Caravan in de kou vraagt
wél extra voorzieningen
Waar wonen de miljonairs?
VVV haalt agrariërs via
Arnhem naar Europa
m
Ouwehand fanatiek
op de rattenjacht
Dan:ook meteen maar tot 30graden onder nul
't Moet meer zijn dan „een
paar weken overleven"
M
m
M
E
Zware proef
Minstens 40 mm
Dakventilator
Centrale
verwarming
Oplooprem
Sneeuwkettingen
De
SCHAKEN
door H. KRAMER
DAMMEN
H
i
1
P
B
1
i
JL
i
i
P
a
i
Él
H
i
B
H
I
B
m
i
i
E
Oplossing
BRIDGE door G. J. R. FÖRCH
door J. M. BOM
CRYPTOGRAM
5:
OPLOSSING
rk te Caravan-RAI in Am
sterdam, die vandaag be-
Cint, is het weer te zien: de
caravantoerist is niet meer
aan het zomerseizoen gebon
den, hij kan er in het holst
van de winter ook tussenuit.
Maar tussen kunnen en doen
li^t nog een groot verschil.
Veel ervaren caravanners
achrikken nog terug voor een
wintervakantie en als ze het
al doen, gebeurt het vaak in
clubverband. Toch neemt de
vraag naar all-weathercara-
▼ans steeds toe, waarbij ken
nelijk niet alleen aan gebruik
1n de winter, maar ook aan
het vroege voorjaar wordt ge
dacht.
Een winterreis met de cara
van moet grondig worden
voorbereid. De combinatie
moet voldoen aan de natuur
lijke eisen. We zullen het nu
niet hebben over de verhou
ding tussen de trekkracht van
de auto en het kaliber van de
kampeerwagen en vuistregels,
die in 't algemeen gelden. Het
gaat hier om wagens, die 't
gehele jaar door kunnen wor
den gebruikt.
"Tie verzekering
firma's dat
van vele
hun (zo-
mer)modellen in een handom
draai voor de winter kunnen
worden ingericht moeten we
met een korreltje zout nemen.
Natuurlijk,de mens is taai en
hij kan in een gebrekkig aan
gepaste zomercaravan een
paar winterweken overleven,
maar het gezinsleven wordt
dan wel zwaar op de proef
gesteld. De lol is er dan gauw
af. Er moet rekening worden
gehouden met temperaturen
van 10 tot 20, desnoods tot 30
graden onder nul. Speciale
voorzieningen en extra uitrus
ting zijn noodzakelijk om een
caravan bestand te maken te
gen de aanslagen van kou en
vocht. Met een vloerkachel en
dubbele ramen, die zelfs in de
zomer geen overbodige luxe
zijn, heeft men nog geen
bruikbare wintercaravan. Van
de ramen, de vloer en onder
de slaapplaatsen straalt ijs
koude lucht uit. De dekens
zijn klam en onder het bed
vriest 't. Dergelijke toestanden
voorkomen we liever, maar 't
moet dan wel geld kosten. Het
is een kwestie van goede iso
latie, juiste verwarming en
doelmatige ventilatie waar
voor de consument dieper in
de beurs moet tasten.
T)e gulden stelregel luidt:
een goed geïsoleerde ca
ravan is koel in de zomer en
warm in de winter. De isolatie
is niet te zien. Men merkt het
later wel. In de folders wordt
over de isolatiestof zelden in
formatie gegeven. Men mag
hieruit soms opmaken dat het
toegepaste materiaal niet het
allerbeste is en dat de dikte
van de laag minimaal is. Voor
een wintercaravan is een vol
waardige isolatie van groot
belang, want dè beste kachel
kan een isolatie, die te kort
schiet, niet vervangen. De iso
latie moet minstens 40 mm dik
rijn. Lang niet alle caravans
rijn goed geïsoleerd. Vele mo
dellen houden zich nog bij
kunst- of glaswol, dat goed
koop is. Effectiever en mo
derner is polystyreen of nog
beter urethaanschuim, die in
toenemende mate worden ge
bruikt. De isolatiestoffen zijn
onder verschillende namen in
de handel. Vraag deskundig
advies en koop niet op 't eer
ste gezicht een wintercaravan.
Dit geldt trouwens ook voor
•«n zomerwagen.
l^risse lucht moeten we
hebben, ook in de cara
van. In de zomer zetten we de
boel open om te ventileren en
condensvorming te vermijden.
In de winter zullen we dit wel
laten. Het dakluik wordt op
een kier gezet en de ventila-
tieroosters, die vele caravans
in de wand hebben zitten,
moeten voor de rest zorgen.
