notities
De explosie die zeker komt
1
Iets méér ooieraars
gedurende 1969
Luisteren in het heelal
Computers produceren
super-encyclopedie
KRUISWOORDRAADSEL
Mi ljoen dieren
per dag
Gezichtsvermogen
SCHAKEN
door H. KRAMER
DAMMEN
door J. M. BOM
BRIDGE door G. J. R. FÖRCH
/"V de aanwezigheid van 'n
kleine dertig uivers
(geïmporteerd) in het Ooie
vaarsdorp „Het Liesveld" bij
Groot-Ammers (ZH) inspire
rend gewerkt heeft op de po
pulatie van ooievaars in Ne
derland, blijve in het midden,
maar een feit is het, dat er in
1969, blijkens het verslag van
H. L. Schuilemburg (Rivon),
31 jongen in Nederland zijn
uitgevlogen, dat is zes méér
dan het voorafgaande jaar.
We zijn over die kleine toene
ming verheugd, al durf ik nau
welijks dertig jaar terug te
bladeren in de rapporten,
want Ao 1939 waren het er
832!
Dat scheelt dus nogal wat en
of we met of zonder Ooie
va arsdorp dit aantal ooit
weer zullen bereiken, waag ik
in alle nederigheid te betwijfe
len. In 1950 inventariseerde
men er nog geen 200 en van
1963 af bleef men steeds bene
den de 100. Het- ging snel
bergafwaarts.
W/e moeten de mogelijke in-
vloed van een kweekplaats
als „Het Liesveld" niet on
derschatten, doch dienen onze
tijd af te wachten. Gelukkig
kan de Vereen, v. Vogelbe
scherming, die zich voor deze
proef ten zeerste inspant, te
rade gaan in Zwitserland, So-
lothum, Kanton Schaffhausen,
waar reeds jarenlang pogin
gen werden gedaan ooievaars
te acclimatiseren en uit te
zetten. Achttien jaar geleden
wilde men daar gaan kweken
met tien vogels, maar de werk
wijze bleek weinig succesvol,
omdat ooievaars over een
ruim assortiment vrouwen,
c.q. mannen de beschikking
dienen te hebben, ze tonen
zich bijzonder kieskeurig in
de keuze van een partner, ge
noemd getal moest eerst
groeien tot 30, aleer een gun
stig resultaat kon worden ge
boekt; in 1968 broedden er ne
gen paren, die uit de proef-
farm in de omgeving nestel
den. Er kwam een verheugend
aantal jongen uit voort en nu
betekent het een voordeel, dat
de Nederlandse „Vogelbescher
ming" op de Zwitserse erva
ringen kan voortbouwen. Zij
kon twintig jaren van experi
ment overslaan en begon 1.1.
herfst blijmoedig met 28 vo
gels, voor welke een winter
verblijf in gereedheid werd ge
bracht.
Als centraal punt is er op
„Het Liesveld" een z.g. werk-
steê verrezen, een eenvoudig
planken, stro gedekt huisje, be
stemd voor werkzaamheden
van allerhande aard. Er wordt
voorts de dieren beschutting
geboden in een winter-onder-
komen en enkele abri's; voed
sel is aanwezig en vrijwilli
gers groeven ondiepe vijvers,
het gras gemaaid, rasters ge
zet en de sloten door twee
„wellen" voortdurend van fris
water voorzien -r- geschoond,
ja men beschikt zelfs over
een veterinair adviseur, als
ook over een opzichter/be
heerder. Prettige hulp ver
leende het Staatsbosbeheer
met de inbreng van een wind-
singel en wilgenpark. De Cul
tuurtechnische Dienst en ver
wante instellingen, weten
schapsmensen enz. toonden be
langstelling. Het is daar in de
Alblasserwaard v.n.l. oud cul
tuurland, dat met deskundige
voorlichting wellicht in de oor
spronkelijke toestand spe
ciaal waar het de vegetatie
betreft kan worden terugge
bracht. Veldbiologen en na-
tuurfotografen zullen er t.z.t.
hhet hart aan landschap, plant
en dier kunnen ophalen; voor
lopig konden er 6 heet. gras
land worden gereserveerd tus
sen Graafland en Gelkenes. Dit
is voldoende ruimte voor 30, 40
a 60 ooievaars gedurende de
aanloopperiode.
