Parijs 1892
1969 Milaan
De anarchist
ziet zichzelf
als de „enige werkelijkheid"
RONOtitie
Radioserie
van
Jelle de Vries
FANTASIO" OP TV
weg
Arendsoog en
Pim Pandoer
programmaos
Geweld van de eenlingis in
77 jaar nauwelijks veranderd
PARIJS De bomaanslag in
Milaan, op 12 december j.l. die
tot nu toe 16 mensen het leven
kostte, droeg de handtekening
van het anarchisme.
COMMUNE
ZWAAR OP MAAG
TELEVISIE
TELEVISIE
RADIO
DONDERDAG 8 JANUARI 1970
De oud-beroeps
danser Pietro Val-
preda (links), ge
arresteerd als ver
dachte in de Mila
nese bomaanslag,
verschilt 4n werk
wijze niet veel de
Fransman Rava-
chol (foto hieron
der), de anarchist
die in 1892 de eer
ste bom legde in
Parijs. Ravachol is
hier getekend tij
dens zijn proces.
De foto rechts
toont de ravage in
de Milanese bank
na de bomaanslag.
De oud-beroepsdanser Pietro Valpreda
(36), die hiervoor werd gearresteerd,
verschilde in niets van de elegante
Franfois Ravachol (32), die op 11
maart 1892 de eerste anarchistische
bom legde op de eerste verdieping van
nr. 136 aan de Boulevard St Germain
te Parijs.
Zij gingen beiden te werk met dezelfde,
welhaast schuldige, nonchalance. De
Italiaan kwam en ging met een taxi,
terwijl de Franse (van oorsprong Ne
derlandse) anarchist zowel bij het gaan
als het komen een praatje maakte met
de concierge.
Weliswaar had hij geen stalen kof
fertje bij zich met een flinke kneed-
boom, maar wel een pan met vijf
tig dynamietpatronen en een lont. Zij
hadden dezelfde beweegreden: „Dood
aan de burgerlijke samenleving en Le
ve de anarchie!" Ook dezelfde onbe
wogenheid over de afschuwelijke ge-
Volgen van hun daad.
Neen, in die 77 jaar is de anarchie
niet veel veranderd. Dat is trouwens
ook niet mogelijk. Haar theorie en
haar leuzen kennen alleen maar de
tegenwoordige tijd en bezitten geen
vergrotende of overtreffende trap.
„De anarchie wil de vernietiging
van het bezit", getuigde Ravachol
voor de rechtbank.
Dat betekent ook de vernietiging
van de bezittende klasse. Als het een
maal zover is, moet ook 'het geld wor
den afgeschaft om elke aandrift om
dit weer opnieuw te verzamelen on
mogelijk te maken. Van dat ogenblik
af zal niemand meer proberen zich
te verrijken of dit kunnen. Hij weet,
dat al hetgeen hij zal vergaren hem
niet zal helpen zich een grotere wel
vaart te bezorgen dan de anderen".
„Daarom zijn er dan ook geen wet
ten meer nodig, ook geen overheid.
De godsdiensten zullen worden uitge
roeid want hun morele invloed heeft
dan geen reden meer van bestaan.
Omdat er geen wetten meer zijn, zal
ook het huwelijk ophouden te bestaan.
Men kiest zich een levenspartner,
zonder meer".
„Natuurlijk hebben de legers dan
ook geen bestaansrecht meer, omdat
door de vernietiging van het bezit er
geen duidelijke grenzen meer bestaan
tussen de landen, die zullen worden
samengevoegd tot een alles omvat
tend heelal".
Het is alsof men bepaalde extremis
tische stromingen onder de heden
daagse jeugd hoort spreken.
Frangois - Claudius Ravachol. gebo
ren uit de verbintenis tussen de Ne
derlandse arbeider Koenigstein, en de
Franse zijdespinster Ravachol, die de
naam van zijn moeder aannam, nadat
zijn vader het gezin in de steek had
gelaten, was in zijn tijd ook in de mo
de.