De dubbele ramen (graag van
plexiglas) moeten hermetisch
«luiten, want anders wordt het
vochtig tussen de ruiten. Met
JM:
Een Joegoslavische inzending op de RAI, met speciale voor
zieningen voor de wintersport.
kachels en lampen die zuur
stof gebruiken sluiten de ge
zinnen zich dan op in de min
of meer beperkte ruimte.
Maar dan, op regenachtige
koude dagen en in de winter,
beginnen pas de werkelijke
ventilatieproblemen. Een goe
de ventilatie moet doelmatig
zijn zonder dat men het
merkt. Het blijkt o.a. dat de
ventilatieroosters niet voldoen.
Als ze niet zijn dichtgevroren,
veroorzaken ze tocht en con
densvorming. Een of meer dak
luiken zijn nuttiger, maar er
moet op de juiste manier ge
bruik van worden gemaakt.
Veel beter is een ventilator in
het dak, die de verbruikte
lucht, onafhankelijk van de
windrichting, wegzuigt. Dit is
het juiste antwoord op de
vraag: hoe kan ik een be
grensde ruimte het best venti
leren? Waarom installeert de
caravanbouwer niet zo'n een
voudig apparaat in het dak?
Er bestaan enkele aangepaste
constructies, waarmee de con
sument van het gezeur met de
ventilatie af is.
V7oor de verwarming heb
ben we liever een olie-
dan een gaskachel, maar
ideaal voor de wintercaravan
is centrale verwarming met
een systeem van koperen lei
dingen en radiatortjes, waar
door warm water met glycol
toevoeging stroomt. Ook hier
over moet de aanstaande win-
terkampeerder zich deskundig
laten voorlichten, want niet
alle installaties zijn voor elke
caravan geschikt. De leidingen
en radiatoren moeten strate
gisch worden aangelegd en ge
plaatst. Waar zitten ze in uw
woning? Langs de wand en
onder de ramen. De warme
lucht moet vrij kunnen circu
leren en ook onder de slaap
plaatsen door worden gediri
geerd. Tussen de rugleuningen
van de banken en de wand is
een smalle sleuf gewenst,
waardoor de warmte omhoog
kan stijgen. Een goed functio
nerend verwarmings-(en ven
tilatie-) systeem zorgt voor
een behaaglijk en gelijkmatig
verwarmde caravan. Er zijn
ook andere systemen, waarbij
de warme lucht door een inge
bouwde ventilator wordt op
gevangen en via flexibele lei
dingen naar verscheidene re
gelbare roosters in de vloer
wordt gedreven. In een cen
traal verwarmde caravan, met
thermostatische regeling, is
het comfortabel en gezellig
wonen. Voor de verlichting
geen zuurstofverslindende
gaslampen maar TL-buizen.
Op vele wintercampings zijn
stroomaansluitingen, maar het
kan geen kwaad een reserve
accu mee te nemen.
I^en wintercombinatie moet
zich zo veilig mogelijk op
besneeuwde en vaak gladde
wegen kunnen bewegen. Aan
de rijstabiliteit en de remmen
moeten hogere eisen worden
gesteld dan onder zomerse
omstandigheden. De meeste
caravans zijn uitgerust met
een oplooprem. Het is moeilijk
te begrijpen dat in deze tijd
van scherpe veiligheidsvoor
zieningen een dergelijk primi
tief remsysteem nog schering
en inslag is. De constructie is
eenvoudig, goedkoop en in de
zomer nog acceptabel, maar
voor caravans, die in de be
sneeuwde bergwereld moeten
opereren, is de oplooprem een
onding. Bij afdalingen kan hij
levensgevaarlijk reageren. Om
veiligheidsredenen moet de
caravan een elektrisch of va-
cuümbekrachtigd remsysteem
hebben. Steeds meer wagens
worden intussen voorzien van
een onafhankelijk, recht
streeks van de auto uit be
diend remsysteem. De oploop
rem is ook irriterend bij ach
teruit rijden. Men moet dan
telkens er uit om het geval
buiten werking te stellen. Er
is wel iets op gevonden, de
achteruitrij-automaat, die
voor de blokkering zorgt,
maar hiermee hebben we nog
geen remsysteem, dat in over
eenstemming met de moderne
eisen is.
Y/oor gerieflijk winterkam-
peren moet er nog een
lijst worden afgewerkt, waar
op allerlei dingen staan, die
beslist niet moeten worden ver
geten. De inventaris laten we
buiten beschouwing. Sneeuw
kettingen zijn op verscheidene
toegangswegen naar hoog in
de bergen liggende winter
sportcentra verplicht. Met
speciaal geprepareerde win
terhanden komt men echter
een heel eind. Wie veilig en
stabiel wil rijden, kan de auto
en de caravan beter op bespij
kerde banden zetten. Een lui
fel- of sneeuwtent is haast
onontbeerlijk voor de ski-uit
rusting en het gereedschap.
