De kerk
slechtte menig
heilig huisje
mam
t
ONGEVEER driehonderd kilo-
meter ten noorden van de
plek op de maan waar Charles
Conrad en Alan Bean op 24 no-
vember landden in de Intrepid
ligthet imposante ringgebergte
Copernicus. De toppen van de
ringbergen van Copernicus rijzen
3.780 meter uit boven de binnen
zijde van de reusachtige krater,
die een doorsnede van ongeveer
negentig kilometer heeft en dus
de Randstad Holland zou kun
nen opslokken
In dat ringgebergte, precies op de
maanevenaar, 'ligt het einddoel van de
machtigste technisch-wietenschappel ij -
'ke inspanning an de geschiedenis van
de mensheid, heit prójefot-Apbllo. De
bemanning van het ruimteschip
ApoHo-20 moet een landing in dat
ringgebergte uitvoeren en er ten
dienste van de wetenschap aan het
werk gaan.
Kintlorsprl
(Het is dan 1972, en het tijdperk van de
ruimtevaart as dan ongeveer vijftien jaar
ohd. Vergeleken imet de gedurfde afda
ling in Copernicus zullen de eerste twee
landingen van Amerikanen op de maan,
aiitgevoerd boven vrij vlak terrein eigen
lijk kinderspel zijn
Waarschijnlijk zullen, voordat de
tocht met de Apollo-20 begint, astro
nauten in "kleine voertuigjes elders op
de maan verkenningstochten van en
kele tientallen kilometers (hebben ige-
maakt. Het is denkbaar dat de tech
niek dan zover is gevorderd dat wij op
aarde een stukje van zo'n verkennings
tocht op de maan als ooggetuigen dn de
huiskamer kunnen meebeleven.
Hebben wij het, na de -afdaling in
het -ringgebergte Copernicus, dan» wel
gehad? Dat is nauwelijks de vraag,
want er zullen dan nog maar tien heel
kleine stukjes maanbodem. aan een eer
ste verkenning zijn onderworpen. En
de maanonderzoekers op aarde zullen
dan alleen nog maar iets weten over
de bodemgesteldheid van, de maan op of
vlak bij de evenaar van de maan.
Slechts tien kleine stukjes, en dus
zullen de maanonderzoekers dan- zeker
•meer van de rest van de maan willen
weten. Voor -hen ds dan het onderzoek
van de maanbodem nog maar nauwe
lijks begonnen.
Spoot nik-1
De ruimtevaarttechniek heeft een
reuzensprong vooruit gemaakt dn de
jaren die 'liggen (tussen de eerste Vet-11
ikenningen door mensen op de maan en
de vertwijfelende pogingen van- de
Amerikanen een eerste kleine ruimte
sonde op de maan -te pletter te laten
slaan.
Amerika
kreeg
de maan
klein
De Amerikanen ondernamen -die eer
ste poging al in het eerste volle ruimte
vaart] aar, dat op 3 oktober 1957 begon
met de lancering van 's wereld1 eerste
-kunstmaan, de Russische Spoetnak-1.
Die eerste Amerikaanse poging de
maan 'te raken (mislukte op 17 augustus
1958, toen een iThor-Able met een
ruim 37 kilo wegende ruimtesonde in
zijn neuskegel 77 seconden na- zijn
vertrek van Cape Canaveral ontplofte.
In die dagen behoorde het tot de goede
toon een hoongelach aan te 'heffen- na
zo'n Amerikaanse mislukking. De Sow
jetunie was immers in, de ruimtevaart
techniek de Verenigde Staten, het land
van de legendarische onbegrensde mo
gelijkheden, ver voorbij gestreefd!
Ituni/vr- M
Er mislukten nog acht andere Ameri
kaanse pogingen-, na die eerste van 17
augustus 1958. Toen ten slotte de Ame
rikaanse ruimtesonde Ranger-4, ruim
330 kilo zwaar, op de maan te pletter
sloeg op 26 april 1962, was volgens
sommige waarnemers de achterstand
van de Verenigde Staten op de Sowjet-
unde eigen-lijk nog vergroot. ImmeTs:
de ongeveer 390 kilo zware Russische
ruimtesonde Loérba-2 was twee en een
half jaar eerder, op 13 september 1959,
al op de maan te pletter geslagen.
