Marokkaanse toeristenmachine heeft olie nodig Hotels zijn te duur Gebrekkig vervoer Weinig reclame Sterrenkundigen vonden ruimte in Drente Commissaris in Zeeland van Wij moeten op onze tellen passen ondanks goede economische perspectieven Elisabeth Mooy getrouwd OPENING ONZICHTBAAR VAAG ENERGIE SEIZOEN VERGISSING CONGRES CHARTERS STRAND ZUIDEN VERGRIJZING ONDING WESTERBORK Hoe moeilijk het is om in dit overladen land nog een redelijk storingvrij plekje te vinden hebben de mensen ondervonden die enkele jaren geleden ruimte moesten zoeken voor de twaalf reusachtige schotels, die nu samen een van de machtigste en snelste radiotelescopen ter wereld vormen. Ze vonden dat plekje tenslotte mid den in de Drentse bossen. Vlak naast het voormalige kamp Westerbork. Daar kon nog een stukje stilte van vijf bij drie kilometer worden afgeba kend, zodat de sterrenkundigen van de stichting radiostraling van zon- en melk weg, straks in alle rust de uiterst zwakke elektromagnetische stralen die van miljarden lichtjaren ver uit het heelal komen, op hun gevoelige appa ratuur kunnen registreren. Koningin Juliana zal volgend jaar juni de officiële opening verrichten van dit brok precisiewerk, waarvoor de stichting Zuiver wetenschappelijk on derzoek negentien miljoen gulden be taalde, maar over enkele weken zullen de sterrenkundigen al met hun werk beginnen. Op het ogenblik worden de met ui terste nauwkeurigheid over een lengte van 1600 meter op een rij geplaatste radio-telescopen afgesteld. Er staan zeventig radiosterrenwach ten op deze aardbol, die samen vrijwel het hele uitspansel onder schot hebben. Alle deskundigen zijn nu een beetje ja loers op de mogelijkheden die de Ne derlandse sterrenkundigen in Wester bork krijgen. „Wij kijken hier vier tot vijf miljard lichtjaren het heelal in", vertelt direc teur dr. E. Raimond, die met zijn 37 jaren de scepter zwaait over de splin ternieuwe radiotelescoop. Dat is een aardig eindje aangezien één enkel licht jaar al een afstand van 365 x 24 x 3600 x 300.000 kilometer betekent Geen wonder dat alle op een mag neetband vastgelegde gegevens die de ruimte verstrekt, door een computer in Leiden moeten worden verwerkt. Dat „kijken" daar in Westerbork moet overigens met een korreltje zout wor den genomen, want elektromagnetische straling is niet te zien. Het is ook geen „luisteren" wat zij doen, het is het opvangen van een soort onzichtbaar licht met hele lange golf lengte: Radiostraling. Vaak uitgezon den door bronnen zo onvoorstelbaar ver weg, dat ze al miljoenen jaren geleden verdwenen zijn. Hun „signalen" zijn nu pas op te vangen. i.Op deze manier kunnen wij iets over de ontwikkelingsgeschiedenis van het heelal te weten komen. In combi natie met de gegevens die optische straling verschaft, trachten we te in terpreteren wat er om ons heen aan de gang is". Een radiotelescoop is beslist geen be tere dan een optische. Wel een andere. Dat blijkt wel uit het feit dat een radio telescoop maar een heel vaag beeld van de maan geeft, terwijl dat vlak naast de deur liggende hemellichaam met een gewone kijker toch zo duidelijk is te zien.Dat komt doordat de maan wel veel zonlicht weerkaatst, maar slechts heel weinig radiostraling uitzendt. Daar staat tegenover dat het stof en de gassen die „een eindje verderop" in het heelal zweven, voor een optische telescoop een ernstige hinderpaal vor men, terwijl een radiotelescoop daar geen enkele last van ondervindt. Het is net zo'n verschil als tussen kij ken naar en ruiken aan een bloem", zegt dr. Raimond, die zich veel moeite getroost om al tekenend uit te leggen dat je met deze twaalf telescopen op een rij (waarvan twee op rails) een even duidelijk