Het algemeen wooncomfort is
natuurlijk afhankelijk van de
interieurruimte en de inrich
ting van de caravan, Hier ko
men we weer terecht bij de
financiële kant van de zaak
en de vraag in hoeverre we
afstand willen doen van ons
dagelijks gerief.
TVodh aan rijn huis, noch
aan zijn auto, noch aan
zijn gezicht en zelfs niet aan
zijn vrouw kan nieuwsgierig
Nederland een echte miljonair
herkennen. Sommige miljo
nairs zullen dat misschien
jammer vinden, andere juist
niet. Maar om toch eens iets te
doen op dit tot de verbeelding
sprekende gebied, heeft het
Centraal Bureau voor de Sta
tistiek ten minste een lijstje
geproduceerd met gegevens
over plaatsen in Nederland
waar een aantal miljonairs bij
elkaar zit.
Om te beginnen komt het
CBS tot de voor velen onver
wachte conclusie, dat het aan
tal miljonairs alleen al in 1965
is gedaald met een aantal van
zestig; dit ondanks rentewin
sten en geldontwaarding. Een
van de redenen: hoe meer men
bezit, des te groter is het deel
dat belegd wordt in aandelen
en als de koersen van die aan
delen dalen komen de klappen
ook veel harder aan. Niet he
lemaal van waarheid gespeend
is dan ook het oude gezegde,
dat zelfs in de heel grote be
dragen de zorgen toenemen
met het geld.
/~kp 1 januari 1965 telde Ne-
derland 5820 miljonairs,
van wie ruim 1300 vrouwen
waren. Samen hadden rij een
vermogen van ruim 13 miljard
gulden. De grootste concentra
tie werd gevonden in de rand
stad, maar wie dan de cijfers
van bijvoorbeeld Den Haag
(583) vergelijkt met die van
Bloemendaal (202) vindt al een
indicatie in deze richting: veel
miljonairs trekken naar de
buitengebieden, waar het goed
wonen is. Apeldoorn komt dan
met een aantal van 43 voor de
dag bij een gemiddeld vermo
gen per inwoner van 4538.
Het is wel aardig die twee cij
fers aan elkaar gekoppeld
ook eens te bekijken in een
plaats als Haren, waar 38 mil
jonairs bleken te wonen bij
een gemiddeld vermogen per
inwoner van 19.410. Zo komt
een plaats als Apeldoorn met
zijn aantal miljonairs aardig
mee, maar het gemiddelde
vermogen per inwoner is toch
niet zo hoog.
Uet vermogen per inwoner
blijkt het hoogst te zijn
in Bloemendaal 50.852) met
zijn 202 miljonairs, waarna
Wassenaar volgt met 285 mil
jonairs en een gemiddeld ver
mogen van 47.690 per inwo
ner. Nummer drie is Blaricum
in het Gooi, waar het gemid
delde vermogen per inwoner
35.160 beloopt en waar 45
miljonairs zich onder het volk
bewegen, gevolgd door het na
bijgelegen Laren met 90 miljo
nairs en een gemiddeld ver
mogen van 33.079 alles
nog steeds naar gegegevens
van 1965.
Boven de middelmaat van
gemiddelde vermogens steekt
vervolgens Zeeuws-Vlaande-
ren uit: het westelijke gebied
10.193, in de kanaalzone van
oostelijk Zeeuws-Vlaanderen
5040 en in het overige ge
bied van oostelijk Zeeuws-
Vlaanderen 5387.
Oijks" gebieden treft men
■*- naast het Gooi langs de
Utrechtse heuvelrug Zeist
(gemiddeld vermogen per In
woner 15.354), De Bilt
17.610), Baarn 11.109),
Maarn 15.418), Renkum
10.931).
De minst bedeelden zitten in
de Limburgse gemeenten
Nieuwenhagen, Elsloo, Borg
haren en Schinveld.
In 1965 is het aantal Neder
landers met een vermogen van
een ton of meer toegenomen
met 23 pet. tot 191.000. De
grootste toeneming laat het
aantal in de klasse van
200.000 tot 300.000 zien,
namelijk 28 pet.
mmtm
Concentraties van de rijkste" gemeenten in ons
land gemeenten met het hoogste vermogen per
inwoner zijn ver verspreid. Opvallend in dit
kaartje, waarin deze gemeenten met zwart zijn
aangeduid, is het kennel ijk gefortuneerde Zeeuws-
Vlaanderen.
A ls eerste VVV in en buiten
Nederland brengt WV
Arnhem programma's uit,
waarbij een heel werelddeel is
betrokken: van Groot-Brittan-
nië tot Oostenrijk, van Zwe
den tot Italië. Aanleiding tot
deze formidabele schaalver
groting is het uitbreiden van
de vorig jaar met veel succes
op de Europese markt uitge
bracht agrarische tours tot een
wereldomvattende activiteit.
