Veenendaals
dagblad
Den Haag in verlegenheid
door delicate kwestie:
Vr
Buiten
*ees voor
spanningen
De Nederlandse drie"
Schenk
snelste
van
Europa
„Indianen beletten
trein doortocht
Oostblok
formeert
gezamenlijk
leger
eenheden
Gelders-Utrechtse streekcourant voor Rijn- en Gelderse Vallei
RUIM
600 DODEN
DOOR GRIEP
OP W.-IRIAN
„Slachting
in My Lai
vergissing"
Oost-Duitsland stagneert
verkeer naar W.-Berlijn
I Vrij zacht
Kassier gewond
bij gevecht
niet rover
Afrijdenivordt
f 2,50 duurder
BUS IN RAVIJN
24 DODEN
STAKING BIJ
LOFEMA
TE DOORN
Tito naar Afrika
BOERDERIJ IN DE
AS GELEGD
Kinderen van 2
Amerikaanse
ministers tegen
Vietnam-oorlos
Betotrino voor
ambtswoning
van
Wil
sou
RUSTIG WEER
DEN HAAG - Dr. E. Jonckheer (54), thans nog gevol
machtigd minister van zijn land in Den Haag, kan geen
gouverneur van de Nederlandse Antillen worden.
BELEIDSFOUTEN
WEL ALS MINISTER
WERKBEZOEK
8ur. voor redactie en administratie:
Prins Bernhardlaan 28, Veenendaal,
Telef. 08385-10550 (adm.), 10757 en
10955 (red.), Giro 1321600.
Losse nummers f 0,25; Abonnement
1,03 p.w., f 4,40 p.m., 13,10 p.k.
VALLEI
Voortzetting van het nieuwsblad „De Vallei",
opgericht in 1926.
Uitg.: Wegener's Couranten Concern n.v.
Advertentietarieven op aanvraag.
MAANDAG 26 JANUARI I970 - 44e JAARGANG no. 21
ANTILLEN WILLEN
JONCKHEER NIET
ALS GOUVERNEUR
Tot die conclusie is de Nederlandse regering gekomen, nadat over de benoeming
(van mei vorig jaar reeds) in de Antillen ernstige spanningen zijn gerezen.
Die spanningen zijn eind vorige week duidelijk aan de oppervlakte gekomen
door de schorsing van de korpschef van de Cura^aose politie, commissaris J.
Th. Sprockel.
DR. E. JONCKHEER
ongewenst
VOORBURG Vanmorgen om vijf
uur is een overigens mislukte
roofoverval gepleegd op de kassier van
het taxibedrijf Hotam in Voorburg. De
dader had zich schuilgehouden tussen
in het bedrijf geparkeerd staande au
to's.
Toen de kassier, de zestigjarige H.
Pouw, arriveerde met een tas met 2000
gulden bij zich, werd hij aangevallen.
De heer Pouw verweerde zich echter
zodanig, dat de overvaller de vlucht
nam. De kassier werd vrij ernstig,
maar niet levensgevaarlijk gewond. De
politie van Voorburg is een onderzoek
begonnen en heeft goede hoop de dader
spoedig in de kraag te kunnen grijpen.