In de jaren die volgden bleef de Sow
jetunie vooral in wat toen een- Rus-
sisch-Amerikaanse wedloop naar de
-*• Joeri Gagarin die in een Spoetnik
de eerste reis om de aarde maakte.
maarf' scheen te zijn geworden, de Ver
enigde Staten keer op keer -de loef
afs>' eken op schier alle gebieden van de
ruimtevaarttechniek behalve de voor
de samenleving waardevolle toepassin
gen: daarvan en op het gebied van het
wetenschappelijke onderzoek van de
were'druimte, dat weinig algemene aan
dacht trok.
Gfitjurin
De Russische ruimtevaartsuccessen
:egen zich aaneen in een indrukwek
kende reeks. Joeri Gagarin- wa3 de eer
ste ruimtevaarder die, op 12 april 1961,
in de kunstmaan Wostok-1, een baan
-%■ De Apollo-11 op de lop van de
Saturnus 5, vlak voor de historische
tocht die de eerste mensen op de maan
zou zetten.
om de aarde beschreef. In juni 1963
beschreef Walent'na Treskowa als eer
ste vrouw. 48 banen om de aarde in
het iufewlcdheepjé "Wortok-6. Zij
c'e'fe daarmee alle Amerikanen, die
na Gccarin de wereldruimte in waren
CUaan verre in de schaduw.
Toen hot kosmonautentcam W. Ko-
marcf, K. Feoktistof en B. Jefotrof in
dktctber ,1864 samen in de W-ozchod-1
re-t'cm benen om de aarde liaddon be
schreven waren, de-Amerikanen neg
niet aan de perste tocht door de wereld-
ru'mfe van hun tweezitter Gemini tee,
en zou het nog vier jaren duren eer
Walter Schïrra, Don Eisele en Walter
Cunningham in 'de Amerikaanse driezit-
ter Apollo de wereldruimte in gingen.
Minder dan eén week voor het begin
van uitvoering van het Amerikaanse
pilojeTct-'Gemini overtroefde de Sowjei-
un-ie opnieuw de Verenigde Staten in
de bemande ruimtevaart. De kosmo
naut Aleksei Leonof volbracht -in
maart 1965 -als eerste een „uitstapje",
buiten het ruimteschip Wozchod-2 in
een baan om de aarde zwevend.
Wo*lijjvor
Razendsnel begon toen -het karakter
van de IRussisdh-Amerikaanse wedijver
in de bemande ruimtevaart 1e ver
anderen. De Amerikaanse ruimtevaar
der Edward White demonstreerde min
der dan- -drie maanden na Leonof al dat
ook zijn land de techniek van het ma
ken van uitstapjes buiten ruimte scheep
jes meester was.
Daarna draaiden de rollen snel om.
Frank Borman en James Lovell vestig
den in december 1965 in de Gemini-7
een duurrecord ruimtevaren met een
tijd van 330 uur 36 minuten-. Neil Arm
strong en David Scott volbrachten in
maart 1966 de eerste koppeling van
twee ruimtevoertuigen, hun Gemlnl-8
en een onbemande Agena, in een baan
om de a-arde.
Het projekt-Gemini, het tweede on
derdeel van de Amerikaanse hink-
stap-sprong naar de maan, sloot Ed
win Aldrin af an november 1966 tijdens
de .tocih meit -de Gemini (12 met een nieuw
duurrecord: Hij verbleef vijf uur
37 minuten buiten het ruimteschip en
leverde eigen-lijk toen al 'het bewijs dat
de mens urenlang in -actie zou kunnen
•blijven op de maan.