Het anarchisme was op dat ogen
blik nog niet zo oud. Zij was het kind
van de Parijse Commune, de revolu
tionaire volksregering, die in 1871
bloedig werd verslagen door de rege
ring Thiers. Meer dan twintigduizend
Parijzenaars werden toen in koelen
bloede gefusilleerd.
Deze Commune was in hoofdzaak
samengesteld uit de leden van de
Eerste Internationale.
Degenen, die aan de executiepelo
tons ontsnapten, werden in balling
schap of naar strafkolonies (o.m. Gu
adeloupe) gestuurd. Daar ontwikkel
den zij een politieke geestesstroming,
gebaseerd op een samenleving zonder
autoritair gezag, zoals de Commune
was geweest.
Karl Marx, de leider van de Eerste
Internationale en voorstander van een
autoritaire gedisciplineerde revoluti
onaire regering had op dit punt al
slaande ruzie gehad met de Rus Ba-
koenin, die volkomen anti-autoritair
was en zich niet wilde onderwerpen.
Bakoenin stond echter niet alleen.
Zijn leerlingen, zoals Kropotkin, Ely-
sée Reclus en Sebastiaan Faure, al
len in Zwitserland in ballingschap, na
men het in 1880 op voor een anarchis
tisch communisme. Dat wil zeggen:
„Voor een omwerping van elke rege
ringsvorm en eea vrije vorming van
produktie- en consumptiegroepen".
In 1881 verzamelden zij in Londen
een groot aantal ontevreden arbeiders
en stichtten de Internationale Arbei
ders Associatie, de enige internationa
le anarchisten-organisatie, die ooit be
staan heeft. Na het schisma met de
Bolsjewieken in 1921, als gevolg van
de bloedige jacht van Trotski op de
anarchisten, viel de organisatie uit
een.
In één van de moties drong de nieu
we bond aan op „illegale acties als
de enige weg naar de revolutie". Dit
werd 't evangelie en het handvest van
de anarchisten, en dit is altijd zo ge
bleven.
In de bouw reeds bestaande (klan-
destiene) internationale anarchistische
bladen, zoals de Zwarte Vlag, Soci
ale Strijd en De Uitgehongerde ver
schenen recepten voor het vervaardi
gen van bommen, een handleiding
voor de aankoop en het gebruik van
dolken en geweren, evenals cursussen
in het plegen van aanslagen.
Wat men hierbij echter vergat, was
de aanduiding van de weg, waarlangs
men na het plegen van de daad kon
ontsnappen. Nergens heeft de over
heid dan ook moeite gehad terroris
tische anarchisten te arresteren.
Meestal kon zij ze in ontvangst ne
men op de plaats van de aanslag
zelf.
Dit is begrijpelijk. Want. door het
ontbreken van een partijorganisatie
was het ook niet mogelijk een onder-
duikcentrale op te bouwen.
Van - de andere kant blijkt
hieruit de moeilijkheid van de over
heid om dit soort aanslagen te voorko
men. Mogelijk krijgt een lid van een
anarchistische club opdracht voor het
plegen van aanslagen, maar hij pleegt
deze alleen uit te voeren, zonder me
deplichtigen. De grootste vijand van
het anarchisme is immers de organi
satie?
Blijkt dit niet alleen uit de „geloofs
belijdenis" van Ravachol, nog duide
lijker komt dit tot uiting in het werk
„Het enige en zijn eigendom" van de
Duitse paus van het anarchisme, Max.
Stirner. „De mensheid bestaat slechts
uit de individuen, uit wie zij is samen
gesteld, zij dankt alleen daaraan haar
waarde. De enige ware cultus is dus
die van het individu, de cultus van
„MIJZELF".
„Deze kan pas zijn ware niveau be
reiken, als de schoolse leerstellingen
over de mensheid, nationaliteit, staat,
autoriteit en wetten vernietigd zullen
zijn en hebben plaats gemaakt voor
de enige werkelijkheid: „MIJZELF''
Het behoeft dus niet te verwonde
ren, dat het'devies van de anarchisten
werd: „God noch meester", al namen
ze hierin toch wel een zekere hiërar
chie in acht.
