang of tot de dood door
de strop. Hij zal voor de krijgsraad
worden verdedigd door een voormalige
rechter van het militaire Hof van Ap
pel. George Latimer, thans advocaat in
Salt. Lake City. en door majoor Ken
neth A. Raby. Het proces zal openbaar
zijn, maar de deuren zullen worden ge
sloten zodra er geheime zaken aan de
orde komen.
In de specificatie van de aanklacht
staat, dat Calley ervan beschuldigd
wordt, eijn slachtoffers met een geweer
te hebben doodgeschoten. Dit betekent
dat hij persoonlijk verantwoordelijk is.
Het Amerikaanse leger heeft luite
nant-generaal William Peers opdracht
gegeven een onderzoek in te stellen,
naar een vorig jaar op laag niveau ge
nomen besluit, geen disciplinaire maat
regelen te treffen inzake een ver
meende massa-executie van Zuidviet
namese burgers.
De Zuidvietnamese bevelhebber van
de vijf noordelijkste provincies heeft
de beweerde slachtpartij „een operatio
neel ongeluk" genoemd. Hij acht het
ook niet uitgesloten dat de dorpelingen
hebben overdreven teneinde meer
schadevergoeding te krijgen. Het be
trokken gebied was sinds 1964 door de
Viet-Cong beheerst en de Amerikanen
stuitten op zware tegenstand toen zij
er binnendrongen, aldus de Zuidviet
namese generaal, die de Viet-Cong ver
wijt de dorpelingen tegen de Amerika
nen te hebben opgestookt.
BOEKAREST De Roemeense pre
mier Ion Gheorghe Maurer en zijn mi
nister van Buitenlandse zaken Corneliu
Manescoe zijn vertrokken uit Boeka
rest voor een officieel zesdaags bezoek
aan Londen. Dit is door het Roemeense
persbureau Agerpress gemeld.
Maurer legt het bezoek af op uitno
diging van de Britse prémier Harold
Wilson. Maurer en Manescoe zijn uit
geleid door belangrijke regeringsfunc
tionarissen.
WEST-BERLIJN Een lid van de
Westberlijnse gemeenteraad, de 40-ja-
rige Helmut Gischinski wilde erg grap
pig zijn, toen hij als passagier aan
boord van een toestel van Pan Ameri
can Airways naar zijn stad vloog. Hij
zei tegen een stewardess dat hij een
bom in zijn jaszak had.
De verontruste stewardes bracht on
middellijk de gezagvoerder op de hoog
te, die op zijn beurt weer contact op
nam met het vliegveld Tempelhof. Daar
werd alles in staal van alarm ge
bracht., compleet met brandweer en po
litie.
Na de landing zei de grappige heer
Gischinski, dat hij het alleen maar had
gezegd om de stewardess een beetje te
plagen...
ADVERTENTIE
profectus 1106,-
,met datum, 1127,-
doublé f 115,—
met datum 1135,-
doublè 169,50
goud 1174,—
doublé 1115,-
herenhorloge vanaf f59,50
Astronaut Charles Gordon tijdens
de vlucht.
MOSKOU, WASHINGTON De
twee nucleaire supermachten Amerika
en de Sovjet-Unie hebben het non-pro-
liferatieverdag geratificeerd. Daarmee
is opnieuw een belangriike stap gedaan
naar de voorkoming van een atoomoor
log.
Het verdrag heeft tot doel een verde
re verspreiding van kernwapens te
voorkomen. De ondertekenende atoom-
landen verplichten zich geen kernwa
pens aan een ander land te verstrek
ken of een niet-kernland te helpen zul
ke wapens te vervaardigen of te ver
werven. De ondertekenende niet-kern-
landen, verplichten zich geen kernwa
pens te maken of aan te schaffen. Niet-
kernlanden mogen zich, onder voldoen
de waarborgen, wel laten helpen hij het
vreedzaam gebruik van kernenergie.
Het verdrag is in juli 1986 gelijktij
dig in Washington, Moskou en Londen
ondertekend. Op het ogenblik hebben
90 landen een handtekening onder het
verdrag gezet. Het treedt in werking
zodra het door 43 landen, waaronder
zich de V.S. de S.U. en Engeland moe
ten bevinden, is geratificeerd. Londen
heeft dat enkele maanden na de onder
tekening al gedaan. Momenteel hebben
rond 20 landen het verdrag geratifi
ceerd.
De secretaris-generaal van de VN,
Oe Thant, heeft gezegd dat de bekrach
tiging door de twee grote staten een
algemene en volledige ontwapening een
flinke stap naderbij heeft gebracht.