Op dc bres
i f\nder de velen, die op de bres
staan voor hetgeen ons nog van
landschap en levende natuur on- I
danks de talloze aanslagen van ve-
lerlei aard rest, staat H. J. W. I
Schimmel bovenaan. Hij is hoofd-
ambtenaar aan het Rijksinstituut
1 voor Veldbiologisch Onderzoek ten
1 behoeve van het Natuurbehoud l
(„Rivon") en komt in die functie
I voortdurend in aanraking met het
voortdurende slinken van natuur- f
ruimte, de toenemende verarming
van fauna en flora en de trooste-
1 loosheid van menig landschap. Wij
1 gooien er met de muts naar en zien
nauwelijks meer, hoe in onze dl te
1 vlotte dynamische tijd blijvende
i schoonheid zonder veel pour-par-
Iers wordt opgeofferd aan een zo-
I als men meent toch reeds ver- j
loren zaak. Niet aldus H. J. Schim-
mei, die in een bijzonder lezens-
waardig propagandaboekje ,,L e -
ven en laten leven" ver-
1 krijgbaar ad fl,- bij Natuurmonu-
I menten te Amsterdam) een popu- i
laire terugblik in het verleden
werpt en een oriëntering op de toe-
komst geeft, alles geïllustreerd met
kenmerkende plaatjes en kaarten, f
1 Haast wordt het moeilijk in te
stemmen met de woorden van Jan f
Veth, reeds langer dan een halve
eeuw geleden geschreven: ,,Wij
hebben en houden toch het mooiste
land van de wereld", maar geluk- l
kig worden we opgewekt door
zijn zakelijk en praktisch, doch
evenzeer gevoelig, hartstochtelijk
I betoog. Dit vinden we ook in het
werkje van Schimmel; op prettige, I
voor ieder bevattelijke wijs behan-
I delt hij alles, wat ons zo na aan
het hart ligt en laat duidelijk zien,
1 hoe ingrijpend het levenspatroon is f
gewijzigd in de natuurlijke en cul-
1 tuurlandschappen met de variaties,
die ze in minder of meerdere mate l
aftasten. We bedroeven ons niet
alleen over de veranderingen in de
1 vegetatiebeelden, maar ook in de
dierenwereld. Er zijn kinderen in
l de hoofdstad, die nooit een vlinder
hebben gezien. Daar kan Hein ook
niets aan doen, maar wèl wil hij
iedereen bijbrengen, hoe broodno-
dig het is, dat iedereen naar de ma-
te van zijn karakter op de bres
dient te blijven staan,
j 26 jan. '70
iiiuiiuiMinitHiiiiiiiiiiiiMiHiiiimiiiiiiiiiiiuiiiiiiiHHiiMimimtMiiiiiit
Deze had tegenover het hoofd van de
veiligheidsdienst van de Antillen ver
klaard, dat de komst van de heer
Jonckheer moeilijkheden zou kunnen
uitlokken. Er zouden onvoldoende poli
tiemensen zijn om problemen van grote
omvang het hoofd te bieden, zonder
daarbij tot drastische maatregelen over
te gaan, zoals het gebruik van automa
tische wapens.
De bond van politiepersoneel heeft
zich terstond verontwaardigd tegen de
maatregel gekeerd. Zij heeft gedreigd
met acties als staking of een stiptheid
sactie als de schorsing niet wordt opge
heven.
Premier Petronia en minister Rozen
dal (Financiën) zijn in verband met de
situatie vervroegd van een bezoek aan
New York in de Antillen teruggekeerd.
De Antilliaanse regering hield giste
ren een spoedvergadering met de thans
nog fungerende gouverneur mr. Cola
Debrot, die daarvoor een bezoek aan
Aruba moest afleggen.
De bezwaren, die in ruime kring te
gen dr. Jonckheer bestaan, gelden het
beleid, dat hij jarenlang als premier
van de Antillen heeft gevoerd en dat
met name als oorzaak wordt gezien
voor de uitbarsting van geweld en
brandstichting vorig jaar in Willemstad.
De Nederlandse regering vindt het
met het oog daarop psychologisch on
juist, dat de heer Jockheer het gouver
neurschap aanvaardt. Vice-premier
Bakker, verantwoordelijk bewindsman
voor Overzeese Rijksdelen, zoekt een
elegante oplossing voor deze delicate
kwestie.
De hoop bestaat, dat de heer Jonck
heer zelf dë Koningin zal verzoeken
zijn benoeming ongedaan te maken.
Anders zou de Koninkrijksregering,
vreest zij, worden gedwongen de Ko
ningin te verzoeken dr. Jockheer van
het gouvereurschap te ontheffen.
Noch de Nederlandse regering, noch
die van de Antillen heeft bezwaar te
gen het aanblijven van dr. Jonckheer als
gevolmachtigd minister. Minister Luns
(Buitenlandse Zaken) is er intussen te
gen om dr. Jonckheer ambassadeur te
maken. Hij zou het onjuist vinden ie
mand zonder diplomatieke ervaring in
de buitenlandse dienst op te bergen om
dat er een passende functie voor hem
moet worden gevonden. Dr. Jonckheer
is vorige week maandag naar New York
gereisd, waar de afgelopen week ook
de Antilliaanse ministers Petronia (pre
mier) en Rozendal (Financiën) arriveer
den. Aangenomen kan worden dat zij
over de kwestie van het gouverneur
schap hebben gesproken.