Het anarchisme zou dus in tegen
spraak zijn met zichzelf, wanneer het
zich aan een organisatievorm zou on
derwerpen. Met dit alles als basis ont
stonden de talrijke leuzen, die juist
tegenwoordig weer in zwang komen:
„Onze actie dient te bestaan in de per
manente revolutie in woord en daad,
met het geweer en met dynamiet
(Kropotkin).
Of: „Men dient zich op immorele
wijze te gedragen, wil men als indi
vidu naar voren treden" (Stirner).
Of: „Er is geen wezenlijk verschil
tussen een bourgeotè-huwelijk en
prostitutie" (Emile Armand).
Of: „De waarheid dient wel uit de
krotten te komen, want vanuit de pa
leizen klinken slechts leugens" (Loui
se Michel).
Of: „De vrijheid wordt niet geschon
ken, men grijpt ze" (Kropotkin).
De Italiaanse anarchisten zijn daar
om, evenals hun geestesgenoten in an
dere landen, even internationaal als
nationaal georiënteerd. Zoals bleek op
het recente internationale anarchisti
sche congres, dat in het begin van dit
jaar te^Carrara werd gehouden, zijn
ze met nietmeer dan negenduizend.
„Maar", zo beweerden zij, „zij zijn
het slaghoedje van de revolutie. Een
explosie, de zwarte vlag en de massa
komt in opstand". Dit zijn de jonge
ren, georganiseerd in clubs als „De
Bakoenin-kring" of de „Federatie van
jonge anarchisten", of de „Anarchisti
sche studentenbeweging", of de „Bewe
ging van 22 maart", die in Frankrijk
een bijzonder beruchte klank heeft, als
de aanstichter van de mei-revolutie
in 1968.
Men kan ze vinden in de kleine
kroegjes in alle Italiaanse steden,
voortdurend bezig hun filosofieën te
ontwikkelen, maar nooit om een aan
slag te beramen. Die wordt gepleegd
door degenen, die 'onder de druk of de
inspiratie van de hete, vaak bedwel
mende discussies- spontaan reageren.
De laatste tijd begint het, na de oor
log zo sterke, anarchisme uiteen te
vallen. Aan de ene kant staan de theo
retische studenten en aan de andere
kant degenen, die deze theorie in prak
tijk brengen (illegalisten). In hun ego
centrische aanbidding om voor de be
weging geld bijeen ie brengen gaan
ze meestal zover, dat er nauwelijks
meer onderscheid valt te maken tus
sen een politieke actie en een ordinai
re misdaad. Het zijn deze laatsten,
die gewoonlijk de gebroken botten
moeten betalen, terwijl de theoretici
buiten schot blijven.
Dit ligt de „illegalisten" zwaar op de
maag. „Wat betekent dat: de macht
aan de studenten", vroeg een hunner
zich af. „Dat zij hoe langer hoe meer
voordelen willen krijgen dan zij al be
zitten?" Maar het ergste is, dat zij
niet weten wat zij willen. Zij bestrij
den de autoriteit van de staat. Zij ei
sen de vrijheid. Maar zij aanbidden
Mao. Castro en Che. Ze hebben kritiek
op de communisten, maar het zijn
juist zij, die aan persoonsverheerlij
king doen. En dan durven ze zich nog
anarchisten te noemen".
De Italianen hopen echter, dat een
traditie gebroken zal worden: Een
anarchistische aanslag pleegt meest
al een golf van terrorisme te veroor
zaken. Zij vinden, dat veertien doden
voor die ene al te veel is.
De begrafenis-
dienst voor de
veertien (joden in
de dom van Mi
laan.
