Auto
met de
trein
aan de winnende hand
VPRO wil de mensen
meer kritisch maken
Helft van de treinreizigers heeft eigen wagen
Kopenhagen
stelt auto
bezitter
voor onop
losbare
puzzel
„Opmaat"
verdwijnt
ONDANKS
VERGROTING
DIENSTBETOON
NS BLIJVEN
MEESTE AUTOMOBILISTEN
LIEVER ZELF PLOETEREN
Directeur S. J. Doorman:
Brusselse
stations
ontzien
taalgevoelige
tenen
programma os
Pocketromans
van
Lentinck en Veen
Resultaten
Nieuw
Toerbeurt
Totalen
Homofielenpartij
in oprichting
TELEVISIE
TELEVISIE
RADIO
VRIJDAG 12 DECEMBER 1969
De spoorwegen stoten onren-
5 dabele lijnen af. Weven Ne-
5 der land vol met een web van
s snellere verbindingen tussen
nieuwe forenzenplaatsen en
5 industrie-centra. De automo-
5 5
5 bilist hoeft maar over te stap-
oen Doet hii dm?
lopen twee maanden op
aantal stations in het westen
des lands een enquête gehou- 5
den. De uitslagen waren voor J
de N.S. niet erg bemoedigend. 5
5
De spoorwegen kunnen nóg zo hard hun best doen, de auto is nog altijd
de grote overwinnaar. De cijfers van de N.S. bewijzen het keihard. In vier
jaar tijds is het vervoer op traject-abonnementen (lees: het forenzen vervoer)
met acht procent teruggelopen.
Dit kan alleen maar betekenen dat steeds meer automobilisten liet gevaar
op de^wcg. de spanning en inspanning bij het rijden en de parkeerellende
er voor o\cr hebben om bij hun werk met het eigen vervoermiddel op slap
te kunnen gaan.
Waarschijnlijk motto (of veelvoud auto voor steeds meer mensen niet
daarvan): Leve de persoonlijke vry- meer te houden is.
heid, het vermijden van de haast om Niettemin, en dat is een frappant
een bepaalde trein te halen en de ki- gegeven: de helft van de treinbevol-
lometervergoeding, zonder welke een king bezit een auto!
Naarstig op zoek naar hom of
kuit, hebben de Spoorwegen de laat
ste twee maanden op de stations Be
verwijk, Heemstede, Aerdenhout, Lei
den, Lammenschans (eveneens Lei
den) en Hoorn enquêtes gehouden
onder de treinreizigers.
Het stadsbestuur van Kopenhagen
stelde een autobezitter voor een
onoverkomelijk dilemma toen het
een zebra liet aanleggen aanslui
tend aan een uitrit.
Vraag van de automobilist: „Wat
moet ik doen? l/itrijden bij rood
of bij groen licht?"
Antwoord van de politie: „Het is
allebei teg ende verkeersregels"
bruiken van de auto een kwestie
van welstand is. De helft van de rei
zigers hééft immers een auto. Een
ander punt is, dat hoe langer hoe
meer werknemers gezamenlijk bij
toerbeurf één auto gaan gebruiken
De Spoorwegen noemen het woon
werkverkeer „niet het lekkerste hap
je uit de hele soep". Geen wonder
want forenzen maken over het al
gemeen maar korte ritten en zij be
talen door reductie minder.
Veertig procent van alle reizigers
zit in de aboi nementensector. Zij ne
men niettemin maar 22 procent van
het totale aantal reizigerskilometers
van hun rekening. Samen leveren
zij ook maar zeventien procent van
de ontvangsten op.
Toch ligt rondom iedere grotere
stad een web van forenzentreinen.
Op werkdagen is er keus genoeg.
Tussen Amsterdam en Haarlem lo
pen van 8 tot 9 uur tien treinen;
van Amsterdam naar Amersfoort ze
ven; tussen vijf en zes 's middags
van Rotterdam naar Den Haag, twee
van het Centraal Station en vijf
van Hofplein.
