Veenendaals
dagblad
Meer dan 30 procent bleef thuis Uitslag
j landelijk j
Geen reden tot wanhoop
Feijenoord
in halve
finale
union
Provincies percentagegewijs bekeken
Gelders-Utrechtse streekcourant voor Rijn- en Gelderse Vallei
Versteeg
Verlies voor KVP;
winst voor liberalen
I
POLY SELECT matras
Aanval op Brits
vrachtschip in
Honduras
HET WEL EN WEE
DER „OVERIGEN"
s
i (som der resultaten)
pr«. f 26,90
Morgen iets warmer
GRONINGEN
FRIESLAND
DRENTE
OVERIJSSEL
GELDERLAND
UTRECHT
NOORD-HOLLAND
ZUID-HOLLAND
ZEELAND
NOORD-BRABANT
LIMBURG
9m. voor redactie en administratie:
Print BernhardlaSn 28. Veenendaal,
Teief, 08385-10550 (adm.), 10757 en
t0955 (red.). Giro 1321600.
Losse nummers 0.25; Abonnement
1,03 p.w., 4,40 p.m., 13,10 p.k.
VALLEI
Voortzetting van het nieuwsblad „De Vallei",
opgericht in 1926.
Uitg.: Wegener Couranten Concern n.v.
Advertentietarieven op aanvraag.
DONDERDAG 19 MAART I970 - 44e JAARGANG no. 66
j—mmmmmmmmmmmmmm,
POLITIEKE AARDVERSCHUIVING
DUIDELIJK UITGEBLEVEN
Fractievoorzitter van de KVP Schmel-
zer en mevr. v. Someren-Downer
(voorzitster VVD) hadden ondanks de
verkiezingen in het NOS-verkiezings-
centrum toch nog even tijd om Feijen-
oord te zien winnen.
Het lijkt een voor de hand liggende con
clusie: deze Statenverkiezingen heb
ben de politieke chaos alleen nog maar
groter gemaakt. Daar zijn allereerst
de weggebleven kiezers. Waarom zijn
zij weggebleven? Omdat zij, nu de
opkomstplicht is afgeschaft, maar
liever bij de kachel bleven in plaats
van de maartse buien te trotseren?
Die zijn er ongetwijfeld geweest
maar de grote meerderheid van hen
heeft op deze manier (bewust of on
bewust) laten weten dat de politiek
hun nauwelijks interesseert. Hetzij
omdat zij er niets van begrijpen, het
zij omdat zij er alleen maar „een vuil
spelletje" in zien het een is even
bedroevend als het andere!
Hun wegblijven heeft een uitwerking
naar twee kanten. Allereerst vertroe
belt het de cijfers. Meer dan dertig
procent heeft geen stem uitgebracht
en men kan er alleen maar naar
gissen waar die stemmen heengegaan
zouden zijn als er nog wèl een op
komstplicht had bestaan. Bekijkt men
de Limburgse cijfers (waar de op
komst een duidelijk dieptepunt haal
de van 64 pet.!), dan is men geneigd
die gemiste stemmen aan de KVP toe
te wijzen maar in Rotterdam was
het al nauwelijks beter en daar kan
men eerder sympathisanten met het
PAK verwachten.
Het voordeel van dat nict-weten en
dat is de andere kant van de medaille
is dat geen der winnaars zich al te
zeer op de borst heeft te slaan. Ons
politieke-partijen-stelsel blijkt niet al
le best te functioneren en geen enke
le partij kan zeggen dat zij daar bui
ten staat. Iedere politicus zal zich dit
moeten aantrekken.
En alsof dit alles nog niet genoeg is:
ook de uitslagen zelf hebben ons niet
veel wijzer gemaakt. De samenwer
king der christelijke partijen blijkt in
die provincies waar men het gepro
beerd heeft, niet de uitwerking te heb
ben gehad die men ervan verwachtte.