beeld van een stukje heelal ontvangt als met één grote van dezelfde doorsnee, die om technische redenen niet te bouwen is. „Wij doen er 60 uur over om een kwart vierkante graad waar te nemen. In de komende maanden willen we zo diep mogelijk het heelal in kijken en de structuur van een klein stukje nagaan. We hebben veel plannen". Bediend door een wetenschappelijke staf van vijf man zullen de twaalf scho tels met een doorsnede van elk 25 me ter over enkele weken dag en nacht het heelal aftasten. Op zoek naar de ant woorden die mogelijk vanuit de onein dige ruimte worden gefluisterd. Op de totale hoeveelheid energie, die de radiotelescoop in Westerbork in een heel jaar uit de ruimte opvangt, kan een zaklantaarnlampje maar een half uur branden. Zo zacht en van zo ver komen de antwoorden die bovendien steeds weer nieuwe vragen oproepen De mensheid zal nog heel lang moeten zoeken. De zon brandt onmeedogend op de dorre roodbruine vlakte om Dar Tounsi, een lieflijke nederzetting in de buurt van de koningstad Marrakesj. Abdallah wandelt in een plechtig wit gewaad wat rusteloos heen en weer voor de tenten die zijn opgezet achter zijn buitenverblijf. Een (al te) gedien stige jaagt de kinderen weg die naar de berbers willen kijken die de glaoui heeft opgetrommeld om zijn gasten te vermaken. Het toeristisch hoogseizoen (half de cember - half mei) staat voor de deur en ook al daarom moet het hem nuttig hebben geleken de toeristische specia listen uit Europa, die een studiereis door Marokko maken, uit te nodigen voor een traditionele maaltijd (met de handen te eten, wat ons zo moeizaam is afgeleerd). Hij kijkt geamuseerd naar de stof wolk achter de berber-ruiters die woest op hun paarden langs gelopperen en het is telkens één knal een schot afvuren voor de tent van de etende gasten (waarin hij zich overigens niet heeft verwaardigd ook plaats te ne men). Telkens als de stofwolken zijn neer gedaald is achter hem op de toppen van het Atlasgebergte weer de eeuwi ge sneeuw te zien, die glinstert in de felle zon: de attractie voor de klassieke (rijke) toerist in dit gebied, die lui zon nebadend steeds subtiel herinnerd wordt aan de sneeuw, ijs en mist in eigen land. Het beeld bracht ook de toeristische vergissing in herinnering die Marokko heeft gemaakt, namelijk de filosofie dat de toerist alleen maar 's winters naar dit land zou willen komen en dat hij per definitie rijk is. Een vergissing die druk besproken wordt in die tent daar bij Dar Tounsi. De rauwe geweerschoten onderbra ken die gesprekken telkens, maar ze kwamen lang niet zo hard aan als die meestal diplomatiek-vriendelijke op merkingen die de Marokkaanse toeristi sche autoriteiten enkele dagen tevoren van die Europeanen te verwerken had den gekregen. Ter gelegenheid van de veertigste verjaardag van koning Hassan werd in Rabat een congres gehouden, waar bij na tweehonderd vertegenwoordigers van reisbureaus en toeristische organi saties hun visie op 't Marokkaanse toe risme naar voren konden brengen. Ze deden dat duidelijk en soms nauwelijks vriendelijk, vaststellend dat er in Marokko: 1. nauwelijks hotels zijn die de mas satoerist kan betalen. 2. de capaciteit van het binnenlands vervoer te klein is en het materieel slecht. 3. de gedachte leeft dat het land het hoofdzakelijk van wintergasten zou moeten hebben vanwege de grote hitte in de zomermaanden. 