In mei van het vorig jaar eindigde
Jelle de Vries' radiostrip 'Klatergoud',
na vier seizoenen lang vele luisteraars
aan zich te hebben verplicht. Die
grote groep luisteraars zal verheugd
zijn te vernemen dat met ingang van
zondag a.s. een nieuw produkt van
.Jelle de Vries regelmatig te ether in
zal gaan en wel het programma
•KWIKZILVER'. Iedere zondag van
18.30-18.55 uur zal deze uitzending te
beluisteren zijn.
'Kwikzilver' is geen strip, hoewel
de regelmatige luisteraar er zeker
een vaste lijn in zal ontdekken. Jelle
de Vries zal het programma zelf pre
senteren en zijn gasten bij het
publiek introduceren.
Evenals dat bij 'Klatergoud' het ge-x
val was, wordt ook 'Kwikzilver' in
Amsterdam met publiek opgenomen,
niet in het Minervapaviljoen dat ge
deeltelijk door brand is verwoest,
maar in paviljoen 'Vondelpark'.
Gast in het eerste programma is
de Friese cabaretier Rients Gratama.
Vaste medewerkenden zijn de mu
sici Harry Mooten, Pierre Biersma,
Wim Sanders en Dub Dubois.
(Zondag 18.30-18.55 uur Hilver
sum 1)..
In het Gelders programma van
de RONO vindt vrijdagavond van
kwart voor acht af de uitzending
plaats van een discussie over het
onderwerp „Leefbaarheid op de Ve-
luwe". Daaraan wordt onder meer
meegewerkt door de Belangengroep
Noord-West Veluwe.
In schpuwburg Orpheus te Apel
doorn maakt de RONO vrijdag
avond (aanvang acht uur) opnamen
van de „tweekamp" tussen platte
landsjongeren van de Noord- en
Zuid-Veluwe. Er wordt een quiz
gehouden.
NEDERLAND I
18.45 NOS: Kleur: Fabeltjeskrant.
18.55 NOS: Journaal.
19.04 TROS: Kleur: Jam: muzikale
show voor de jeugd.
20.00 NOS: Journaal.
20.20 TROS: TROS-Toto.
20.40 Kleur: De dief van Washing
ton, serie.
21.30 Kleur: Bij Fiet en Frans: amu-
sementsprogr.
22.15 Wegwezen: quiz voor autorij
dende echtparen.
22.40 NOS: Journaal.
22.45-23.15 TELEAC: Organiseren en
leiding geven-les 13 (herh.)
NEDERLAND II
18.45 NOS: Kleur: Fabeltjeskrant.
18.55 NOS: Journaal.
19.04 NOS: Scala: informatief progr.
19.30 Van gewest tot gewest.
NOS: 20.00 Journaal.
20.20 VPRO: Man, woman and dog,
tekenfilm.
20.30 Pianorecital: moderne muziek.
20.50. Kerstmis werd uitgesteld in
Havana, reportage uit Cuba.
21.30 Fantasio 69-70, reportage over
een jeugdhuis.
22.20 CVK/IKO/RKK: Christenen in
Latijns-Amerika (dl. 2), documen
taire.
22.50-22.55 NOS: Journaal.
DUITSLAND I
(Regionaal progr. NDR: 18.00 Film
reportage. 18.30 Act. 18.45 KL:
Zandmannetje. 18.55 Reg. kroniek
19.26 KL: Die Kramer, film. 19.59
Programmaoverz. WDR: 18.00 K1.:
Lieber Onkel Bill, film. 18.30 KI:
Voor de kinderen. 18.40 Hier und
Heute. 19.20 K1.: Voor de jeugd).
20.20 Journ. en weerber. 20.15 De
sign for living, Am. speelfilm. '21.45
Sexualmord, document, programma
22.50 Journ., commentaar en weer
bericht.
DUITSLAND II
18.05 Actualiteiten en muz. 18.40
Ich und Paris, film. 19.10 KL: Wenn
man den Teufel nennt, tv-spel. 19.45
Nws, act. en weerber. 20.15 K1.: 11
Uhr 20, detective-serie. Aansl.: Nws.