Dit zijn de nog niet eerder gepu
bliceerde resultaten:
Van de ondervraagden had 45
procent een auto. De helft van hen
had de auto die dag niet tot zijn be
schikking. De andere helft had de
auto bewust bij huis laten staan;
Een kwart van de bewuste trein
reizigers vond de trein gemakkelijker
en comfortabeler dan de eigen auto;
2o procent noemde de trein voorde
liger, vijftien procent vond de trein
reis sneller,,
Tien procent gebruikte de auto niet
wegens parkeermoeilijkheden; vijf
procent achtte reizen per trein vei
liger. De resterende twintig procent
va t or.dcr .aiver. en
Drs. C. P. van Strien, hoofd rei-
zigersvervoer N. S., haalt er deze
conclusies uit: Het is beslist niet
waar dat iedere autobezitter voor
iedere reis zijn wagen pakt. De Ne
derlandse automobilist gebruikt zijn
auto kennelijk selectief.
Drie jaar geleden was het autobezit
onder de treinreizigers nog dertig
procent. Dit bewijst alleen, dat de
'rein niet het toevluchtsoord is voor
autolozen en dat de treinbevolking
qua samenstelling correspondeert met
de doorsnee van de bevolking.
„Men moet ook niet denken", aldus
de heer Van Strien, „dat het ge-
Nieuwe forenzenplaatsen zijn sterk
in opkomst.
Zoetermeer: reizigersvervoer ge
stegen van vijfhonderd per dag naar
elfhonderd, van wie zevenhonderd
forenzen. Nog maar een begin. De
bouw van de slaapstad voor Den
Haag is pas goed en wel op gang.
Waddinxveen: Nu al elfhonderd
treinreizigers dagelijks, van wie ne
genhonderd forenzen.
Purmerend: Gestegen van 1.700
naar 2.400 treinreizigers. Veertien
honderd forenzen.
Maar de heer Van Strien weet
ook, dat ieder volgend gezin dat voor
de eerste keer een auto koopt, de
Spoorwegen komt te staan op een
verlies van 1.200 reizigerskilometers.
Per jaar.
Er zijn nog meer cijfers voor han
den die flink te denken geven. In
\ederJar. en i a -
standen af te leggen van gemiddeld
veertig kilometer per reis. De Ne
derlandse automobilist stapt ook
weer gemiddeld gerekend na ne
gen kilometer al weer uit.
Uit gegeverjs van de „Commissie
beoordeling openbaar vervoer in het
i 'i 'j-'ier dat
65 procent van de autoritten thuis
hoort in de groep van 0 tot vijf ki
lometer; twintig procent van de rit-
r.
Dagelijks weerke
rende situaties op
vele stations. Trei
nen vol werkne
mers gaan hun
werktafel of winkel
in een andere stad
opzoeken. Maar 't
forenzenverkeer is
wel in vier jaar met
acht pet. gedaald.
jes duurt vijf tot tien kilometer. De
resterende vijftien procent komt tot
een gemiddelde van dertig kilometer.
Bekijken we tot slot nog de to
taalcijfers van verschillende soor
ten personenvervoer in de jaren
1964 tot en met 1968.
Gestegen is het vervoer:
pex auto van 36,1 naar 62 miljard
kilometer, en per bromfiets van 9,4
naar tien miljard kilometer. Samen:
van 45,1 naar 72 miljard.
Gedaald is het vervoer:
Per autobus en tram van 11,1
naar 10,6 miljard kilometer, en per
trein van 7,9 naar 7,4 miljard kilo
meter. Samen: van 19 naar 18 mil
jard kilometer.
Vertaald: het vervoer in de eerste
groep is met zestig procent geste
gen; dat in ae tweede groep is met
vijf procent gedaald.
En de Spoorwegen maar zoeken
naar en ploeteren aan verbeteringen
voor de reizigers. „Spoorslag '70"
hangt intussen al als een verleide
lijke appel boven het hoofd van ie
dere automobilist.
Nog een paar maanden en het is
zover.
De taalgevoelige tenen van Vla
mingen en Walen in de tweetalige
hoofdstad Brussel hebben de Bel
gische spoorwegen gebracht tot een
verfijnd maar wel ingewikkeld sys-
teeh van aankondigingen op de
perrons.
Op de stations Brussel-Noord en
Schaarbeek klinken de mededelingen
via luidsprekers eerst in het Neder
lands en dan in het Frans. Op de
stations Brussel-Zuid en Leopolds-
wijk krijgt het Frans de voorrang.