4. te weinig wordt gedaan aan toe ristische reclame. Daarbij kreeg de gastheer, de lucht vaarmaatschappij Royal Air Maroc, die het congres had georganiseerd, nog op zijn brood dat hij soepeler moet wor den met het berekenen van tarieven voor chartervluchten. Al die kritiek werd opgefleurd door persoonlijke ervaringen van reisagen ten, die bijvoorbeeld geconfronteerd waren met plotselinge annuleringen van gereserveerde hotelruimte of die boze klanten aan de balie hadden ge had die luchthavenbelasting hadden Volgens velen in de onherbergza me woesternij van zuidelijk Marok ko had Abdallah El Glaoui net zo goed koning kunnen zijn als Hassan II wiens statieportret nu zovele za len, hallen en kantoren in dit Noordafrikaanse land siert. Maar het is anders gelopen en nu heeft deze grote heerser (ook) een reisbureau. Behalve de glaoui (uit te spreken als klawie) tekent dat het belang van het toerisme in Marok ko, dat in 1968 met een opbrengst van 223 miljoen dollar (12,2 pro cent van het nationaal inkomen) de derde steunpilaar van de economie was. den met zijn prachtige berberdorpen en kasbahs (versterkingen) gelegen te gen de imposante hellingen van de Atlas streken waar de afgelopen honderden jaren weinig veranderd is (alleen de sieraden van de vrouwen zijn nu veelal van plastic). Wie Marokko wil zien mag een bezoek aan de bewo ners van de bergen en de woestijnen niet overslaan. Men zal daarvoor al gauw terecht komen bij Abdallah El Glaoui, de heer ser in dit gebied, wiens naam alleen al vele poorten opent. Hij constateert dan ook met zich- baar genoegen hoe zijn gasten op deze novemberdag hun ogen uitkijken in en om het kleine Dar Tounsi, een dorp dat niet eens een fletse afspiegeling mag heten van de verstilde nederzettingen in de bergen, die in zijn programma's staan. moeten betalen die zonder nadere aan kondiging was ingevoerd. Kortom de internationale reiswereld toonde een grote reserve van massaal toerisme naar Marokko op korte ter mijn. Dat werd in een resolutie tot uiting gebracht die de Marokkaanse toe ristenorganisatie onder de aandacht van de regering zou brengen, die am bitieuze plannen ten uitvoer wil bren gen teneinde de toerist uit de welva rende landen ertoe te bewegen zijn va kantiegeld in Marokko uit te geven. Marokko heeft daartoe alle kansen al was het alleen maar omdat het net als Libanon, Syrië, Egypte en de andere landen in het Nabije Oosten, een oos ters land is. Daarvoor bestaat de laat ste jaren grote belangstelling. Maar dan moeten er niet voortdurend bom men en granaten rondvliegen. Dat schijnt de toerist minder te bevallen. Tunesië heeft een deel van dit toe risme opvangen; Marokko dat honder den kilometers zandstranden heeft langs de Middellandse Zee en de Atlantische Oceaan hoopt niet alleen de rest hier van binnen zijn grenzen te lokken, maar ook een flink deel van de mensen die alleen maar in de zon willen liggen. Daarom wordt er hard gewerkt aan kampeer- en caravanterreinen, aan de bouw van hotels, de aanleg van vlieg velden en wegen en aan uitbreiding van de nationale busonderneming o.m. met bussen met airconditioning. Zodoende hoopt Marokko in 1972 een miljoen toe risten te kunnen ontvangen (vorig jaar ruim een half miljoen). Velen daarvan zullen ongetwijfeld een tocht maken naar het barre zui- De voormalige tv-omroepster Elisabeth Mooy is donderdag te Naarden in het huwelijk getreden met de luchtmachtpiloot H. Hil- horst. MIDDELBURG De commissaris van de Koningin in Zeeland, mr. J. van Aartsen, denkt er niet aan de industrialisatie af te remmen onder druk van de kritiek, die erop wordt uitgeoefend. „Wij moeten érgens van leven", zegt hij. Hij juicht het idee van de nieuwe voorzitter van Rijnmond toe om eens te bekij ken of het huidige Rijnmond later kan opgaan in een regionaal orgaan met be voegdheden voor het hele gebied tussen Nieuwe Waterweg en Westerschelde. De suggestie van Rotterdam om zijn havens onder te brengen in een regio naal beheer acht hij een positief ding en