De actie past geheel in het
promotionele beleid, dat de
VVV-Arnhem gedurende de
laatste tien jaren heeft ont
wikkeld. Zij zag in. dat Arn
hem en de Zuid-Veluwe op
het lijstje van vakantiebe
stemmingen lang niet zo hoog
genoteerd stonden als Italië,
Spanje, Parijs enz. Door ech
ter aan de traditionele toeris
tische attracties geheel nieuwe
elementen toe te voegen, ont
stonden nieuwe kansen. Deze
elementen werden namelijk zo
gekozen, dat zij sterk spraken
tot de fantasie of belangstel
ling van bepaalde groepen
buitenlanders. Zo ontstonden
gespecialiseerde arrangemen
ten, gericht op speciale be
langstellingen of hobby's en
hiervan was het agrarische ar
rangement Nederland er één.
Ons land heeft de meest geïn
tensiveerde landbouw van Eu
ropa; Wageningen is op een na
het grootste landbouwcentrum
van de wereld.
De agrarische wereld, wei
nig geneigd om aan de tradi
tionele vormen van toerisme
deel te nemen, bleek sterk
geïnteresseerd in speciaal op
landbouwbelangstelling ge
richte reizen. Zo kwamen in
1969 tientallen groepen boeren,
landbouwexperts, studenten
van landbouwscholen uit ge
heel Europa naar Arnhem en
de Zuid-Veluwe om van daar
uit kennis te nemen van de
Nederlandse landbouwmetho-
diek, van de Deltawerken, de
nieuwe polders, ons stamboek
vee, onze wetenschappelijke
instituten e.d.
VVV-Arnhem kreeg
steun van het Neder
lands Nationaal Bureau voor
Toerisme en van de KLM voor
een uitbouw van haar agra
risch programma naar de Ver
enigde Staten en Canada, Ja
pan, Afrika en enkele ontwik
kelingslanden in Azië. -
Realistisch genoeg om te be
seffen, dat bezoekers van
zover weg gelegen oorden de
lange reis naar een ander we
relddeel niet alleen zouden
maken voor een kennismaking
met het kleine Nederland,
nam zij contact op met daar
voor in aanmerking komende
agrarische organisaties in an
dere Europese landen, ten ein
de te komen tot een rijk geva
rieerde offerte, waaraan ons
land een belangrijk aandeel
levert en bovendien als aan-
vlieghaven fungeert. Met en
kele der grootste agrarische
reisbureaus, waaronder STITA
Farm Tours in Engeland,
werden de overeenkomsten
voor deze tours gesloten. Het
Nationaal Bureau voor Toeris
me heeft zijn buitenlandse
kantoren voor de promotion
van deze tours ingezet. De
heer J. C. van Dalsen, ad
junct-directeur van VVV-Arn
hem, zal in maart een maand
lang de Verenigde Staten en
Canada bereizen om tezamen
met de kantoren van het Na
tionaal Bureau voor Toerisme
en de KLM de wervingscam
pagnes op te zetten.
Uiteraard trekt de grootmeester-
groep in het jaarlijkse Hoogoven-
schaaktoernooi te Wijk aan "Let de
meeste aandacht. Aan de ene kant is
dat jammer, omdat daardoor een wed
strijd als de meestergroep op de ach
tergrond geraakt. Toch is elk jaar deze
meestergroep zo sterk bezet dat een
dergelijk evenement in ieder land als
een schaakgebeurtenis van de eerste
orde kan worden aangediend.
Van de Nederlanders heeft Robbie
Hartoch een zeer goede prestatie gele
verd. Jammer genoeg bleef hij precies
een punt beneden het meesterresul-
taat. In het ieder jaar nog beter wor
dende bulletin van het toernooi, onder
de bezielende leiding van Berry
Withuis, kan dit alles van uur tot uur
gevolgd worden. Hieronder een ver-
üespartij van onze landgenoot; indien
hij deze partij gewonnen had, had Ne
derland er een internationale meester
bij gekregen.
Wit: G. Antunac. Zwart: R. G. Har
toch. (Wijk aan Zee 1970.) Joegoslavi
sche verdediging.
1. e2—e4, d7-d6 2. d2-d4, Pg8-f6
3. Pbl—c3, g7—g6 4. Lel—g5, c7-c6 5.
Ddl—d2, h7-h6 6. Lg5-h4
(Boleslavsky geeft alleen 6. Le3 aan,
omdat de nu volgende ruil van de wit
te loper de verdediging voor zwart be
duidend verlicht. De witspeler is het
met deze opvatting niet eens.)
6b7—b5 7. a2-a3, g6-g5 8.
