„Vrouw achter het stuur" is nu vrijwel geaccepteerd
Schurft steekt
in ons land de
kop weer op
TWEEDE AUTO
SOMS MEER
NOODZAAK
DAN LUXE
Een nieuw
hoofddeksel
uit Parijs
Gevolg van
taak
verdeling
Insmeerkuur
Aboe Simbel-tempel
uit sneeuw nagebouwd
OPMERKELIJK VERSCHIJNSEL HOEWEL
WE ONS TOCH REGELMATIG WASSEN:
Isolement
SPELEN IN BAD SEGEBERG
MUSEUM IN BAMBERG
Ook club van „zondag
indianen" opgericht
Rotspartij
Indiaan
T riomfen
Club
Ongrijpbaar
BESMETTELIJK
HOE KOMT HET?
WOONSITUATIE
Hoge ogen als tweede auto in
het gezin gooien de Citroen
Deux Chevaux derde van
links), de Renault 4L (tweede
van links), de Volkswagen
1200 (derde van rechts) en
de Mini (Austin Seven/Mor
ris 850, tweede van rechts).
De Fiat 850 Coupé (uiterst
rechts) is extra verwennerij
voor mevrouw. De Opel GT
(uiterst links) als tweede auto
bewijst dat meneer ook aan
zichzelf denkt.
DE A UTO- VOOR-ME VROUW
BEGINT IN TE BURGEREN
PARIJS Weer iets nieuws uit de
Lichtstad: Paulette ontwierp daar deze
hoed of kunnen we beter spreken
van hoofddeksel? bestaande uit een
zwarte dop, versierd met gouden tres
sen. Deze creatie voor de komende
lente en zomer noemde hij „De konin-
fin der gekken".
Nog maar een jaar of wat terug was de vrouw met een eigen auto een hoge
uitzondering en bestond er bij mannen onder elkaar niet de minste twijfel over
de herkomst van die auto. Tegenwoordig is de vrouw met de eigen auto gewoon
een braaf moedertje uit een buitenwijk, dat een wagentje van haar man kreeg
om er de kinderen mee naar school te brengen en boodschappen te doen.
Ook de reputatie van mevrouw als
chauffeuse veranderde in enkele jaren
aanmerkelijk. Vroeger stond het voor
mannen als een paal boven water dat
vrouwen niet konden autorijden en el
ke vrouw achter het stuur was automa
tisch een „stom wijf'. Zo langzamer
hand begint de tijd te komen dat de
vrouw achter het stuur eenvoudigweg
wordt geaccepteerd als mede-wegge-
bruikster.
De auto voor mevrouw beter ge
zegd: de tweede auto in het gezin be
gint in te burgeren. Dat afdoen met de
kreet „welvaartsverschijnsel" is al te
simpel. Natuurlijk is een toenemende
welvaart van invloed, maar er is meer.
Er is een trek van veelal jonge ge
zinnen naar de dorpen rond de steden,
waar het openbare vervoer meestal
maar matig is. Een eigen auto is de eni
ge oplossing om de vrouw daar uit een
isolement te halen, terwijl die tweede
auto ook hard nodig is voor het op en
neer brengen van de kinderen, voor het
in huis halen van de boodschappen,
voor het naar de reparateur brengen
van kapotte huishoudmachines, voor
het naar de dierenarts brengen van de
hond, enzovoorts.
Precies hetzelfde geldt voor de ge
zinnen die wel in de steden blijven wo
nen maar zioh in steeds verder van de
centra af liggende buitenwijken vesti
gen.
Veel vrouwen blijven ook na hun
trouwen werken, hetzij enkele dagen
per week, hetzij halve dagen. Dat blij
ven werken is vaak alleen maar
mogelijk als het vervoer snel en goed is
geregeld en dat betekent heel vaak
dat er eigen vervoer nodig is. Er is dan
meteen sprake van een wisselwerking.
De tweede auto is er nodig voor het
baantje, maar dank zij het baantje kan
die tweede auto worden gehouden. Me
vrouw betaalt haar eigen auto zelf.