Het evenwicht wordt verder behou
den door op de andere Brusselse sta
tions treinen naar het noorden aan
te kondigen in het Nederlands, en
naar het zuiden in het Frans.
Op Brussel-Noord zijn de spoor
wegen nog subtieler te werk gegaan.
Als een reiziger die op het perron
staat in zuidelijke richting tegen
een richtingbord aankijkt, ziet hij
daar de aanduidingen in het Frans
gesteld (dus Moris in plaats van Ber
gen). Kijkt de man in noordelijke
richting dan ziet hij de Nederlandse
tekst. Daar staat dan bijvoorbeeld
gewoort Antwerpen in plaats van
Anvers.
UTRECHT. Homofiele groeperingen
hebben vergevorderde plannen voor de
oprichting van een Nederlandse Homo
fielen Partij.
Het hoofdbestuur van de Nederlandse
vereniging van homofielen C.O.C. heeft
kennis genomen van dit voornemen en
acht de oprichting van een dergelijke
partij, die geen politieke doeleinden
heeft, ongewenst. Men zou liever zien,
dat alle politieke partijen de emancipa
tie en integratie van de homofielen
daadwerkelijk zouden bevorderen.
De directeur van de V.P.R.O., de
heer S. J. Doorman, vindt dat de
doelstelling van de VPRO Ls: met
alle mogelijke middelen de mensen
proberen meer kritisch te maken.
Met dit „kritisch maken" bedoelt
hij de kijkers en luisteraars van de
VPRO in staat te stellen een andere
mening dan de hunne als geldig aan
te nemen.
De heer Doorman verdeelt de aard
van de programma's in twee cate
gorieën: in de ene worden ontwer
pen behandeld, waar niemand nood
zakelijkerwijs aanstoot aan hoeft te
nemen en ifi de andere de proble
men waar men wel aanstoot aan kan
nemen.
De begeleiding van het program
mabeleid zal plaatsvinden via het
programmablad Vrije Geluiden.
Het programmabeleid zal een be
langrijk onderdeel van de ledenver
gadering van de VPRO zaterdag in
Utrecht uitmaken.
Een ander belangrijk onderwerp
van gesprek zal de onderwijsnota
zijn.
De VPRO voelt zich niet geroepen
zelf onderwijs te gaan geven, maar
het bestuur heeft zich wel verdiept
in de vraag: „Hoe kan het onderwijs
via radio en televisie optimaal func
tioneren?".
Volgens dit bestuur zijn de knel
punten van het omroeponderwijs de
versplintering van vakmanschap,
doordat vele instituten, organisaties
en instanties zich met onderwijspro
gramma's bemoeien en de versplin-
tering van het programma zelf, door
dat vooral in de televisiesector
de programmering en de produktie
niet in handen zijn van één centrale
figuur.
Behalve voor één onderwijsorgani
satie pleit het VPRO-bestuur ook
voor financiering van het omroepon
derwijs uit andere rijksbijdragen.
In de nota wenst men geen ver
schil te zien tussen het „gewone"
onderwijs op de scholen en het om
roeponderwijs. „Waarom dan hel
„gewone" onderwijs gesubsidieerd
wordt en het omroeponderwijs niet?"
wordt gevraagd.
Volgens het VPRO-bestuur wérkt
de handhaving van de organisato-
rische scheiding tussen rodio en
televisieonderwijs en instituten voor
audio-visuele middelen, remmend op
de onderwijsvernieuwing.
TAe VARA overweegt om vanaf 19
januari het programma „Op
maat" voorlopig te laten vervallen.
Vanaf die datum gaat de VARA
's maandags weer uitzenden op Ne
derland 2. Het uur tussen zeven en
acht valt dan voor de helft weg ten
g'
„Scala". Voor het andere half uur
moet men kiezen tussen „Opmaat"
en „Coronation Street".
Omdat Coronation Street een gro
ter publiek trekt overweegt men nu
met Opmaat te stoppen. Of het nog
ooit terug zal komen is niet te zeg
gen.