T aten we hopen, dat met de
ze vol geestdrift opgezette
onderneming de terugloop van
de burgerlijke stand der
uivers in Nederland een einde
zal nemen en er allengs een
populatievergroting merkbaar
wordt. Het geeft de burger
reeds moed, dat de boedelbe
schrijving van het Itbon toont,
dat in 1969 zowaar iets meer
jongen uitvlogen dan in 1968,
terwijl er ook geboorten in ge
vangenschap plaats vonden
die echter als zijnde niet
zuiver wild niet werden
meegeteld, omdat men dit
uitsluitend van in de vrije na
tuur levende ooievaars doet.
Er waren zes horsten met 2,
vijf met 3 en een met 1
jong(en), zijnde totaal 31 stuks.
Voorts verongelukken er vo
gels; zo deelde G. H. Luch-
tenbelt te Wapenveld/Heerde
mee, dat een jong van 14 da
gen dood in de dakgoot werd
aangetroffen, twee stuks (de
enige van het Gelders gewest)
vlogen uit. Het verslag klaagt
over ontwatering, vergiftiging,
bespuitingen, en ruilverkave
ling, waardoor kikkers en an
dere dieren verdwenen zijn en
o.a. het nest onder Belling-
wolde (Gr.), dat altijd be
woond werd, thans helaas leeg
bleef. Wat de toestand in de
provincie Gelderland betreft,
vermeldt het verslag, dat er
voor het tweede achtereenvol
gende jaar bij de heer Schrij
ver te Terwolde/Voorst een
paartje niet tot broeden kwam
hoewel het steeds paarde. Dit
bleef weer een kinderloos hu
welijk, mogelijk van nog niet
geslachtsrijpe exx.
"Liet is verblijdend, dat bij
nesthërstel of nieuwbouw
vrijwillig medewerking werd
verleend door brandweerkorp
sen, verenigingen en particu
lieren, burgemeesters, rijks-
en gem. politie, nesteigenaars
e.v.a.
Men blijkt bijzonder op Va
dertje Langbeen gesteld,
schenkt zijn familie graag on
derdak en rekent het zich tot
een eer, ooievaars op het erf'
te hebben. Dit is trouwens
van ouds niet anders geweest
en daarom heeft het velen be
droefd, dat hun aantal zo snel
en drastisch verminderde.
Door het buitengewoon gure
en koude, stormachtige voor
jaar van '69, met veel late
sneeuw en ijs (wel tot in
april) kwgmen de ooievaars
dit seizoen pas laat uit de win-
terherberg, maar desniette
min vertrokken de meeste op
de normale tijd. Toen op 19
april te Nijeveen de eerste ui-
ver arriveerde, vroor het acht
graden! Kleinzerig zijn deze
vogels niet, maar zulke late
vorst maakt de voedselbronnen
ontoegankelijk en dat is erger
dan kou.
A. B. Wigman
T9S0
*955
1956
.1957
1958
1959
1960
1961
1962
1963
1961
1965
1966
1967
Aanlal jong» ooi«vnta per ptovinci» 1939-1969
Tottal
tantal
Jongtn'
Aantal door
paran
bewoonde
nesten
Gemiddeld
aantal Jongen
per bewoond
nest
2.80
2.32
1.65
1-9*
2v—
2a-
2.28
1M
1*7
2.01
1*0
2.07
1*0
1.50
1*3
1*1
1*5
f H
De 18-jarige Anatoli Karpov (gebo
ren 23 mei 1951 te Zlatoust)» er in
het afgelopen jaar in geslaagd jeugd
wereldkampioen te worden. Zijn land
genoot Boris Spassky, die in 1955
eveneens op 18-jarige leeftijd jeugd-
-wereldkampioen werd, veroverde in
1969 de échte wereldkampioenstitel.
Karpov heeft nog 14 jaar de tijd om
hem ook deze prestatie na te doen.