En het samenspel binnen het Progres
sief Akkoord is al evenmin een vondst
gebleken die kiezers trekt. D'66 heeft
zijn hoge verwachtingen niet in ver
vuiling zien gaan het lijkt gewoon
een middelgrote partij te gaan wor
den temidden van andere middelgrote
partijen. En de winst van de liberalen
zal hun (terecht) vreugde verschaf
fen. maar het is toch ook beslist geen
„politieke aardverschuiving". Zodat
we eigenlijk met heel ons politieke
partijenstelsel nog precies op het
punt zitten waar we vóór de stembus
van gisteren ook al zaten.
Toch... die conclusie over de chaos ver
dient wel enige correctie. Er is name
lijk ook een optimistischer beeld van
deze Statenverkiezingen te tekenen.
Inderdaad, meer dan dertig procent is
thuisgebleven en dat is veel té
veel. Maar men mag wél aannemen
dat de resterende zeventig procent
(en dat is nog altijd het merendeel)
inderdaad bewust gekozen heeft. Men
merkt dat juist aan de kleinere par
tijen. Een Staatkundig Gereformeer
de Partij heeft winst geboekt we
kiezen maar een voorbeeld. Zij willen
duidelijk hun stem laten .ïoren tegen
de situatie waarin ons land en volk
dit ogenblik verkeren en die zij
betreuren. En aan de andere kant van
de streep hebben ook de communisten
dat gedaan. En ook als men het niet
met deze partijen eens is moet men
blij zijn, dat er juist daar nog zovelen
zijn die doelbewust kiezen.
Het lijkt helemaal niet onmogelijk om
ook die dertig procent wegblijvers zo
ver te brengen. Daarvoor is vereist
dat ook de grotere politieke partijen
wat duidelijker taal gaan spreken.
Toegegeven, voor hen is dat moeilij
ker als voor een SGP of een CPN.
Maar een onmogelijke opgaaf is het
niet. Met een CCP en een PAK is een
eerste stap op die weg gezel vol
gend jaar bij de Kamerverkiezingen
ROTTERDAM Feijenoord heeft 'n
plaats veroverd in de halve finale van
de strijd om de Europa Cup voor lan
denteams. Met dezelfde cijfers als in de
roemruchte wedstrijden tegen AC Milan
een 10 nederlaag in de uitwedstrijd
en een 20 overwinning in de thuiswed
strijd werd het Oostduitse FC Vor-
warts verslagen. Die cijfers vormen even
wel de enige overeenkomst, want de
kwaliteit van 'het spel der Rotterdam
mers was dimaal aanzienlijk minder.
Drie minuten na de rust opende Kind-
vall voor Feijenoord de score, waarna
Werv de stand naar 20 schoot. Kind-
vall miste daarna een strafschop met als
gevolg, dat het legioen in angstige span
ning op het verlossende eindsignaal
moest wachten.
9 Meer over deze wedstrijd op onze
sportpagina's.
kan blijken dat het resultaten geeft.
En een debat zoals nu is aangekon
digd tussen ARP en D'66 over begin
selpartij of pragmatische aanpak kan
daar al evenzeer toe bijdragen.
Nee, naar ons gevoelen geeft deze Sta-
tenstembus geen reden tot wanhopen.
Het is allemaal nog wat chaotisch,
maar de marsroute lijkt toch wel uit
gestippeld. En laat dan het kabinet-
De Jong maar rustig doorgaan ons
nog een jaar te regeren de partij
politici moeten inzien dat er op dit
ogenblik belangrijker zaken aan de
orde zijn dan de vraag of dit kabinet
een paar maanden langer of korter
zijn werk moet doen.
Du gisteren gehouden verkiezingen voor de Provinciale
Stalen hebben vier belangriijke feiten opgeleverd:
Meer dan 30 pet van tie kiezers is thuis gebleven. Be
droeg bij de vorige Statenverkiezingen bet opkomst
percentage 94.6 en bij de Kamerverkiezingen van '67
zelfs 94,9, gisteren is slechts door 68,9 pet van de kies
gerechtigden gestemd. Meer dan 30 pet heeft bet af
schaffen van de opkomstplieht aangegrepen als motief
om niet te stemmen.