Lh4-g3, Pf6-h5 9. Lfl-e2, Ph5xg3
10. h2xg3, Lf8-g7 11. Pgl—f3, a7-a6
12. 0-0-0
(De kaarten liggen op tafel: wit
Vonge keer gaf ik u een probleem
dat sterk gericht was op het spelen
voor overslagen zoals dat in parenwed
strijden vaak van groot belang is. De
N-Z handen waren:
B 8 52
o A 8 4 3
o A V6
A B
heeft een aanzienlijke voorsprong in
de mobilisatie der strijdkrachten, maar
de stelling heeft een gesloten karakter
en zwart behoeft daarom niet te wan
hopen.)
12.-Pb8-d7 13. e4—e5!, d6xe5?
(Een bijna elementaire fout: zwart
moet de stelling gesloten houden.
Daartoe kwam alleen 13d5! in
aanmerking.)
14. d4xe5, g5-g4 15. e5-e6!, g4xf3
16. Le2xf3!
(Met dit prachtige stukoffer opent
de witspeler een vernietigende aanval.
Zwart nad alleen rekening gehoudeh
met 16. exd7f, Dxd7 17. Lxf3, Dxd2f
18. Txd2, Lxd7 19. Thdl, O-O-O
waarna het loperpaar betekenis krijgt.)
HARTOCH
W/<
'M
A
jL
'V
ANTUNAC
16f7xe6 17. Lf3-h5f, Ke8—f8 hoofdmotief der partij: openen en slui-
18. Dd2-d3 (Dreigt de partij met 19. ten van tor^nlijnen.)
Dg6 onmiddellijk te beslissen.) 18.
Kf8-g8 19. Dd3-e4!
(Dreigt 20. Dxe6t, Kh7 21. Lg6
mat.)
19Th8-h7 20. Lh5-g6,
Kg8-h8, 21. Lg6xh7, Dd8-b6, 22.
Lh7-g6, Pd7-f6 23. De4-f4, e6-e5
24. Df4-d2!
(Rechtlijnig. Liever dan zich op mis
schien twijfelachtige verwikkelingen in
te laten houdt wit de druk op h6 vast.)
24Lc8-e6 25. Thlxh6t!,
Kh8-g8
28b4-b3 29. Pe4xf6t, Lg7xf6
30. Tdl-hl!
(Want na 30Lxh4 31. Txh4 is er
geen parade tegen de dreiging 32.
Dh6.)
30Ta8-d8
De opgave van de week: wit speelt
en geeft in zes zetten. De oplossing
komt in de volgende rubriek.
Wit: (Westerinen) Kh2, Dc5, Lb3 en
d2, Pg3, pionnen a2, b2, c3, g2 en h3.
Zwart: (Kurajica) K.h7, De6, Ld3,
(Na 25Lxh6 26. Dxh6f, Kg8 Pe5 en f2, pionnen a6, b7, c7, d5, g7,
h6.
Er volgde: 38Pe5-f3f!! en wit
gaf op want na 39. gxf3, Dxh3f wordt
hij matgezet.
wint 27. Thl.)
26. Th6-h4, a6-a5 27. Pc3-e4,
b5-b4 28. a3—a4
(Een kleine herhaling van het
De Haarlemmer Wim de Jong, in de
jaren '60 verschillende malen ach
tereen nationaal kampioen, heeft ook
ditmaal zijn onmiskenbare kwaliteiten
.liet in tastbare resultaten kunnen om-
:etten. Wat hem eigenlijk mankeert, is
onduidelijk. Misschien is het zijn on
gebreidelde fantasie, die hem in de
harde zakelijke wedstrijdsport van he
den ten dage parten speelt, misschien
is het ook wel een gebrek aan wed
strijdmentaliteit, mist hij de vaste wil,
om na een terugval, die elke speler
meemaakt in de loop van zijn carrière,
weer "terug" te komen. Hier onder
een duidelijk voorbeeld, hoe zijn fan
tasie met hem op de loop gaat en
waarin hij de winst slechts bereikt
door een volkomen "black out" van
zijn tegenstander:
Arnhem, 10-1-70;
Wit: W. de Jong; Zwart: R. Palmer.
1. 33-28 17-21; 2. 38-33 21-26; 3.
13—38 11-17; 4. 49-43 6-11; 5.
31-27 19-23; 6. 28x19 14x23; 7.
34-30 10-14: 8 30-25 14-19; 9.
25X14 19X10; 10. 34-30 15-20; 11.
40—35 9-14; Een opening, die Palmer
met voorkeur toepast; ook in zijn par
tij met Bakker in de zelfde wedstrijd
speelde hij volkomen identiek, en ook
daar met succes.
12. 30-25 20-24; 13. 33-29 Een
.-reemde voortzetting in dit "half-klas-
siek"genre. Overgang tot het gesloten
klassiek door 33—28 lijkt aangewezen.