De regering-Petronia heeft zich tot
dusver niet over deze zaak uitgespro
ken. De Nederlandse regering vindt
echter, dat de knoop nu maar eens moet
worden doorgehakt. De nieuwe premier
van Suriname, dr. Sedney, op het ogen
blik op werkbezoek in Nederland, is het
met het Nederlandse standpunt eens.
In de loop van de komende week
keert dr. Jonckheer in ons land terug.
Hij heeft de druk, die al op hem is
geoefend tot dusver weerstaan, omdat
hij meende eerst recht te hebben op een
uitspraak van zijn regering.
Vice-premier Bakker brengt deze
week een werkbezoek aan de Antillen.
Hij zal daar ongetwijfeld ook de kwes-
tie-Jonckheer bespreken.
Het vertrek van dr. Jonckheer naar
de Antillen voor zijn installatie als gou
verneur werd eind vorig jaar uitgesteld,
omdat zijn komst op dat ogenblik niet
opportuun werd geacht.
55
DEN HAAG Het inschrijfgeld
voor het rijexamen wordt 2,50 gulden
duurder. De prijs voor een formulier
„eigen verklaring" gaal met een kwar
tje omhoog. De verhoging van 17,75
tot f 20,25 (een verhoging van veertien
procent), gaat 28 januari in.
Het CBR, het Centraal Bureau voor
de Afgifte van Rijvaardigheidsbewij
zen in -Rijswijk, deelde dit mee. De mi
nister van Verkeer en Waterstaat heeft
inmiddels de prijzen vastgesteld.
De verhoging is nodig, zo zegt de di
recteur van het CBR, de heer P. A. W.
M. Verbeek, omdat de kosten in de per-
soneelssector steeds maar stijgen.
MEXICO Bij Coahuila in het noor
den van Mexico heeft zondag een auto
bus met 45 passagiers een val van 15
meter in een ravijn gemaakt. 24 mensen
verloren daarbij het leven. De anderen
werden gewond.
Drie Nederlanders op het ereplatform! Dat was het prachtige resultaat
op de 5000 meter: v.ljt.r. Ard Schenk (3e), Kees Verkerk de) en Jan
Bols (2e).
INNSBRUCK Ard Schenk is
voor de tweede keer in zijn schaats-
loopbaan kampioen van Europa ge
worden. Hij kreeg de all-round
kroon voor dc eerste maal op zijn
hoofd in eigen land, na afloop van
het Europees kampioenschap 1966 in
Deventer. In de jaren die volgden
reed de lange Noordhollander steeds
in de schaduw van Kees Verkerk,
die titel na titel voor zich opeiste.
Ook hij werd verdrongen en wel
door de Noor Maier. Kenners hebben
eraan getwijfeld of Schenk, bij het
opstaan van een nieuwe generatie
hardrijders als de jonge Dag For-
naess en Claeson, ooit nog eens zou
zegevieren in een klasscmentswed-
strijd. Deze twijfel was niet ge
rechtvaardigd. Een tot het uiterste
geladen, optimaal voorbereide Ard
Schenk is wel degelijk in staat ge
bleken over vier afstanden het beste
puntentotaal bij elkaar te rijden.
Zijn sprint was overtuigend: 40.55
seconden, slechts een verlies van 0.4
seconden op snelheidsduivel For
naess. De Noorse kampioen werd op
de vijf kilometer achteruit gewor
pen door de slechte toestand waarin
het ijs in de eerste ritten verkeerde.
Hij startte te snel en ging reeds na
1500 meter door de knieën.
Schenk ontmoette zijn grote te
genstander direct op de 1500 meter,
niet Fornaess' sterkste afstand. Hij
sloeg genadeloos toe: 2.04.8 tegen
2.06.3.
