IJsselmee wisse vs zijn
verbitterd en
onzeker van toekomst
,The Third Man'
vanavond op tv
Kuilnetten kunnen wel naar de zolder
Radio Philh
Orkest in
Toonbeeld
Tom Poes
en de
Mob-
beweging
Radio-actieve
deeltjes in
lucht boven
Nederland
programmaos
MORGEN
Paling
De druppel
Ongevaarlijk
Uit de krant
Zeer oud standbeeld
gevonden in Egypte
MARTEN
TOONDER
STRIP
TELEVISIE
TELEVISIE
RADIO
DINSDAG 13 JANUARI 1970
Schipper Foppen ziet de toekomst
somber in. Foto hieronder: de schip
per met zijn beide zoons voor het
schip, dat straks voor de kuilvisserij
niet meer gebruikt mag worden.
TT ARDERWIJK Verachtelijk
spuwt schipper Foppen zijn
pruim in het daartoe bestemde potje
en zegt: „Een dubbeltje wint het nooit
van een kwartje".
Hij zit daar in het halfduistere ach
terkamertje van zijn huis aan de Har-
derwijkse haven als een romanfiguur.
Het prototype van de oude, maar nog
vitale visser. De lichtblauwe ogen hel
der in het gelooide gezicht, de blauwe
trui met ingebreid anker strak om de
brede borst; een pilo-broek met wijd
uitstaande pijpen.
Wat schipper Foppen zegt, heeft wei
nig weg van literatuur. Hij is met ere
72 jaar geworden, heeft ruim zestig
jaar hard gewerkt in de visserij en is
gewend precies te zeggen wat hij op
zijn hart heeft. Recht door zee.
Hengelaars en wat hij noemt „hoge
heren" zijn twee categorieën van de
mensheid die hem, op zijn zachtst ge-
aegd, niet zo goed liggen. „Het ge
beurt zo vaak dat ze onze fuiken leeg
halen of kapot snijden. Ze komen met
de auto, blazen een rubberbootje op en
gaan erop af".
En wat de tweede groep betreft: „Als
je een beetje raar praat tegen de hoge
heren, wordt je uitgescholden voor
communist". Er wordt met kuilnetten
gevist, met fuiken, met de zegen (een
sleepnet) en met palingkistjes.
De kuilvisserij die bij hen onge
veer de helft van het bedrijf uitmaakt
is weieens vergeleken met stofzui
gen. De grote kuilnetten worden met
een flinke snelheid door het water ge
trokken en dat kan zo'n vijfhonderd
pond paling per dag opleveren.
Want om de paling is het begonnen.
Maar natuurlijk komen er ook andere
soorten vis in het net terecht. En de
grootste grief van de hengelaars is,
dat de snoek, snoekbaars en baars
daardoor vernietigd zouden worden.
„Ach meneer", zegt schipper Foppen
daarop, die vis gaat meteen weer over
boord, springlevend".
Zijn „stofzuiger", de HK-10, is een
pittig scheepje. Maar het ligt nu werke
loos in de haven van Harderwijk. De
kuilvisserij duurt maar van mei t/m
augustus en in die periode is Lelystad
de thuishaven, want Harderwijk ligt in
gekapseld door de nieuwe polders en
het is 7112 uur varen naar de nieuwe
visgronden.
De oude visser heeft moeite om het
te verwerken. Hij heeft het allemaal
meegemaakt: „De Afsluitdijk, de inpol
deringen, de afgang van de IJsselmeer-
visserij. Maar communisten hebben er
in Harderwijk nooit gezeten, echt waar
niet, mijnheer".
De oorzaak van zijn verbittering zit
echter dieper. Schipper Foppen vindt
dat de beroepsvissers langs het IJssel-
meer op een hondse manier verjaagd
worden van het water dat ze van kinds
been af bevist hebben. Verdrongen
door de hengelsport, die zich de laat
ste jaren sterk ontwikkelt. Het aantal
sportvissers ligt tegen de 1 miljoen en
zij moeten volop de gelegenheid hebben
om hun liefhebberij uit te oefenen. Het
IJsselmeer is een van de meest gelief
de „stekjes".