Dat hij voor een dergelijke toppresta
tie het talent bezit is voor iedereen die
de partijen van deze jongeman heeft
bekeken geen vraag meer. Een van de
briljantate partijen van het jaar leverde
Karpov in een wedstrijd in zijn vader
land. Hij gaf met deze partij meteen
het antwoord op een andere vraag die
velen zich hadden gesteld toen ze de
partijen van Karpov in de wedstrijd
om het jeugdwereldkampioenschap za
gen, namelijk; kan deze jongeman, be
halve zuiver positiespelen ook goed
combineren?
Wit; Karpov. Zwart: Gik. (Gespeeld
in een Russisch toernooi 1969.) Sici-
liaanse verdediging.
1. e2—e4, c7-c5 2. Pgl-D, d7-d6 3.
d2—d4, c5xd4 4. Pf3xd4, Pg8-f6 5.
Pbl-c3, g7—g6 6. Lcl-e3, Lf8-g7 7.
f2—O, Pb8-c6 8. Lfl—o4
(Een bijzonder actuele variant
waarover in de laatste jaren uitvoerige
analyses in de vakpers zijn versche
nen.)
8. 0-0 9. Ddl-d2, Dd8-a5 10.
0-0-0
(In partijen waarin de één lang de
ander kort rocheert, if bijna altijd een
scherpe strijd te verwachten. De eerste
klap is hier een daalder waard.)
10. Lc8-d7 U. h2-h4, Pc6-e5
12. Lc4—b3, Tf8—c8 13. h4-h5.
Pf6xh5 14. Le3-h6, Lg7xh6
(Het verrassende antwoord 14. „t,
Pd3f heeft na 15. Kbl! een averechtse
uitwerking.)
15. Dd2xh6, Tc8xc3!
(Een belangrijke tegentroef!)
16. b2xc3, Da5xc3?
(Volgens de Russische theoreticus
Estrin is hier 16. Pf6 17. g4, Dxc3!
het sterkst. Overigens is evenwel ook
16Tc8 17. g4, Pf6, ondanks uitvoe
rige onderzoekingen, nog niet duide
lijk.)
17. Pd4—e2!, Dc3—e5
(Op 17. Pd3f volgt: 18. Txd3,
Dalf 19. Kd2, Dxhl 20. g4, Pg3 21.
Dxhl, Pxhl 22. Ke3 benevens 23. Tdl
met verovering van het paard.)
18. g2—s4, Ph5-f6 19.
Pf6-h5 20. Thlxh5!
GIK
g4—g5.
(Geen uitwerking heeft 20. Pg3 we
gens 20Lg4! en nu kost 21. ficg4,
Pxg4 de dame.)
20. g6xh5 21. Tdl-hl, DcS-«3t
22. Kcl-bl, De3xf3
(De tijd voor 22Dxe2 ontbreekt
zoals blijkt uit: 23. Dxh5, Pg6 24.
Dxh7t, Kf8 25. Bxf7 mat.) 23.
Thlxh5, e7—e6
(Om met de koning via e7 te ont
snappen. Op 23. Pg6 volgt nu 24.
KARPOV
Dxh7f, Kf8 25. Th6! met winnende,
aanval, bv. 25e6 26. Txg6, ficg6 27.
Dxd7, Dxe2 28. Dxdóf.)
De opgave van de week: hoe zette
de witspeler zijn aanval voort?
De oplossing komt in de volgende
rubriek.
OPLOSSING VORIGE OPGAVE
Wit (Mecking): Kf2, Db8, pionnen
d4, f4, g5.
Zwart (Szabo): Kh7, Te4, pionnen
d5, e6, f7, r6.
Er volgde: 50. f4-f5ü, g6xf5 (Of:
50. exf5 51. Df8 en nu kost 51.
Txd4 52. Dxf7f, benevens Df6f en
Dxd4 een toren en-51Tg4 52.
Dxf7f, Kh8 53. Df8t, Kh7 54. Dh6t,
Kg8 55. Dxgóf helpt evenmin.) 51.
Db8-f8 en zwart gaf het op.