1323X34; 14. 39xl9 14x23;
Duidelijk stuurt wit aan op een uitput
ting van zwarts linkervleugel. Dit kan
hier echter geen succes hebben, daar
wit onvoldoende druk op deze vleugel
kan uitoefenen.
15. 43-39 13-19; 16. 35-30 8-13;
17. 44-40 2-8: 18. 38-33 10-14; 19.
40-35 4-9; 20. 45-40 14-20; 21.
25X14 9x20; 22. 50-45 20-24; 23.
36-31?? Volkomen ongemotiveerd;
Wit speculeert op onoverzichtelijke
verwikkelingen, die echter alleen maar
in zijn nadeel kunnen zijn, door het
gebrek aan beweeglijkheid van zijn
rechter vleugel. Veel beter is gewoon
40-34. Daarmee kon hij op een be
kende, maar altijd verrassende finesse
spelen: (5-10) 30-25 (10-14) 34-30
(24-29?) 33X24 (23-28) 32x23
(18X20) en nu: 30-24! (20X29
eedw.) 27-22 (17x28) 25-20 (14x25)
37-31 (26x37) 41x14! met winnende
doorbraak. Speelt zwart anders, dan is
een bijzonder interessant middenspel
ontstaan, waarin de kansen gelijk zijn.
2317—22; (zie diagram)
Wit speculeerde blijkbaar op de mo
gelijkheid, het nu ontstane "brede cen
trum" van zwart onder vuur te kunnen
nemen, maar daaraan komt hij hele
maal niet toe:
24. 42-38 11-17; 25. 48-43 3-9;
26. 40-34 9-14: 27. 41-36 17-21; 28.
47-41 12-17; 29. 30-25 7-12; Op het
eerste gezicht lijkt (24-30) sterker,
maar wit krijgt dan door 38-33 aller
lei tactische tegenkansen. Desniettemin
is ook de gespeelde zet niet de sterkste.
Aan de lezer voor deze week de moei
lijke opgave:
Hoe had zwart hier moeten voort
zetten?
30. 34-29 23x34; 31. 39x30 5-10;
Alsnog is direct (1—7) gevolgd door
(7-11) beter. 32. 45-40 10-15; 33.
40-34 15-20; 34. 34-29 22-28? Deze
afwikkeling heeft zwart fout berekend.
Sterker is (1-6) dat dwingt tot 29-23
hetgeen zwart alle kansen laat. 35
33X11 24X42; 36. 37x48 26x28; 37.
11—7 21X32; 38. 7—2. Merkwaardig is
nu, dat zwart de witte dam, hoewel hij
practisch geen bewegingsvrijheid heeft
niet kan afnemen.
3812-17; 39. 48-42 17-22; 40.
"Uet bestrijden van ratten is
beslist geen moeilijke
■aak, maar er moet constant
aandacht aan worden besteed"
Dat is de mening van de heer
Wildekamp, tuinchef van Ou
wehands Dierenpark. Hij
heeft naast zijn uitgebreide
taak als tuin- en parkaanleg-
verzorger óók de leiding bij
het verdelgen van ratten.
Waar zou de rat weliger
kunnen tieren dan in een die
rentuin? Daar ligt bij de lie
ren altijd wel voer voor het
oppeuzelen. Maar Ouwehands
Dierenpark is ratvrij! „Het is
eenvoudiger dan u denkt om
de rat een halt toe te roepen",
aldus de heer Wildekamp. „Ik
weet wel, het is op vele plaat
sen een probleem, maar je
moet er constant het oog op
houden. Vroeger was het de
heer Lubout die in het park
op de Grebbeberg de rat „te
lijf" ging, óók al met zeer veel
succes. Ik pas zijn zelfde me
thode toe. Wekelijks ga ik op
controle en merk ik een
„overloper" dan is zijn lot al
bij voorbaat bezegeld. Je
maakt eerst een studie, dat wil
■eggen nagaan waar de dieren
hun vaste loop hebben en er
achter zien te komen wat ze
bij voorkeur eten. Soms heb
ben ze een periode dat ze gek
zijn op appels. Dan stop je
daar het gif in en in een om
mezien van tijd zijn ze een
pijnloze dood gestorven, omdat
het gif de rode bloedli
chaampjes afbreekt. Je moet
het gif dus in het voedsel
stoppen dat de ratten bij voor
keur eten, dan heb je het
meeste succes bij de bestrij
ding".
H4
9 10 9 6
o H B 10 97 2
4 H 5
en u was als zuid in 3 SA beland na
het volgende biedverloop
zuid
pas
3 SA
west
1 4
pas
De heer Wildekamp
nog een andere raad.
geeft
,Zorg
dat er nooit rommel rond je
huis ligt. Daar kruipen ze bij
voorkeur onder. Hoe groter
rommel hoe meer kans op rat
ten. Dat er geen voedsel resten
mogen liggen is voor mij en
dat zal iedereen wel met mij
eens zijn een uitgemaakte
zaak. In zo'n geval nodig je de
ratten uit."