De prijzen van de tweedehands au
to's dalen hard. Daarmee gaan natuur
lijk de inruilprijzen naar beneden, die
de heren des huizes voor hun enkele ja
ren oude auto's krijgen als ze een nieu
we willen kopen. Heel vaak is het dan
aantrekkelijk om de auto die moet wor
den vervangen, niet in te ruilen maar
zelf te houden. De lage inruilprijs
weegt lang niet op tegen het gemak van
de tweede auto in het gezin. Mevrouw
komt dan wel in een oudere auto te rij
den, maar is er precies bekend wat er
allemaal met de auto is gebeurd en hoe
het met hem staat.
In Nederland tiert de markt van de
zeer oude auto's welig. Al voor enkele
honderden guldens zijn er brikjes te
koop, waarmee inderdaad nog te rijden
valt. Een tweede auto kan dus heel
goedkoop worden bemachtigd, door de-
geen die het risico aandurft. Dat risico
is niet gering, want er deugt natuurlijk
niet veel meer aan zo'n bakje. Alleen
daarom is de ophanden zijnde verplich
te periodieke technische keuring een
goede zaak, die sanerend zal werden op
het wagenpark. Daarmee komt dan een
einde aan deze laatste mogelijkheid
voor een tweede auto.
Er zijn dus vele wegen die tot de
tweede auto voeren. Veelal komt er
eerst nog een tussenoplossing. Meneer
laat zich dan door zijn vrouw met de
auto naar station of bushalte brengen,
waarna mevrouw de auto de rest van
de dag kan gebruiken. In de praktijk
gaat dat meneer meestal al gauw ver
velen, zodat de aanschaf van de tweede
auto door dit gemengde gebruik dat
eerst een oplossing bleek te bieden, al
leen maar wordt bespoedigd.
Op een gegeven moment is die twee-
Karl May-cultus in Duitsland
BONN Engeland is trots
op z'n Sherlock Holmes mu
seum en op Sherlock Hol
mes-kenners die in moei
zaam speurwerk uitvissen
welke pijptabak de grote de
tective rookte en waar hij
zijn slobkousen kocht. Wel
nu, Duitsland hoeft voor de
Britten geen duimbreed opzij
te gaan: Duitsland heeft zijn
Karl May. Ouderwets? Verre
van dat: Karl May is nog
steeds modern en springle
vend.
In de Beierse stad Bam
berg staat het pelgrimsoord
voor alle vereerders van de
Meester; het Karl May Mu
seum. Daar kan men de au
thentieke werkkamer en bi
bliotheek van de Indianen-
auteur bekijken. Met zijn ro
mantische, echt negentiende-
eeuwse vertrekken met wan
den vol boeken en veel exo
tische zaken zoals krissen,
assagaaien en Oosters koper
werk.
De geweren aan de muur
lijken zojuist te zijn opge
hangen door Old Shatter-
hand en de waterpijp smeult
nog van Kara Ben Nemsi.
Eigenlijk heeft Bamberg
niets met Karl Ma yte ma
ken. De schepper van Win-
netoe schreef zijn ontzag
wekkend oeuvre in het te
genwoordige Oostduitse
plaatsje Radeheul bij Dres
den.
Daar was oorspronkelijk
een bloeiend Karl May Mu
seum gevestigd. De commu
nistische ideologen echter
beschouwen Old Shatterhand
als een knecht van het vroe
ger kapitalisme.
De weduwe van May's uit
gever is er toen in geslaagd
om de hele collectie in vei
ligheid te brengen naar
West-Duitsland.
Het stille heiligdom in
Bamberg is niet het enige
bedevaartsoord voor Karl
May vereerders. Zeker even
beroemd is Bad Segeberg,
een kuurplaatsje in Slees-
wijk-Holstein, niet ver van
Lübeck.
Bad Segeborg heeft zo
mogelijk nog minder met
Karl May te maken dan
Bamberg, maar het bezit een
imposante rotspartij, die zo
uit de Karl Mayboeken lijkt
weggelopen. Wie kijkt naar
deze grillige rotswand vol
kruip- en sluipgaten, meent
onwillekeurig hoofdtooien
zien bewegen of boernoezen
van Bedoeïnen en stiekem
om een hoekje schuivende
geweerlopen.
Voor dit grandioze decor
zijn bijna vanzelf de Karl
May Spelen ontstaan die
elke zomer in Bad Segeberg
worden gehouden.