In de Eregroep van het Eerste "Sui-
kertouraooi" te Amsterdam bewoog
zich de strijd in de eerste vijf ronden
hoofdzakelijk op tactisch gebied. Mis
schien noodzakelijk, omdat de krachts
verhoudingen zo weinig uiteenlopen,
dat de geringste misstap het winnen
van het tournooi vrijwel uitsluit. In de
reservegroep ontspon zich vanaf de
aanvang een vinnige strijd tussen de
Russische meester Mogiljanski en de
Nederlander Rudi Palmer. In de ope
ningsronde ondervond de Rus onver
wacht sterke tegenstand van de Tsje
chische kampioen Kaderabek en kon
slechts met de nodige "veine" de beide
punten in de wacht slepen. Palmer
daarentegen toonde zich zowel in tac
tisch als strategisch opzicht verre de
meerdere van de Fransmap Georges
Post. Hieronder dit interéssant ge
vecht;
Wit: Rudi Palmer (Ned.) Zwart:
Georges Post (Fr.) Amsterdam
20-12-'69
I. 33-28 18-23; 2. 35-30 20-25; 3.
39-33 12-18; 4. 40-35 7-12; 5.
34-29 25x34; 6. 29x40 15-20;
Aldus de aloude "Fabre-Opening",
door de Nederlander blijkbaar van stal
gehaald, om de parate kennis van de
Fransman te toetsen. 7. 35—30 Een
herhaling van de openingsmanoeuvre,
om na (20—25) 40-34 (14-20) 34-29
opnieuw tempowinst te boeken. Zwart
negeert dit plan: 720—24; 8.
30-25 2-7; 9. 44-39 10-15; 10.
40—34 18—22; Deze bij de Fransen
vooral geliefde methode om spelvrij-
heid te creëren, is waarschijnlijk min
der sterk dan (14-20) enz.
II. 31-27 22x31; 12. 36x27 17-21;
13. 50-44 12-18; 14. 44-40 21-26;
15. 40-35 7-12; 16. 34-30. Handig
heeft wit de beslissing aan zwart opge
drongen. Op (11-17) kan 27—21
(16x27) 32x21 (23x32) 37x28 volgen
met een moeilijk te beoordelen spel-
soort. Zwart kiest: 16. 14-20; Dit
heeft een sterke voorsprong in ontwik
keling ten gevolge, waarmee zwart in
het vervolg van de partij te weinig re
kening houdt! 17. 25x14 9x20; 18.
30-25 4-9; 19. 25x14 9x20; 20. 49-44
20—25; Beter is (11—17) om te trach
ten zo snel mogelijk naar een "open
spelsoort" te komen, waarin zwarts
tempowinst tot uitdrukking kan ko
men. 21. 44-40 12-17; 22. 41-36! Be
ter dan 27-22, dat zwart in de kaart
zou spelen 2217-22; 23. 28x17
11x31; 24. 36x27 5-10; 25. .40-34
15-20; 26. 34-30 25x34; 27. 39x30
20-25; 28. 46-41 25x34; 29. 33-29
24x33; 30. 38x40. Tot hier is zwart er
in geslaagd het spel "open" te houden,
maar laat zich nu verleiden door de
langzame ontwikkeling van wits linker
vleugel, weer de gesloten klassieke
spelsoort toe te laten: 306-11; 31.
43-39 11-17; 32. 39-33! 3-9; 33.
33-28 17-21; 34. 48-43! Niet 42-38
wegens (18-22) 27x29 (19-23) 28x19).
13x31 3410-15; 35. 43-391
15-20; 36. 41-36! 20-24? Zwart,
speelt in de overtuiging, dat wits on
ontwikkelde vleugel links zwaarder
weegt dan het tempovoordeel van wit:
Hardhandig brengt Palmer hem van
het tegendeel op de hoogte: 37.