De meest recente maatregel is een
aankondiging van minister Lardinois
om met ingang van 1 mei geen nieu
we vergunningen af te geven voor de
kuilvisserij op het IJsselmeer. En dat
is voor veel beroepsvissers de druppel
die de emmer doet overlopen.
Ze zijn verbitterd en onzeker. In
Harderwijk, in Urk, in Volendam en al
BILTHOVEN In de lucht boven
ons land z\jn radioactieve deeltjes aan
getroffen die waarschijnlijk afkomstig
zijn van een niet-militaire ondergrond
de kernexplosie in de Verenigde Staten.
Die explosie werd begin december
1967 teweeggebracht in de staat New
Mexico. De radioactieve deeltjes werden
voor het eerst in december 1968 in ons
land gevonden.
In het eind 1969 verschenen verslag
van het Rijksinstituut voor de volks
gezondheid over 1968 stond hierover
dat de aard van die deeltjes (radio
isotopen) nog niet was vastgesteld. Se
dert midden december 1968, aldus het
jaarverslag, was „een vooralsnog on
bekend radio-isotoop in neerslag ge
vonden".
Van het Rijksinstituut voor de volks
gezondheid vernamen wij dat inmid
dels de aard van die deeltjes is vast
gesteld. Wat in neerslag was gevonden
waren spoortjes wolfram-181 en wol-
fram-185. Het mysterie van de onbe
kende deeltjes was daarmee uit de
wereld.
De gevonden hoeveelheden zijn uiterst
gering. Enig gevaar voor de volksge
zondheid leveren zij niet op, aldus het
Rijksinstituut voor de volksgezondheid.
De ondergrondse kernexplosie waar
van de deeltjes vermoedelijk afkomstig
zijn, was een proef met het vrijma
ken van grote hoeveelheden aardgas in
de bodem van New Mexico.
die andere plaatsen waar de 237 IJssel-
meervissers wonen. Want het Haagse
zwaard hangt al jaren boven hun hoof
den. Het is bekend dat er maar hon
derd vissers op het IJsselmeer over mo
gen blijven. De rest moet verdwijnen.
,Er zijn al vissers, die er genoegen
mee zouden nemen", zegt schipper Fop
pen, „als er maar een goede schade
loosstelling kwam. Er zijn veel jonge
vissers, jongens van tegen de veertig.
Het is hun brood geweest van jongsaf.
En als ze er de kost maar half mee
kunnen verdienen, blijven ze in de
visserij. Maar er wordt zoveel verbo
den tegenwoordig dat het moeilijk
wordt. En als er voor een goede scha
deloosstelling gezorgd wordt, vallen die
ook wel af'.
Het meest verontwaardigd zijn de
IJsselmeervissers over het feit dat ze
het opheffen van de kuilvisserij uit de
krant hebben moeten lezen en dat ze
nu, nog geen vijf maanden voor het
zover is, nog niets weten over een
eventuele •schadeloosstelling.
„Vorig jaar hebben we nog een nieu
we motor van 135 pk in het schip la
ten bouwen", brengt de Harderwijkse
visser naar voren. „En op zolder heb
ik nog voor zevenduizend gulden aan
kuilnetten liggen. Wie betaalt me dat?"
Hij heeft een behoorlijk bedrijf,
waarin zijn twee ongetrouwde zoons
van 37 en 40 jaar en een knecht mee
werken.
In zijn jeugd was Harderwijk een
bloeiend vissersstadje. Nu worden des
zomers vlak voor zijn huisje de kolon-
nes toeristen gelost. Voor de speeltuin,
het stukje strand, het dolfinarium of
een tochtje op het water, dat nu afge
damd is en Veluwemeer heet.
„Ik zat nog op school, toen ik al mee
ging vissen", vertelt hij met een lichte
weemoed in zijn stem. „Om een uur
of twee 's nachts gingen we de deur
uit. Om half negen begon de school en
dan werd ik op het strand afgezet met
een snee brood in mijn hand".
Nu zitten zijn zoons op de zolder
van de schuur bij de snorrende kachel
kistjes voor de palingvangst te maken.
Daarmee moet het verlies van de kuil
visserij opgevangen worden. „Totdat
dit ook verboden wordt", zegt een van
hen cynisch. „Het brood moet wijken
voor de sport. Wie heeft dat ooit mee
gemaakt".