21.15 Discussie. 22.00 KL: Müz. amu-
sementsprogr. 22.45 Nws., weerbe
richt en weerbericht voor winter
sport.
DUITSLAND I
10.00 Nws. 10.05 Journ. van gis-
De cineast George Sluizer (36) maakte deze zomer een film over het
Amsterdamse jeugdcentrum „Fantasio". Hij keek in de keuken van de
ze omstreden instelling.
t,Eigenlijk is het onderwerp van de film de bezinning van de mens", zegt
de cineast. „Het is meer een karakterstudie dan een documentaire."
Vanavond in het V.P.R.O.-programma is Fantasioom half tien te zien
op Nederland 1.
teravond. 10.30 Brooklyn-Ballade, TV
spel. 12.50 Internationaal persoverz.
13.00-13.30 Journ. 16.35 Journ. 16.40
Voor de kinderen. 17.00 Voor de kin
deren. 17.25 KL: Flirt, film. 17.55-
18.00 Journ.
DUITSLAND II
16.55 Taalcursus Duits. 17.25 Weer
bericht voor wintersp. 17.30 Nws. en
weerber. 17.35 Sportprogr.
HILVESUM I
AVRO: 7.00 Nws. 7.11'Ochtend gym
nastiek. 7.20 Lichte grammofoonmuz.
(8.00 Nws. 8.11 Radiojourn. 8.30-
8.33 De groenteman). NOS: 9.00 In
ternationaal Spectrum: oude koor-
muz. en mod. orkestmuz. (Opn).
(9.35-9.40 Waterst.) AVRO: 10.00
Voor de kleuters. 10.10 Arbeidsvita
minen (gr.) (11.00-11.02 Nws.) 11.30
progr. rondom het volkslied. 11.55
Beursber. NOS: 12.00 Blik op de we
reld: informatief progr. over proble
men van Europese integratie. Over
heidsvoorlichting. 12.30 Uitz. voor de
landb. NOS: 12.40 Stereo: lichte
grammofoonmuz. 12.50 Recht en
slecht, praatje. 13.00 Nws. VARA:
13.11 Act. 13.20 Voor de midden
stand. 13.25 Stereo: klass. symfoni
sche muz. (gr.) NOS: 14.30 Zeeha-
venbeieid, lezing. 15.00 Stereo: As
pecten van, de kamermuz. (opn).
15.45 Toerismo: toeristische infor
matie uit binnen- en buitenl. VPRO.
16.00 VPRO-Vrijdag: gevarieerd pro
gramma. (16.00 Nws.; 17.55 Mede
delingen; 18.00 Nws.; 18.20 Uitzen
ding van de Volkspartij voor Vrij
heid en Democratie; 19.30 Nws.) VA
RA: 21.00 Stereo: Radio Filharmo
nisch Ork. en sol.: mod. en semi-
■klass. muz. 22.30 Nws. 22.40 Medede
lingen. 22.45 Act. 22.55 Stereo: Pret
tig weekend: licht gevarieerd pla-
tenprogr. 23.55-24.00 Nws.
HILVERSUM II
KRO: 7.00 Nws. 7.11 Het levende
woord. 7.16 Stereo: Klass. muz. (gr),
(7.30 Nws. 7.32 Act. 7.50 Overwe
ging. 8.00-8.10 Nws.) 8.30 Nws. 8.32
Voor de huisvrouw. (9.00 Gymnas
tiek voor de huisvrouw). 9.40 School
radio. 10.00 Stereo: semi-klass. or
kestmuz. (gr.) 11.00 Nws. 11.03 Voor
de zieken. 11.55 Mededelingen. 12.00
Stereo: Van twaalf tot twee, geva
rieerd progr. (12.22 Wij van het
land; 12.26 Mededelingen t.b.v. land
en tuinb.; 12.30 Nws. 12.41 Act;
13.00-13.05 Raden maar...) 14.05
Schoolradio. 14.30 Stereo: licht en
semble en zangsoliste. TROS: 14.45
Stereo: Concert la carte: verzoek-
platenprogr. mod. muz. 16.00 Nws.