niet moeilijk te beantwoorden van Zeeuwse kant. Over het verzet: Nu de industrialisa tie in Zeeland op gang begint te komen, vergeet men het uitgangspunt, zegt mr. Van Aartsen. De Statenvergadering heeft zich in 1967 akkoord verklaard met een ontwikkelingsschets, die be oogde industrieën aan te trekken om de leegloop in de landbouw op te vangen Een deel van de machtige telesco pen in Westerbork. en het vertrek van jongelui uit de pro vincie, die thuis geen brood meer kon den verdienen, op te vangen. „Het college van Gedeputeerde Sta ten van Zeeland zal deze lijn consequent voortzetten. Wij zullen dóór moeten gaan, doodgewoon dóór moeten gaan met industrialiseren, willen wij onze welvaart behouden", zegt hij. „Stop pen betekent voor heel Nederland meer werkloosheid". Hij vervolgt: „Wij kunnen lang en kort praten over lucht en waterverontreiniging (waar wij zeer attent op willen zijn en waar de moder ne techniek ons veel bij kan helpen), maar als wij niet op onze tellen pas sen, strijken al deze industrieën in Bel gië of in Duitsland neer. Onze econo mische situatie lijkt nu heel redelijk, maar die kan over enkele jaren heel moeilijk zijn, als er niet voor nieuwe werkgelegenheid wordt gezorgd". „Het provinciaal bestuur houdt daar om vast aan de lijn, die in 1967 werd uitgezet. Als de Statenvergadering het roer omgooit, ja, dan houdt alles voor mij op. Maar dan reis ik misschien de volgende dag al naar Rotterdam om burgemeester Thomassen te vragen asjeblieft de hele Hoekse Waard om te spitten. Wij moeten toch èrgens van le ven in Nederland?" Over Rijnmond: Het overleg-orgaan in zuidwest-Nederland functioneert met vallen en opstaan, geeft mr. Van Aart sen toe, die er voorzitter van is. „Zon der bevoegdheden doet men niet veel en het overdragen van bevoegdheden is een zaak, die heel veel tijd kost". Hij noemt het een heel gezonde ge dachte van de voorzitter van Rijnmond om alle studies, die Rijnmond maakt over een nieuwe vorm en de noodzake lijke bevoegdheden voor een regionaal orgaan, ter beschikking te stellen van het overleg-orgaan in Zuidwest-Neder land. „Het huidige Rijnmond vind ik een onding. Als er echter in de plaats van dit Rijnmond straks een regionaal or gaan met bevoegdheden voor het hele Delta-gebied kan komen, dan is dat misschien niet de slechtste oplossing". „Rotterdam zegt ruimte nodig te heb ben voor industrieën, die niet ver van Pernis, Botlek en Europoort kunnen zitten. Als in de praktijk blijkt, dat ze zich niet willen laten strikken voor de Westerschelde en naar het buitenland dreigen te gaan, dan moet er bij Rot terdam ruimte voor worden gevonden". „Onze havenschappen zouden model kunnen staan voor een regionaal be heer van de havens tussen Waterweg en Westerschelde. In zo'n regionaal be heer zouden ook de departementen van Financiën, Economische Zaken en Ver keer en Waterstaat moeten zijn opge nomen. Dat werkt althans in onze ha venschappen prima". De commissaris deelt niet de sugges tie van de Zeeuwse Gedeputeerde Ka- land, dat de Hoekse Waard een alterna tief voor Reimerswaal kan zijn. „Reimerswaal komt pas aan de or de na de afsluiting van de Oosterschel- de in 1978. De zaak van de agglomera tie-industrieën rond Rotterdam speelt Mr. J. van Aartsen, commissaris der koningin in de provincie Zee land. zeer binnenkort. Een alternatief van Reimerswaal kan het land van Saeftin- ge zijn in Zeeuws-Vlaanderen". Die komen gelijk aan snee. Met een tunnel onder de Westerschelde liggen Reimerswaal en Saeftinge even ver van de Brabantse bevolkingscentra, waar voor werkgelegenheid gevonden moet worden. wm -w?

Digitale periodieken - Gemeentearchief Veenendaal

De Vallei | 1969 | | pagina 16