Misschien dat een hengelaar, turend
naar zijn dobber, nog eens denkt aan
de heilige verontwaardiging van de fa
milie Foppen.
CAIRO In het deltagebied van
Egypte is een standbeeld gevonden van
één van de laatste regerende farao's.
Men schat de ouderdom op 2300 jaar.
Het beeld werd gevonden ongeveer
135 kilometer ten noordoosten van
Cairo.
Dr. Hassan Sobhi Eikabri, de direc
teur van het departement van oudhe
den, die de vondst bekend heeft ge
maakt, heeft te Cairo gezegd, dat het
beeld van farao Cheber Ka Raa, dat
door een Egyptische expeditie is ge
vonden, een meesterwerk van oude
Egyptische kunst is.
Het standbeeld, dat ruim 1 meter 80
hoog is, verkeert in een uitstekende toe
stand, waaruit dr. Eikabri afleidt, dat
er door dieven van kunstschatten in het
gebied, waar het is gevonden nog niet
is geplunderd, en dat men dus wel op
een groot aantal andere vondsten kan
rekenen.
Cheber Ka Raa regeerde het land in
de vierde eeuw voor Christus.
In het NOS-televisieprogramma
„Toonbeeld", waarin concerten wor
den uitgezonden van orkesten van
de NOS, kan men woensdag van
21.30 tot 22.10 uur via Nederland I
luisteren naar een concert door het
Radio Philharmonisch Orkest.
Onder leiding van Jean Fourne
zullen worden uitgevoerd „La Mer"
van Debussy en „La Valse" van Ra-
vel. Het programma werd geregis
seerd door Fred Bosman.
Dirigent Jean Fournet werd in
1919 in Rouen geboren. Hij doorliep
het Parijse Conservatorium en diri
geerde daar vervolgens alle grote
symfonie-orkesten en vele opera's.
Gedurende enige jaren was hij Direc
teur de La Musique van de Opéra
Comique.
Hij trad op met vele bekende
Europese orkesten, alsmede in Noord
en Zuid-Amerika en in Japan.
Sinds 1961 is hij de vaste dirigent
van het Radio Philharmonisch Or
kest en sinds 1968 ook van het Rot
terdams Philharmonisch Orkest. Met
het R.Ph.O maakte hij tournees door
Duitsland, Frankrijk, Zwitserland en
Italië.
„La Mer" van Debussy ontstond
in de jaren 1903 tot 1905. Het is een
indrukwekkend voorbeeld van de
impressionistische compositiestijl,
waarin niet wordt gestreefd naar
een imitatie van opgevangen of ver
beelde geluiden, maar waarin met
zuiver muzikale middelen innerlijke
gevoelswaarden worden weergege
ven. Achter de titels van de drie de
len, nl. „De l'aube a midi sur la
mer", „Jeux de vagues" en „Dialo
gue du vent et du mer", zal men
niet al te veel moeten zoeken. Zij
dienen slechts als poëtische invita
tie tot luisteren. Het eerste en derde
deel droegen aanvankelijk trouwens
andere titels. De dromerige natuur
verbonden sfeerschilderingen spre
ken eigenlijk voor zichzelf evenals de
stormachtige dialoog tussen de ele
menten in het derde deel.
„La Valse" van Ravel dateert uit
1920 en is geïnspireerd op de
Weense wals in het genre van Johann
Strauss. De partituur vermeldt de
volgende korte aanduiding van de
bedoeling van de componist: „Dwar
relende nevelen trekken langzamer
hand op en men onderscheidt wal
sende paren, vervolgens een onmete
lijke danszaal gevuld met een wal
sende menigte. Het toneel wordt ge
leidelijk helderder, totdat het volle
licht der luchters zich verspreidt:
„het keizerlijk hof omstreeks 1855".
Heer Bommel en Tom Poes wandelden
verder door het kale landschap. De wind
blies hen in de rug, zodat het lopen van
zelf ging en heer Olie ademde diep de
winterse lucht in.
„Heerlijk", sprak hij opgeruimd. „Bewe
ging is goed voor een heer van mijn stand
Het bevordert de bloedsomloop en houdt
de spieren in orde. Teveel zitten geeft vet
zucht, zei men goede vader altijd, en daai
houd ik mij aan. Daarom heb ik zo'n pri
ma conditie. Uren zou ik zo kunnen voort
gaan..." Hij zweeg, want terzijde van
het pad had hij een ruwhouten bank ont
dekt die in de luwte stond. En na een klei
ne aarzeling stapte hij daar op af.