42—38! (zie diagram)
Zwart wordt bedreigd door de
"Coup Royal"-formatie van wit. Ver
breking van de formatie door (24—30)
35x24 (19x30) 28x19 (13x24) is onmo
gelijk door 37-31 (26x28) 38-33
(21x32) 33x4 met winst. Zwart had
echter kunnen spelen (24—29!). Op
40—34 (29x40) 45x34 volgt dan
(18-22) 27x29 (26-31!) 37x17 (19-23)
enz. met remiseachtig eindspel. Wit
antwoordt dan met 28-22 waarna een
zeer moeilijk afspel ontstaat. In de
partij volgde: 378-12; 38. 28-22!
9—14?
Veel beter is (23—29) waarna nog
geen definitieve winst aan te tonen is.
AAN DE LEZERS DEZE WEEK
DE OPGAVE:
Hoe strafte wit de zwarte voortzet
ting af?
OPLOSSING
De stand was:
Wit (P. Laporta) 23. 24, 29. 31, 32,
33, 34, 36, 37, 38, 39, 40, 42, 43, 44,45,
46. 48 (18 sch.)
Zwart (D. de Jong). 2, 3, 4, 5, 6, 8, 9,
10, 12, 13, 15, 16, 18, 20, 21, 22, 25, 26
(18 sch.)
Na 32—28? won zwart fraai door:
(25-30!) 34x14 (10x30) 28x17 (30-34)
39x30 (21-27!) 31x22 (12x21!) 23x12
(8x50) Een Coup de la Trappe in een
zeldzaam kleedje!
In het laatste probleem dat ik u vorig
jaar opgaf, speelde Bob Slavenburg de
hoofdrol. Hij had als zuid in handen
«AH
o 1083
©A1075
B632
en terwijl niemand kwetsbaar was, ging
het bieden:
noord oost zuid west
1pas
U pas ISA pas
2 SA pas pas pas
West startte met klaver 8 en op tafel
verscheen:
«V7542
0VB
©H96
«V54
De vraag was nu hoe dit spel gespeeld
moet gaan worden. Zoals zo vaak bij het
afspelen van een spel het geval is, moet
de belangrijkste beslissing direkt in de
eerste slag worden genomen. Slavenburg
redeneerde als volgt: „Er wordt tegen de
klaveropening in met klaver gestart, daar
zal wel goede reden toe zijn; de klaver 8
zal wel de vierde van boven zijn, maar
dat betekent dat west zowel aas als heer
in die kleur heeft, want met A 10 9 8 of H
109 8 zou hij zijn keuze wel op de 10 heb
ben laten vallen. Als ik niet direkt klaver
vrouw leg, dan wordt later de klaverkleur
direkt opgerold, dus ik speel van tafel
meteen klaver vrouw in de hoop dat mijn
vermoedens juist zijn en west inderdaad
van A H 10 8 is gestart." Slavenburg
kreeg gelijk, want klaver vrouw hield.
Nu speelde hij natuurlijk eerst aas en
heer van schoppen uit de hand; onder de
schoppen heer verscheen bij west de
boer. De volgende zet was het spelen van
een kleine harten naar de vrouw boer sec
van tafel. West nam de heer en speelde
een kleine harten na; nu nam oost het aas
en speelde ook harten na, die door west
werd bekend. Een kleine ruiten uit de
hand volgde, west legde de boer en op ta
fel werd de heer genomen, schoppen
vrouw werd van tafel gespeeld en in de
hand verdween een ruitentje; west bleek
ook geen schoppens meer te hebben, hij
liet ldaver 7 gaan. De verdeling van het
westspel kan helemaal uitgeteld worden.
West had twee schoppens, drie hartens,
vijf klavers en drie ruitens.
Slavenburg wist nu dat dit 2 SA con
tract gewonnen ging worden, als de rui
ten vrouw maar bij west zat en de kans
daarop was natuurlijk zeer groot gezien
het inleggen van ruiten boer. Dus nu
volgde ruiten heer en ruiten na. West
bleek inderdaad de vrouw te hebben en
hij zat nu met zijn klaver A H 10 in pla
cing, zodat de klaver boer van de leider
voor de achtste slag ging zorgen.