Dan herleven de kleurige
romans met gestamp van
paardehoeven, met kruit
damp, heldenmoed en een
wir-war van bont uitgedoste
figuren. De Spelen, als ama
teurtoneel begonnen, zijn zo
meeslepend, dat beroepsac
teurs van naam hun vakan
tie eraan geven om belange
loos mee te doen.
Een centrale figuur in de
Karl May-cultus is een echte
indiaan, een Cherokee. Hij
heet Buffelzoon Lange
Lans. Ingewijden mogen hem
Nicky noemen. Nicky (nu 46)
is geboren in een eenvoudige
wigwam in Denver (Colora
do).
Twintig jaar lang heeft hij
als sergeant gediend in het
Amerikaanse leger. Daarna
keerde hjj de armee der
bleekgezichten met ver
vroegd pensieon de rug toe.
Sindsdien wijdt hij zich ge
heel aan het indiaan-zijn.
In Bamberg is hij de gids
en schatbewaarder van het
Karl May Museum. Als Nic
ky, met zijn koper-rode huid
en adelaarsneus, Winnetoe's
Zilverbuks eerbiedig van de
wand neemt, vervalt ook de
luidruchtigste bezoeker in
een bedremmeld zwijgen.
Soms reist Nicky in op
dracht van het museum naar
Amerika. Daat koopt hij dan
in bevriende wigwams verse
strijdbijlen, vredespijpen en
beretanden voor de collec
tie.
Onnodig te zeggen dat d<
oersterke twee meter langf
Nicky ook steevast helden
rollen vervult bij de Spelen
in Bad Segeberg. De reis van
Beieren naar Sleeswijk-Hol-
stein maakt de Buffelzoon
in zijn grote Mercedes, die
'hij toepasselijk met bison-
vellen heeft bekleed.
Kortom: Karl May is ac
tueler dan ooit. Duizenden le
zen, herlezen en bestuderen
zijn werken. Eén van hen, de
Münchense ambtenaar Gerd
Frank (25), vierde onlangs
triomfen in de televisiequiz.
„Alles of niets". Frank heeft
elk van de 73 Karl May boe
ken minstens twaalfmaal
gelezen en hij kan elk avon
tuur vrijwel dromen. (Zijn
vrouw droomt er ook van).
In Bad Segeberg is, in het
kielzog van de Spelen, een
complete huisindustrie ver
rezen. In nijvere thuisarbeid
vervaardigen de Segeberges
Indiaanse souvenirs, zoals
moccasins, tomahawks en
geborduurde hoofdbandjes
voor squaws.
Weer andere inwoners zijn
zo gegrepen door de Spelen,
dat zij van geen ophouden
weten en een „Club van
Zondagindianen" hebben op
gericht.
Deze vereniging komt elk
weekeinde bijeen in een ei
gen tentenkampje om zich
daar te bekwamen in lasso-
werpen en het geven van
rooksignalen. Dan snorren de
gevederde pijlen, roffelen
de paardehoeven.
Waar bljjft, vergeleken b(j
dit alles, Engeland, met zijn
bleke Sherlock Homes? Pre
cies: nergens. Ughl
De Nederlander neemt gemakke
lijk aan dat de tweede auto in een
gezin slechts is voorbehouden aan
de rijken. Eigenaren van tweede
auto's generen zich bijna voor hun
bezit.
S Tweede auto's zijn zelf verdiend
en meestal harde noodzaak. Echt
voor plezier hoeft niemand meer te
genwoordig een auto te hebben.
Toch wordt de tweede auto ais luxe
gezien.
De KNAC echter meent: „De
tweede auto is een logisch gevolg
van de taakverdeling in het gezin.
De man heeft een auto nodig om
zijn werk te kunnen doen. De vrouw
heeft een auto nodig om haar huis
houden te kunnen combineren met i
een werkkring.
Voor buiten de centra wonende j
vrouwen is de tweede auto boven-
dien een bijna onmisbaar gereed- j
schap én de enige mogelijkheid om
een zeker isolement te ontgaan. De
tweede auto is zo geen luxe, maar j
een sociaal goed".
de auto er dan. Hoeveel het er zijn weet
niemand. De schattingen lopen uiteen
van 100.000 tot 200.000 stuks. Het cijfer
verifiëren wordt onmogelijk gemaakt
doordat de auto van mevrouw dan of
ficieel als enige auto van het gezin
staat geboekt.
zouden er dus in 1969 een dertiendui
zend zijn geweest.