De door vele landelijke politici aangekondigde „aard
verschuiving" (voorspellingen die steunden op her
baalde MPO-oiiderzoekingen) is uitgebleven. De vier
partijen die momenteel bet kabinet-De Jong steunen
hebben bet vertrouwen van meer dan de helft van bet
Nederlandse volk gekregen, terwijl de in het Progres
sief Vkkoord samenwerkende partijen nauwelijks winst
hebben kunnen boeken.
Partijen
Staten '66
Kamer *67
Nu
Zetels
KVP
24.58
21.66
19,79
130 (—20)
ARP
7,37
8,31
7,69
55 2)
CHU
8,64
7,13
7,32
53 <- 9)
CCP
7,98
7,45
6,89
69 8)
Samen
48,57
44,55
41.69
307 (—35)
PvdA
16,64
16,92
16.75
102 4)
PSP
4.25
2.41
1.56
5 (—13)
PPR
0,00
0.00
1.66
9 4 9)
PAK
7,51
7,09
7,58
79 1)
Samen
28,40
26,42
27,55
195(i 1)
VVD
10,02
10,73
12.09
80 15)
D'66
0.00
4.47
7.69
47 (+47)
CPN
2,72
3,61
4.40
27 14)
SGP
2.08
2,01
2.55
16 5)
GPV
0,77
0,86
1.15
6 3)
B P (Koekoek)
6.73
4,77
1.60
7 (-37)
B P (afgesch.)
0.00
0.00
0.31
1 1)
B R
0.00
0.00
0.66
1 1)
Overigen
0.71
2,58
0.31
2 1)
Dc Democraten '66 blijken niet die
slerke groei te hebben doorgemaakt
die men had verwacht. Landelijk
bezien steeg dc pariij van 4.47 naar
7.69 procent een naar Neder
landse begrippen forse winsl. maar
lang niet voldoende om de tradi
tionele partijen tc laten ..ontplof
fen".
O De Boerenpartij. \ier jaar geleden
de grote winnaar van dc Statenver
kiezingen. - vrijwel van het poli
tieke toneeOs-tdw n. Van de 44
StatenzetHs rif- 'ijertjjj dc afge
lopen periexte' oe/ct nield, moet
men er 35 prijs geve» en de res
terende zetels moet men dan nog
opdelen tussen de heren Koekoek
en dc van hem afgescheiden partij
en als Binding Rechts en de legen
hem rebellerende Limburgse boe
ren.
De afwezigheid van zoveel stemge
rechtigden heeft bij vele politici onge
rustheid gewekt. De voorzitter van de
KVP-fractie in de Tweede Kamer. drs.
Schmelzer, heeft al hel plan geopperd
om een wetenschappelijk onderzoek te
doen instellen naar het ..waarom" van
de thuisblijvers. Naar zijn mening zou
een dergelijk onderzoek moeten gebeu
ren door de wetenschappelijke bureaus
van de politieke partijen of door een
combinatie van wetenschappelijke in
stituten der universiteiten. Zo nodig zou
naar zijn mening de regering in dc kos
ten van een dergelijk onderzoek moeten
bijdragen „omdat het voor de goede
werking van de democratie van echt
wezenlijk belang is dat men komt
stemmen".
Een opnieuw invoeren van de op
komstplicht wees hij af niemand in
Den Haag wil trouwens van een weder
invoering weten.
Ook de kleinere
Een tevreden man was gisteren de
heer Marcus Bakker, de fractievoorzit
ter van de Communistische Partij Ne
derland in de Tweede Kamer. Landelijk
bezien heeft zijn partij geen indruk
wekkende winst gemaakt: van 3,61 pet
in 1967 naar 4.40 pet. nu. Maar in de
Groningse Stalen komt de CPN-fractie
op de derde plaats, want men behaalde
in deze provincie 14.2 pet. van het aan
tal stemmen, wat het zetelaantal van
twee op acht bracht. Ook in Noord-Hol
land trouwens werd door de CPN drie
zetels winst behaald.