16.03 Disco-drive-in: de showbusi
ness op de korrel genomen. 17.15
Sportkompas. 17.45 Act. NCRV: 18.00
Kerkorgelconc. klass. muz. (opn.)
18.30 Nws. 18.41 Act. 19.00 Wereld
panorama. 19.10 Veel gevraagde ge
wijde muz. (opn.). 19.40 Wijd als de
wereld: wekelijkse internationale
oriëntatie in kerk, zending en oecu
mene. 19.50 Koorzang: gewijde muz.
(opn.) 20.05 Op het weekend af: licht
platenprogr. 20.30 Voor de eerste
nog twee aquarellen, hoorspel. TROS
22.00 Stereo: Iene miene muze: nws.
over underground en westcoast mu
sic. 22.30 Nws. 22.40 Tsjies plies:
licht amusementsprogr. 23.15 Stereo:
licht platenprogr. 23.45 Act. 23.55-
24.00 Nws.
HILVERSUM III
VARA: 9.00 Nws. 9.02 Eddy Be
cker Show. (10.00 Nws.) NOS: 11.00
NWS. 11.03 De Felix Meurders Show
VPRO: 12.00 Nws. 12.Q3 Top-30.
(13.00 Nws.) TROS: 14.00 Nws. 14.03
Lynx (of Los). AVRO: 15.00 Nws.
15.03 Muz. Boetiek. (16.00 Nws.) 17.00
Nws. 17.02 Radiojournaal. 17.05-18.00
Zingende Bougie: gevarieerd platen-
programma voor automobilisten.
FRANgOISE HARDY, vanavond
om half 10 in het programma
,,Bij Fiet en Frans" (TROS-tv,
Nederland 1).
Het televisie-programma „Scala"
zal waarschijnlijk in het zomersei
zoen (dat eind mei begint) niet meer
terugkomen. Programma-commissa
ris J. W. Rengelink heeft voorgesteld
dit programma te vervangen door
„zelfstandige uitzendingen van infor
matieve aard".
Bg uitgeverij L. C. G. Malmberg te
's-Hertogenbosch lopen twee reeksen
boeken, die in de loop van hun be
staan voor elke jongen een begrip
z\jn geworden. In de eerste plaats is
dat de Arendsoog-reeks van de pro-
duktieve schrijver P. Nowee, waarin
kort geleden het 39ste deel is ver
schenen. Het heet alias Arends
oog". We maken in dit boek een span
nende achtervolging mee. De vluchte
ling heet Nordon Bleeding, die een
forse som geld heeft verduisterd tij
dens een geldtransport. Drie mannen
hebben ontdekt, dat de misdadiger
als smidsknecht is ondergedoken in
het stadje Mining Valley, waar toe
vallig een zekere Bob Stanhope... ali
as Arendsoog de functie van hulpshe
riff vervult. Natuurlijk gaat Arends-
x>g zich, vergezeld van de onafschei
delijke Witteveder zich met dit zaak
je bemoeien, dat bijzonder ingewik
keld wordt wanneer blijkt, dat Blee
ding ook zijn broeders-in-het-kwaad
heeft bedrogen en dat die nu ook ach
ter hem aanzitten.
In de Pim Pandoer-serie van Carel
Beke is pas het tiende deel ver
schenen. Het heet ,,Het monster van
Uttiloch" en speelt zich af nabij het
Uddelermeer. Althans voor het groot
ste deel, want het verhaal begint met
een brutale roofoverval in de TEE-
trein van München naar Arnhem.
Wat een saaie treinreis lijkt te zijn
wordt voor Fer Donkers (voor zijn
vrienden Pim Pandoer) het begin van
een adembenemend avontuur met al
lerlei geheimzinnige toestanden rond
om de opnamen van de film „Het
monster van Uttiloch". Maar wie
3peelt er nu eigenlijk voor monster?
De prijs van de hierboven bespro
ken boeken bedraagt ƒ4,90.