De gehele kaartverdeling was
«V7542
0VB
0H96
«V 5 4
«B6
oH92
©VB4
«AH 1087
kant worden gezet als daar goede reden
voor is. Na het inleggen van klaver
vrouw kon de tegenpartij niet meer voor
komen dat dit 2 SA contract gemaakt zou
worden. Zoals Bob Slavenburg later zelf
terecht opmerkte: "van het al dan niet
maken van slemspellen wordt altijd zo
veel ophef gemaakt, maar het maken vat
een deelscore-contract moet eigenlijk
evenveel voldoening geven".
Wij zullen het nieuwe jaar beginnen in
dezelfde sfeer als we het oude beëindigd
hebben, met een probleem dat het spelen
van een SA contract als ondêrwerp heeft.
Dit spel kwam voor in de laatste scher
mutselingen van de overgangsklasse
viertallencompetitie.
Noord was gever en niemand was
kwetsbaar, toen het volgende biedver-
loop zich voltrok:
noord oost zuid west
1 pas 1 o pas
2* pas 2SA pas
3 SA pas pas pas
De N-Z kaarten waren
Het sleutelpunt bij dit spel is het direkt
inleggen van klaver vrouw. Een regel als
"tweede hand laag" moet wel eens aan de
«V109
oA8642
o A7
*1082
Een scherp eindcontract. West startts
met harten heer, hoe gaat u dit spel spe
len?
o
-f;
Horizontaal: 1. zoogdier, 6, booggewelf, 12.
itel, 14. zonder uitzondering, 16. waterstand,
8. scheiding, 21. familielid, 22. vreemde
munt, 24. kerk, 25. huid, 26. gast, 27. soort
weefsel, 29. hoofddeksel, 30. voor, 31. te
berde brengen, 33. maat, 34. open plek, 36.
schijf, 38. grote hoeveelheden, 39. salarissen,
41. kleur, 43. redeloos wezen, 45. zoogdier,
47. onderdanig, 50. meisjesnaam, 52. soort
vaas, 53. begrip, 54. luid geluid, 55. verdwe
nen, 57. soort vernis,- 59. vloeistof, 60. maat.
61. uitgelegd, 65. noot, 66. jongensnaam, 67.
aantal kippen, 69. schuiven, 70. primitief dan
sen.
Verticaal: 2. noot, 3. bloem, 4. gierigaard.
5. boom, 7. zoogdier, 8. soort speld, 9. drank.
10. lidwoord, 11. plaats in Limburg, 13. zui
ver, 15. niet voortmaken, 17. hap, 19. plaats
in Azië. 20. rivier in Nederland, 21. Vlaamse
fiets, 23. vermindering, 25. gelag, 27. bepaal
de gezangen, 28. medicijn, 31. deel van hel
jaar, 32. onontbeerlijk, 35. een der Noordse
goden, 37. lied, 40. treuren, 42. getreuzel, 44.
jachtwerktuigen, 46. plaats in Rusland, 48.
wapen, 49. meisjesnaam, 51. ginds, 56. dienst
bode, 58. maat, 61. onafhankelijk, 62. zoog
dier, 63. vervoermaatschappij, 64. fraaie kle
ding, 66. reeds, 68. pen. vmwrd.
OPLOSSING
Horizontaal: 1. gegevens; 4. Rossum; 8. ram
melen; 9. rechte; 10. grafkuil; 11. abelen; 13
theevisite; 17. verbreiden; 21. ratels; 22. lispe
len; 23. overal; 25. wiskunde; 26. nietig; 27
ogen; 28. nar.
Verticaal: 1. garage; 2. gamma's; 3. nietig
heid; 5. ogenblik; 6. schelvis; 7. meer niet;
12. vereniging; 14. overdoen; 15. prothese
16. pril; 18. spoken; 19. ulanen; 20. inkeer.
24. aal
schap-teelm i ok-verk«er-vetensehap-t e chn
ap-te chniek-verkeer-vetsnschap-techni ek-?
chniek-verkeer-wetenschap-techniek-verke
e rkeer-w etens chap -1 e chn i. ek - ve r k eer-wet m
chap-verkeer-techniek-wetenschap-v e rke e 3
UNITED STATES
CANADA AND AUSTRALASIA
LATIN AMERICA
REST OP ASIA
CHINA
7 500 000 000
In een Amerikaans weten
schappelijk tijdschrift stond
deze merkwaardige grafiek, die
wel iets weg heeft van een atoom
explosie. Futurologen zeggen, dat
deze „paddestoel" in feite een
veel gevaarlijker uitwerking heeft
dan een echte atoomontploffing.