Daar staal tegenover dat ook de klei
nere christelijke partijen een vastere
greep op de kiezers blijken te hebben
dan voorheen. Zo hebben de Staatkun
dig Gereformeerden bijvoorbeeld vijf
zetels winst kunnen boeken en het Ge
reformeerd Politiek Verbond bracht
zijn zetelaantal van drie op zes.
Samenwerking
In die provincies waar samenwer
kingsvormen van partijen zijn gepro
beerd. hetzij in het PAK. hetzij als
Combinatie Christelijke Partijen, is niet
goed duidelijk geworden of deze sa
menwerking nu wel of niet winst heeft
opgeleverd. Dt algemene indruk der
politici is dat dit alles nog moet
groeien en dat pas bij de komende Ka
merverkiezingen (het is nu weer waar
schijnlijker geworden dat dit volgend
jaar zal zijn) zal blijken of deze sa
menwerking door de kiezers wordt ge
waardeerd.
Tot slot een wegwijzer van wat men
in deze krant aan verkiezingsnieuws
kan aantreffen:
een pagina waarin u alles vindt
over de samenstelling van onze eigen
Provinciale Staten.
een pagina met uitslagen uit de
voornaamste steden van ons land plus
hel commentaar dat de verschillende
partijleiders gegeven hebben over de
dag van gisteren.
commentaren en uitslagen uit eigen
stad en dorp.
Met op deze pagina dan onze mening
over deze Statenverkiezingen.
TER TOELICHTING. Om bovenstaande vergelijking mogelijk te maken is door de
ANP-verkiezingsdienst nogal wat rekenwerk verricht. De huidige situatie im
mers, samenwerking van confessionele partijen binnen de C.C.P. en van rond de
P.v.d.A. gegroepeerde partijen in het PAK in verschillende provincies, verschilt
aanzienlijk van die van 1966 en 1967, toen deze samenwerkingsvormen nauwelijks
of niet bestonden. Voor de hier afgedrukte staat is de situatie zoals die nu is als
uitgangspunt genomen de cijfers van '66 en '67 zijn dus omgerekend en ook de
behaalde zetels zijn omgerekend alsof er in die jaren ook al een C.C.P. en een
PAK had bestaan. Als voorbeeld: de K.V.P. behaalde in 1966 199 zetels, dc A.R.P.
66. de C.H.U. 72 en de samenwerkende chr. groeperingen in Brabant en Limburg
5. Na omrekening zijn we bij de winst en verliesrekening van de zetels uitgegaan
van: K.V.P. 150, A.R.P. 53, C.H.U. 62 en C.C.P. 77. In beide gevallen krijgt men
een gezamenlijk aantal van 342 zetels. In het zetelaantal dient men tevens te ver
disconteren dat hel totaal aantal Statenzetels sinds 1966 met 16 is gestegen, dank
zij de toeneming van de bevolking in vier provincies.
ADVERTENTIE
ADVERTENTIE
Voor wie Zichzelf het beste gunt
Leuke pump in het modieuze
kreuklak met contrasterende witte
bies-garnering. De bolvormige gar
nering geelt de schoen een apart
cachet. Een „topper" uit de „Anita"
collectie I
HOOFDSTRAAT 54 - 56
V E E N E N D A A L
SAN SALVADOR Een koopvaar
dijschip onder Britse vlag is in de ha
ven van Amapala (Honduras) aangeval
len.
Volgens een mededeling, afkomstig
van 't presidentiële paleis in San Sal
vador werd de lading van het schip
vernietigd.
Het schip had goederen aan boord die
bestemd waren voor El Salvador. Hon
duras en El Salvador voeren sinds de
zomer van 1969 van tijd tot tijd oorlog
met elkaar.