In bruint
De Sowjetunie en de Verenigde Sta
len kregen daarna allebei een zware
tegenslag. De kosmonaut Komarof
kwam om in april 1967 bij het beproe
ven van een nieuw Russisch ruimte
schip, Sojoez-1. Op Cape Kennedy
kwamen op 27 januari de astronauten
Grissom, Young en» White om toen- -hun
ruimteschip tijdens een oefening -in
brand vloog.
De Amerikanen kwamen hun tegen
slag te boven, de Russen eigenlijk niet.
En toen Armstrong en Aldrin- Ini juni
van dit jaar als eersten op de maan
waren -geland had' de Sowjetunie alle
belangstelling voor een eigen expeditie
naar de maan verloren. De Russische
voorsprong in de bemande ruimtevaart
was opeens eert grote achite ruimte
was opeens een grote achterstand ge
worden.
Kritiek
Wie had verwacht dat toen -in de
Verenigde Staten een hoongelach zou
worden aangeheven, zoals in de Sowjet
unie en elders dn de wereld' in de eer
ste ruimtevaart]aren, kwam gelukkig
bedrogen' uit. Het bleef, sportief ge
noeg, bij vrij gematigde kritiek op het
Russische ruimtevaartbeleid. Vooral op
het hand-haven van de absolute geheim
houding van Russische ruimtevaart-
plannen, toen die geheimhouding
eigenlijk volkomen zinloos was gewor
den-.
v<fW>
S5
PUP jpu— JB
pxl -
*4- v- at,
<3
Mf
m- I
A
w -
I
JS»-
m
Mm
4.'
Z.'tt i -
v.v :zzr-*
•Xr; S
V i
'•«ito'
Stom
0, m
«Mm
:v'.
mm
é*-.-
- i rgg;
'P s X t"
rfl
It-Ük. v. x.
'.V'—»— ---
s.. 4
1*v"<
a ;'i
Op*
- v.
TT V, WVC5
*4 - '-7^"
De astronaut Neil Armstrong maakte tijdens het eerste bezoek van mensen aan de maan deze foto van zijn metgezel Edtvin Aldrin. Door de lage stand van
de zon zijn de afdrukken van de voetstappen van de twee astronauten (voorgrond) zeer duidelijk zichtbaar
De jaren zestig zyn
voor de kerken zeer
woelige jaren geweest.
In die jaren Ls God ook
voor menige christen
gestorven. De God-Ls-
dood-thcologie verwierf
aanhangers in alle ker
ken. De Duitse filosoof
Nietsche, die vijftig
jaar eerder de dood van
God had geprocla
meerd, scheen toen pro
fetische woorden te
hebben gesproken.
De overeenkomst tussen
Nietsche en de moderne
christenen is uiteraard
maar oppervlakkig. De
God-is-dood-theologen ont
kennen slechts het Gods
beeld, zoals dat in de loop
der eeuwen tot ons is ge
komen. Maar doon te wrik
ken aan een denkbeeld dat
eeuwenlang de kerken be
heerste, ondermijnde de
God-is-dood-theologie in
feite het hele christelijke
bouwsel.
^IJ beïnvloedde, voor-
*-i al indirect, sterk het
denkpatroon van de
christenen. Menige chris
ten begon er aan te twijfe
len of God' zich wel zo di
rect met de wereld be
moeide als altijd werd aan
genomen. De vraag werd
gesteld of niet de mens
zelf zich meer met de we
reld zou moeten bezighou
den in plaats van zich zo
als de kerken altijd had
den geleerd, af te sluiten
van de wereld.
Daarmee begon een pro
ces van een zich wenden
van de kerken af naar de
wereld toe het zoge
naamde secularisatiepro
ces, dat in onze tijd nog
volop aan de gang is
Vooral voor de rooms-ka-
tholieke kerk is het afgelo
pen decennium schokkend
geweest. Het eens zo hech
te eensgezinde bolwerk is
grote scheuren gaan verto
nen en zelfs de rots (de
paus), waarop naar rooms-
katholïeke begrippen het
fundament van de kerk
rust, heeft de secularisa
tie-s tormen niet zon-der
schokken doorstaan.