President Podgorny van de S.U.
sprak de hoop uit, dat het verdrag zal
leiden tot de oplossing van andere ont
wapeningsvraagstukken, vooral op het
gebied van de kernbewapening.
President Nixon zei dat het verdrag
tot doel heeft de wereld tot een veili
ger woonplaats voor de gehele mens
heid te maken.
Frankrijk en China, de twee ande
re kernmogendheden, hebben het ver
drag niet willen tekenen.
TOKIO Mevrouw Ratna Sari Dewi
Sukarno de derde echtgenote van de
Indonesische oud-president, heeft haar
man verzocht in te stemmen met een
scheiding, zo heeft haar Japanse advo
caat in Tokio gezegd.
De 29-jarige Ratna Sari Dewi. een
vroegere nachtclub-gastvrouw, woont
met haar dochtertje in Parijs
HOUSTON De leiding van het
Amerikaanse bureau voor lucht- en
ruimtevaart, de „NASA", ziet na de
succesvolle vlucht van de bemanning
van de „Apollo-12" de mogelijkheden
voor een landing van de „Apollo-13"
in het ontoegankelijk lijkende niaange-
bergte „Frau Mauro" niet „een grote
mate van vertrouwen tegemoet". Dit
heeft Christopher Kraft, de vluchtlei-
der van de „NASA" maandagavond
in Houston gezegd nadat de Apollo-
12-bemanning veilig op aarde was te
ruggekeerd.
Kraft voegde hier echter aan toe dat
hij zich eerst uitvoerig wil laten infor
meren door Conrad en Bean in ver
band met Beans opmerking, dat hij al
/.ijn kennis en ervaring nodig had bij
de landing in de Oceaan der Stormen.
Zij zijn op de maan over kabels ge
struikeld, en gevallen, zongen en lach
ten uitgelaten, „repareerden" een tele
visiecamera met een hamer en gooi
den per ongeluk een al belichte film
weg, en toch vormen Charles Conrad.
Alan Bean en Richard Gordon de meest
geprezen Apollo-bemanning. De vlucht-
eiders van de NASA vinden de onder
neming „een van de zuiverste vluch
ten tot nu toe", de geleerden zeggen
dat de mannen een „onvergelijkbare
prestatie" hebben geleverd en ook de
openbare mening toonde zich tevreden.
„Ze hebben de maan naar de aarde
gehaald", aldus een van de krantekop
pen.
De vlucht is met de precisie van een
uurwerk verlopen. Met slechts enige
minuten vertraging landden Conrad en
Bean met hun Intrepid in de Oceaan
der Stormen. Slechts 200 meter van
hun doel, de Surveyor-3, werd de maan
lander neergezet, en wel zo precies
volgens plan dat de ruimtevaarders
niet alleen de Surveyor konden berei
ken, maar ook de van te voren op aar
de vastgestelde weg konden gebruiken.
De terugweg verliep niet minder per
fect.
De geleerden hebben zelfs nog meer
bereikt dan zij verwacht hadden. De
instrumenten die de ruimtevaarders
op de maan hebben geplaatst werken
feilloos. Alle vijf instrumenten leveren
gegevens het centrale schakelstation
verwerkt de bevelen van de aarde en
de mini-atoomcentrale levert zelfs nog
meer energie dan verwacht werd.
Bovendien hebben de ruimtevaarders
zorgvuldiger en meer stenen verzameld
dan de geleerden volgens de NASA-
chef Tony Calio „ooit gehoopt hadden".
Een gezichtspunt dat de NASA met
het oog op de toekomstige ambitieuze
ruimtevaartplannen nooit heeft veron
achtzaamd, is de stemming van het
Amerikaanse publiek. Ook in dit op
zicht heeft de Apollo-12 aan de ver
wachtingen voldaan. De vrolijkheid
waarmee Conrad en Bean in het on
gastvrije maanlandschap optraden, deed
de meeste Amerikanen vergeten dat
bepaalde geliefde televisieprogramma's
waren uitgevallen. Conrad en Bean ge
droegen zich zoals de meesten in hun
land zichzelf graag zien: vriendelijk,
gevat, in hoge graad doelmatig en al
tijd de toestand meester. Armstrong
en Aldrin waren medicijn voor de ge
krenkte trots, Conrad en Bean waren
balsem voor de Amerikaanse harten.
Het gereedschap dat Conrad en Bean
op de maan gebruikt hebben, zal in
deze vorm in geen geval nog eens
worden toegepast. Een hamer is ver
splinterd. de tangen bleken onhandig,
de grondboren gingen slechts met moei
te de bodem in. De twee ruimtevaar
ders werden ook gehinderd door hun
gereedschapstas, die te onhandig bleek
voor langere wandelingen. De makers
van de teflon-zakken, waarin de ver
zameling stenen wordt bewaard, zullen
ook iets nieuws moeten bedenken. Na
een dag op de maan bleken ze op de
naden te scheuren en geheel onbruik
baar te zijn.