„Hoewel", vervolgde hij, „men moet niet
overdrijven. Laten we hier even gaan zit
ten, jonge vriend".
..Hm", zei Tom Poes.
Deze opmerking ontstemde heer Bommel
en hij begon uitvoerig uit te leggen dat
men niet alleen lichamelijk, maar ook
geestelijk bewegen kan. Daar ging hij zo
in op, dat hij de kleine gedaante, die uit
het struikgewas opdook niet bemerkte.
Het was Rep, die de landing van zijn
vuurpijl overleefd had en nu onderzoe
kend door het onbekende landschap ging.
„Oei!" prevelde het ventje schrikkend.
„Niet zitten! Niet zitten!" Hij grabbelde
haastig in de tas, die hij voor zijn buik
droeg en haalde daar een klein zwart
voorwerp uit dat hij onder de bank wierp.
Er volgde een droge knal; de zitplaats
vloog van zijn grondvesten en heer Ollie
en Tom Poes werden op de grond gewor
pen.
De KRO-tv komt vanavond (Neder
land 2, 21.10 uur) in haar serie „Gra
ham Greene" en de film nog eens
met „The Third Man", de rolprent
die vooral beroemd werd door de
(cither)muziek van Anton Kara-
het „Harry Lime-thema").
Het verhaal speelt zich af in he
na-oorlogse, door de vier mogendhe
den bezette Wenen, waar beschadig
de barokke paleizen en particiërshui.
zen rijzen tussen troosteloze puinho
pen, waar zwarte markt, smokkel er
woeker tieren. Holly Martins, Ameri
kaans auteur van Wild-West verha
len, komt in Wenen aan en verneem
dat zijn vriend Harry Lime omgeko
men is bij een ongeluk. Omdat het
hele geval hem enigszins verdacht
voorkomt, stelt hij niettegenstaande
de waarschuwingen van 't hoofd var
de Britse militaire politie, persoon
lijk een onderzoek in. Hij ontdekt dat
Harry gemengd is in een zaak van
penicilline-vervalsing en -zwendel en
nog steeds leeft. Deze laatste ontdek
king doet de jacht op Lime openen,
waarbij de hulp van Martins wordt
ingeroepen. Na lang aarzelen besluit
hij zijn vriend aan de politie over te
leveren. Hij wordt ertoe gebracht
hem zelf neer te schieten. Anna, de
vriendin van Lime, op wie Martins
verliefd is geworden, zal voor deze
NEDERLAND I
18.45 NOS: Kleur: De Fabeltjeskr.
18.55 NOS: Journ.
19.04 AVRO: De rare Vogels, serie
voor de jeugd.
19.30 Peyton Place, tv-feuilleton.
20.00 NOS: Journaal.
20.20 AVRO: Kleur: The Survivors
(De Overlevenden), tv-film.
21.10 Kleur: De Tom Jones Show.
22.00 AVRO's Televizier.
22.50 NOS: Journaal.
22.55-23.25 TELEAC: Schaken voor
beginners - les 13 (herh.).
NEDERLAND II
18.45 NOS: Kleur: De Fabeltjeskr.
18.55 NOS: Journaal.
19.04 NOS: Scala: informatief progr.
19.30 KRO: Kleur: Boven de wol
ken, film uit de Eng. serie Survi
val.
20.00 NOS: Journaal.
20.20 KRO: Kleine democratie bij de
dokter en in het ziekenhuis: ge
sprekken.
21.10 De derde man, film naar ro
man van Graham Greene.
22.50-22.55 Journaal.
DUITSLAND I
(Reg. progr.: NDR: 18.00 Vragen
en antwoorden. 18.30 Actualiteiten.