Volgens het communiqué was het
schip eigendom van de „K-Line". Het
zou woensdag zijn doorgevaren naar de
haven van Libertad (Salvador).
De lading van het schip bestond uit
reservedelen vpor automobielen, elek
trische fornuizen en porselein.
EI Salvador heeft over de kwestie
geprotesteerd bij de Verenigde Naties,
de Organisatie van Amerikaanse Staten
en de internationale zee-conventie.
Weersverwachting van het KNMI tot
vrijdagavond:
Vooral aanvankelijk opklaringen en op
de meeste plaatsen droog weer. Matige,
tijdelijk zwakke wind. krimpend van
noordwest naar zuidwest. Vannacht
temperaturen om hel vriespunt, morgen
iets hogere middagtenipcraturen dan
vandaag.
P ARTIIFN
hu 1ucn
P.S. '66
T.K. '67
Nu
P.S. '66 T.K. '67
Nu
P.S. '66 T.K. '67
Nu
P.S. '66 T.K. '67
Nu
P.S. '66
T.K. '67
Nu
P.S. '66
T.K. '67
Nu
P.S. '66
T.K. '67
Nu
P.S. '66
T.K. '67
Nu
P.S. '66 T.K. '67
Nu
P.S. '66 T.K. '67
Nu
P.S. '66 T.K. '67
Nu
rAKIIJtN
Opkomst
94,1
94,9
79.3
94,7
95,3
77,4
94,9
95,5
76,3
95,6
95,9
75,5
95,0
95,8
71.2
94,7
95,4
68.7
94,0
94,1
68.0
93,5
93,9
67,0
93,8
94,4
72,3
96,0
96,3
63
95,8
95,8
64.0
Opkomst
Geldige stemmen
96,7
97,2
96,1
97,7
97.8
98.9
96.6
96,6
98.9
97,9
98.1
99.2
97,3
97,7
98.9
97,4
97,5
99.2
97,1
97.7
99.2
97,0
97,5
99,0
97,1
96.8
98.9
96,4
96,4
98,4
95,4
94,8
97.6
Geldige stemmen
KVP
5,9
5,5
4,2
7,2
7.0
6.0
27,1
25,6
24.5
30,5
27,2
24.7
23,8
21,5
19.1
22,5
19,8
17.3
17,7
15,8
13.6
19,6
17,6
12,2
67,1
56,7
58.3
KVP
ARP
17,0
16,7
16,5
14,6
15,0
15.6
9,5
10,5
10,0
7.9
9,5
8.4
10,5
12,2
10,8
7.2
8,4
6.9
10,3
U.7
10,7
11,7
12,6
11.8
5,5
ARP
CHU
11.1
9,7
8.9
12.7
11,4
10,8
14,4
12,7
13.3
14,1
11,8
12.7
13,5
11,0
11.3
7.2
5,2
5.0
U.l
9.2
9,0
17.5
15,0
14.8
5,4
6,6
CHU
CCP
45,5
44,6
42,7
-
-
-
-
75,2
66,8
64.3
CCP
PvdA
34,6
33,2
30,2
22,5
22,9
23.5
24.3
24,7
25.2
28,4
29,3
29.1
24,7
24,3
24,8
11,1
11,8
10,2
PvdA
PSP
5,7
3,5
1.6
2,4
1.5
1.3
9,7
5,1
3.3
6.7
3,4
1.9
1,6
1,4
1,2
1.5
1,3
2,3
PSP
PPR
1.2
1.9
2.8
1.7
5.1
5.3
PPR
PAK
36,1
35.2
31.4
38.7
37,2
37.9
27.2
25,4
25,0
-
27,0
25,2
24,8
-
-
11.2
10,5
13.2
PAK
VVD
11,9
12,0
11,9
7,7
8.1
8.2
15,0
14,0
15,6
7,9
8,1
9.1
9,0
9,7
11.2
11,7
13,1
15,6
12,6
13,1
15.2
12,8
12,9
14.4
9.3
10,4