De langste afstand leverde voor
Schenk minder problemen op dan in
voorgaande jaren. Na een regelmatig
gereden 15.59.7 wist Fornaess waar
hij aan toe was: hij zou ruim acht
tien seconden moeten winnen. Na
een stroef begin leek de tanige Noor
op driekwart van de race een goede
kans te maken, maar uitgerekend de
laatste ronde werd hem fataal. Er
brak iets in de jonge atleet en wan
kelend bereikte hij de finish. 1.8 se
conden te laat.
Jan Bols was na Ard Schenk de
beste Nederlander. De Hoogevener,
die verrassend de sprint onder de
knie. heeft gekregen (41.36) bewees
zijn klasse met tweede plaatsen op
de vijf en tien kilometer.
Kees Verkerk, door ziekte achter
op geraakt, schitterde onverwachts
toch eenmaal: hij besloot de 5000
meter winnend in 7.32.9. Doch op de
„mijl" brak zijn te kwetsbare weer
stand: negende in 2.08.2.
Vier Nederlanders plaatsen zich
bij de eerste twaalf, zodat ook vol
gend jaar een ploeg van vijf aan het
Europees kampioenschap mag deel
nemen.
A. B. WIGMAN
PORT MORESBY (Nieuw-Guinea)
Door een griep-epidemie in Indonesisch
West-Irian z(jn in totaal 636 inheemse
mannen, vrouwen en kinderen om het
leven gekomen, zo meldt Radio-Djaja-
poera.
De slachtoffers van de griepepidemie
zijn allen afkomstig uit het district
Djajawadjaja bij Djajapoera langs de
grens met Australisch Nieuw-Guinea.
In Australisch Nieuw-Guinea is de
epidemie ontstaan. Daar zijn in septem
ber meer dan 2.300 dorpelingen gestor
ven.
De Indonesiërs hebbende Australiërs
om medische hulp gevraagd en daarop
hebben zij 30.000 doses antigriep-vaccin
gekregen. Begin januari zijn de Indone
siërs begonnen met een kleine inen
tingscampagne in het centrale bergland.
Door de epidemie in het grensgebied
zijn de Indonesiërs vermoedelijk ver
rast.
Gevreesd wordt, dat het aantal
slachtoffers van de griepepidemie in
West-Irian nog sterk zal stijgen.
Als onderdeel van de actie tot het behoud van de lijn Apeldoorn-Winters-
wijk, is zaterdagmiddag te Ruurlo een trein aangehouden. Bij de over
valiverd vuurwerk afgestoken door een groep „Indianen", aangevoerd
door Winnetou, met de mannen te voet en te paard.
Op de overweg moest de personentrein vol passagiers stoppen. Duizenden
belangstellenden uit Ruurlo en omgeving demonstreerden hierbij met hon
derden spandoeken, waarop allerlei leuzen tot behoud van de treinen. Van
alle kanten werd de trein hiermee behangen.
Het spoorwegpersoneel nam de zaak gemoedelijk op. Na een oponthoud
van een half uur vertrok de trein in de richting Winterswijk. Er zullen nog
meer acties volgen.
IIOORN Toen vanmorgen bleek,
dat de directie van het metaalconstruc
tiebedrijf Lofema in Hoorn niet had
gereageerd op de eis van de werkne
mersorganisaties in de metaalnijverheid
een gesprek te beginnen over een con
cept-cao. zijn de 25 werknemers van dit
bedrijf niet aan het werk gegaan. Het
actiecomité heeft zich teruggetrokken
in het NVV-kantoor ter plaatse. Aange
zien alle werknemers van dit bedrijf
het werk hadden neergelegd, wordt er
niet gepost.
Het personeel van Lofema had hier
toe zaterdag besloten in een uiterste po-
ding een cao met dit metaalbedrijf af
te sluiten. Het landelijk overleg in de
klein metaal is afgebroken nadat de
werkgevers hebben geweigerd om tien
gulden per werknemer voor vakbonds
werk af te staan. Per onderneming
wordt nu getracht tot een akkoord te
komen.
Ook aan dc directie van het installa
tiebedrijf Van Swaay te Den Haag (met
vestigingen in het gehele land) is een
ultimatum gesteld. Tot 30 januari heeft
zij nog de tijd om met de vakbeweging
te onderhandelen.
Vanavond zullen de georganiseerden
onder de 350 werknemers een actieplan
bespreken voor het geval de directie
weigert over een afzonderlijke cao te
praten.