NEDERLAND I
18.50 NOS: Kleur: Fabeltjeskrant.
19.00 NOS: Journaal.
19.07 Vi*fRA: Kleur: Bellevue: Pre
sentatie Kunst en Kunstenaars.
20.yü NOS: Journaal.
20.20 VARA: Kleur: Depart
ment S: De ploeg die nooit op
kwam, film.
21.10 Simon Carmiggelt leest uit ei
gen werk.
21.15 Koning Klant: consumenten-
rubr.
21.35 Met man en muis, toneel
stuk (dl. 1).
22.15 Achter het nieuws.
22.55 NOS: Journaal.
23.00-23.30 TELEAC: Hoofdstukken
uit prehistorie en vroege geschie
denis - les 9 herh.
NEDERLAND II
18.50 NOS: Kleur: Fabeltjeskrant.
19.00 NOS: Journaal.
19.03 Scala: informatief progr.
19.30 NCRV: Scheepsjongens van
Bontekoe, vervolgverhaal.
19.30 Uitslag Spraakwaterval.
20.00 NOS: Journaal.
20.20 NCRV: Kleur: Psycho-Spot,
amusementsprogr.
20.45 Actualiteitenrubriek.
21.10 Kleur: Schoonmoeders! TV-
klucht. y
21.35 Farce Majeure, satirisch
progr.
21.55 Dag Mevrouw, film over Sonia
Gaskell.
22.45 Kast-Kijken: progr. over boe
ken.
22.50-22.55 NOS: Journaal.
DUITSLAND I
(Reg. progr. NDR: 18.00 Sport. 18.30
Zandmannetje. 18.40 Actualiteiten.
18.55 Nordschau-magazine. 19.26 (KI)
Die Reiter von Padola, film. 1959
Progr.overz. WDR: 8.20-8.45, 10.20-
10.45 en 12.10-12.35 Schooltelevisie.
18.00 (KI) Dr. Kildare, serie. 18.30
(KI) Voor 'de kleuters. 18.40 Actua
liteiten en nieuws. 19.20 (KI) Se
bastian Quirl, der geheime Eich-
kater, serie. 19.35 (KI) Europees
feuilleton, serie). 20.00 Journaal en
weerber. 20.15 (KI) Documentaire
film. 21.00 Rep. uit Bonn. 21.15 (KI)
Finden Sie Angela!, film. 22.05
Journ. en weerber. 22.20 Valentin
Kataiews chirurgische Eingriffe in
das Seelenleben des Dr. Igor Igoro-
witsch, TV-spel. 23.55 Journaal.
DUITSLAND II
18.05 Actualiteiten en muz. 18.40
(KI) Amusem.progr. 19.10 (KI) Vier
Frauen im Haus. serie. 19.45 Nieuws,
actualiteiten en weerber. 20.15 Ak-
tenzeicheri: XY... ungelöst, rep. (Eu
rovisie-uitzending). Aansl.: Nieuws.
21.15 (KI) Filmrep. 21.45 Filmportret.
22.30 Godsdienstige uitzending. 22.45
Nieuws en weerber. 22.55 Akten-
zeichen: XY... ungelöst: eerste re
sultaten. 23.00-24.00 Sportpersfeest
1969.
In „De onvolwaardigen", een door
Marja Roe geschreven en bij de
Haagse uitgeverij Lentinck gedrukt
pocketromannetje komt nogal wat
sex voor. Het verhaal als zodanig
heeft een tragische ondergrond, maar
het leek ons niet erg waarschijnlijk
in de ogen voor de gemiddelde le
zer.
Psychospotis de naam van een
nieuw NCRV-televisieprogramma,
waarin een luchtige karakteranaly
se gemaakt wordt van een bekende
televisiepersoonlijkheid. In de
eerste uitzending (vanavond 20.20
uur via Nederland II) is dat de
zangeres Thérèse Steinmetz, wier
karakter door psycho-analist Ted
de Braak wordt vastgesteld. En dit
gebeurt dan naar aanleiding van
haar reacties op allerlei dingen en
situaties.
Ook komen mensen, die Thérèse
Steinmetz persoonlijk of alleen van
de televisie kennen, vertellen welke
indruk zij (op hen) maakt. En dan
is er in dit programma, waarin
„spot" een dubbele betekenis heeft,
vooral veel muziek en zang. Van
Thérèse Steinmetz uiteraard!