Als de eigenlijk voor inruil bestemde
auto wordt aangehouden, valt er uiter
aard niet te kiezen. Als er speciaal een
auto wordt gekocht voor mevrouw, ge
nieten de goedkope vierpersoons auto's
de grote voorkeur: auto's als de Lelijke
Eend, de Renault 4, de Fiat 850, de Aus
tin/Morris Mini, de goedkoopste Volks
wagenkever. Een enkele man verwent
zijn vrouw bijzonder en zet haar in een
vlot coupeetje, of in een kleine sport
wagen. Vooral in dat laatste geval
wordt de auto voor mevrouw echt
tweede auto in het gezin, want dan gaat
manlief er zelf ook graag in rijden.
De tweedehands gekoohte auto's voor
mevrouw en de auto's die niet worden
ingeruild, zodat ze als tweede auto in
het gezin blijven, zijn helmaal ongrijp
baar. Slechts de auto's die nieuw spe
ciaal als tweede auto worden aange
schaft, zijn te achterhalen. De impor
teurs praten, op grond van contacten
met dealers over plm. vier procent van
het totaal aantal verkochte auto's. Dat
Wlat is schurft, of „scabies", zoals
de medische term luidt?
De ziekte wordt veroorzaakt door
een mijt (een microscopisch klein
spinachtig beestje), dat op plaatsen
van het lichaam waar de huid dun
is (tussen de vingers, in de oksels,
binnenzijde pols, buikwand) gange
tjes graaft. In die gangetjes wor
den eieren gelegd. Na korte tijd is
het aantal mijten in de huid ver
tienvoudigd.
De gangetjes, die de mijten gra
ven, zijn te herkennen aan ragdun
ne grijsachtige streepjes. Doordat
de meeste mensen allergisch zijn
voor de gifstoffen van de scabies-
mijt, merkt men aanvankelijk niet
dat men schurft heeft.
Pas na enige tijd krijgt men hin
derlijke jeuk, vooral als de huid
warm wordt, zoals 's avonds in bed.
Met een door de arts voorge
schreven insmeerkuur wordt de
ziekte vaak binnen enkele dagen
onderdrukt. Weliswaar zal de jeuk
dan nog enkele dagen te voelen
zijn, maar ook die zal na korte tijd
verdwijnen.
Niet dat wij een vies volkje zijn. Maar je staat wel even gek te kijken, wan
neer je deskundigen hoort beweren, dat de schurft weer in het land is.
En laten wij eerlijk zijnals je schurft zegt scabies noemen de artsen het
dan denk je onwillekeurig aan mensen, bij wie het onder hun hemmetje niet al
te fris is.
Toch blijkt dat anno 1970 een formidabele gedachtenfout te zijn. De meesten
van ons wassen zich regelmatig. In veel huizen worden douches aangelegd en
er wordt volop zeep verkocht. Maar toch: de schurft is weer in het land en de
artsen staan voor een raadsel. Ook het buitenland meldt een groter aantal
schurftgevallen.
Vlak na de Tweede Wereldoorlog was
schurft een beruchte ziekte. De mensen
konden zich toen niet naar behoren
wassen, onder meer omdat er bijna
geen zeep te krijgen was. Het gevolg
was, dat de polikliniek huidziekten in
Leiden in 1947 driehonderdvijftig
schurftlijders onder haar patiënten tel
de.
In 1952 hadden de Nederlandse artsen
de ziekte in bedwang. Tien jaar lang
werd er in deze Leidse polikliniek geen
enkel geval van schurft meer gesigna
leerd.
Maar in 1963 begon het weer. Er wer
den toen alleen al in de Leidse poli
kliniek acht gevallen behandeld. In
1964 zes gevallen, 1965 bracht zeven ge
vallen. In 1966 plotseling een forse stij
ging: 27 gevallen, het jaar daarop twin
tig gevallen en in 1968 maar liefst
veertig schurftpatiënten.
Schurft is een besmettelijke ziekte.