De deskundigen in Houston en in de
laboratoria van de betrokken firma's
zullen ook de fotografische uitrusting
van de toekomstige Apollo-bemannin-
gen nog eens nauwkeurig bekijken. Het
aantal fouten bij de Apollo-12 was niet
mis.
LONDEN De wereld staat voor
een dreigend tekort aan natuurlijke
energiebronnen en binnen vijf jaar
7,al een Amerikaanse huisvrouw al
een tekort constateren aan aardgas.
Dit is vandaag te Londen gezegd
door John M. King, de directeur
van de raad van bestuur van een
groot bedrijf in Denver, de King Re-
cources Company.
Binnen de drie jaar zal je hier en
daar ir de Verenigde Staten al niet
meer genoeg gas hebben om een kop
koffie klaar te maken, aldus de heer
King.
Het probleem is niet een gebrek
aan energiebronnen, maar aan ge
noeg geld om die bronnen overal in
de wereld op te sporen en te exploi
teren. De vraag naar energie stijgt
overal geweldig en zoals het nu
gaat zal er over een jaar of tien een
tekort aan gelden, noodzakelijk voor
onderzoek, bestaan ten bedrage van
ongeveer 24 miljard dollar.
Het tekort gaat catastrofale pro
porties aannemen, aldus King, en
dat slaat op olie, aardgas en op vrij
wel alle mineralen.
De hoop is thans vooral gevestigd
op het ontwikkelen van de energie
bronnen van ontwikkelingslanden in
Afrika. Azië en Zuid-Amerika. maar
daarvoor is ontzaglijk veel geld no
dig.
Het eigen nieuwe „project fund"
van King Resources is het grootste
van die aard van allemaal, en be
draagt 400 miljoen dollar. Veel er
van is gefourneerd door beleggers
buiten de VS. Men gebruikt het om
naar olie, gas, allerlei mineralen en
zelfs naar beschikbare grond te zoe
ken waarop zomerhuisjes kunnen
worden gebouwd, en zoekt dan naar
het nodige kapitaal om die terrei
nen voor dat doel in exploitatie te
kunnen brengen.
Maar er moet steeds meer wor
den gedaan, het is een probleem dat
de hele wereld en niet een enkel land
of een enkele firma aangaat, zei
King. De kloof tussen de enorme
vraag en wat het aanbod is of kan
worden, zal en moet worden over
brugd.
ADVERTENTi
LONDEN Er worden weer op gro-
rte schaal wapens gesmokkeld naar
Noord'-Ierland. De Britse regering
maakt zich daar ernstig bezorgd over.
Drie snelle Britse mijnenvegers pro
beren vissersschepen te onderscheppen
die wapens naar Ulster brengen voor
extremistische protestanten. Deze wa
pens komen uit Schotland.
Langs de grens van de Ierse repu
bliek en Ulster houdt men al enige
maanden bekende smokkelwegen in de
gaten. Die vormen de belangrijkste aan
voerlijn voor het illegale Ierse repu
blikeinse leger, IRA.
Het IRA steunt geestverwante katho
lieken in Ulster die deze zomer in Bel
fast en Londonderry in opstand kwa
men tegen de discriminatie die zij on
dervonden onder het bewind van de
protestanten in Noord-Ierland. Naar
verluidt is er onlangs door het IRA een
contract afgesloten op de Kanaaleilan
den woor het kopen van wapens. Het
ging om honderdduizenden guldens.