18.45 Zandmannetje. 18.55 Reg. kro
niek. 19.26 KL: Der Mann von ges-
tem, serie. 19.59 Progr.-overz. WDR:
18.00 KL: Voor de kleuters. 18.40
Hier und Heute en nieuws. 19.20 KI:
Oolomba, TV-spel). 20.00 Journ. en
laatste slechts verachting, misprij
zen weten op te brengen. Deze film
is tegelijkertijd een politiefilm en
een psychologische film. Politieel,
want Martins heeft een mysterie we
ten te ontsluieren dat hem en de toe
schouwers het hele eerste gedeelte
van de film in spanning houdt. Mar
tins gelooft niet in de duistere en mis
dadige bedrijvigheid van Harry en
wil door een persoonlijk gevoerd on
derzoek de ware toedracht van de
•aak leren kennen. Geleidelijk aan
komt hij voor een ander raadsel te
staan: is zijn vriend verongelukt
of vermoord?
Psychologische gedeelte: terwijl
Martins geleidelijk aan de waarheid
>ver het voorgegeven ongeluk achter-
laalt, ontdekt hij ook de ware per
soonlijkheid van zijn vriend. Vervol
gens moet Martins de pijnlijke gewe-
enskwestie oplossen: zal hij zijn
/riend uitleveren of niet?
Het laatste deel (de achtervolging
n de riolen van Wenen) vormt een
grandioze afsluiting van de film.
„De derde man" is meei dan een
knap verfilmde politiefilm. Hij draagt
In zich de ideologische betekenis die
een roman- en scenario-schrijver erin
heeft willen leggen.
Greene heeft in 't scenario de pro
blematiek willen behandelen, die men
ook in zijn thesisromans vindt.
LOUIS VAN DIJK, die met zijn
trio jazz-zangeres Ann Burton
begeleidt in het programma ,,Jazz
!n Den Bosch", vanavond om 23.3C
lur op Hilversum 2 tKRO-radio).
weerber. 20.15 KI: Document, progr
21.00 Am Ziel aller Traume, tv-speL
22.35 KI: Filmrep. 23.25 Journ, com
mentaar en weerbericht.
DUITSLAND II
18.05 Act. en muziek. 18.40 Kleur
muz. progr. 19.10 K1.: Yao, film
19.45 Nws, act. en weerber. 20.15
Sportspiegel. Aansl.: Nws. in het
kort. 21.00 KI: Ihr Aufritt, Al Mun-
dy!, film. 21.55 KI: TV-portret. 22.25
Nws. en weerber. 22.35- plm. 23.05
Impulse: over de onderwijspolitiek.
NEDERLAND I
NOS/NOT 11.10-12.00 Schooltele
visie. KRO: 17.00-17.50 Voor de kin
deren.
DUITSLAND I
10.00 Rep. 17.25 Intern, skiwedstr
17.55-18.00 Nws.
DUITSLAND II
17.30 Nws. en weerber. 17.35 Pr
voor oudere generatie, aansl. liefda
dlgh. oproep.
HILVERSUM I
VARA: 7.00 Nws. 7.11 Ochtend
gymnastiek. 7.20 Socialistisch strijd
lied. 7.23 Stereo: Lichte grammo-
foonmuziek. (7.30-7.35 Van de voor
pagina). VPRO: 7.54 Deze dag
VARA: 8.00 Nws. 8.11 Actualiteiten
8.20 Stereo: Lichte grammofoonmu-
ziek. (8.30-8.35 Van alle markten
thuis, praatje voor de huisvrouw)
9.00 Stereo: Klassieke orkestmu
ziek (gr.). 9.35 Waterstanden. 9.4C
Schoolradio. 10.00 Stereo: Lichte
grammofoonmuziek. 10.50 Voor de
kleuters. 11.00 Nws. 11.03 Voor de
huisvrouw. 11.40 Stereo: Sopraan en
piano: semi-klassieke liederen (gr.)
12.00 Stereo: Klassieke orkestmuz
(gr.). 12.10 Stereo: Metropole Orkesl
en solisten: lichte muziek. 12.54
Voor het platteland. 13.00 Nieuws.