De kans bestaat dat de vakbonden
wei tot een akkoord komen met de
Bond van garagehouders (Bovag). Te
verwachten is dat binnenkort oriënte
rende besprekingen beginnen over een
aparte cao voor deze branche, zo werd
zaterdag op een kaderbijeenkomst van
de vakbonden in Eindhoven bekendge
maakt.
BELGRADO President Tito van
Joego-Slavië is zondag uit Belgrado
vertrokken voor eeii grote rondreis, die
ten doel heeft de politiek van niet-ver-
bondenheid te bevorderen. Het eerste
land dat Tito gaat bezoeken is Tanza
nia, waar hij vandaag zal aankomen.
Van Tanzania gaat hij achtereenvolgens
naar Zambia, Kenya, Ethiopië, Soedan,
de Verenigde Arabische Republiek en
Libië.
V.S.-JOURNALIST:
NEW YORK De Amerikaanse
journalist Richard Hammer, die een
boek schrijft over het incident in My
Lai. heeft in een artikel in het tijd
schrift „Look" verklaard ervan over
tuigd te zijn dat de Amerikaanse mili
tairen die in maart 1968 in het Zuid-
vietnamese gehucht My Lai een massa
moord begaan zouden hebben, bij ver
gissing het verkeerde dorpje hebben
aangevallen.
Hammer, die de zaak in Vietnam zelf
onderzocht heeft, zegt dat het aan te
vallen doel. waar men krachtig verzet
van een Vietcong-bataljon verwachtte,
op de Amerikaanse kaarten als „MyLai"
of „Pinkville" stond aangegeven.
Maar niet dit gehucht, doch het op de
kaart als „My Lai 4" vermelde werd
verwoest. Dit ligt rond 5 km van „My
Lai 1" en hier hadden de Amerikanen
nog geen last gehad.
Bij de Vietnamezen staat dit gehucht
bekend als Xom Lang. Hammer heeft
ter plaatse in Zuid-Vietnam Ameri
kaanse sldaten en officieren geïnter
viewd en ook vraaggesprekken gevoerd
met minstens 50 Vietnamezen. Volgens
hem is de tragische vergissing voor een
deel te wijten aan het opnieuw in kaart
brengen van Vietnam door Amerikaan
se cartografen.
VLAGTWEDDE Vanmorgen om
half vier heeft een felle brand in Har-
pel, gemeente Vagtwedde, de boerderij
van de familie M. Wenning in de as ge
legd. Van de inboedel kon niets worden
gered. Drie koeien, twee auto's en een
vrachtauto kon men in veiligheid bren
gen.
MOSKOU In Moskou is zaterdag
officieel bekendgemaakt, dat de landen
van het Pact van Warschau besloten
hebben supranationale troepencontin
genten te vormen uit de strijdkrachten
van de zeven aangesloten landen.
Westelijke militaire specialisten in
Moskou beschouwen dit als een be
langrijk initiatief. Het is niet bekend
hoe sterk de internationale eenheden
zullen zijn, noch waar zij gelegerd wor
den.
De zeven landen hebben hun besluit
in maart vorig jaar in Boedapest geno
men. Een reden voor de stap is niet ge
noemd. Volgens westelijke deskundigen
kan het om een strijdmacht „tot herstel
van de orde" gaan, bestemd, voor ge
vallen zoals dat van Tsjecho-Slowaki.ie
in augustus 1968, maar zij achten het
ook niet uitgesloten dat de eenheden
worden gevormd om het hoofd te bie
den aan eventualiteiten buiten het ei
gen kamp. Ook brengt men de maatregel
in verband met de geruchten die gin
gen toen het Russisch-Chinese grens
conflict op zijn hoogtepunt was, name
lijk dat men van plan was internationale
brigades aan de Russisch-Chinese grens
te stationeren. Deze geruchten zijn toen
niet tegengesproken.
Hoe het ook zij, zeggen de westelijke
deskundigen, het besluit is stellig geno
men om dringende redenen en na diep
gaand overleg.
c*
WASHINGTON Ralph Ginzburg,
hoofdredacteur van het Amerikaanse
tijdschrift „Avant Garde" heen zon
dag voor de woning in Washington
van de Ameikaanse minister van De
fensie, Meivin Laird, bekendgemaakt,
dat zijn blad in maart verklaringen
die tegen de oorlog in Vietnam ge
richt zijn, zal publiceren van tien
kinderen van Amerikaanse regerings
functionarissen.