Het Britse opperbevel in Ulster ont
kende gisteren dat er een grootscheep
se vlootblokkade is voor de kust van dit
gebied. Maar het gaf toe dat er de afge
lopen zes weken onderzoekingen zijn
geweest nadat er inlichtingen waren ver-
LONDEN Gisteren heeft de goud
prijs in Londen een nieuw dieptepunt
bereikt, doordat speculanten wanhopig
trachtten kopers voor huil metaal te vin
den. Volgens een handelaar wilden zij
verkopen tegen elke nieuwe prijs. Bij de
eerste vaststelling door de grote goud
handelsfirma's kwam een prijs van
35,825 dollar per ounce uit de bus, 30
cents lager dan vrijdag. Dit betekent
dat de prijs in iets meer dan een week
met twee dollar is gedaald. Toen de
handel begon, kwam de prijs zelfs on
der de 35,70 dollar per ounce. Op een
bepaald moment werd 35,55 dollar geno
teerd. Bij de prijsvaststelling daalde de
goudprijs verder met 32,5 cents. De
prijs kwam uit op 35,50 dollar. De daling
bedraagt over de hele dag 62,5 cents. Vol
gens handelaars werd er niet erg veel
aangeboden, maar kwamen er nog
steeds geen regelmatige aankopen los,
die de prijs zouden kunnen steunen. De
prijs is hiermee het peil van de officiële
goudprijs van 35 dollar per ounce voor
de onderlinge handel tussen centrale
banken dicht genaderd. Men begint ook
steeds meer te vrezen dat deze situatie
lang zal kunnen blijven bestaan. Naar
men meent, is de krachtige prijsdaling
een gevolg van de vermindering van het
vertrouwen in het goud als beieggings-
middel vergeleken met papiergeld,
waarvoor de stemming vaster is dan in
maanden het geval is geweest, en met
produkten als tin, waarvan de prijs in
een week is gestegen met 50 pond ster
ling per ton. In Zürich daalde de prijs
vanochtend met 37 cents tot 35,70 dollar
per ounce. In Hongkong ging de prijs
omlaag van 41,57 tot 41.41 dollar.
LAMBARENE Het rimboe-zieken
huis van wijlen dr. Albert Schweitzer
zal misschien binnen twee jaar moeten
sluiten wegens geldgebrek.
De leiders van het ziekenhuis heb
ben besloten alles op alles te zetten:
zij willen proberen een wereld-fonds te
stichten om een groot modern zieken
huis op de pittoreske plek die dr.
Schweitzer beroemd maakte, te kun
nen bouwen.
Zij hopen minstens 12 miljoen dollar
bijeen tc kunnen krijgen, waarmee het
bestaan van het ziekenhuis in de toe
komst voor minstens vijf jaar gegaran
deerd zal zijn. Als hun poging mislukt,
dan zal het ziekenhuis waarschijnlijk
in 1971 moeten sluiten, waarmee een
eind zou komen aan het werk van een
halve eeuw van dr. Schweitzer.
Er is al veel veranderd sinds de mu
sicus en fiosloof dr. Schweitzer, die
eens de Nobelprijs won, vier jaar gele
den stierf. Het sanitair is gemoderni
seerd en elektriciteit -en stromend wa
ter zijn aangesloten, vernieuwingen die
de oude dokter tegen had gehouden,
sinds de oprichting van zijn eerste me
dische zendingspost aan de oever van
de Ogooeé rivier in 1913.
Er zal nog veel moeten gebeuren
voordat het Schweitzer ziekenhuis
aan moderne eisen voldoet. Toen de
stichter in 1965 stierf echter, nam de
steun aan het ziekenhuis uit alle delen
van de wereld af. Om de verhoogde be
drijfskosten het hoofd te kunnen bie
den, gebruikt het ziekenhuis nu het
kapitaal dat gedurende het leven van
Schweitzer is gespaard.
De Franse bestuurder André Duc-Du-
fayard verklaarde: „Wij bevinden ons in
een ernstige financiële crisis".
kregen over wapensmokkelarij naar Ul
ster.
De namen van zekere trawlers zijn
bekend die ervan worden verdacht wa
pens van Schotland naar Noord-Ierland
te brengen. Er is sprake van scheepsla
dingen vol geweren en machinegewe
ren.
Het invoeren van wapens in Ulster
per schip was tot nu toe vrij gemakke
lijk, omdat er geen douanecontrole is
wanneer schepen uit Engeland of Schot
land komen.
Er zijn ook aanwijzingen dat er in fa
brieken in Belfast in het geheim wa
pens worden gemaakt voor de extremis
ten.
LONDEN Mary Quant, die de mini
rokken heeft uitgedacht en gelanceerd,
heeft een miskraam gehad.
Zij verwachtte haar kind, haar eerste,
in maart.
Mary Quant trad 14 jaar geleden in
het huwelijk met Alexander Plunket-
Greene.
Zij opende in 1955 in Londen in de
sedertdien vermaarde Kings Road een
winkeltje, zij noemde het een „bazaar"
Met haar man, die de zakelijke leiding
had, is het haar gelukt een grote en
bloeiende zaak in kleren, cosmetica en
bijouterieën op te bouwen. Zij heeft haar
bazaar twee jaar geleden verkocht,
maar ontwerpt nog steeds haar eigen
collecties.