Het is namelijk het beeld dat ons
te wachten staat met betrekking
tot de groei van de wereldbevol
king.
Boven aan de top het aantal in
woners op deze aarde in het jaar
2000 zeven en een half miljard.
Globaal is aangegeven waar en
hoeveel er in de verschillende we
relddelen wonen.
Opmerkelijk is hoe snel de we
reldbevolking accelereert. In het
jaar 1830 waren er ongeveer een
miljard aardbewoners. Honderd
jaar later het dubbele aantal.
Over dertig jaar zal ongeveer de
zeven en een half miljard zijn be
reikt.
Een geleerde heeft naar aanlei
ding van dit vooruitzicht eens ge
zegd: „Wat we goed moeten be
grijpen is dit: het bevolkingspro
bleem zal op de een of andere wjj-
ze een oplosing krijgen - óf op een
rationele en humane manier, óf
irrationeel en inhumaan. Moeten
we het oplossen door hongersnood,
Tn dit kleine Nederland, dat
relatief nog veel ongerepte
natuur heeft met eveneens re
latief veel wild, worden nog al
eens dieren op de weg door het
verkeer aangereden. Vergelijken
we het aantal aanrijdingen met
wild in Nederland met dat in
Duitsland dan is kennelijk de be
veiliging In ons land niet slecht.
Heel andere cijfers komen uit
Amerika, waar in 1968 rond 365
miljoen dieren door auto's wer
den gedood. Dat zijn een mil
joen per dag. Naar gegevens van
de Amerikaanse automobielbon
den worden in de Verenigde Sta
ten meer dieren door auto's ge
dood dan door een schot in het
jachtveld. In 1967 werden alleen
al in Pennsylvania 22610 herten
overreden, terwijl 37 beren een
aanrijding met de dood moesten
bekopen. Naar verwachtingen
van wildbeheerders in Amerika
ligt het werkelijke aantal aan
rijdingen met wild waarschijn
lijk veel hoger, aangezien velé
automobilisten geen aangifte
doen en gewond wild niet zel
den vlucht en later pas sterft.
Een apotheker in Tegernsee
heeft een balsem" tegen vele
kwalen ontdekt of beter ge
zegd herontdekt, namelijk het
vet. van Murmeltiere, een soort
marmotten. Al vele generaties
lang hebben de bewoners van
afgelegen gebieden in de Zwit
serse Alpen dit vet gebruikt te
gen jicht, reuma, aderontste
kingen en andere kwalen. Hei
was zogezegd een middeltje uit
grootmoeders medicijnkastje.
De moderne tijd met produkten
van een geperfectioneerde ge
neesmiddelenindustrie heeft het
vet van de Murmeltiere verwe
zen naar bijgeloof, maar de
apotheker schijnt de draad van
'n eeuwenoude wetenschap weer
te hebben opgenomen in een
modern wetenschappelijk be
wijs.
door opstand en geweld - waartoe
wanhopige en hongerende mensen
worden gedreven óf eerder op
een menswaardige wijze?
Er blijft ons heel weinig tijd om
een beslissing te nemen. Het niet
nemen van een beslissing zou de
gevaarlijkste beslissing zjjn, want
besluiteloosheid zal catastrofaal
zijn'.
„U en ik", zei de geleerde, „wij
allen, staan voor de noodzaak een
rationele, verantwoorde en more
le oplossing voor het bevolkings
probleem te vinden. Als we die
verantwoordelijkheid niet aandur
ven, begaan we een misdaad.
Maar het zijn degenen na ons,
die zullen boeten - onverstelbaar
zwaar".