UTET tweede Vaticaan-
se Concilie is het be
ginpunt geweest van
de scheiding der gees
ten, die zich binnen de
xooms-katholieke kerk zou
gaan voltrekken. Het is
echter onjuist het concilie
als de oorzaak daarvan
aan te wijzen. Het proces
was al tientallen jaren aan
de gang, maar door de
hechte, autoritaire
structuur van de kerk nog
niet aan de oppervlakte ge
komen.
Op het concilie blijkt
eigenlijk voor het eerst dat
ook kardinalen en bis
schoppen kritiek hebben
op bepaalde onderdelen
van de kerkelijke leer. Dat
verhaast de discussie bin
nen de kerk op alle ni
veaus. 'Heit concilie neemt
besluiten die de bisschop
pen meer zeggenschap moe
ten geven.
T\E autoriteit van de
paus eens onbe
twistbaar het bin
dingselement van alle
rooms-katholieken en de
daarmee gepaard gaande
Het einde van het tijd
perk der grote kerken
De Rotterdamse kathedraal
aan de Westzeedijk is al
helemaal gesloopt. De
Zuiderkerk op de achter
grond staat hetzelfde lot
te wachten.
diepe verering voor de
paus zelf tientallen Ne
derlandse jongens en man
nen fzouaven) trokken, in
1867 naar Rome om aan de
zijde van de paus te vech
ten voor handhaving van
de 'kerkelijke staat
wordt niet langer a priori
aanvaard.
Uit de jongste encyclie
ken van de pauh die
over het celibaat (onge
huwd blijven) van pries
ters en die over de geboor-
f en regeling (Humanae Vita)
blijkt dat de paus geen in
grijpende veranderingen
wenst, maar de gebeurte
nissen gaan zich buiten
hem om voltrekken.
Het celibaat van de
priesters is volop in discus
sie. vele priesters treden
uit en gaan een huwelijk
aan. Daar zijn vele bé
kende priesters onder, o.a.
de paters Kreykamp en
Adolfs, de Nijmeegse hoog
leraar Grossouw e.a.
VIEDEKLAN D krijgt in
Rome langzamerhand
een slechte naam.
Er zijn affaires met pa
ter Van Kilsdonk en
met bisschop Bluyssen, het
Nederlands pastoraal Con
cilie tilt de Nederlandse
kerkprovincie in de
voorste linies van de pro
gressieve gelederen. Alles
is in beweging, alles is in
discussie: de liturgie, de
biecht, de kerkleer, het
kerkelijk wetboek, het
priesterschap. Ook de
functie van het kerkge
bouw ontkomt niet aan de
wetsteen van de kritiek
Grote, ondoelmatige kerk
gebouwen worden gesloopt
of krijgen andere bestem
mingen.
Op het gebied van de oecu
mene groeien de kerken
steeds dichter naar elkaar
toe, zij het in feite alleen
aan de top. Er is groeiende
samenwerking tussen de
rooms-katholieke hiërar
chie, de synode van de Ne
derlandse Hervormde kerk
en de Gereformeerde Sy
node. Op lager niveau
parochie en gemeente
bestaat in vele gevallen
nog altijd een wantrouwen
jegens elkaar.
flOK de andere chris
telijke kerken zijn ge
raakt door de stroom
versnelling van de seculari
satie en stellen energieke
pogingen in het werk zich
bij de nieuwe situatie aan
te passen. De Nederlandse
Hervormde Kerk zit volop
in de voorbereidingen Amor
•haar Algemene Kerkverga
dering volgend jaar pink
steren.
De Gereformeerde ker
ken zijn tot dusver nog het
minst door het secularisa
tieproces getroffen, maar
ook daar wordt soms fel
gediscussieerd over Bijbel
en Bijbelinterpretaties en
groeien andere opvattin
gen oVer bijvoorbeeld de
zondagsheiliging.
Het komende decennium
zal de 'kerken voor een
krachtproef stellen: een
nieuwe wereld is zich aan
het ontwikkelen, de ker
ken zullen niet achter kun
nen blijven.