En tóch zijn er ook in Ou
wehands Dierenpark ratten.
Maar die worden bewust ge
houden, want er zijn sommige
soorten slangen die de rat een
lekkernij vinden!
noord oost
doublet 1
pas pas
West kwam uit met harten heer en dc
vraag was, hoe u dit spel dacht te spe
len.
Het maken van dit 3 Sa contract
oiedt geen enkel probleem, want u
hebt 9 slagen voor het grijpen via 6
ruitenslagen, klaver aas en heer en
harten aas. Het draait dus om de over-
slagmogelijkhedcn Welke strategie
komt als poging tot het maken van een
overslag in aanmerking?
U zoudt kunnen hopen dat oost zijn
schoppenbod mede gebaseerd heeft óp
schoppen aas, en zo gauw mogelijk
een keer naar schoppenheer toe kun
nen spelen. Mocht schoppen aas ech
ter toch verkeerd zitten, dan is de beer
los en loopt u zelfs een groot risico om
in dit potdichte contract down te gaan.
Gezien de opening van west is de kans
dat schoppen aas verkeerd zit, lang
niet gering, dus deze weg naar de
overslag verwerpen we zo gauw moge
lijk, want het streven naar de overslag
moet ons contract niet in zulk groot
gevaar brengen. De enige kleur die
dan uitzicht op een extra slag geeft, is
de hartenkleur en voor die extra slag
hoeven de hartens nog niet eens rond
te zitten. U weet immers door de uit
komst dat west tenminste harten heer
vrouw heeft en waarschijnlijk zelfs
harten heer vrouw boer. Uw speelplan
is verder dus gericht op het uitbuiten
van de uitkomst en het halen van de
overslag uit de hartenkleur. Zodra u
de beslissing hebt genomen dat u de
hartenkleur zult gaan exploiteren, doet
het er nauwelijks meer toe hoe u dat
gaat doen. U kunt harten heer meteen
nemen en harten naspelen, maar u
kunt ook harten heer laten houden en
afwachten wat er verder gaat gebeu
ren. Het enige dat u beslist niet moet
doen is harten heer nemen en eerst uw
ruitens afdraaien, want daardoor zoudt
u op tafel in afgooimoeilijkheden ko
men met alle nadelen vandien. U
zoudt dan schoppen boer sec moeten
zetten en zodra u iets in die trant hebt
gedaan, wordt het levensgevaarlijk om
het risico te nemen dat oost aan slag
komt om door uw schoppen heer heen
te spelen. De meest voor de hand lig
gende manier om dit spel te spelen is
dus harten heer met het aas nemen en
harten naspelen. Als u hiervoor kiest,
maakt u inderdaad de gewenste over
slag, want het gehele spel zag er als
volgt uit:
B852
o A 843
o A V 6
4 A B
u neemt geen enkel risico door zo te
spelen: Stel eens dat zich het onver
wachte geval voordoet dat oost bij
voorbeeld harten boer heeft. Hij komt
dan aan slag en speelt meteen schop
pen door. U legt dan in de hand een
kleine schoppen en hoe de schoppens
ook zitten, de tegenpartij slaagt er
nooit in meer dan 2 slagen in die kleur
te maken, zodat uw totaal verlies neer
komt op 2 hartenslagen en 2 schop-
pcnslagen, hetgeen weer inhoudt dat u
altijd nog uw contract binnenhaalt.
Door op de overslag te spelen loopt u
dus geen enkel downrjsico en in dat
geval loont het ook in een viertallen-
wedstrijd nog wel de moeite om een
hengel naar de overslag uit te gooien,
want in een viertallenwedstrijd verte
genwoordigen de 30 punten voor de
overslag toch altijd nog één matchpun
tje en. vele kleintjes maken op den
duur één grote.
Het probleem dat ik u nu ga voor
leggen, ontleen ik aan de finale van
het tournooi om het gemengde paren-
kampioenschap van Nederland, waar
in Carol van Oppen en mevrouw De
Reus zich de sterksten betoonden, een
prestatie die ze in 1967 ook al hadden
geleverd. Ditmaal zet ik u op de
noordplaats met
B 9 3
o A965
A H 8 7 3 2
West is gever en niemand is kwets
baar. Het volgende biedverloop ont
spint zich:
noord oost zuid
42-38 gedwongen wegens de dreiglm
(1-7) 4022-27; Beter is (20-24
38X27 (22x31) 36x27 (28-32:
27x38 (1-7) 2X 11 (16x7) en zwan
behoudt voordeel.
41. 41-37 32x41; 42. 46x37
18—22? Beide spelers verkeerden in
bittere tijdnood en laten hier nogal
wat steken vallen: waarom niet
(28-32) en (1-7)? 43. 37-32 19-23;
en hier verloor zwart jammerlijk doo'
tijdsoverschrijding!