\Z"oor dc tweede keer in deze eeuw pro
beert een president van de Verenig
de Staten tot een besluit te komen wat
hij moet doen, nu de senaat zijn kan
didaat voor een rechtersplaats in het
r nperste Gerechtshof heeft verwor
pen.
president Nixon heeft vrijdag gezegd,
nadat de senaat Clement F. Hayns-
worth met 55 tegen 45 stemmen had
afgewezen, dat hij zou wachten met
het aanwijzen van een andere kandi
daat, tot het congres in januari bij
eenkomt voor zijn tweede termijn. Ook
zei hij een kandidaat te zullen kiezen,
van wie hij verwacht dat hij zich zal
houden aan een „strenge interpreta
tie van de rol van het opperste hof".
Nixon moet nu voor de tweede keer
trachten iemand te vinden die de
goedkeuring van de Senaat kan weg
dragen.
De laatste Amerikaanse president voor
hem die zich voor dit dilemma ge
plaatst zag was Herbert Hoover, en
deze kwam hiermee goed uit de weg.
Hoover haalde ternauwernood een zetel
met zijn eerste kandidaat Charles
Evans Hughes.
Maar toen er een nieuwe vacature
kwam verloor hij het in d« Senaat met
41-39 op 7 mei 1930 toen hij John J. Par
ker kandidaat stelde.
Parker, evenals Haynsworth, ontmoet
te verzet bij de vakbeweging en bur-
gerrechtgroepen. Beweerd werd dat
hi j kandidaat was gesteld om een po
litieke schuld af te betalen aan zuider
lingen die Hoover in 1928 gesteund had
den.
Dc progressieven in het Congres, die
Zich verzetten tegen het conservatie
ve bewind van de 20er jaren, hielden
Parker's benoeming tegen.
Pvenals Nixon, moest Hoover een nieu-
we kandidaat zoeken, die in het in
de Senaat zou halen. Hij kwam met
Own J. Roberts. Deze werd eenstem
mig door de Senaat aangenomen.
Waarschijnlijk zou hij ook bij Nixon
in de smaak zijn gevallen.
Robert was politiek een man van de
middenweg. Soms stemde hij met het
conservatieve blok van het hof, soms
met de liberalen.
Maar elk van zijn besluiten was geba
seerd op de wetten zoals hij die las, en
niet door een maatschappelijke of fi
losofie beïnvloed.
Of Nixon iemand zal vinden die bereid
is met hem in zee te gaan en toch
van bijna bovennationale grootte in
de rechtsgebieden is, wordt voor hem
een kwestie van zeer groot belang.
De democratische senaat zal niet zo
maar een tweederangs republikein
aanvaarden. Een democraat zal zich
nog tweemaal bedenken.
En Nixon heeft het al zwaar met Viet
nam.
LONDEN De autobus waarmee 30
deelneemsters aan de miss-werelverkie-
zing op weg waren naar een repeti
tie. heeft maandag in Londen een aan
rijding gehad. De meisjes werden ge
ducht door elkaar geschud, maar kwa
men er zonder kwetsuren af. Alleen een
22-jarige begeleidster kreeg een hoofd
wond die moest worden gehecht.
ADVERTENTIE
De medische staf bestaat uit 35 bui
tenlanders, waaronder vier artsen, een
tandarts en 24 Europese verpleegsters.
Zij zijn vrijwillig naar Lambarene ge
komen en werken in de moeilijke om
standigheden in het Gabonese oerwoud
voor nominale bedragen. Toch zijn de
bedrijfskosten sinds de dood van dr.
Schweitzer bijna verdubbeld, van
100.000 dollar tot 190.000 dollar per jaar.
De stichting van het ziekenhuis zet
al haar hoop op een groot project dat
7 miljoen dollar gaat kosten, om de rot
tende, 40 jaar oude houten hutjes te
vervangen door een geheel nieuw ge
bouw; in het plan zijn ook de bedrijfs
kosten berekend, die een miljoen dollar
per jaar zullen bedragen, en die over
een periode van vijf jaar vooruit be
schikbaar zullen zijn.
„Het lijkt misschien paradoxaal om
met dergelijke bedragen te werken, nu
we in zo'n moeilijke financiële positie
verkeren" zei Duc-Dufayard, „maar wij
hopen dat het project zoveel weer
klank zal vinden, dat de crisis gewoon
zal verdwijnen. Alleen door geld voor
het nieuwe ziekenhuis bij elkaar te
krijgen kunnen wij de hele Schweitzer
stichting op gang houden".
De arts die nu de leiding heeft, de
65-jarige René Kopp, werd grootge
bracht in hetzelfde Elzasser dorpje als
dr. Schweitzer.
le Hypotheekbanken staan erachter
Een publicatie van de
Vereniging van Hypotheekbanken,
Adelheidstraat 8, 's-Gravenhage.