10,8
5,2
7.5
8,1
3.4
5,1
6.2
VVD
D'66
2,7
4.7
2.4
4.1
2.1
4.7
2.7
5,1
3.4
3.8
4,5
8.1
6,9
10.7
5,0
9,1
2,2
4.1
4,8
8.4
3,1
6.8
D '66
CPN
5,0
6,4
14,2
2,2
2,8
4.0
2,3
2.9
4.1
2,3
2.9
3.1
0,7
1.2
1,2
1,2
1,8
2.0
6,6
8,7
9.9
2.5
3,2
3.4
0,5
0.8
0,8
0,8
1,3
1.5
1.8
2.2
2,6
CPN
SGP
0,7
0,7
1.3
2,9
2,7
3.6
3,3
3,2
4.2
3,3
3,0
4.2
0,5
0,5
0.6
3,8
3.6
4.5
8,7
8,6
10,0
0,5
0,6
0.5
SGP
GPV
3.6
3,8
4.7
1.2
1,4
1.9
1,6
1,6
2.2
2,1
2,2
2.5
0,6
0,6
0.8
1,2
1,3
1,8
0.4
0.4
0.6
0,6
0.7
0.9
1,1
1,1
1.4
0,2
0.3
GPV
B P (Koekoek)
5.2
4,6
4,2
3,3
1.3
7,9
6,6
2,3
6,6
5,7
2.8
9,0
7,0
2.7
6,7
3,9
1.5
8.0
4,2
1.6
5,2
2.8
1.1
5,0
4,0
2.5
7,2
6,7
1.4
6,8
5,9
B P (Koekoek)
Boeren (afgesch.)
0,3
1.8
Boeren (afgesch
BR
0.5
0.8
0.8
1.6
0.8
0.4
0,6
0.4
0.5
B R
Overigen
0,0
1,9
2,4
1,5
4.6
2.2
1,5
0.2
2,0
0.0
1,1
2,5
1,0
3.0
0.5
0,9
2,4
1,9
3,4
1,7
1.0
3,7
1.2
0,2
3,8
Overigen
FRIESLAND De Fries Nationale
Partij heeft haar positie aanzienlijk
versterkt. Haar aanhang steeg van 2.4
pet. in 1966 naar 4,5 pel nu. Als gevob
hiervan kreeg de partij twee zetels toe
gewezen, één meer dan tot dusverre. D-
in enkele kieskringen ingediende lijst-
Kooiker heeft zich algescheiden van de
Kooiker heeft izch afgescheiden van dc
Boerenpartij.
OVERIJSSEL. De lijst-Leferink
heeft het niet ver gebracht: slechts 0.2
pet. van het aantal stemmen. Het was
een afsplitsing van de KVP.
GELDERLAND De VPP (Verenigde
Protestantse Partij) had lijsten inge
diend in de kieskringen Ede en Barn»-
veld. Waarschijnlijk mei het geringste
resultaat van alle meedingende partij
en: slechts 164 stemmen.
NOORD-HOLLAND - De CDU (Chris
ten-Democraten Unie) blijft het
Noord-Holland hardnekkig volhouden
In 1966 haalde men 0,6 pet., bij de Ka
merverkiezingen in 1967 0,9 pet., nu
kwam men niet verder dan 0.3 pet De
lijst-Steur, een Boeren-afgescheidene.
bracht het tot 0,2 pet.
ZEELAND Hier verging het de CD'
iets beter: 0.4 pet. De lijst-Volleman no
teerde hier 1,3 pet. bijna goed genoeg
voor een zetel in de Zeeuwse Staten.
NOORD-BRABANT De afgeschc
den Boerenpartij van de heer Veraa
miste ook maar net een zetel: 1,2 pet
Tege ander Koekoek haalde met zi.i
lijst 1.4 pet. en dat bracht wél een zete
op.