OPLOSSING
De stand was:
Wit (Bronstring) 24, 26, 27, 31, 34,
35, 36, 39, 43 (9 st.) Zwart (De Jong) 9
11. 12, 13, 15, 17, 18, 22, 23 (9 st.)
Wit won als volgt: 34-29! (23x34)
39x30 (9-14) 43-39! en zwart moest
een schijf geven. Het afspel is nog in
teressant: (22-28) 27-22 (18x27)
31X33 (12-18) 36-31 (17-22) 31-27
(22X31) 26x37 (11-17) 39-34
(17-21) 34-29 (18-22) 30-25
(22-27) 24-20 (15x24) 29x18
(21-26) 18-13 (27-31) 37-32
(31-36) 13-9 (36-41) 9-4 (41-46)
33—28 (46—41) 25—20! en zwart gaf te
recht op!
H 4
9 10 9 6
o H B 109 7 2
H5
Overigens is de geschetste speelwijze
niet alleen aangewezen in een paren
wedstrijd, maar ook in een viertallen-
wedstrijd of in een partijtje thuis, want
oost
1 doublet 1
3 3 o 4
7
De vragen die ik u wil stellen zijn.
"Bent u het tot nog toe met noords
bieden eens en wat zoudt u nu doen
met dit spel?"
west
4 o
lORIZONTAAL:
l.Zo eentje wil niet beslist het on
derste uit de kan hebben (9)
6. De Vlamingen trappen er op (5)
9. Deze groente voedt niet (7)
10. Echt Hollandse animo (7)
11. Dit verblijf valt erg in de smaak (6)
12. Zij scheppen wel veel op, maar de
borden blijven leeg (8)
4. Hoofdtooi der negers (9)
15. Inval in de schedel (4)
18. Derhalve is dit dus vreemd (8)
'0. Deze vogels scheppen op (9)
:4. Vallende spelden maken hierbij ge
ruis (8)
25. Handkanon (6)
27. Ondeugdelijke goudstaaf (7)
28. Hoge beloningen voor uitvoerende
kunstenaars (7)
29. Deze jongen is tot plichtsbetrach
ting geneigd (5)
30. Zij hebben het niet gedaan (9)
VERTICAAL:
1.Nict te koop (6).
2. De kunstenaar staat voor de klas
(7)
3. De inhoud van de prijzenkast (8)
4. Praten kan het niet, maar het heeft
dikwijls veel te zeggen (4)
5. Daardoor onderscheiden wij ons
van de anderen (10)
6. Middel om wijs te worden (6)
7. Zo rust men uit (7)
8. Zij heeft een advertentie geplaatst
(8)
13. Zij worden door huisvrouwen ge
leed (10)
16. Hij is wel veranderd (8)
17. Zulk naar behoeft niet naar te zijn
(8)
19. Pakken vol behendigheid (7)
21. De neiging van de predikant (7)
22. Hierbij worden de wapens gekruist
(6)
23. Mooie woorden die dikwijls niets
betekenen (6)
26. Dit is waarnaar wii streven (4)
Horizontaal: 1. mol; 4. rendier; 9.
kip; 12. Samos; 14. eiber; 17. o.k.; 19.
kaste; 20. kreet; 21. zo.; 22. keten; 25.
kerel; 27. men; 28. bereden; 31. ram;
32. neg; 34. rijmer; 36. keg; 38. alevel;
40. Nel; 41. degene; 42. Eem; 44. dar;
45. es; 46. runen; 47. somma; 48. S.E.;
50. wei; 52. mei; 54. erwten; 56. Ued.;
58. strofe: 60. nee; 61. Arlon; 6X ver;
64. den; 66. omkijken; 67. ree; 68. re
kel; 70. eerst; 72. in; 73. garen; 75.
avond; 77. te; 78. meter; 80. enkel; 82.
Pan; 83. nergens; 84. nap.
Verticaal: 2. os; 3. laken; 4. ros; 5
Esther; 6. do; 7. eerder; 8. Rie; 9. ke
ker; 10. ir.; 11. bok; 13. man; 15. bek;
16. dol; 18. kemel; 21. zemen; 23. te
gen; 24. Demer; 26. raken; 29. Rijn;
30. del; 32. naderen; 33. leeuwen; 35
vermits; 37. genever; 39. lenen; 41.'da
mes; 43. mei; 44. dom; 49. kweek; 51
gelijk; 53. Dover; 55. reden; 56. Urk
57. dok; 59. feest; 6L ampère; 62. ner
ven; 65. negen; 67. reden; 68. rit; 69
lat; 70. enk; 71. tel; 74. ren; 76. ons
78. ma; 79. eg; 81. la.