13.11 Actualiteiten. 13.25 Licht or
gelspel (opn). 13.45 Gesproken por
tret. 14.00 Stereo: Operette-fragmen
ten (gr.). 15.15 In de Toonzaal: mu
ziekprogramma voor de jeugd met
commentaar. 16.00 Nieuws. 16.03
Stereo: Nederlandse Chansons. 16.20
Tsjechische muziek vandaag, muzi
kale lezing. 16.50 Stereo: Radio Ka
merorkest: klassieke muziek. 17.10
Stereo: Sopraan en piano: klassieke
en moderne liederen (opn). 17.55
Mededelingen. 18.00 Nws. 18.11 Ac
tualiteiten. 18.20 Uitzending van D
'66. 18.30 Stereo: Klink Klaar
zonder nonsens. 19.30 Nws. 19.35
Buitenlands weekoverzicht. 19.45
Stereo: Tango Rumba Orkest en
zangsolisten. 20.10 Stereo: Prome
nade Orkest en zangsolisten: operet
teconcert. 21.05 Gesprek: uitkomst
van vraag en antwoord. 21.25 Licht
trio (opn). 21.45 Nou, en...!: caba
retprogramma. 22.10 Country and
Western müziek. 22.30 Nws. 22.38
Mededelingen. 22.43 Actualiteiten.
22.55 Stereo: Moderne kamermu
ziek (opn). 23.20 Radio Jazz Magazine.
23.55-24.00 Nieuws.
HILVERSUM II
NCRV: 7.00 Nws. 7.11 Het leven
de woord. 7.16 Stereo: klassieke mu
ziek (gr). (7.30 Nws; 7.32-7.50 Actuali
teiten.) TROS: 8.00 Nws. 8.11 Luis
ter uit... en thuis: verzoekplatenpro-
gramma voor de militairen. (8.30
Nws.; 9.00 Gymnastiek voor de huis
vrouw.) 9.30 Voor de kleuters. 9.45
Van 1685 tot vandaag, componisten
en hun werken, muzikale lezing.
10.05 Voor de vrouw. 11.00 Nieuws.
11.03 Piek uur: wedstrijdprogram
ma. 11.45 Actualiteiten. 11.55 Mede
delingen. KRO: 12.00 Stereo: Van
twaalf tot twee, gevarieerd pro
gramma. (12.22 Wij van het land;
12.26 Mededelingen t.b.v. land- en
tuinbouw; 12.30 Nws.; 12.41 Actuali
teiten; 13.00-13.05 Raden maar...)
NCRV: 14.15 Stereo: Klassieke or
kestmuziek (gr.). 15.00 In 't zilver:
programma voor oudere luisteraars.
16.00 Nws. 16.03 Stereo: Voor de
jeugd. 17.00 Stereo: Twien-Popradio
voor t(w)ieners: licht platenprogram-
ma. 17.50 Overheidsvoorlichting:
O. en W. Actuale onderwijspro
blemen II. Vraaggesprek van H.
van Stipriaan met de inspecteur-ge
neraal van het onderwijs, dr. A. de
Jong. 18.00 Strictly Country Style:
country and western rubriek. 18.30
Nws. 18.41 Actualiteiten. NOS: 19.00
Verslag Hoogovenschaaktoernooi in
Wijk aan Zee. 19.03 De betekenis
van het vegetarisme bij de bestrij
ding van het wereld voedseltekort,
discussie. 19.28 Stereo: Lichte gram
mofoonmuziek. 19.40 Engeland
Nederland, rechtstreeks verslag.
21.35 Stereo: Lichte grammofoon
muziek. 22.05 Geen onderdaan maar
burger, uitzending over de staat
kundige vorming van de Nederlan
der. 22.20 Programma voor blinden
en slechtzienden. 22.30 Nws. 22.40
Stereo: X, een sprong in het duis-
er. 23.55-24.00 Nieuws.
HILVERSUM
NCRV: 9.00 Nws. 9.02 Zing, zing,
ing!: licht vocale muziekjes. 10.00
Tws. 10.03 Mengelmuze: nieuwe Ip's
net kritisch commentaar. NOS:
11.00 Nws. 11.03 Muziek-lezen.
12.00 Nws.). AVRO: 13.00 Nieuws.
13.03 Radiojournaal. 13.06 Zet 'm op:
/rolijk platenprogr. (14.00 Nws).
15.00 Nws. 15.03 Arbeidsvitaminen:
populair verzoekplatenprogramma.
16.00 Nws. 16.03 Gimmick: licht pla-
tenprogramma. 17.00 Nws. 17.02 Ra
diojournaal. 17.05-18.00 Toppoppo-
logy; licht platenprogramma.