NEDERLAND I
TELEAC: 09.30 Hoofdstukken uit
prehistorie en vroege geschiedenis
- les 10. 10.00 Levende Filosofie -
les 11. 10.30 Organiseren en lei
ding geven - les 12. 11.00-11.30 Sta
tistiek - les 12. NOS: 16.00 Jour
naal. AVRO: 16.02-17.30 Telescoop:
gev. jeugdprogr.
DUITSLAND I
10.00 Nieuws. 10.05 Journ. van
gisteravond. 10.30 Amusem.progr.
11.15 Die Umschau. 12.05 Informa
tief progr. 12.50 Intern, persoverz.
13.00-13.30 Journaal. 14.15 Nieuws.
CONNY STUART, vanavond om
21.35 uur (VARA, Nederland 1)
in het eerste gedeelte van Annie M.
G. Schmidts musical „Met man en
muis".
14.20 (KI) Voor de amateur-filmer.
14.55 Filmrep. 15.30 Twee korte TV-
spelen. 16.00 (KI) Amusem.progr.
17.15 Economie voor iedereen. 17.45-
18.30 Sport.
DUITSLAND II
13.45 Progr.overz. 14.15 Amusem.
progr. 14.58 Nieuws. 15.00 Voor de
jeugd. 15.30. Natuurfilm. 15.55 Do
cument. film. 16.20 (KI) Lichte muz.
voor de jeugd. 17.05 Nieuws en
weerber. 17.15 Informaties en me
ningen uit de Bondsrepubliek
HILVERSUM I
VARA: 7.00 Nieuws en ochtend-
gymn. 7.20 Soc. strijdl. 7.23 Week
eind: jeugdprogr. VPRO: 7.54 Deze
dag. VARA: 8.00 Nieuws. 8.11 Van
de voorpagina. 8.15 Z.O. 135: gev.
progr. (9.35-9.40 Waterstanden). 10.30
Stereo: Tango rumba ork .met zang
sol. 11.00 Nieuws. 11.02 Wegwijs: tips
eigen huis: studooin-aneex.pmlc
eigen huis: studio-opnamen excl.
gemaakt voor VARA. 11.25 Kroniek
Verenigde Naties. 11.45 Stereo:
Band of the Royal Canódian Air
Force (gr.). 12.05 Oude gr.pl. 12.30
Tussen start en finish: act. sport
nieuws. 13.00 Nieuws. 13.11 VARA-
Varia. 13.13 Actualiteiten. 13.23 Ste
reo: Dit is het begin... jongeren-
progr. 14.35 Radio Jazz Magazine.
NOS: 15.00 Frans -Duits - En
gels, een luisterprogr. 16.00 Nieuws.
16.02 Stereo: Scan: pop. progr. over
electronica. VARA: 16.15 Universi
teitskoor van Stettin: mod. gewijde
muz. 16.35 Artistieke Staalkaart.
17.10 Stereo: Feest der herkenning:
verzprogr. van klassieke muz. 17.55
Mededelingen. 18.00 Nieuws. 18.11
Actualiteiten. 18.20 Uitz. Binding
Rechts. VARA: 18.30 Finale op
weg naar het weekeinde: Nieuws,
muz.. achtergronden en amusement.
(19.30 Nieuws). 21.00 Herfstjeugdfes-
tival 1969: Brabants Barok-ensem-
ble: mod. muz. 21.55 Samenscho
ling over arbeid: radio-debat. 22.30
Nieuws. 22.40 Mededelingen. 22.45
Het oproer kraait: rebelse liederen
van altijd en overal. 23.15 Stereo:
Hoogtepunten uit de filmversie van
de musical Hello Dolly. 23.55-24.00
Nieuws.
HILVERSUM II
NCRV: 7.00 Nieuws. 7.10 1-Iet le
vende woord. 7.15 Op het eerste ge
hoor: klassieke muziek (gr.-stereo).
(Om 7.30 Nieuws; 7.32-7.50 Actuali
teiten). 8.00 Nieuws. 8.11 Gewijde
muz. (gr.). 8.30 Nieuws. 8.32 Voor
de huisvrouw. 9.00 Theologische
etherleergang. 9.35 Gymn. voor de
huisvrouw. 9.45 Solistenkamer: ge
sprek met muz. illustraties. Plm.