Bij deze tien zijn de zonen van de mi
nister van Defensie, Laird, en de mi
nister van Marine. John Chafee, de
dochter van de onderminister van de
luchtmacht, Philip Whittaker en de
stiefdochter van de directeur van het
CIA, de Amerikaanse geheime dienst,
Richard Helms.
LONDEN Voor de ambtswoning
van dc Britse premier in Downingstrcet
te Londen hebben zich zondagavond
vechtpartijen voorgedaan tussen de po
litie en een duizendtal mensen die be
loogden tegen de oorlog in Vietnam.
Drie politiemannen raakten licht ge
wond. Tien betogers zijn aangehouden.
Premier Wilson was niet in zijn
ambtswoning. Hij was zondagmiddag
naar Ottawa in Canada vertrokken
voor besprekingen met premier Pierre
Trudeau van Canada.
BERLIJN Het verkeer over de weg
van en naar West-Berlijn door Oost-
Duitsland ondervindt nog steeds moei
lijkheden. Bij de doorlaatpost Dreilin-
den stond zondagavond een lange rij
auto's. Chauffeurs van vrachtauto's
zeiden dat zij gemiddeld twee uur
moesten wachten. Bij de doorlaatpost
Staaken op de weg van Berlijn naar
Hamburg ondervond het wegverkeer
zondagavond echter vrijwel geen moei
lijkheden meer.
Kanselier Willy Brandt is zondag
avond in West-Berlijn aangekomen
voor besprekingen met o.a. de geallieer
de nevelhebbers en burgemeester Klaus
Schütz.
Zondag was het de vijfde dag van een
stiptheidsactie van de Oostduitse douane
m.b.t. het verkeer tussen West-Berlijn
en West-Duitsland. Grote vertragingen
waren hiervan het gevolg.
Bij aankomst zei Brandt het een ge
wone zaak te vinden dat hij overleg
pleegt met hen die de uiteindelijke ver
antwoordelijkheid voor West-Berlijn
dragen.
Zelfs vóór Brandt was gearriveerd
gaf het Oostduitse persagentschap ADN
een verklaring uit waarin tegen de aan
wezigheid van Brandt werd geprotes
teerd. De Westduitse conferenties wer
den een verstoring genoemd van de
vermindering van de Europese span
ning en herhaald werd de bewering dat
West-Berlijn middenin en op het
grondgebied van de DDR ligt.
Brandt meende dat aan het Oostduit
se protest niet te veel aandacht moest
worden geschonken. Hoewel de stagna
ties op de toegangswegen tot Berlijn
zwaar waren voor degenen die er door
getroffen werden moest men er niet te
veel politiek belang aan hechten.
(Van onze weerkundige
medewerker) l
Tijdens het weekeind is zachtere
lucht naar ons land gekomen. De f
temperatuur liep in Gelderland op
l tot 5 a 7 graden, in Limburg tot 10 l
l graden. De vorstgrens strekte zich
vanmorgen uit van Zuidwest-Dene-
marken over Oost-Duitsland tot het
Alpengebied. f
De zachtere lucht zal het groot- I
ste deel van deze week de overhand
houden. Het winter maximum boven
Rusland verzwakt en zakt naar het
Zuiden weg, terwijl midden op de
z Oceaan een nieuwe stormdepressie i
in noordoostelijke richting optrekt.
i Na de passage van een rug van ho- f
gere druk met mist zal het weer
rond het midden van deze week op- I
nieuw onbestendiger worden met
i regenkansen.
rilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllMIIIIIIIIIIKIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIKIl'
Weersverwachting van het K.N.M.I.
van maandagavond tot dinsdagavond:
Overwegend droog weer, met in het
algemeen veel bewolking en op vele
plaatsen mist. Weinig wind en ongeveer
dezelfde temperaturen ais vandaag.
Morgen: Zon op: 08.28. onder:
Maan op: 22.57, onder: 10.04.
17.18