K Dom in Keulen is een geweldig bouwwerk, maar hóger dan het
koor van deze majestueuze kathedraal is een nieuw astrono
misch reuzenoor"waarmee astronomen in de buurt van Bonn
nog dit jaar de ruimte gaan onderzoeken. Op het ogenblik wordt
gebouwd aan het skelet, dat de parabolische spiegel zal moeten
dragen, die een diameter heeft van 100 meter. De montage van
deze spiegel op heC skelet (de vergelijking met de Keulse Dom is
slechts een maquette) moet met de uiterste precisie gebeuren,
want foutjes van onderdelen van millimeters in de constuctie ver
oorzaken Hater afwijkingen van vele honderden kilometers waar
het gaat om afstanden in het heelal van twaalf miljard lichtjaren
(ongeveer 113 triljard kilometer).
Deze spiegel wordt de grootste radio-telescoop ter wereld, waar
mee de astronomie de seinen uit het heelal tracht op te vangen.
Twee grote computermaatschap
pijen zullen binnenkort in Frank
fort een super-encyclopedie voor
publieke informaties installeren.
De klanten, die van dit ge
heel nieuwe „naslawerk" gebruik
maken, kunnen inlichtingen krij
gen over alle thema's die de laat
ste tijd bestudeerd werden. Zij
krijgen uittreksels uit vakbladen,
lezingen, algemeen toegankelijke
manuscripten, maar ook uit boe
ken, brochures, studie- en nasla
werken, vak-encyclopediën enz
Een globaal net van correspon
denten zorgt ervoor, dat alle we
zenlijke publicaties van de weste
lijke en oostelijke wereld gelezen
en met acht tot twintig woorden
gecodeerd worden. Deze sleutel
woorden, die het karakteristieke
van elke bijdrage definiëren, die
nen de afnemers als trefwoorden,
volgens welke zij de overeenkom
stige bijdragen kunnen aanvra
gen. Een genormaliseerd vel pa
pier met alle passende codewoor
den wordt in de computer ge
bracht, die het totale materiaal
in enkele seconden afroept en af
drukt. Een omvangrijke informa
tie komt voor de klant te ligger
die dan daaruit de hem interesse
rende onderwerpen kar zoeken.
In de microfilmaïdeling van d<
databank worden de. publikatie
mechanisch belicht en samenge
voegd. De klant ontvangt dan zijr
informatiepakket, waaTbij de
prijs wordt berekend naar hel
aantal belichte pagina's. Men laai
aan hem over, het pakket door te
werken en de benodigde gegevens
zelf te vinden. De opgeslagen bij
dragen worden alleen in de origi
nele talen verkocht. De databank
levert alleen het bedrukte papier:
vertalen moet de ontvanger.
De databank verwacht een bre
de kring van belangstellenden:
doktoren, directies van kleine on
dernemingen zonder researchafde
lingen, schrijvers van vakboeken,
journalisten, uitgevers en niet in
de laatste plaats de industrie.
De veranderingen in de lens
van een oog maken de zgn. ac
commodatie van 't oog mogelijk,
dat wil zeggen, het scherp in
stellen op een bepaalde afstand.
Bij oudere mensen neemt dit
vermogen af, waardoor er dan
een leesbril aangeschaft moet
worden. Het scherp zien van een
uil is b.v. 2-4 dioptrie, dwz. 1/2
tot 1/12 m. Bij een kip en een
duif is dit 1/8 tot 1/12 m„ dat is
ongeveer 8 cm, dus net iets voor
ie snavelpunt. Een hoopje mais-
korrels ziet een kip op 8 m af
stand en een eend ziet dit op 3 m
afstand.
De gezichtskring is, zo lezen
vij in de Pluimveehouderijbij
vlakke ogen, zoals een kip en
■en duif hebben, wijder dan bij
bolle ogen zoals b.v. een adelaar
ieeft. Ook de plaatsing van de
ogen, of ze ver uit elkaar staar
of dicht bij elkaar, bepaalt hei
gezichtsvermogen. Een papa
gaai heeft b.v.-een klein ge
zichtsveld, die moet dan ooi
steeds met zijn nek draaien wi
hij met zijn ogen wat zien. Bi
een kip is dit veel groter.