10.25 Klass. muz. uitgezocht door de
gast in de Solistenkamer van van
morgen. 10.55 Kunst- en Vliegwerk:
informatie over actuele tentoonstel
lingen. 11.00 Nieuws. 11.02 De school
in de huidige situatie, lez. 11.15 So
larium: een hoogtezonprogr. voor
iedereen. Plm. 11.55 Mededelingen.
KRO: 12.00 Zonder grenzen: rubr.
over missie en zending. 12.10 Gram-
mofoonmuziek. 12.14 Marktberich
ten. 12.16 Overheidsvoorl.: Werk en
welzijn. Uitz. van het ministerie van
soc. zaken en volksgezondheid. 12.26
Mededelingen t.b.v. land- en tuinb.
12.30 Nieuws. 12.41 Actualiteiten.
12.50 Buitenl. comment. NOS: 13.00
Vliegende schijven- grammof.pl.-
verz.progr. voor onze militairen.
WRO: 14.00 Stereo: P.M.: een week
blad met veel plaatjes. (16.00
Nieuws). NOS: 16.30 Inzet: progr.
over amateuristische muziekbeoefe
ning. HIRO: 17.00 HIRO-magazine.
17.15 Gasten van de week. KRO:
17.30 Zesnegenplus: lichte gramm.-
muz. voor de tieners. 18.30 Nieuws.
18.41 Actualiteiten. 19.00 Eucharis
tieviering. 19.30 Stereo: Sjook: jon-
gerenprogr. 20.00 In antwoord op
uw schrijven: verz.pl .progr. 21.50
Zonder drempelvrees: gesprekken
met kinderen. 22.00 De Trou
badour: luisterliedjes. 22.25 Avond
gebed. 22.30 Nieuws. 22.40 Stereo:
Goal...!; muz. sportprogr. met com
mentaren. rep. en gekruide nieuw
tjes. 23.55-24.00 Nieuws.
HILVERSUM III
KRO: 9.00 Nieuws. 9.02 Djinn: gev.
progr (10.00 en 11.00 Nieuws). NOS:
12.00 Nieuws. 12.03 Skivatoon: nieu
we langspeelplaten. NCRV: 13.00
Nieuws. 13.03 Nee. we noemen geen
namen: licht pl.progr. met verzoek
nummers. (14.00 en 15.00 Nieuws).
16.00 Nieuws. 16.03 Four o'clock tea:
gev. lichte muz. 17.00 Nieuws. 17.02-
18.00 Hier en Nu: sport en lichte
muz.
Meer waardering verdient de bij
dezelfde uitgeverij verschenen poc
ket „Het eeuwige lied" van Rona
Lentinck. In dit romannetje trefh
men tenminste nog echte ouderwet
se romantiek. De karakterbeschrij
vingen van de hoofdfiguren mogen
ook in psychologisch opzicht uit
stekend genoemd worden. De schrijf
ster heeft zich hier zeker niet met
een „Jantje van Leiden" afgemaakt.
De overgang van haat naar sympha-
tie, liefde en geluk en van het ent
sociale milieu naar het andere word'
op een verantwoorde wijze aanvaard
baar gemaakt. Het tragische ele
ment, dat ook in dit verhaal sterk
naar voren komt, blijft van "t begin
tot het eind de compositie beheer
sen. Een boek, dat men geboeid in
één ruk uitleest en waaraan men
ondanks het droeve slot zeker een
prettige herinnering bewaart.
De Amsterdamse uitgevers
maatschappij L. J. Veen heeft in
in haar serie Amstel-Boeken een
drietal herdrukken uitgebracht van
bekende romans uit vroeger dagen,
te weten: „De molenaar van Angi-
bault", een sterk sociaal getinte lief
desroman door George Sand (f 5,90);
De Zeewolf", een boek over het ru
we leven van de robben jagers in de
Beringzee rondom de eeuwwisseling,
door Jack Londen (f 5,90) en „De
Dubbelganger" door F. M. Dosto-
jewski (f 4,90).