Ongevaarlijk, maar erg lastig. Niemand
is verplicht om, als hij schurft heeft,
dit te melden bij een of andere over
heidsinstantie. Voor het merendeel van
SAPPORA In Sappora, de Noordjapanse stad waar in 1972 de Olym-
S pische Winterspelen worden gehouden heeft weer het jaarlijkse sneeuwfes-
S tival plaatsgehad. Onder de 187 sneeuw bouwwerken trok een kopie van de
A boe Simbel tempel van de Egyptische farao Ramses wel de meeste aan-
dacht.
de andere besmettelijke ziekten is dat
wel het geval.
Géén meldingsplicht dus. Het gevolg
is, dat er ook geen landelijke cijfers
bestaan van het aantal mensen, dat vo
rig jaar en op het ogenblik aan deze
jeukerige ziekte hebben geleden of nog
lijden. Maar uit contacten van de mi
nisteriële afdeling besmettelijke ziek
ten met huidartsen in ons land, is dui
delijk gebleken, dat de schurft de laat
ste vier jaar weer toeslaat.
„Maar", zegt dr. H. Bijkerk, hoofd
van de afdeling besmettelijke ziekten
van het ministerie van Sociale Zaken
en Volksgezondheid, „er is geen enkele
reden tot ongerustheid. Wij vinden het
nu nog niet nodig handelend op te tre
den, hoewel wij de situatie nauwkeurig
in de gaten houden".
Wij wassen ons redelijk. Wij wroeten
niet dagelijks in de modder. Hoe komt
het dan, dat het aantal schurftgevallen
sinds pak-weg vier jaar weer groter is
geworden?
Dr. Bijkerk: „Vroeger werd scabies
door de mensen ook door de huisart
sen eerder herkend en dus ook eer
der behandeld. Doordat de mensen zich
redelijk wassen zijn de scabies-wondjes
minder opvallend. Bovendien reken je
er niet zo vlug meer op, dat je aan
schurft lijdt. Iets wat een tijd lang
zeldzaam is geweest, wordt minder ge
makkelijk herkend.
Bovendien zijn de mensen kennelijk
toch wat meer immuum geworden voor
het gif, dat de scabies-mijt onder onze
huid achterlaat. Met andere woorden:
de scabies kan nu wat langer doorwroe
ten, voordat de mensen jeuk krijgen. In
die tussentijd kun je heel wat mensen
in je omgeving ook degenen die hun
lichaam iedere dag goed verzorgen
besmetten".
De Rotterdamse huisarts dr. E. H.
Hermans heeft nog een andere verkla
ring: „Je hoeft tegenwoordig heus niet
onhygiënisch te leven om scabies te
krijgen.
Het menselijke contact en daardoor
de infectiemogelijkheid is groter ge
worden. Jongens en meisjes gaan vlug
ger met elkaar naar bed, er worden
communes gevormd, enzovoorts. Overal
waar mensen in nauw contact met el
kaar leven 'n gezin, een groep gast
arbeiders, zeelieden aan boord van een
schip is de kans op scabies aanwezig.
Wanneer één man of vrouw in zo'n ge
meenschap scabies oploopt, dan wordt
onherroepelijk de hele gemeenschap
besmet".
Dr. Bijkerk: „Het behandelen van een
schurft-patiënt is zonder meer zinloos,
wanneer je niet meteen in de woonsi
tuatie van zo'n patiënt duikt. Wanneer
je niet onmiddellijk ook bijvoorbeeld de
andere gezinsleden behandelt, dan
wordt je patiënt binnen de kortste ke
ren opnieuw besmet".
De ziekte blijkt voor te komen in alle
lagen van de bevolking. Speelt het mis
schien een rol, dat veel jongelui tegen
woordig hun haren lang dragen en mis
schien te weinig verzorgen?
Dr. Hermans: „Scabies komt nóóit
boven de rand van je boordje uit. Lang
haar heeft er dus weinig mee te ma
ken. Toch heb ik vorig jaar zomer een
aantal Damslapers moeten behandelen,
die scabies hadden opgelopen".
Maar dr. Bijkerk gelooft niet, dat
schurft een hippie-ziekte is. „De meeste
gevallen", zegt hij, „doen zich voor bij
kinderen tot veertien jaar. De groep
van twintig tot 29 jaar, waartoe dus de
meeste hippies behoren, komt op 6»
tweede plaats".
